| Ἡ Δεσποσύνη δὲ Μαλεπέρ |
| Δημοσιεύθηκε στο τεύχος 67 του περιοδικού Χρυσαλλίς (1865) |
—Πῶς! αὐτὴ εἶναι ἡ δεσποσύνη δὲ Μαλεπέρ; εἶπεν ὁ ἱερεὺς ὑψῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἐκπεπληγμένον.
—Καὶ δὲν τὴν ἀνεγνωρίσατε; ἀνέκραξα ἐγώ.
—«Ὄχι ἐν ἀληθείᾳ, ἀπεκρίθη κινῶν περιλύπως τὴν κεφαλήν. Ὅτε κατὰ πρῶτον τὴν εἶδον δὲν εἶχε πλέον τὸ φαιδρὸν καὶ δροσερὸν τοῦτο πρόσωπον· οὐδόλως ὡμοίαζε τὴν εἰκόνα ταύτην.
Σιωπὴ ἔπειτα ἐπεκράτησεν· τὰ δὲ ἀμπελολκήματα πιτυλίζοντα εἰ, τὴν ἑστίαν ἀνέδιδον ζωηρὰν λάμψιν, ἥτις ἀνεπλήρονε τὸ φῶς τῶν καταναλωθέντων σχεδὸν κηρίων. Ἡ βροχὴ εἶχε παύσει, καὶ ὁ φθινοπωρινὸς ἄνεμος μελαγχολικῶς ἐσύριζε μεταξὺ τῶν παραθύρων. Σημάναντος δὲ τοῦ μεσονυκτίου, ὁ Μαρκέσιος ἠγέρθη, διότι τὴν ἐπαύριον ἔμελλε ν’ ἀναχωρήσῃ πολὺ πρωῒ, ἡμεῖς δὲ εἴχομεν συμφωνήσει νὰ συνοδεύσωμεν αὐτὸν μέχρι τῆς λεωφόρου. Πρὶν ὅμως ἀποσυρθῇ ἔθλιψε τὴν χεῖρα τοῦ πατρὸς Λαμβέρτου εἰπὼν αὐτῷ μὲ ἡμίσειαν φωνὴν καὶ θέτων τὸ βαλάντιόν του ἐπὶ τῆς ἑστίας. —Τὰ χρήματα ταῦτα εἶνε διὰ τοὺς πτωχούς σας καὶ κατ’ ἔτος θέλω ἀνανεόνει τὴν προσφορὰν μου.»
Τὴν νύκτα ἐκείνην οὐδόλως ἐγὼ ἔκλεισα τοὺς ὀφθαλμοὺς καθὼς καὶ ὁ Κύριος δὲ Χαμποβὲρ, καθότι ἀργὰ μετὰ τὸ μεσονύκτιον ἤκουον αὐτὸν περιπατοῦντα εἰς τὸν θάλαμόν του. Ἀμφότεροι ἐσυλλογιζόμεθα τὸ ὡραῖον καὶ ἄτυχον πλάσμα, τὸ ὁποῖον ὑπῆρξεν ὁ πρῶτος αὐτοῦ ἔρως καὶ τὸ ὁποῖον μετὰ τριάκοντα πέντε ἔτη βραδύτερον ἡ ἁγνὴ καρδία μου ἠράσθη. Καὶ ἀκόμη ἐμμανῶς τὴν ἠγάπων. Τὸ ὀλέθριον πεπρωμένον της, ἀποδίδον αὐτῇ διαβολικὴν γοητείαν, ἐξῆπτε τὴν φαντασίαν μου· τὸ κακούργημά της αὐτὸ, ἀλλόκοτον αἴσθημα θαυμασμοῦ καὶ φρίκης μοὶ ἐπροξένει· μ’ ἐφαίνετο, ὅτι ὁ Ἀββάτος ἦτο χιλιάκις ἄξιος θανάτου, ὡς ὑψώσας χεῖρα ἐπ’ αὐτῆς, καὶ ὅτι αὕτη τὸν ἐξεδικήθη δι’ ἀποφάσεως ἀξίας τοῦ γένους της. Ζηλοτυπίαν καὶ μανίαν ἀνέκφραστον μοὶ διήγειρεν ἡ ἐνθύμησις τοῦ ἀτυχοῦς τούτου ἀντιζήλου, ὅστις μὲ ὅλον τὸ ἀξιοθρήνητον τέλος του ὑπῆρξε κατ’ ἐμὲ εὐτυχὴς, καὶ τὴν εὐτυχίαν του εὐχαρίστως καὶ ἐγὼ ἤθελον πληρώσει διὰ τῆς αὐτῆς τιμῆς. Οἱ συλλογισμοὶ οὗτοι πυρετὸν μ’ ἔφερον· ἀνυπομόνως τὰς ὥρας ἐμέτρων ἑωσότου νὰ ἐξημερώσῃ· τὸ φάντασμα διήρχετο ἀδιακόπως πρὸ τῶν κεκλεισμένων ὀφθαλμῶν μου ἄλλοτε μὲν μειδιῶν, ἄλλοτε δὲ σκυθρωπὸν καὶ δακρύβρεκτον. Ἐν τούτοις ὅτε τὴν πρωΐαν ὁ θεῖός μου μὲ ἐκάλεσεν ἐγὼ ἐκοιμώμην βαθύτατον ὕπνον.
