Διάλογος νεκρικός περί αυτοχθόνων και ετεροχθόνων
| ←Ἀπόσπασμα ἐκ τῆς Ἐσθὴρ τραγωδίας τοῦ Ῥακίνα | Ἡ Βάρβιτος Συγγραφέας: Διάλογος νεκρικὸς περὶ αὐτοχθόνων καὶ ἑτεροχθόνων |
Ἡ μεταμόρφωσις→ |
| Η Βάρβιτος, Αθήνα 1860 |
«Ἰσότης φιλότητα ἀπεργάζεται»
(Πλάτων).
Ἰδοὺ πάλιν ὁ Σωκράτης μὲ τὸν Κοραῆν πηγαίνει·
Πάντοτε μαζῆ οἱ δύω, πάντοτε συνενωμένοι.
Πρό τινος καιροῦ φιλία τοὺς συνδέει στενωτάτη.
Νέους πάλιν βλέπω πλέκεις ἔρωτας, σοφὲ Σωκράτη!
Ὁ καλὸς Σμυρναῖος οὗτος ἀφοῦ ἦλθεν εἰς τὸν ᾍδην,
Δὲν κυττάζεις οὔτε Φαῖδρον πλέον, οὔτ’ Ἀλκιβιάδην.
Δέκα ἔτη μόλις εἶναι ἀφοῦ ἴδετε ἀλλήλους,
Καὶ ὑπερτηρεῖτε ὅμως τοὺς καὶ παιδιόθεν φίλους.
Σὺ ὁ μὴ γευθεὶς ποτέ σου τὴν γλυκεῖάν της μαγείαν,
Ἔχεις δίκαιον τῶν ἄλλων νὰ θαυμάζῃς τὴν φιλίαν.
Ἀλλὰ βλέπω ὅτι εἶσαι ὁ αὐτὸς ὡς ὅτε ἔζης·
Πάντοτε νὰ διασύρῃς ἀγαπᾷς καὶ νὰ ἐμπαίζῃς.
Εἰς τὸν κόσμον, λέγουν, κύων δηκτικώτατος ἐφάνης.
Δηκτικώτερός μου ἴσως ἦτον ὁ Ἀριστοφάνης.
Παύσατε, μὰ τῆς Ἑλλάδος τὴν ἀνάστασιν, ὦ φίλοι!
Λόγοι μίσους δὲν ἁρμόζουν εἰς ἀνδρῶν τοιούτων χείλη.
Πλὴν τίς ἔρχεται; νομίζω ὁ Ἑρμῆς· τὸν διακρίνω
Ἀπὸ τὸ δεκάπηχύ του τὸ κηρύκειον ἐκεῖνο.
Τὴν στιγμὴν, ὦ ἄνδρες, ταύτην ἐπιστρέφω ἐκ τῶν ζώντων
Τὰς ψυχάς τινων κομίζων νεωστὶ ἀποθανόντων.
Σὺ τὸν κόσμον ὅστις ὅλον καθ’ ἑκάστην περιτρέχεις,
Ἐκ τῆς φίλης μου Ἑλλάδος, ὦ Ἑρμῆ, τί νέα ἔχεις;
Ἡ Ἑλλάς σου, ἂν ὡς τώρα ἤθελες, ὦ γέρον, ζήσει,
Οὐδὲ Ἕλληνα πολίτην δὲν σὲ ἤθελε γνωρίσει.
Δὲν σὲ ἐννοῶ τί λέγεις, εἰς τὸν νοῦν μου μολαταῦτα
Τοῦ Σωκράτους μου φυλάττω τὰ χρυσᾶ λόγια ταῦτα.
«Αἰσχρὸν εἶναι τὸ βιάζειν τὴν μητέρα καὶ πατρίδα».
Πλὴν πολλοὺς νὰ τὴν βιάζουν, Κοραῆ, ἐσχάτως εἶδα.
Τίνες οὗτοι; ποίαν βίαν; σὲ παρακαλῶ εἰπέ με,
Καὶ ἀπὸ τὰς δεινοτάτας ἀπορίας ἔκβαλέ με.
Μήπως τῶν εὐγενεστάτων Φαναριωτῶν αἱ χεῖρες;
Οἱ κατάρατοι ἢ μήπως σοφισταὶ, οἱ ὀλετῆρες;
Νὰ σὲ εἴπω ἕνα λόγον, ὦ Ἑρμῆ, μὲ παῤῥησίαν;
Συνετάραξας, ὡς ἦλθες, τῶν ἀνδρῶν τὴν ἡσυχίαν.
Πόσον εἶσαι σπερμολόγος! κάλλιον μὴν εἶχες ἔλθει!
Ὁ ἀγὼν, δὲν ἀμφιβάλλω, σοφοὶ ἄνδρες, σᾶς ἠγγέλθη,
Τὸν ὁποῖον ἠγωνίσθη ἡ πατρὶς ὑμῶν προσφάτως,
Καταλύσασα τῶν γαύρων Παυαρῶν τὸ ξένον κράτος.
