Γεωγραφία Στοιχειώδης/Μέρος Β΄/Βιβλίον Β΄/Κεφάλαιον Α΄

←Βιβλίον Α΄/Κεφάλαιον Γ΄

Γεωγραφία στοιχειώδης μαθηματικὴ, φυσικὴ καὶ πολιτικὴ, ἀρχαία καὶ νεωτέρα, περιόδου Β′ Μέρος Β΄, Βιβλίον Β΄, Κεφάλαιον Α΄

Κεφάλαιον Β΄→

ΒΙΒΛΙΟΝ Β′.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΝΕΩΤΕΡΑ.

---

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α′.

ΕΥΡΩΠΗ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας 9,700,000 χιλιάμετρα τετραγωνικὰ
πληθυσμὸς 250,000,000 κατοίκων.

Θέσις, ὅρια, ἔκτασις καί πληθυσμὸς αὐτῆς· θάλασσαι, κόλποι, ἀκρωτήρια, ποταμοὶ κτλ.

328. Ἡ Εὐρώπη κεῖται εἰς τὸ βόρειον μέρος τοῦ Ἀνατολικοῦ ἡμισφαιρίου πρὸς Δ: τῆς Ἀσίας· ὁρίζεται δὲ πρὸς Β: ἀπὸ τὴν Παγωμένην θάλασσαν· πρὸς Δ: ἀπὸ τὸν Ἀτλαντικὸν Ὠκεανόν· πρὸς Μ: ἀπὸ τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, πρὸς Ἀν: δὲ ἀπὸ τὴν Μαύρην θάλασσαν (Εὔξεινον Πόντον) καὶ ἀπὸ τὴν τοῦ Ἀζὸφ (Μαιώτιδα λίμνην)· καὶ ἀπὸ τὴν Ἀσίαν, ἐκ τῆς ὁποίας τὴν χωρίζουσι τὰ Οὐράλια ὄρη, ὁ Καύκασος καὶ ὁ Οὐράλης ποτ.

Εἴδομεν (103), ὅτι ἡ Εὐρώπη διαιρεῖται εἰς 16 τμήματα, ὑποδιαιρούμενα εἰς ἐπικρατείας.—Τέσσαρα εἶναι πρὸς Ἄρκτον· αἱ Βρετανικαὶ νῆσοι, ἡ Δανιμαρκία, ἡ Σουηκία καὶ Νορβηγία, καὶ ἡ Ῥωσσία ἡ Εὐρωπαϊκή.—Ἑπτὰ εἰς τὸ μέσον · ἡ Γαλλία, ἡ Ὁλλανδία, τὸ Βέλγιον, ἡ Γερμανία, ἡ Πρωσσία, ἡ Αὐστριακὴ Αὐτοκρατορία, ἡ Ἑλουητία—καὶ 5 πρὸς Μεσημβρίαν, ἡ Ἱσπανία, Πορτογαλλία, Ἰταλία καὶ ἡ Εὐρωπαϊκὴ Τουρκία μετὰ τῆς Ἑλλάδος. Ἡ ἤπειρος αὕτη εἶναι ἡ μικροτέρα τῶν λοιπῶν, ἀναλογοῦσα κατὰ τὴν ἔκτασίν της μὲ τὸ ἓν τρίτον τῆς Ἀφρικῆς, μὲ τὸ ἓν τέταρτον τῆς Ἀμερικῆς, μὲ τὸ ἓν πέμπτον τῆς Ἀσίας καὶ μὲ τὸ δέκατον πέμπτον μέρος τῆς οἰκησίμου γῆς· ἀλλὰ περιέχει αὐτὴ μόνη ὑπὲρ τὰ 250,000,000 κατοίκων, τοὐτέστι τὸ τέταρτον ὅλων τῶν κατοίκων τῆς ὑδρογείου σφαίρας, ἐν ᾧ ἔχει ἐπιφάνειαν μόλις 490 χιλ. λευγῶν τετραγωνικῶν, ὑπερέχουσα καὶ κατὰ τὸν πολιτισμὸν κατὰ τὴν βιομηχανίαν καὶ τὸ ἐμπόριον.

Περὶ τῶν ἰδίων θαλαοσῶν αὐτῆς καὶ κόλπων, ἀκρωτηρίων, ὀρέων καὶ ποταμῶν καὶ λιμνῶν, ἐλαλήσαμεν ἰδίως εἰς τὰ περὶ Φυσικῆς Γεωγραφίας (119 καὶ 120, 124, 144, 173 καὶ 177).

328 β. Εἰς δύο κυρίως μεγάλας κλιτύας (171) συσχηματίζεται ἡ Εὐρώπη συνισταμένας ὑπὸ τῶν Σειρῶν τῶν ὀρέων αὐτῆς· ἡ μὲν μία ἀποκλίνει πρὸς τὸ Β. καὶ Β—Δ, τελευτῶσα εἰς τὸν Παγωμένον καὶ τὸν Ἀτλαντικὸν Ὠκεανὸν, καὶ εἰς τὰς ἐξ αὐτῶν σχηματιζομένας περὶ αὐτοὺς θαλάσσας· ἡ δὲ ἑτέρα πρὸς τὸ Ν. καὶ Ν-Ἀνατ: τελευτῶσα εἰς τὴν Μεσόγειον, τὴν Μαύρην καὶ τὴν Κασπίαν θάλασσαν. Αἱ δύο αὗται κλιτύες διαχωρίζονται διὰ τῆς πρωτίστης Σειρᾶς τῶν Εὐρωπαϊκῶν ὀρέων διευθυνομένης ἀπὸ τὸ Β-Ἀνατ: πρὸς τὸ Ν-Δ, (ἀπὸ τὸ μεθόριον τῆς Ἀσίας μέχρι τῶν στηλῶν τοῦ Ἡρακλέους) καὶ συγκειμένης ἀπὸ τὰ Οὐράλια, τὰ Καρπάθια, τὰς Σουηβικὰς καὶ Ἑλβετικὰς (ἢ κεντρικὰς) Ἄλπεις, τὰ Ἰουράσια, τὰ Πυρηναῖα καὶ τὰ Ἰβηρικά. Εἰς αὐτὴν τὴν πρωτίστην σειρὰν συνέρχονται ἄλλαι δευτερεύουσαι, ἀπὸ Βοῤῥᾶ μὲν τὰ Δοφρίνια, ἢ αἱ Σκανδιναυϊκαὶ Ἄλπεις, αἱ περικυκλοῦσαι τὴν Βαλτικὴν θάλασσαν· ἀπὸ Μεσημβρ: δὲ ἡ Σειρὰ τῶν λεγομένων Μεσημβρινῶν Ἄλπεων καὶ τὰ διασχίζοντα τὴν Ἰταλίαν Ἀπέννινα, καὶ τέλος αἱ Ἀνατολικαὶ Ἄλπεις. Αὗται δὲ διασχίζονται εἰς δύο Σειρὰς, ἐξ ὧν ἡ μὲν μία διευθυνομένη πρὸς Μ: λέγεται Ἑλληνικὴ Σειρὰ, διότι καταντᾷ μέχρι Ταινάρου κα Μαλεῶν· ἡ δὲ πρὸς Ἀνατ: διευθυνομένη πρὸς τήν Μαύρην θάλασσαν, σχηματίζει τὸν Αἷμον καὶ τοὺς διακλαδισμοὺς αὐτοῦ εἰς τὴν Θράκην, Μακεδονίαν κλ.