Ὁ Μαρκέσιος ἦτο ἤδη ἕτοιμος, καὶ οὕτως ἀνεχωρήσαμεν.
Αἱ γλυκεῖαι ἀκτῖνες τοῦ φθεινοπωρινοῦ ἡλίου ἔλουον ὁλόκληρον τὴν κοιλάδα, τῆς ὁποίας τὴν ἀνθηρὰν χλόην ὁ πρωϊνὸς παγετὸς δὲν εἶχεν ἀκόμη κιτρινίσει· ἡ δὲ ῥιγηλὸς πυραλὶς ἐκελάδει ὑπὸ τοὺς μεγάλους φράκτας τῆς λευκακάνθης, καί τινες πεταλοῦδες ὡραῖαι ἐπέτων πέριξ τῶν ἀνθισμένων λιβανωτίδων. Ἀλλ’ ἄνωθεν τῆς ζώνης ταύτης, ὁπόθεν ἔπνεον οἱ ἐρχόμενοι ἐκ τῶν κλιμάτων τῆς Μεσογείου θερμοὶ ἄνεμοι, ὑψώνοντο αἱ κορυφαὶ τῶν ὀρέων κεκαλυμμένων ἤδη μὲ τὸ χιονῶδες ἐπανωφόριόν των.
Πρὶν δὲ φθάσωμεν εἰς τὴν λεωφόρον ὁ Μαρκέσιος ἐστράφη καὶ ἐθεώρησε διὰ τελευταίαν φορὰν τὴν τοποθεσίαν ἐκείνην· οἱ ὀφθαλμοί του προσηλώθησαν ἐπὶ τῶν δύο ὀρέων, τῶν διαχωριζομένων διὰ βαθείας ἀνωμαλίας καὶ κατεχόντων τὴν Μεσημβρινὴν κατωφέρειαν, καὶ ἐψιθύρισε ἀναστενάζων.—Ἰδοὺ τὸ στενὸν τοῦ Μελεπέρ!
Μετ’ ὀλίγον ἀφίχθημεν εἰς τὴν λεωφόρον, ἔνθα αἱ ἅμαξαι ἐπερίμενον. Ὁ δὲ Χαμποβὲρ, ἀφοῦ μοὶ ἔτεινε τὴν χεῖρα καὶ μ’ ἐβεβαίωσεν μετὰ προθυμίας περὶ τῆς πρὸς ἐμὲ εὐνοίας του, ἐστράφη πρὸς τὸν Γερουσὰκ καὶ εἶπε συγκεκινημένος. — Τώρα, ὅτε ἐπανίδωμεν ἀλλήλους, μὲ λυπεῖ πολὺ αὐτὸς ὁ χωρισμός μας, παλαιὲ φίλε μου!
Καὶ ἐντούτοις ἐπεράσαμεν τὰς ὀλίγας ταύτας ὥρας κατατεθλιμένοι! ὑπεψιθύρισεν ὁ καλὸς θεῖός μου, ἀφήσας βαθὺν στεναγμόν! Καὶ αὕτη ἡ κατάρατος εἰκὼν εἶνε ἡ αἰτία.....»