Συνελθοῦσα εἰς Ἀθήνας ἤδη τῶν Ἀντιπροσώπων
Ἡ Βουλὴ χαράττ’ ὑπ’ ὄψιν τῶν Θεῶν καὶ τῶν ἀνθρώπων,
Τοὺς θεσμοὺς τῆς τῶν Ἑλλήνων ἐλευθέρας πολιτείας,
Πολιτείας ἰσονόμου καὶ πρὸς ἅπαντας ὁμοίας.
Ἀπὸ τὰς Ἀθήνας ὅμως πρὸ ὀλίγου διαβαίνων,
Καὶ βοὴν πολλὴν ἀκούσας ὡς ἀνθρώπων μαχομένων,
Διευθύνθην πρὸς τὸ μέρος, κ’ ἔνδον τοῦ βουλευτηρίου
Ἄνδρας εἶδον μετὰ ζήλου κ’ ἐνθουσιασμοῦ ἀγρίου,
Ἐμμανῶς βοῶντας, πόδας, χεῖρας, χείλη παταγοῦντας,
Καὶ τὴν μίαν τῶν Ἑλλήνων φυλὴν δίχα διαιροῦντας,
Εἰς τοὺς μὲν τιμὰς καὶ δόξαν ἀπονέμονταις καὶ πλοῦτον,
Εἰς τοὺς δὲ τὴν ἀτιμίαν δίδοντας ἀνθ’ ὅλων τούτων.
Ἔμελλες λοιπὸν, πατρίς μου, καὶ αὐτὰ νὰ ὑποφέρῃς;
Σὲ κατέστρεψε τὸ πάλαι ἡ διχόνοια καὶ ἔρις.
Ἡ διχόνοια καὶ ἔρις κ’ εἰς τοὺς χρόνους τοὺς ἐσχάτους
Εἰς τοὺς κόλπους σου τυράννους ἔφερεν ἀγριωτάτους.
Τῆς ἀπολυτρώσεώς σου μόλις ἔφθασεν ἡ ὥρα,
Νὰ τὴν ματαιώσῃ πάσχει ἡ διχόνοια καὶ τώρα.
Ἐλευθέρα πολιτεία δὲν λογίζεται ἐκείνη
Ὅπου πολλαπλᾶς ὁ νόμος λαοῦ τάξεις διακρίνει.
Δὲν ὠφέλησαν ὡς βλέπω οὔτε οἱ διάλογοί μου,
Οὔτε κατὰ τῶν Φιλάρχων ἴσχυσαν οἱ Φύξαρχοί μου.[1]
Φεῦ! ματαιουμένας βλέπω τὰς γλυκείας μου ἐλπίδας.
Ἡ Ἑλλὰς ναυαγεῖ πάλιν δι’ ὀλίγους σπουδαρχίδας.
Ὅταν, ὦ Ἑρμῆ, παρέστης εἰς τὴν Ἐθνικὴν Βουλήν των,
Καὶ κατεῖδες τὴν τοσοῦτον ἀγενῆ διαγωγήν των,
Δὲν τοὺς ἔλεγες, ὦ ἄνδρες! ἑαυτοὺς κἂν σεβασθῆτε·
Τὸν σκοπὸν πρὸς τὸν ὁποῖον ἤλθετε συναισθανθῆτε!
Ἀπὸ σᾶς ἡ τύχη ὅλης τῆς Ἑλλάδος ἐξαρτᾶται·
Τὸ ταλαίπωρόν της σκάφος εἰς ὠκεανὸν πλανᾶται.
Μὲ τὴν ματαιότητά σας καὶ τὰ ἄγριά σας μίση
Θέλετε σεῖς ἑκουσίως κατὰ βράχων τὸ ὠθήσει,
Ἢ λαμβάνοντες ὡς ἄστρον πόλου τὴν δικαιοσύνην,
Θέλετε τὸ προσορμίσει εἰς εὐλίμενον γαλήνην;
Ὤ! ἒαν ἀντὶ σωτήρων γίνετε αἰσχροὶ προδόται,
Ἢ ἀρὰ τοῦ ἔθνους ὅλου εἰς τὰς κεφαλάς σας τότε
Κεραυνὸς βαρὺς θὰ πέσῃ, καὶ ἀδέκαστος, ταχεῖα,
Θέλει τὰ ὀνόματά σας στιγματίσ’ ἡ ἱστορία!
Εἶναι κρίσιμος ἡ ὥρα ἡ παροῦσα τῆς Πατρίδος.
Μεταξὺ γαλήνης ἤδη ἵσταται καὶ καταιγίδος,
Καὶ σμικρὰ ῥοπὴ τὰ πάντα δύναται νὰ καταστρέψῃ,
Ἂν ἡ φρόνησις τὰ πάντα δὲν σταθμίσῃ καὶ προβλέψῃ.