Κάτοικοι τῆς Εὐρώπης, Γλῶσσαι, Θρησκεία, Πολιτεύματα, Προϊόντα

328. γ. Οἱ κάτοικοι τῆς Εὐρώπης δύνανται νὰ θεωρηθῶσιν ὅτι κατάγονται, μὲ μικράς τινας ἐξαιρέσεις, ἀπὸ δύο κύρια γένη. Ἐκ τούτων τὸ πρῶτον εἶναι τὸ Γερμανικὸν, τοῦ ὁποίου παραφυὰς εἶναι τὸ τῶν Κελτῶν γένος· τὸ δὲ δεύτερον εἶναι τὸ Σλαβικόν. Οἱ λαοὶ, οἱ κατοικοῦντες τοὺς δυτικοὺς τόπους τῆς Εὐρώπης, τοὺς ἐν μέσῳ καὶ μέρος τῶν βορείων, κατάγονται ἐκ τοῦ κυρίως Γερμανικοῦ γένους, ἀναμιχθέντας μὲ τοὺς ἀρχαίους Κελτοὺς εἰς τὴν Γαλλίαν, εἰς τὴν Μεγάλην Βρετανίαν καὶ εἰς τοὺς Βορείους τόπους τῆς Ἰταλίας· εἰς δὲ τούς Μεσημβρινοὺς αὐτῆς τόπους μὲ τοὺς Πελασγοὺς, καὶ μὲ τοὺς Ἴβηρας εἰς τὴν Ἱσπανίαν. Εἰς δὲ τὸ Σλαβικὸν γένος ἀνήκουσιν οἱ κάτοικοι τῶν ἀνατολικῶν τόπων· οἷον οἱ Ῥώσσοι, οἱ Πολωνοὶ, οἱ Βοημοὶ, Μοραυοὶ, οἱ Ἰλλυριοὶ, Κροάται, Δαλμάται κλ. μέρος τῶν κατοικούντων τὴν Οὐγγρίαν, καὶ οἱ Βάνδαι τῆς Γερμανίας. Ἄλλοι λαοὶ μὴ ἀνήκοντες εἰς τὰ προειρημένα δύο γένη εἶναι· οἱ Ἕλληνες ἢ Γραικοὶ, ἀπόγονοι τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, καὶ οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ τῆς Ἀσίας μετοικισθέντες εἰς τὴν Εὐρώπην πρὸ 4: αἰώνων· ὁμοίως δὲ καὶ οἱ Μαντζιάροι τῆς Οὐγγαρίας, οἱ Φινλανδοὶ, καὶ οἱ Λάπονες εἶναι τρεῖς λαοὶ πιθανῶς Μογγολικῆς καταγωγῆς· καίὶ τέλος οἱ περὶ τὰς ὑπωρείας τῶν Πυρηναίων κατοικοῦντες Βάσκοι, τῶν ὁποίων ἡ γλῶσσα δὲν ἔχει κἀμμίαν σχέσιν μὲ τὰς λοιπὰς γνωστὰς γλώσσας. Οἱ δὲ Ἰουδαῖοι ζῶσι διεσπαρμένοι καθ’ ὅλην τὴν Εὐρώπην, πολυπληθέστεροι ὄντες κυρίως εἰς τὴν Πολωνίαν καὶ τὴν Γερμανίαν (^[1]).

* γλωσσαι. Καὶ αἱ γλῶσσαι αἱ λαλούμεναι ὑπὸ τῶν κατοίκων τῆς Εὐρώπης δύνανται νὰ ταχθῶσι κατὰ κλάσεις, ὡς ἐκ τῆς καταγωγῆς ἢ τῆς παραγωγῆς αὐτῶν, δεικνύουσαι συγχρόνως καὶ τὸ ὁμογενὲς τῶν λαλούντων αὐτὰς λαῶν. Αἱ ἐπικρατέστεραι δὲ εἰσὶν αἱ ἑξῆς·

ά) Αἰ ἐκ τῆς Λατινικῆς παραχθεῖσαι, οἷον ἡ Ἰταλικὴ, ἡ Γαλλικὴ, ἡ Ἱσπανικὴ, ἡ Πορτογαλλικὴ καὶ ἡ Ῥουμανικὴ (ἤτοι ἡ τῶν Μολδοβλάχων).

β′) Αἱ ἐκ τῆς Τευτονικῆς· οἷον ἡ Γερμανικὴ, ἡ Ὁλλανδικὴ, ἡ Δανικὴ, ἡ Σουηδικὴ, ἡ Φλαμανδικὴ, καὶ ἡ Ἀγγλικὴ πολλὰ ἔχουσα ἐκ τῆς Λατινικῆς καὶ Γαλλικῆς.

γ′) Αἱ ἐκ τῆς Σλαβικῆς, οἷον ἡ Ῥωσσικὴ, ἡ Πολωνικὴ, ἡ Βοημικὴ, ἡ Βουλγαρικὴ, ἡ Ἰλλυρικὴ καὶ ἡ Σερβική.

Ὀλιγώτερον δ’ ἐκτεταμέναι εἰσίν· αἱ ἐκ τῆς Κελτικῆς λαλούμεναι εἰς τὴν Ἰρλανδίαν, Σκωτίαν, εἰς τὸ Πριγκιπάτον τῆς Γάλλης, καὶ εἰς τὴν Βρεττανίαν τῆς Γαλλίας· ἡ ἐκ τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς, τὴν σήμερον λαλουμένη νέα Ἑλληνικὴ εἰς τὴν ἐπικράτειαν τῆς Τουρκίας καὶ τῆς Ἑλλάδος· ἡ δὲ Τουρκικὴ γλῶσσα, ἡ τῶν Μαντζιάρων τῆς Οὐαγγαρίας, καθὼς καὶ ἡ τῶν Φινλανδῶν καὶ Λαπόνων, φαίνονται Ἀσιατικῆς καταγωγῆς καθαρᾶς, ὡς καὶ οἱ λαλοῦντες αὐτὰς λαοί.

328. δ. Θρησκεία. Θρήσκευμα δ’ ἔχουσιν οἱ κάτοικοι τῆς Εὐρώπης τὴν Χριστιανικὴν πίστιν, ἐξαιρουμένων μόνον τῶν Ἰουδαίων, καὶ τῶν Τούρκων ὄντων Μωαμεθανῶν, καὶ ὀλίγων ἐθνικῶν κατοικούντων εἰς τὴν Λαπονίαν καὶ εἰς ὀλίγα μέρη τῆς Μεσημβρ: Ῥωσσίας. Τῆς δὲ Χριστιανικῆς θρησκείας διαιρουμένης εἰς τρεῖς μεγάλους κλάδους, ὡς εἴπομεν (190), εὑρίσκεται καὶ ἡ Χριστιανικὴ κοινωνία τῶν Εὐρωπαίων εἰς τρία διῃρημένη δόγματα τῆς Ἀνατολ. Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς Δυτικῆς καὶ τῆς Προτεσταντικῆς. Καὶ τῆς μὲν Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, παρ’ ἀκρίβειαν λεγομένης νῦν καὶ Ἑλληνικῆς, ὀπαδοὶ εἰσὶν οἱ κατοικοῦντες τοὺς ἀνατολικοὺς τόπους τῆς Εὐρώπης, οἷον οἱ Ἕλληνες καὶ οἱ Γραικοὶ, οἱ Ῥῶσσοι καὶ μέρος τῶν κατοικούντων τὴν Ἀνατολικὴν Αὐστρίαν. Τῆς δὲ Δυτικῆς ὀπαδοὶ εἶναι οἱ κατοικοῦντες τοὺς Μεσημβρινοὺς καὶ Δυτικοὺς τόπους, καὶ τῆς Προτεσταντικῆς οἱ τοὺς Βορείους.—Πολιτεύματα δ’ ἔχουσι τακτικὰ καὶ ἐλεύθερα, αἱ μὲν πλεῖσται τῶν ἐπικρατειῶν, συνταγματικὰς ἡγεμονίας καὶ Βασιλείας, ἢ συγκερασμένας καὶ περιωρισμένας διὰ θεσμοθεσιῶν· ὀλίγαι δὲ καὶ Δημοκρατίας, οἷον ἡ Ἑλβετία καὶ αἱ Ἀνσεατικαὶ πόλεις κ.τ.λ. (ἴδε καὶ 184).