Ἔπειτα ἐνηγκαλίσθησαν οἱ δύο φίλοι, καὶ ὁ μὲν πρέσβυς ἀναβὰς ἐλαφρῶς ἐφ’ ἀμάξης ἔκυψε ἐκ τῆς θυρίδος καὶ μᾶς ἀπεχαιρέτισεν ἐκ νέου ἡμεῖς δ’ ἐμείναμεν ἐκεῖ, τῶν ἁμαξῶν ἀπομακρυνθεισῶν ἐντὸς κυματώδους κονιορτοῦ, ἀκολουθοῦντες διὰ τῶν ὀφθαλμῶν τὸν ὑπόλευκον τυφῶνα, ταχέως φεύγοντα πρὸς τὸν ὁρίζοντα.
Ἅμα ἐπεστρέψαμεν εἰς τὸν οἶκον, ἡ πρώτη φροντὶς τοῦ Γερουσὰκ ὑπῆρξε νὰ προστάξῃ τὴν μικρὰν ὑπηρέτιδα νὰ ἀναβιβάσῃ εἰς τὸ ἀνώγεον τὸ ἀντικείμενον τῆς εἰδωλολατρείας μου, λέγων μοι ἡσύχως.—Ἡ θέα τῆς ἀποτροπαίου ταύτης γυναικὸς θέλει ταράττει πάντοτε ὄρεξίν μου ἐν ὥρᾳ γεύματος· πάντοτε ἤθελον ἀνακαλεῖ εἰς τὴν μνήμην μου τὰ συμβάντα αὐτῆς. Ἔπειτα εἶναι καὶ πεπαλαιωμένη, ὁ βραχίων ἀτελὴς καὶ ὁ μικρὸς δάκτυλος λείπει ὅλως διόλου· λυποῦμαι μὲν διὰ τὸν Χαμποβὲρ, ἀλλὰ νὰ σοῦ εἴπω τὴν ἀλήθειαν τὴν ἀποστρέφομαι, καὶ διὰ τοῦτο ἔκαμα καλὰ καὶ ἐλάφρυνα τὴν ἑστίαν ὅσον τὸ δυνατὸν ταχύτερον.
Δὲν τῷ ἀντέτεινα λέξιν· δὲν ἤθελον οὔτε νὰ τῷ ζητήσω τὴν εἰκόνα ταύτην, ἣν ἐγὼ τοσοῦτον ἐξετίμων, περὶ τῆς ὁποίας ὅμως αὐτὸς τόσον ὀλίγον ἐφρόντιζε, φοβηθεὶς μήπως, φανερόνων τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ νὰ τὴν ἀποκτήσω, προδώσω τὸν μυστικὸν ἔρωτά μου. Ἀπεφάσισα ὅμως νὰ τὴν ἁρπάσω λαθραίως. Καιρὸς δὲν μοὶ ἔμενε νὰ χάσω, καθότι τὴν ἐπαύριον ἔμελλον νὰ ἐπιστρέψω εἰς τὸ σχολεῖον. Ἦτο δὲ εὔκολον νὰ τὸ κατορθώσω εἰσχωρῶν εἰς τὸ ἀνώγεον, κείμενον εἰς τὸ τρίτον πάτωμα, καὶ λαμβάνων τὴν εἰκόνα νὰ τὴν παραδώσω εἴς τινα χωρικὸν ἐπιφορτισθησόμενον διὰ ἁδρᾶς ἀμοιβῆς νὰ τὴν φέρῃ εἰς τὸ μέρος ἔνθα συνήθως διευθυνόμην, ἀναμένων τὴν ταχυδρομικὴν ἅμαξαν. Πρὶν ὅμως ὑπάγω πρὸς ἀναζήτησιν τοῦ ἐμπιστευμένου μου, ἄνευ τοῦ ὁποίου οὐδὲν ἠδυνάμην νὰ πράξω, ἐκάλεσα τὴν Βαβελοῦ καὶ τῇ εἶπον ἐπιβούλως.