Καὶ ὑπομονὴ ἂν ἦτο περὶ τοῦ παρόντος μόνον,
Ἀλλ’ ἐνταῦθα περὶ τύχης πρόκειται πολλῶν αἰώνων,
Καὶ ὑμεῖς τὴν ἐντολήν σας τὴν μεγάλην λησμονοῦντες,
Κάθησθε περὶ ἰδίων συμφερόντων φωνασκοῦντες;
Συμβουλὰς ἐγὼ τοιαύτας δὲν ἠθέλησα νὰ δώσω,
Ἐπειδὴ πρὸς φωνασκοῦντας τ’ ἤλπιζα νὰ κατορθώσω;
Πλὴν εὐτύχησα κομψόν τι ἄλλο νὰ ἐπινοήσω,
Καὶ σπουδαρχιδῶν μὲ τοῦτο στόματα πολλῶν νὰ κλείσω.
Παρὰ τοῦ Μορφέως πρώην εἶχα κλέψει τοῦ φιλτάτου
Μήκωνας τῶν προκαλούντων ὕπνον ὅμοιον θανάτου.
Ἀφοῦ εἶδα λοιπὸν ὅτι μερικοὶ τῶν αὐτοχθόνων
Διεῤῥήγνυντο βοῶντες κατὰ τῶν ἑτεροχθόνων,
Ἀφανὴς τοὺς πλησιάζω, κ’ ἐκ τοῦ κόλπου μου ἐκβάλλων
Μήκωνας πολλοὺς τοὺς ῥίπτω, καὶ ἰδοὺ εὐθὺς ἀλάλων
Στόματα πολλῶν ῥητόρων καθεξῆς νεναρκωμένα,
Ὄμματα ὑπὸ τοῦ ὕπνου τοῦ πολλοῦ βεβαρημένα.
Καὶ μικρὸν μὲν πρὸς τοὺς λόγους ἤνοιγον τῶν ἀντιπάλων,
Ἀλλ’ ἐκλείοντο ἀμέσως νυσταγμένα ἔτι μᾶλλον.
Ἡ φωνή των ὅλη ἦτον νυσταζόντων χασμῳδία,
Κ’ ἔπιπτεν ἡ κεφαλή των εἰς τὰ στήθη των βαρεῖα.
Ἐν τοσοῦτῳ δὲ οἱ ἄλλοι ἠγωνίζοντο μὲ ζέσιν,
Καὶ εἰς ταύτην τοὺς ἀφῆκα τὴν κωμικωτάτην θέσιν.
Δι’ αὐτοὺς κ’ ἐγὼ τοὺς λόγους εἰς τὴν γῆν ἐνόσῳ ἔζων,
Τὰς ματαίας τῶν ἀνθρώπων διαιρέσεις περιπαίζων,
Τί, ὦ ἄθλιοι, ἐβόων, διαφέρεσθε ματαίως;
Τί ἐστὶ Θηβαῖος, Λάκων, Μεγαρεὺς καὶ Ἀθηναῖος;
Ἄφετε τὰς διακρίσεις ταύτας, καὶ ὀνομασθῆτε
Ὡς ἐγὼ μὲ ἓν καὶ μόνον ὄνομα κοσμοπολῖται.
Σὺ ἐπλάτυνας τὸν κύκλον, κ’ ἔγινες κοσμοπολίτης,
Ἀλλ’ ἐγὼ αὐτὸν στενεύσας ἔγινα πιθοπολίτης.
Ὡς κοχλίας ἡσυχάζων εἰς τὸν πίθον μου μονάχος,
Ἔβλεπα τὸν κόσμον πέριξ θορυβοῦντα ἀταράχως.
Ὅτε δὲ τὴν πόλιν στίφη ἐπαπείλουν πολεμίων,
Καὶ εἰς τὰς ὁδοὺς τὰ πλήθη ἔτρεχον τῶν Κορινθίων,
Φέροντες καθεὶς μὲ βίαν ἄλλος ξύλον, ἄλλος λίθον,
Ἔτρεχα κ’ ἐγὼ κυλίων τὸν κεράμινόν μου πίθον.
Σεῖς ἠρχίσατε, ὡς βλέπω, νὰ ἀδολεσχῆτε, ὅμως
Τὸν Ἑρμῆν προσμένει νέος εἰς τὴν γῆν ἐπάνω δρόμος.
Ἂν ὑπάγῃς εἰς Ἀθήνας, ὦ Ἑρμῆ, μὴ λησμονήσῃς,
Νὰ ἰδῇς ὁποι’ ἀπέβη τοῦ ζητήματος ἡ λύσις.
Τόση εἶναι τῆς ψυχῆς μου σήμερον ἡ ἀθυμία,
Ὥστε τρέμω μὴ κἀμμία μὲ συμβῇ παραλυσία.[2]
Μὴ τρομάζῃς, σοφὲ γέρον! οἱ νεκροὶ παραλυσίας
Δὲν φοβοῦνται, οὔτε φθίσεις, οὔτε περιπνευμονίας.