Ἡ Εὐρώπη κειμένη ὅλη σχεδὸν εἰς τὴν εὔκρατον βορείαν ζώνην (μεταξὺ τῆς 36° καὶ 72° τοῦ βορ. πλάτους) ἔχει κλίμα εὔκρατον καὶ συγκερασμένον, ἔξω μόνον ἀπὸ τούς ἐσχάτους ἀρκτῴους τόπους αὐτῆς, οἵ τινές εἰσι ψυχρότατοι. Αἱ διακόπτουσαι αὐτὴν ἐσωτερικαὶ θάλασσαι, καὶ οἱ διαῤῥέοντες αὐτὴν διάφοροι ποταμοὶ, μετριάζουσι πανταχοῦ τὴν θερμοκρασίαν καὶ διατηροῦσι τὴν ὑγρότητα, ἥτις ὠφελεῖ τὴν βλάστασιν τῶν φυτῶν. Ἡ εὐφορία αὐτῆς εἶναι κατωτέρα ἀπὸ τὴν εὐφορίαν τινῶν τόπων τῶν ἄλλων ἠπείρων· ἀλλὰ καὶ οἱ ἀπέραντοι καὶ ἄγονοι ἔρημοι ἐκείνων εἰς αὐτὴν δὲν ἀπαντῶνται ἡ δὲ μάθησις καὶ ἡ ἐπιμέλεια τῶν κατοίκων αὐτῆς περὶ τὴν γεωργικὴν ἀναπληροῦσι τὴν τῶν ἄλλων ἠπείρων φυσικὴν γονιμότητα. Ὅθεν ἡ Εὐρώπη εἶναι εὔφορος ὅλων τῶν καλλιτέρων καὶ χρησιμωτέρων εἰς τὸν βίον γεωργικῶν προϊόντων, τὰ περισσότερα τῶν ὁποίων οἱ κάτοικοι αὐτῆς μετεφύτευσαν ἀπὸ τὰς ἄλλας ἠπείρους. Γεννήματα, ὄσπρια, ὀπωρικὰ, κρασία ἐκλεκτὰ, λινάριον, βαμβάκιον, ὀρύζιον, καὶ ὅλα τὰ χρήσιμα εἰς τὸν βίον φυτὰ καὶ ζῶα παράγει ἀφθόνως· δηλητήρια δὲ φυτά ὀλίγα, καὶ ἐκ τῶν ζώων μόνον τὴν ἄρκτον καὶ τὸν λύκον ἔχει θηρία ἐπίφοβα. Ἐκ δὲ τῶν ὀρυκτῶν ἔχει ὀλίγον χρυσὸν καὶ ἄργυρον, πολὺν δὲ σίδηρον, μόλυβδον, κασσίτερον, στυπτηρίαν, λιθάνθρακας καὶ γαιάνθρακας, ἅλας κτλ. Οἱ δὲ κάτοικοι, διὰ τὴν προκοπήν των εἰς τὰς τέχνας καὶ ἐπιστήμας, τεχνονργοῦσιν οὗ μόνον τὰ ἰδικά των προϊόντα, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν ἄλλων ἠπείρων, τὰ ὁποῖα μεταφέροντες διὰ μυριάδων πλοίων εἰς ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου, ἐνεργοῦσιν ἐκτεταμένον ἐμπόριον. Διὰ τούτου δὲ καὶ διὰ τῆς βιομηχανίας, διὰ τῶν ἐπιστημῶν καὶ τοῦ πολιτισμοῦ των ὑπερέχουσιν ὅλων τῶν κατοίκων τῆς οἰκουμένης, καὶ γίνονται ὁδηγοὶ αὐτῶν εἰς τὰς τέχνας καὶ ἐπιστήμας, καὶ εἰς ὅλα τὰ τοῦ πολιτισμένου βίου ἐπιτηδεύματα.

Οἱ διάφοροι λαοὶ τῆς Εὐρώπης, ἀφ’ οὗ ὑπέφεραν πολλὰς ἐπιδρομὰς καὶ πολέμους πρς ἀλλήλους, κατήντησαν τέλος, διὰ τῆς προόδου αὐτῶν εἰς τὸν πολιτισμὸν, νὰ καταστήσωσι πολιτεύματα ἐλεύθερα, ἐξαιρουμένων ὀλίγων τινῶν, καὶ Κυβερνήσεις τακτικὰς, φροντιζούσας διὰ τῶν εἰρηνικῶν ἐπιτηδευμάτων, διὰ τῆς ἀναπτύξεως τῆς γεωργίας, τῆς βιομηχανίας καὶ τοῦ ἐμπορίου, νὰ προσπορίσωσι τὴν ὑλικὴν καὶ ἠθικὴν εὐτυχίαν εἰς τοὺς κυβερνωμένους. Ὅλοι οἱ λαοὶ οὗτοι, πρεσβεύοντες κατὰ καλὴν τύχην τὸν Χριστιανισμὸν, θεωροῦνται ὡς μέλη μιᾶς μεγάλης οἰκογενείας, καταγινόμενα ἐν ἀμοιβαίᾳ εἰρήνῃ πρὸς τὴν ἰδίαν αὐτῶν εὐπορίαν καὶ εὐτυχίαν διὰ τῆς ἀμοιβαίας ἀλλαγῆς τῶν προϊόντων τῆς ἐργασίας των. Αἱ περικυκλοῦσαι τὴν Εὐρώπην θάλασσαι καὶ εἰσχωροῦσαι εἰς διάφορα μέρη αὐτῆς, οὗ διαῤῥέοντες αὐτὴν μεγάλοι καὶ πλευστοὶ ποταμοὶ, συγκοινωνοῦντες διὰ τεχνητῶν διωρύγων, δρόμοι ἀμαξιτοὶ διασχίζοντες πανταχόθεν αὐτὴν, καὶ σειραὶ σιδηροδρόμων διάφοροι εἰς τὴν μεσαίαν Εὐρώπην συστηθεῖσαι, εὐκολύνουσι τὴν εἰς τὸ ἐσωτερικὸν αὐτῆς κυκλοφορίαν τῶν διαφόρων προϊόντων, καὶ ἐπιταχύνουσι τὴν συγκοινωνίαν τῶν διαφόρων ἐθνῶν διὰ τῶν ἀτμοκινήτων πλοίων καὶ ἁμαξῶν. Τὰ δὲ ἔθνη ταῦτα, γινομένης οὕτω τῆς ἐπιμιξίας εὐκόλου, ἀνταλλάσσουσιν οὗ μόνον τὰ προϊόντα αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ τὰς γνώσεις, τελειοποιούμενα ἀμοιβαίως πρὸς τὰ τοῦ πολιτισμένου βίου ἐπιτηδεύματα.

§. Α′. ΑΙ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑΝ Η ΑΡΚΤῼΑΙ ΧΩΡΑΙ.

ΒΡΕΤΑΝΝΙΚΑΙ ΝΗΣΟΙ

Η ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΗΝΩΜΕΝΟΝ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιάμετρα ▭ (τετραγωνικὰ) 304,000. — πληθυσμὸς 29,000,000.

Μῆκος Δυτικὸν (^[2]) μεταξὺ 0° 35′ καὶ 12° 45′.

Πλάτος Βόρειον μεταξὺ 50° καὶ 61°.