—Πῶς κατώρθωσας καϋμένη νὰ μεταφέρῃς τὴν εἰκόνα ἐκείνην εἰς τὸ ἀνώγεον καὶ νὰ τὴν τοποθετήσῃς εἰς κατάλληλον θέσιν;
—Νά, τὴν ἔβαλα ὄπισθεν τῆς θύρας, τὸ πρόσωπον πρὸς τὸν τοῖχον, μοὶ ἀπεκρίθη· ἄλλην ὄρεξιν δὲν εἶχον παρὰ νὰ τὴν βάλω καὶ εἰς καλὴν θέσιν μέσα εἰς ἐκεῖνα τὰ παλαιοκούρελα.
—Καὶ κλειδόνει ὁ θεῖος μου τὸ ἀνώγεον ἐκεῖνο; ἠρώτησα ἀδιαφόρως.
—Ἄ! ναὶ, νομίζει ὅτι τὸ κλειδόνει, εἶπεν ὑψοῦσα τοῦς ὤμους· ἀλλὰ τὸ κλειδίον μένει πάντοτε εἰς τὴν θύραν διότι ἐμβαίνομεν καθημερινῶς, πότε διὰ τὸ ἓν πρᾶγμα καὶ πότε διὰ τὸ ἄλλο.
Εὐχαριστηθεὶς ἀπὸ τὰς πληροφορίας ταύτας ἀνεχώρησα· διῆλθον δὲ ὅλην τὴν ἡμέραν ἐκείνην εἰς τὴν ἐξοχὴν τὸ πυροβόλον ὑπὸ μάλης ἔχων, ἐπὶ προφάσει νὰ θηρεύσω, ἀλλὰ πράγματι μόνον διὰ ν’ ἀπαντήσω νέον τινα χωρικὸν ὅστις ἠδύνατο νὰ μοὶ χρησιμεύσῃ εἰς τὸν σκοπόν μου. Τέλος ἐπέτυχον τινα καὶ, ἀφοῦ ἐβεβαιώθην περὶ τῆς ἐχεμυθίας του δι’ ἑνὸς πενταφράγκου, τῷ ὥρισα συνέντευξιν τὴν αὐτὴν ἑσπέραν μεταξὺ ἐνδεκάτην ὥρας καὶ τοῦ μεσονυκτίου εἰς τὴν ἄκραν τῆς δενδροστιχίας.
Ἦτον ἤδη ἀργὰ, ἡ νὺξ προέβαινε ταχέως, καὶ θλιβερὰ σιωπὴ πέριξ ἐπεκράτει. Εἰσελθὼν εἰς τὸν οἶκον οὐδένα εὗρον, μόνος ὁ λύχνος ἔκαιεν ἐν τῇ μικρᾷ αἰθούσῃ, καὶ οἱ κύνες ἐκοιμῶντο ἡσύχως ἐπὶ τῶν καθεδρῶν· Ὑπέθεσα λοιπὸν, ὅτι ὁ θεῖός μου εἰργάζετο εἰς τὸ σπουδαστήριόν του βεβυθισμένος εἰς τὴν μελέτην καὶ ὅτι ἡ μικρὰ ὑπηρέτρια ἐνησχολεῖτο εἰς τὸ μαγειρεῖον. Ἡ περίστασις μ’ ἐφάνη εὐνοϊκωτάτη· ἀνέβην τὴν κλίμακα τὴν καρδίαν πάλλουσαν, τὴν κεφαλὴν πυρέσσουσαν ὡς ἅρπαξ ἕτοιμος ν’ ἁρπάσῃ, τὴν λείαν του. Φθάσας εἰς τὴν ἀνωτάτην βαθμίδα εὑρέθην κατὰ πρόσωπον τοῦ Γερουσὰκ, ὅστις ἐξήρχετο ἐκ τοῦ δωματίου, τοῦ συγκοινωνοῦντος μὲ τὴν ἀναβάθραν, ἔχων τὰς διόπτρας ἀνασυρμένας καὶ τὸν λύχνον κρατῶν τοῦ σπουδαστηρίου του.
—Ἡ δυστυχὴς Μαρία εἶναι κάκιστα, μ’ εἶπε, περίλυπος καὶ καταβεβλημμένος· ὀλίγαι στιγμαὶ τῇ μένουν. Ὁ ἱερεὺς ἤδη τῇ μετέδωκε τὰ ἄχραντα μυστήρια.