329. Τὸ ἰσχυρὸν τοῦτον βασίλειον, ὀνομαζόμενον κοινῶς καὶ Ἀγγλία, κεῖται εἰς τὸ Β-Δ: μέρος τῆς Εὐρώπης μεταξὺ τοῦ Βορείου καὶ Ἀτλαντικοῦ Ὠκεανοῦ, πρὸς Β: τῆς Γαλλίας καὶ πρὸς Δ: τῶν Κάτω χωρῶν καὶ τῆς Δανιμαρκίας. Σύγκειται δὲ ά) ἀπὸ δύο μεγάλας νήσους, ἀπὸ τὴν νῆσον τὴν λεγομένην Μεγάλην Βρεττανίαν (περιέχουσαν τὴν Ἀγγλίαν καὶ τὴν Σκωτίαν), καὶ ἀπὸ τὴν νῆσον Ἰρλανδίαν· β′) καὶ ἀπὸ πολλὰς μικρὰς νήσους. Ὁ πληθυσμὸς τῶν Βρεττανικῶν νήσων ὑπερβαίνει τὰ 29 ἑκατομ: ἐξ ὧν 19 ἑκατομ: κατοίκων ἔχει ἡ Ἀγγλία μετὰ τοῦ Πριγκιπάτου τῆς Γάλλης· 2 δ’ ἑκατομ: καὶ 800 χιλ: ἡ Σκωτία· 6 ½ ἡ Ἰρλανδία καὶ 700 χιλ: αἱ λοιπαί νῆσοι (^[3]). Ὅλη δὲ ἡ ἐπιφάνεια αὐτοῦ τοῦ βασιλείου λογίζεται εἰς 15,800 τετρ. λεύγας.

Αἱ Βρεττανικαὶ νῆσοι ἔχουσι σχῆμα τριγωνικὸν καὶ κυρίως ἡ Μεγάλη Βρεττανία. Αὕτη ἔχει καὶ 3 κλιτύας· τὴν Ἀνατολικὴν, ἀποκλίνουσαν πρὸς τὴν Γερμανικὴν ἢ βορείαν θάλασσαν· τὴν Μεσημβρινὴν, ἀποκλίνουσαν πρὸς τὴν Μάγχην, καὶ τὴν Δυτικὴν, πρὸς τὸν Ἀτλαντικὸν καὶ τὴν Ἰρλανδικὴν θάλασσαν ἀποκλίνουσαν, καὶ περιέχουσαν πολλοὺς καὶ μεγάλους κόλπους· ἡ δὲ Ἀνατολικὴ περιλαμβάνει τοὺς σημαντικωτέρους ἐκ τῶν ποταμῶν τοῦ τόπου. Ἐκ τούτων πρωτεύει ὁ Τάμισις (ἐκ δύο ποταμίων συνιστάμενος, τοῦ Τάμη καὶ Ἴση) διὰ πλατυτάτου στομίου ἐκβάλλων εἰς τὴν θάλασσαν. Ἀναβαίνοντες πρὸς Β: ἀπαντῶμεν τὸν Οὔσην, τὸν ἐπονομαζόμενον μέγαν, καὶ χυνόμενον εἰς τὸν κόλπον τοῦ Οὐάσχου· ἔπειτα τὸν Οὔμβερον, ἐνόνοντα τὸν Τρέντην καὶ τὸν μικρὸν Οὔσην· ἔπειτα τὸν Τουῆδον, ῤέοντα ἐπὶ τῶν μεθορίων τῆς Σκωτίας. Ἡ δὲ δυτικὴ κλιτὺς ἔχει πρὸς Β: τὸν Κλύδην, ἐκβάλλοντα εἰς τὸν ὁμώνυμόν του κόλπον· μεσημβρινώτερον δὲ τὸν Σαβέρνην, ἔχοντα τὰ δευτερεῖα τοῦ Ταμίσεως καὶ ἑνούμενον μὲ τὴν διώρυγα τῆς Βριστόλης—λίμναι δ’ ἄξιαι λόγου δὲν εὑρίσκονται εἰμὴ εἰς τὴν Σκωτίαν.

330. η νησος μεγαλη βρετανια. Τὸ Μεσημβρινὸν μέρος αὐτῆς κατέχει ἡ Ἀγγλία (Angleterre) συγκείμενον ἐκ τοῦ μέρους τοῦ λεγομένου κυρίως Ἀγγλία καὶ τοῦ Πριγγιπάτου τῆς Γάλλης ἢ Οὐάλης. Ὁ τόπος ἐν γένει εἶναι πεδινὸς καὶ ἐν μέρει λοφώδης, πλὴν τῶν Β: καὶ Ν-Δ: μερῶν, τὰ ὁποῖα εἶναι ὀρεινά· ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ ὄρη δὲν ἔχουσιν ὕψος περισσότερον τῶν 4 χιλ: ποδῶν ἄνω τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης. Πλῆθος βοῶν καὶ προβάτων, τὰ ὁποῖα δίδουσιν ὡραῖα ἔρια (μαλλία), τρέφονται εἰς τὰς ἐκεῖ βοσκάς. Ὁ σῖτος καὶ τὰ λοιπὰ δημητριακὰ σπέρματα γίνονται ἄφθονα, ἀλλὰ δὲν ἐπαρκοῦσιν εἰς τροφὴν τῶν κατοίκων δι’ ἔλλειψιν γεωργικῶν χειρῶν· διότι ὁ ἐργατικὸς λαὸς εὑρίσκει νὰ ἐργάζηται μὲ πλειότερον συμφέρον εἰς τὰ ἐκτεταμένα καταστήματα τῆς βιομηχανίας. Τὸ κλίμα τοῦ τόπου ἐν γένει εἶναι ὑγρὸν μᾶλλον ἢ ψυχρόν. Αἱ βροχαὶ τὸν χειμῶνα καὶ ἡ ὁμίχλη εἶναι ἀδιάκοποι, καὶ τὸ θέρος μία ἡμέρα εὔδιος καὶ θερμὴ, ὡς αἱ συνήθεις θερμαὶ ἡμέραι τῆς Ἑλλάδος, εἶναι σπάνιον φαινόμενον εἰς τὴν Ἀγγλίαν· ἕνεκα τούτου καὶ τὰ τῶν μεσημβρινῶν τόπων ὀπωρικὰ δέν φύονται ἐκεῖ, καὶ αὐτὴ ἡ ἄμπελος δυσκόλως ὡριμάζει τοὺς καρπούς της. Ὅθεν κρασίον εἰς αὐτοὺς τοὺς τόπους δὲν γίνεται, ἀλλ’ ἀντὶ τούτου κατασκευάζουσι καὶ μεταχειρίζονται πάμπολυν ζῦθον (μπίραν).

Καὶ ἡ κυρίως Ἀγγλία καὶ τὸ Πριγγιπάτον Γάλλης ἀμφότερα διαιροῦνται πολιτικῶς εἰς 52 ἐπαρχίας, περιλαμβανομένας εἰς ἑπτὰ τμήματα, τὰ ὁποῖα κατ’ ἔτος διέρχονται δικασταὶ πρὸς διαχείρισιν τῆς δικαιοσύνης.

331. Εἰς τὴν Ἀγγλίαν ἐπισημότεραι πόλεις· Λόνδρα ἢ Λονδῖνον, μητρόπολις ἐπὶ τοῦ Ταμίσεως κειμένη καὶ διαῤῥεομένη ὑπ’ αὐτοῦ, διαιρεῖται εἰς δύο ἄνισα μέρη, Βόρειον καὶ Νότιον, κοινωνοῦντα μεταξύ των διὰ δύο γεφυρῶν σιδηρῶν, καὶ τεσσάρων λιθίνων (^[4]). Ἐκ τούτων αἱ μεγαλοπρεπέστεραι εἶναι ἡ γέφυρα τῆς Οὐεσμιστέρης, ἔχουσα πλάτος 44 ποδ: καὶ μῆκος 1223· καὶ ἡ τοῦ Βατερλὼ ἐκ γρανίτου κτισμένη, καὶ ἔχουσα πλάτος 42 ποδ: καὶ μῆκος 1242.—Εἰς τὸ βόρειον μέρος τῆς πόλεως κεῖνται τὸ λεγόμενον Ἄστυ (the Citis) καὶ ἡ Οὐεσμιστέρη· εἰς δὲ τὸ νότιον εἶναι ἡ Σουθουάρκη. Τὸ Ἄστυ ἔχει θεωρίαν παλαιᾶς τινος πόλεως μὲ δρόμους στενοὺς καὶ λοξοὺς, ὅπου ὅλοι οἱ μεγαλέμποροι ἔχουσι τὰ γραφεῖα των, ἂν καὶ δὲν κατοικῶσιν ἐκεῖ. Ἡ Οὐεσμιστέρη εἶναι ἡ ἀληθὴς καθέδρα τοῦ βασιλείου, ἔχουσα καὶ δρόμους πλατεῖς καὶ εὐθεῖς, καὶ οἰκίας λαμπροτέρας, ὅπου κατοικοῦσιν οἱ μεγιστᾶνες, ὁ βασιλεὺς μὲ τοὺς αὐλικούς του, οἱ μεγαλέμποροι καὶ οἱ μεγαλοκτηματίαι· τὴν νύκτα αὐτὸ τὸ μέρος φωτίζεται λαμπρότερον διὰ τοῦ ἀερίου τοῦ λεγομένου γαζίου (gaz), ἢ ἀνθρακώδους ὑδρογόνου. Τὸ δὲ τρίτον μέρος τῆς πόλεως, ἡ Σουθουάρκη, ἔχει ἔποψιν πόλεως ὅλως βιομηχάνου διὰ τὸ ἄπειρον πλῆθος τῶν ἐν αὐτῇ ἐργοστασίων.

Εἰς τὸ ἄστυ, καί τοι ὃν τὸ ἀρχαιότερον μέρος τῆς πόλεως, δὲν ὑπάρχουσι πολλὰ κτίρια δημόσια. Εἰς τὸ μέσον αὐτοῦ ἐπὶ ὑψώματος κεῖται ἡ μεγαλοπρεπεστάτη ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Παύλου, οἰκοδομηθεῖσα εἰς διάστημα 35 ἐτῶν (ἀπὸ τὸ 1675—1710) κατὰ τὸν τόπον τῆς ἐν Ῥώμη ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Πέτρου. Τοῦτο τὸ κτίριον εἶναι τὸ μεγαλοπρεπέστατον μνημεῖον τῆς ἐν Ἀγγλίᾳ ἀρχιτεκτονικῆς, ἔχον 500 ποδ. μῆκος, 250 πλάτος καὶ 340 ὕψος· ὁ δὲ ἐν τῷ μέσῳ μεγαλοπρεπέστατος τροῦλος αὐτοῦ ἔχει 145 ποδ. διάμετρον. Ὁ πύργος τῆς Λόνδρας, εἶδος ἀκροπόλεως ἀρχαίας, περιεχούσης διάφορα κτίρια καὶ περικυκλουμένης ὑπὸ τάφρου γεμάτης ὕδατος, διοχετευομένου ἀπὸ τὸν Τάμισιν. Παλαιὰ ἦτον ἡ κατοικία τῶν Βασιλέων, νῦν δὲ ὑπάρχουσιν εἰς αὐτὸν ὁπλοθήκη ἀρχαίων ὅπλων, καὶ δεσμωτήριον, καὶ ταμιευτήριον τῶν ἀδαμάντων καὶ ἄλλων πολυτίμων κοσμημάτων τοῦ στέμματος, καὶ τῶν μυστικῶν ἀρχαίων τῆς Κυβερνήσεως, καὶ τὸ ταφεῖον προσέτι τῶν ἀρχαίων βασιλέων. Ἄλλο τρίτον μνημεῖον εἶναι μία μεγάλη στήλη ἢ κίων, δωρικῆς ἀρχιτεκτονικῆς, 200 ποδῶν ὕψους, ἀνεργεθεῖσα εἰς τὸν τόπον, ὅθεν κατὰ τὸ 1666 ἐξεῤῥάγη πυρκαϊὰ ἀποτεφρώσασα 13 χιλ. οἰκιῶν.

Εἰς δὲ τὴν Οὐεσμιστέρην εἶναι τὰ βασίλεια, διάφορα παλάτια, ἐν οἷς καὶ τὸ τοῦ Σαιντιάμου (Ἁγ: Ἰακώβου) λεγόμενον παλάτιον, ἡ κατοικία τῶν βασιλέων, ἡ Ἀκαδημία, τὸ Βρετανικὸν Μουσεῖον μετὰ τῆς βιβλιοθήκης, περιεχούσης 60 χιλ. χειρογράφων, καὶ τὸ Πανεπιστημεῖον, καὶ τέλος τὸ Ἡγουμενεῖον τῆς Οὐεσμιστέρης, ὑπερήφανον οἰκοδόμημα Γοτθικὸν πλησίον τοῦ Ταμίσεως, ὅπου εἶναι ὡραία ἐκκλησία, καὶ οἱ τάφοι τῶν βασιλέων τοῦ νῦν βασιλεύοντος γένους. Ἀντικρὺ τούτου εἶναι καὶ ἕτερον Γοτθικὸν κτίριον, ἐν ᾧ τελοῦνται αἰ ἑορταὶ τῆς στέψεως τῶν βασιλέων, καὶ πλησίον ὑπάρχουσι καὶ τὰ βουλευτήρια τῆς Βουλῆς τῶν Κοινοτήτων καὶ τῆς τῶν Λόρδων.

Εἰς δὲ τὴν Σουθοοάρκην εἶναι μόλις τρία δημόσια κτίρια ἄξιοι λόγου. Τὸ παλάτιον τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Καντερβουρῆς· τὸ δεσμωτήριον τὸ διὰ τοὺς χρεωφειλέτας, καὶ τὸ φρενονομεῖον (^[5]).

Ἐν περιλήψει, τὸ Λονδῖνον εἶναι ἡ μεγαλητέρα καὶ πολυανθρωποτέρα καὶ ἡ ἐμπορικωτέρα πόλις τῆς οἰκουμένης μετὰ τὸ Πεκῖνον, περιέχουσα νῦν 2,400,000 κατοίκων. Κειμένη πλησίον τῶν ἐκβολῶν τοῦ Ταμίσεως, ὅπου αἱ πλημμυρίδες τῆς θαλάσσης φθάνουσιν, ἔχει τὸν εὐρυχωρότατον καὶ ἀσφαλέστατον λιμένα τοῦ κόσμου μέ πλῆθος νεωρίων τεχνητῶν, εἰς τὰ ὁποῖα χιλιάδες ἐμπορικῶν πλοίων χωροῦσιν, εἰσαγόντων ὅλα τὰ προϊόντα τῆς οἰκουμένης καὶ ἐξαγόντων πᾶν εἶδος τεχνουργημάτων δι’ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου. Ἕνεκα τούτου βλέπει τις καθ’ ἑκάστην μυριάδας ἀνθρώπων ἐργαζομένων εἰς ἀμφοτέρας τὰς ὄχθας τοῦ ποταμοῦ, εἰς τὰ νεώρια, εἰς τὸν λιμένα, καὶ ὑπὲρ τὰς δέκα χιλιάδας πορθμείων, ἀτμοκινήτων, τῶν πλείστων διαπερώντων καὶ μετακομιζόντων καθ’ ἑκάστην τὰ διάφορα ἐμπορεύματα, τροφὰς καὶ τοὺς διαβάτας.