—Ὢ! δυστυχία! ἀνεφώνησα μὲ εἰλικρινῆ ἀπελπισίαν.
Τὸ δωμάτιον τῆς Μαρίας ἦτο πλησίον τοῦ ἀνωγείω· ἐπειδὴ δὲ αἱ δύο θύραι ὑπῆρχον πλησίον ἡ μία τῆς ἄλλης δὲν ἤθελον δυνηθῆ νὰ ἐκτελέσω τὸ σχέδιόν μου χωρὶς νὰ μὲ ἴδωσιν οἱ περικυκλοῦντες τὴν θνήσκουσαν. Ὁ ἀγαθὸς θεῖός μου βλέπων με τοσοῦτον τεταραγμένον ἔλαβε τὸν βραχίονά μου καὶ μ’ ἔσυρε μετ’ αὐτοῦ κάτω εἰς τὴν αἴθουσαν, ὅπου εὕρομεν τὴν μικρὰν ὑπηρέτιδα ὁδυρομένην.
—Ἡ καϋμένη Μαρία, μᾶς ἔλεγεν ἡ ἀγαθὴ κόρη, πολὺ κατεφρόνησε τὸν ἑαυτόν της. Ἐπροτίμησε νὰ ἀποθάνῃ εἰς τὸ μαγειρεῖον παρὰ νὰ πλαγιάσῃ πρὶν ἑτοιμασθῇ τὸ γεῦμα... Ἑννόησεν ὅμως τὸν θάνατον της, διότι ἐνῷ ἡτοίμαζον τὴν τράπεζαν, εἶπεν εἰς τὴν Γοστόνην, ἥτις ἦτο πλησίον της, νὰ τρέξῃ νὰ φέρῃ τὸν ἐφημέριον.... διὰ τοῦτο καὶ ἦλθε μὲ ἐκείνην τὴν ῥαγδαίαν βροχὴν τὴν ἐννάτην ὥραν.... σήμερον τὸ πρωῒ τῇ ἔδωκα τὰ δῶρα τοῦ Μαρκεσίου, τεσσαράκοντα φράγκα, τὰ ὁποῖα καὶ λαβοῦσα μὲ εἶπεν ὅτι ἠσθάνετο καλῄτερα·.... ἀλλά... τώρα κοντεύει ν’ ἀποθάνῃ ἡ καϋμένη.....
Καὶ τῳόντι κατὰ τὴν στιγμὴν ταύτην εἰσελθὼν ὁ ἐφημέριος μᾶς ἀνήγγειλεν, ὅτι εἶχεν ἐκπνεύσει
Ὁ σχεδὸν αἰφνίδιος θάνατος τῆς Μαρίας ἦτο ἐξ ἐκείνων τῶν οἰκιακῶν δυστυχημάτων, ἅτινα προσωρινῶς μόνον διαταράττουν τὴν οἰκίαν ἑνὸς ἀγάμου.
Ὁ ἀγαθὸς θεῖός μου κατεθλίβετο ἐπαναλαμβάνων πάντοτε. — Ἀξιόλογος νέα.... δέκα ἔτη μὲ ὑπηρέτησε μὴ δοῦσά μοι ποτὲ αἰτίαν παραπόνου... δυσκόλως θέλω τὴν ἀναπληρώσει....
Ἐγὼ ὅμως ἐμέτρων τὴν ὥραν, καθ’ ἣν ἔμελλον νὰ ἐκφέρωσι τὸν νεκρὸν καὶ τὸν καιρὸν ὅσος μοὶ ἔμενε διὰ ν’ ἁρπάσω τὴν δεσποσύνην δὲ Μαλεπέρ.
—Τίς ἆρά γε νὰ κληρονομῇ τὴν ἄτυχον ταύτην νέαν; εἶπεν ἐξαίφνης ὁ θεῖός μου· ἔχω εἰς χεῖρας μου ὅλους τοὺς μισθούς της καὶ ὅτι εἶχεν οἰκονομήσει· θὰ ἀνήκουν εἰς τοὺς συγγενεῖς της, ἐὰν ἔχῃ· πρέπει νὰ πληροφορηθώμεν.