Ἄλλαι σημαντικαὶ πόλεις τῆς Ἀγγλίας. — Ὑόρκη (26,000 κατοίκων,) ἀρχαία πόλις καὶ ἐπίσημος τῶν βορείων μερῶν τῆς Ἀγγλίας, καὶ ἄλλοτε δευτερεύουσα πόλις τοῦ βασιλείου, εἶναι ἡ μητρόπολις τοῦ ἑνὸς τῶν δύο Ἀγγλικανικῶν ἀρχιεπισκόπων ἔχουσα καὶ ἐκκλησίαν μεγαλοπρεπεστάτην. — Λιβερπούλη (286 χιλ. κατοικ.) μία τῶν ἐμπορικωτάτων πόλεων ἐπὶ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Μέρση, πλησίον τῶν Δ: παραλίων πρὸς τὴν Ἰρλανδικὴν θάλασσαν. — Μαγχεστέρη (297 χιλ. κατ.) καὶ Βιρμιγχάμη (183 χιλ.) ἀμφότεραι μεσόγειοι καὶ ὅλως βιομήχανοι πόλεις. — Βριστόλη (105 χιλ. κατ.) πρὸς Μ: τῶν εἰρημένων παράλιος καὶ ἐμπορική. — Γρηνουΐσιον (44 χιλ. κατ.) ἐπὶ τοῦ Ταμίσεως πλησίον τοῦ Λονδίνου, ὀνομαστὴ πόλις διὰ τὸ Ἀστεροσκοπεῖόν της, ὅθεν λαμβάνεται καὶ ὁ πρῶτος Μεσημβρινὸς τῶν Ἄγγλων (31).—Φαλμούθη, ὁ δυτικώτατος λιμὴν τῆς Ἀγγλίας· πλησίον αὐτῆς Ἐξετέρη, ἔχουσα μέγα ἐμπόριον τσοχῶν. Πλυμούθη (74 χιλ. κατ.) καὶ Πορσμούθη, (63 χιλ. κατ.) ἐπὶ τῆς Μάγχης, δύο λιμένες διασημότατοι διὰ τὸ πολεμικὸν ναυτικόν.—Κανταβριγία (Cambridge) (21 χιλ. κατ.) καὶ Ὀξφόρδη (24 χιλ. κάτ.) ἐπισημόταται διὰ τὰ πανεπιστημεῖά των. — Δοβὲρ ἢ Δούβρη εἶναι ὁ τόπος, ὅθεν διαβαίνουσιν εἰς τὸ Κάλαισον τῆς Γαλλίας, ἀπάντικρυ κείμενον. Μεταξὺ αὐτῶν τῶν δύο πόλεων εἶναι συστημένος καὶ ἠλεκτρικὸς τηλέγραφος ὑποβρύχιος, δι’ οὗ διαδίδονται αἱ εἰδήσεις ἀπὸ Λονδίνου εἰς Παρισίους, καὶ τἀνάπαλιν.

Σημ. Εἰς Λονδῖνον καὶ Μαγχεστέρην, καὶ τὰς ἄλλοις ἐμπορικωτάτας πόλεις τῆς Ἀγγλίας, ὑπάρχουσι τὴν σήμερον ἕως 39 ἐμπορικαὶ οἰκίαι συστημέναι ὁμογενῶν Ἑλλήνων καὶ Γραικῶν.

332. Ἡ Σκωτία· χωρίζεται ἀπὸ τὴν Ἀγγλίαν διὰ τοῦ ποτ: Τουήδου καὶ τοῦ Σολβάη κόλπου· εἶναι δὲ τόπος ὀρεινὸς γεμάτος ἀπὸ λίμνας καὶ ποτάμια. Τὰ κυριώτερα εἶναι· ὁ Φόρδης, χυνόμενος εἰς τὸν ὁμώνυμόν του κόλπον· ὁ Τάης (Tay), ὁ Κλύδης ἑνούμενος μὲ τὸν Φόρδην διὰ πλευστῆς διώρυγος. Ἡ φύσις διῄρεσε τὸν τόπον εἰς δύο μέρη διακεκριμένα, εἰς βουνὰ καὶ εἰς πεδιάδας, τῶν ὁποίων οἱ κάτοικοι διαφέρουσιν ἀπ’ ἀλλήλων κατὰ τὰ ἤθη καὶ τὴν γλῶσσαν.

333. Ἡ χώρα αὕτη εἶναι διῃρημένη εἰς 32 ἐπαρχίας (comtès), ἐξ ὧν αἱ 15 κεῖνται πρὸς Β: τοῦ Φόρδη, καὶ αἱ 17 πρὸς Μ: ἑκάστη δ’ ἐπαρχία εἶναι ὑποδιῃρημένη εἰς κοινότητας (baillages) καθεμιᾶς τῶν ὁποίων προΐσταται εἷς Σχαίριφος (ἀστυνομοδικαστὴς δημοτικός). Τὸ πλῆθος τῶν κατοίκων ὑπερβαίνει τὰ 2 ½ ἑκατομμύρια, ἐξ ὧν ἓν μέρος κατοικεῖ τοὺς ὀρεινοὺς τόπους, καὶ λαλεῖ ἀκόμη τὴν Ἐρσικὴν γλῶσσαν, εἰς τὴν ὁποίαν ἔγραψεν ὁ Ὀσσιανὸς τὰ ποιήματά του.

334. Κυριώτεραι πόλεις· — Ἐδιμβούργη, Πρωτ: τῆς Σκωτίας, μίαν λεύγαν μακρὰν τῆς θαλάσσης κειμένη ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Φόρδη, καὶ ἔχουσα 180,000 κατοίκων, καὶ πανεπιστημεῖον, καὶ ἐπίνειον πόλιν τὴν Δεῖθαν — Γλασκόβη, ἐπὶ τοῦ Κλύδου, βιομήχανος καὶ γνωστὴ διὰ τὸ ἴδιόν της Λύκειον καὶ διὰ τὰ ὡραῖά της τυπογραφεῖα· ἔχει 285,000 κατοίκων. — Πέρθη ἐπὶ τοῦ Τάη· — Ἀβερδήνη, εὐλίμενος ἔχουσα δύο Λύκεια μὲ ὄνομα πανεπιοτημείου. — Βερβίκκη, πόλις ὀχυρὰ, ἡ τελευταία πρὸς τὸ μέρος τῆς Ἀγγλίας.

335. Ἡ Ἰρλανδία (Ἰβερνία) χωρίζεται ἀπὸ τὴν Ἀγγλίαν διὰ τοῦ πορθμοῦ τοῦ ἁγίου Γεωργίου καὶ τοῦ τῆς Ἰρλανδίας, καὶ ἔχει ὑπὲρ τὰ 6 ἑκατομμύρια κατοίκων. Αἱ πολυομβρίαι διατηροῦσι πλῆθος μέγα λιμνῶν καὶ ποταμίων, τῶν ὁποίων τὰ κυριότερα εἶναι ὁ Σχάννων, ὅστις ῥέων δι’ ὅλης σχεδὸν τῆς Ἰρλανδίας ἀπὸ Β: πρὸς Ν: χύνεται εἰς τὴν θάλασσαν διὰ πλατυτάτου στόματος· μετ’ αὐτόν εἶναι ὁ Βάνος, ὁ Βοΰνος καὶ ὁ Λιφαίας. Μεταξὺ δὲ πολλῶν περιέργων θεαμάτων τῆς φύσεως παρατηρεῖται ἡ Κρηπὶς τῶν Γιγάντων, ἥτις εἶναι παμμεγέθης ὄγκος βασαλτικῶν λίθων.

336. Ἡ νῆσος αὕτη διαιρεῖται εἰς 32 ἐπαρχίας (κομητείας) περιλαμβανομένας εἰς τέσσαρας μεγάλους νομοὺς· ἐξ ὧν, ὁ μὲν πρὸς Β: λέγεται Οὔλστερος, εἰς 9 κομητείας διαιρούμενος· ὁ δὲ πρὸς Δ: Κόννωχθος, εἰς 5, ὁ πρὸς Ἀν: Λείνστερος, εἰς 12· καὶ Μύνστερος, ὁ πρὸς Ν: εἰς 6. Ἐπικρατοῦσα θρησκεία εἶναι ἡ τῶν Δυτικῶν.

337. Κυριώτεραι πόλεις.—Δουβλῖνον (κάτ. 300 χιλ.) παραθαλάσσιος, διαῤῥεομένη ὑπὸ τοῦ ποτ: Λιφαίου εἶναι ἡ δευτερεύουσα πόλις τοῦ Βρεττανικοῦ βασιλείου, περιέχουσα πολλὰ ὡραῖα δημόσια κτίρια καὶ μνημεῖα, καὶ τὸ μόνον πανεπιστημεῖον τῆς Ἰρλανδίας, συστηθὲν κατὰ τὸ 1591, βοτανικὸν Κῆπον, Βιβλιοθήκην, καὶ Μουσεῖον.—Κόρκη Μ.—Ἀνατ: εὐλίμενος καὶ ἐμπορικὴ (κατ. 197 χιλ.) — Λιμέρικα πρὸς Β: ἐπὶ τοῦ Σχάννωνος (85 χιλ. κατ.). — Γαλβαίη, παραθαλάσσιος. — Κιλκένη, ἐμπορικὴ καὶ διασημοτάτη τῶν μεσογείων πόλεων τῆς νήσου. — Ἀρμάγη εἶναι ἡ μητρόπολις τοῦ Μητροπολίτου Ἀρχιεπισκόπου τῆς Ἰρλανδίας.

Σημ. Ἡ νῆσος αὕτη κοινωνεῖ μετὰ τῆς Ἀγγλίας καὶ τῆς Σκωτίας διὰ δύο ἠλεκτρικῶν τηλεγράφων ὑποβρυχίων, συστηθέντων ἀπὸ τοῦ 1852 καὶ 1853. Νῦν δὲ πρόκειται νὰ συστηθῇ δι’ αὐτῆς τῆς Ἰρλανδίας πρὸς τὴν Νεόγειον τῆς Ἀμερικῆς νέος τηλέγραφος ἠλεκτρικὸς ὑποβρύχιος εἰς διάστημα 1600 μιλ: διὰ τοῦ ὁποίου οἱ ἐν Νεοβοράκῳ τῶν Ἡνωμένων πολιτειῶν θέλουσι λαμβάνει τὰς ἐκ Λονδίνου εἰδήσεις σχεδὸν ἐν ἀκαρεῖ.

Αἱ μικραὶ νῆσοι εἶναι.

338. ά. Πρὸς Β: καὶ Δ: τῆς Σκωτίας αἱ Σετλανδικαὶ νῆσοι 46 τὸν ἀριθμὸν, ἐξ ὧν τινες ἀκατοίκητοι. Ἡ κυριωτέρα λέγεται Μαιλλάνδη. — Αἱ Ὀρκάδες ἢ Ὄρκναι, ὀλίγον ἀπέχουσαι τῆς Σκωτίας· Πομόνη ὀνομάζεται ἡ μεγίστη αὐτῶν. — Αἰ Οὐεστέρναι, τῶν ὁποίων αἱ κυριώτεραι εἶναι ἡ Αεῢς, ἡ Σκίη, Μύλλη, καὶ ἡ Στάφρα, περίφημος διὰ τὸ ἐν αὐτῇ βασαλτικὸν ἄντρον τοῦ Φιγγάλου λεγόμενον.

339. Πρὸς Δ: τῆς Ἀγγλίας κεῖνται αἱ νῆσοι Μάνη καὶ Ἀγγλέση· Μ-Δ: δὲ αἱ Σορλίγγαι, τὰς ὁποίας ὑπέλαβόν τινες ὅτι εἶναι αἱ Κασσιτερίδες τῶν παλαιῶν. — Οὐηκτὶς (Wight) εἰς τὸν πορθμὸν τῆς Μάγχης, καὶ πρὸς τὰ παράλια τῆς Γαλλίας ἡ Ἰερσῆ, ἡ Γουερνεσῆ καὶ ἡ Ἀλδερνῆ. Ὅλων τούτων τῶν νήσων ὁ πληθ: συμποσοῦται εἰς 700 χιλ.

340. Ἀλλ’ οἱ εἰς τὴν Εὐρώπην Βρεττανικοὶ τόποι δὲν συστήνουσιν εἰμὴ μικρόν τι μέρος τῆς Ἀγγλικῆς δυνάμεως. Αἱ εἰς τὰ λοιπὰ μέρη τοῦ κόσμου ἀποικίαι αὐτῆς, μάλιστα αἱ εἰς τὴν Ἀσίαν κατακτήσεις, αἱ ὁποῖαι περιλαμβάνουσι τὰ δύο τρίτα τῶν Ἰνδιῶν, τὴν Κεϋλάνην, Μαλάκκαν, καὶ ἄλλας νήσους, κατοικούμεναι ὑπὸ ἑκατὸν ἐννενήκοντα ἑκατομμ: ἀνθρώπων· τὸ ναυτικὸν πολεμικὸν αὐτῆς, συγκείμενον ἀπὸ 1100 πλοῖα, ἐξ ὧν 225 εἶναι τῆς γραμμῆς (^[6]), καὶ ἀπὸ 30 χιλ. ἐμπορικὰ, μεταφέροντα εἰς τὰ τετραπέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ χειροτεχνήματα τῶν ἰδίων της ἐργοστασίων, καὶ τὰ προϊόντα τῶν ἀποικιῶν της, ἡ εὐκολία τῆς ἐσωτερικῆς συγκοινωνίας καὶ τῆς μετακομιδῆς τῶν ἐμπορευμάτων διὰ πλήθους ἁμαξιτῶν ὁδῶν, διωρύγων καὶ σιδηροδρόμων ἐκτεταμένων, δι’ ὧν συγκοινωνοῦσιν ὅλαι αἱ σημαντικαὶ πόλεις τοῦ ἡνωμένου βασιλείου μεταξὺ αὐτῶν καὶ τῆς πρωτευούσης, πάντα συνιστῶσι τοῦ Ἀγγλικοῦ κολοσσοῦ τὸν ἀπαράμιλλον πλοῦτον καὶ τὴν ἀνυπέρβλητον δύναμιν.

Στοχαζόμενός τις τὸ μεγαλεῖον τοῦ Ἀγγλικοῦ Βασιλείου, ἐξουσιάζοντος τοσαύτας χώρας εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, τὴν ἀνθηρὰν κατάστασιν τῆς βιομηχανίας, καὶ τὴν ἔκτασιν τοῦ ἐμπορίου του, δικαίως θέλει νομίσει, ὅτι αὐτὸ τὸ ἔθνος εἶναι τὸ ὀλβιώτερον καὶ πλουσιώτερον τοῦ κόσμον. Ναὶ, ἀληθῶς ὑπάρχουσι μεγάλοι θησαυροὶ πλούτου εἰς αὐτὸ τὸ ἔθνος, ἀλλ’ εἶναι συμπυκνωμένοι εἰς ὀλίγων χεῖρας· εἶναι πλέον τῶν 50 οἰκογενειῶν εἰς μόνην τὴν Ἀγγλίαν, ἑκάστη τῶν ὁποίων ἔχει ἐτήσιον εἰσόδημα ὀκτὼ ἑκατομ. φράγκων, καί τινων ἄλλων ἑκατοντάδων οἰκογένειαι ἀπολαμβάνουσαι 1—2 ἑκατομ: φράγ. ἐτήσιον εἰσόδημα· ἐξ αὐτῶν δὲ πολλαὶ ζῶσι μὲ πολυτέλειαν ἢ καὶ ἀσωτείαν ἀπαραδειγμάτιστον. Ἀλλὰ εἰς τὴν Ἀγγλίαν εὑρίσκονται καὶ πολλαὶ χιλιάδες ἀνθρώπων εἰς παντελῆ ἔνδειαν, στερουμένων καὶ αὐτοῦ τοῦ ἐπιουσίου ἄρτου. Ἕνεκα, τούτου ὑπάρχει καὶ ὁ τῶν πενήτων λεγόμενος φόρος, συμποσούμενος κατ’ ἔτος εἰς 200 ἑκατομ: φράγ., καὶ μὴ ἐπαρκῶν νὰ θεραπεύσῃ τὰς πρωτίστας ἀνάγκας τῶν ἑνδεεστέρων· διότι τὸ δεκατημ. τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀγγλίας εἶναι ἀληθῶς πένητες, μὴ ἔχοντες πόρον ζωῆς!!! Ἕνεκα δὲ τούτου πολλαὶ χιλ. οἰκογενειῶν μεταναστεύουσιν ἐτησίως ἐκ τοῦ ἡνωμένου βασιλείου εἰς τὰς ἡνωμένας πολιτείας τῆς βορ: Ἀμερικῆς καὶ εἰς τὰς Ἀγγλικὰς ἀποικίας, τὴν Ν. Ὀλλανδίαν κ.λ.