Ἀλλ’ ὁ πατήρ Λαμβέρτος ἐκίνησε τὴν κεφαλήν· καθήμενος δὲ παρὰ τὴν τράπεζαν ἐνησχολεῖτο νὰ συντάξῃ τὸ δηλωτικὸν τῆς τελευτῆς. Ἀφοῦ δ’ ἐτελείωσεν ἀπέθεσε, χωρὶς νὰ προφέρῃ λέξιν, τὸν χάρτην ὑπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ Γερουσάκ. Ἐκεῖνος δὲ ἀνεῤῥίφθη πρὸς τὰ ὀπίσω κατάπληκτος θεωρῶν πρὸς τὸ μέρος τῆς ἑστίας· ἐπλησίασα τότε καὶ ἐγὼ μηχανικῶς καὶ ἀνέγνων ἄνωθεν τοῦ ὤμου αὐτοῦ τὰ ἑξῆς. «σήμερον τὴν 12 Ὀκτωβρίου 18... ἀπεβίωσεν ἐν Ἁγίῳ Πέτρῳ τοῦ Κορβία, ἡ Μαγδαληνὴ Μαρία δὲ Μαλεπὲρ, χήρα Φραγγίσκου Πινατέλ. »
—Ὤ! ἀνέκραξα μὲ κίνημα φρίκης, ἡ Μαριώ! ... αὐτὴ ἦτον!...
Ὁ ἐφημέριος Λαβέρτος καὶ ὁ θεῖος μου ἔμειναν ἐστηριγμένοι ἐπὶ τῆς τραπέζης, τὰς χεῖρας ἔχοντες ἡνωμένας· νομίζω, ὅτι ἐδέοντο, ἡ δὲ Βαβελοῦ ὠλόλυζεν ὄπισθεν τῆς θύρας. Ἐκάθισα καὶ ἐγὼ τότε εἰς μίαν γωνίαν τῆς ἑστίας καὶ τὴν κεφαλὴν ἔχων ἐντὸς τῶν χειρῶν, ἔμεινα εἰς τὴν αὐτὴν θέσιν ὅλην τὴν ἑσπέραν τεταπεινωμένος, συγχυσμένος καὶ ἀποσβολωμένος. Περὶ τὸ μεσονύκτιον εἰσῆλθον εἰς τὸ δωμάτιον μου· μετ’ ὀλίγον ἤκουσα τινὰ ὑπὸ τὸ παράθυρόν μου καλοῦντά με χαμηλῇ τῇ φωνῇ, ἀνοίξας δὲ αὐτὸ εἶδα τὸν ἐμπιστευμένον μου, ὅστις εἶχεν ἀπαυδήσει νὰ μὲ περιμένῃ εἰς τὴν ἄκραν τῆς λεωφόρου.
—Λοιπὸν, κύριε Φρειδερῖκε, εἶπεν ὑψούμενος ἐπὶ τῆς ἄκρας τῶν ποδῶν του, ποῦ εἶναι ἡ εὶκών; Ἐὰν δύνασθε καταβιβάσατε αὐτὴν ἐκ τοῦ παραθύρου.
—Φύγε ἀπ’ ἐδῶ! τῷ ἀνεκρίθην, δὲ ἔχω τίποτε, μὴ μὲ ζαλίζῃς!
Δεκαπέντε ἔτη μετέπειτα, ἀπὸ τοῦ θανάτου τοῦ Γερουσὰκ, τοῦ ὁποίου ἤμην ὁ γενικὸς κληρονόμος, ἐπανεῦρον τὴν δεσποσύνην δὲ Μαλεπὲρ εἰς τὴν αὐτὴν θέσιν ὄπισθεν τῆς θύρας τοῦ ἀνωγείω. Οἱ μῦς εἶχον ὀλίγον περιφάγει αὐτὴν, ὁ δὲ μικρὸς δάκτυλος, ὁ τόσον ἐνοχλῶν τὸν θεῖον μου εἶχεν ἐντελῶς ἐκλείψει. Ἐπανώρθωσα ὅμως τὴν ὡραίαν ἐκείνην εἰκόνα, καὶ σήμερον στολίζει τὸ δωμάτιον τῆς συλλογῆς τῶν εἰκόνων μου.
- ↑ Συνέχεια ἀπὸ φυλλαδίου 66.