πολιτευμα. Ἡ Ἀγγλικὴ πολιτεία εἶναι συνταγματικὴ βασιλεία. Ὁ βασιλεὺς ἔχει τὴν νομοτελεστικὴν ἐξουσίαν· ἡ δὲ τοῦ νομοθετεῖν καὶ ψηφίζειν τὰ περὶ τάξεως τῶν φέρων ἀνήκει εἰς τὸ Κοινοβούλιον (Παρλαμέντον) συγκείμενον ἐκ δύο συλλόγων, ἐξ ὧν ὁ μὲν λέγεται ἄνω Βουλὴ ἢ σύλλογος τῶν ὁμοτίμων καὶ τῶν λόρδων (ὄντων 426)· ὁ δὲ σύλλογος τῶν Κοινοτήτων, συγκείμενος ἀπὸ 658 ἀντιπροσώπους, ἐκλεγομένους ὑπὸ τοῦ ἔθνους. — Θρησκεία δ’ ἐπικρατοῦσα εἶναι ἡ Ἀγγλικανικὴ, διαφέρουσα κατὰ τοῦτο σχεδὸν ἀπὸ τὴν Παπικὴν, ὅτι δὲν ἀναγνωρίζει τὸν Πάπαν ὡς κεφαλὴν τῆς ἐκκλησίας, ἀλλὰ τὸν Βασιλέα· πρεσβεύεται δὲ κυρίως ὑπὸ τῶν κατοίκων τῆς Ἀγγλίας· εἰς δὲ τὴν Σκωτίαν ἐπικρατεῖ ἡ τῶν Πρεσβυτεριανῶν, οὖσα αἵρεσις τῶν Προτεσταντῶν. Οἱ δὲ Ἰρλανδοὶ εἶναι ὅλοι σχεδὸν τοῦ δυτικοῦ δόγματος.

ιστορικον. Ἡ Ἀγγλία, λεγομένη ὑπὸ τῶν ἀρχαίων Βρεττανία (καθὼς καὶ ἡ Σκωτία Καληδονία· ἡ δὲ Ἰρλανδία Ἰβερνία 319) ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων περὶ τὸ 78 ἔτος, π. Χ. καὶ ἐγκατελείφθη περὶ 448. — Οἱ Βρεττανοὶ, καταδυναστευόμενοι ὑπὸ τῶν λαῶν τῆς Σκωτίας τῶν Πίκτων, ἐπεκαλέσθησαν εἰς βοήθειαν τοὺς Ἄγγλους καὶ Σάξονας, Γερμανικοὺς λαοὺς, οἵτινες διαβάντες κατέκτησαν τὸν τόπον, ὀνομάσαντες αὐτὸν Ἀγγλίαν· οἱ δὲ ἀρχαῖοι κάτοικοι κατέφυγον εἰς τὴν χώραν τῆς Γάλλης, καὶ εἰς μίαν ἐπαρχίαν τῆς Γαλλίας ὀνομασθεῖσαν ἀπ’ αὐτῶν Βρετανίαν. Κατὰ τὸ 1066 ὁ τῆς Νορμανδίας Δουξ Γουλιέλμος, ὁ ἐπονομασθεὶς δορυκτήτωρ, ἐκυρίευσε τὴν Ἀγγλίαν μὲ τοὺς Νορμανδούς του· ἔκτοτε τὸ βασίλειον δὲν ὑπέστη καμμίαν ἐπιδρομὴν ξένων, ἀλλ’ ηὐξήθη, προσλαβὸν ἀλληλοδιαδόχως τὸ τῆς Ἰρλανδίας καὶ Σκωτίας, καὶ ἄλλας ἐκτεταμένας κατακτήσεις εἰς ὅλα τὰ μέρη τῆς οἰκουμένης, ὥστε ὁ πληθ. ὁ ὑπ’ αὐτὸ ὅλος ὑπολογίζεται εἰς 225 ἑκατομμ., ἡ ἐτησία πρόσοδος αὐτοῦ εἰς 1585 ἑκατομμ. φράγ. καὶ τὸ δημόσιον χρέος εἰς 20 ½ δὶς ἑκατομ. Ὀνομάζεται δὲ συχνάκις αὐτοκρατορία Βρετανικὴ ἢ βασίλειον ἡνωμένον τῆς Μεγάλης Βρετανίας καὶ Ἰρλανδίας. Εἶναι δὲ νῦν παρ’ αὐτῷ ἀνεπτυγμέναι αἱ τέχναι, ἡ βιομηχανία, τὸ ἐμπόριον καὶ ὅλα τὰ μέσα τοῦ πολιτισμοῦ εἰς τὸν ὕψιστον βαθμὸν, καὶ καθ’ ἑκάστην προβαίνουσιν ἀναπτυσσόμεναι· ὥστε καὶ ἡ ἐξαγωγὴ τῶν προϊόντων αὐτοῦ κατὰ τὸ 1856 ἀνέβη εἰς 116 ἑκατομ: λιρῶν στερλινῶν, ἐν ᾧ κατὰ τὸ 1842 συνεποσώθη μόλις εἰς 47 ½ ἑκατομμ.—χαρακτηρ. Ὁ λαὸς τῆς Ἰρλανδίας, ἂν καὶ πτωχὸς καὶ δυστυχὴς, φαίνεται εὔσωμος καὶ εὔμορφος· εἶναι ζωηρὸς, πνευματώδης, καὶ ἑπιχειρηματικὸς, ἀλλ’ ἔχει καί τινα ἀστασίαν πνεύματος καὶ ματαιοφροσύνην. Ὁ δὲ τῆς Σκωτίας εἶναι κοῦφος, εὐκόλως παθαινόμενος, θρῆσκος, φιλόξενος καὶ ἀγέρωχος.—Οἱ δὲ Ἄγγλοι γενικῶς εἰσὶν εὔσωμοι, καὶ ῥωμαλαῖοι καὶ εὐτραφεῖς ὡς ἐκ τῆς εὐζωΐας, τὴν ὁποίαν καὶ οἱ τῶν κατωτάτων τάξεων ἐπιδιώκουσιν. Εἰσὶ δὲ σοβαροὶ, ἐμβριθεῖς εἰς τὰς σκέψεις των, εἰλικρινεῖς καὶ τίμιοι, καὶ ἂν καὶ ψυχροὶ πρὸς τοὺς ξένους, φαίνονται ὑποχρεωτικοὶ καὶ πιστοὶ εἰς τὴν φιλίαν. Ἐν γένει οἱ πάντες εἰσὶ φιλόπονοι, βιομηχάνου καὶ ἐμπορικοῦ καὶ κερδοσκοπικοῦ πνεύματος. Ὁ Ἄγγλος ἐν γένει, ἔχων πολλὰς ἰδιωτικὰς ἀρετὰς, ἀναδεικνύεται λίαν ὑπερφίλαυτος. καὶ ἀπαιτητικὸς, ἀναλογιζόμενος τὸ τῆς ἐθνικότητος αὐτοῦ μεγαλεῖον. Τὸ αὐτὸ πνεῦμα καὶ οἱ τὰ τῆς Κυβερνήσεως αὐτοῦ διέποντες ἀναδεικνύουσιν εἰς τὰς μετὰ τῶν ἄλλων ἐθνῶν σχέσεις των.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΔΑΝΙΑΣ Η ΔΑΝΙΜΑΡΚΙΑΣ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιόμετρα ▭ 142,200—πληθ:2,400,000

Γεωγρ. μῆκος Ἀν: μεταξὺ 5° 45′ καὶ 10° 44′.

Πλάτος Β: 53° 22′ καὶ 37° 48′.

341. Τὸ Βασίλειον τοῦτο κεῖται πρὸς Ἀν: τῆς Ἀγγλίας περικλυζόμενον ὑπὸ τῆς Γερμανικῆς καὶ Βαλτικῆς θαλάσσης. Σύγκειται δ’ ἀπὸ τρία μεγάλα μέρη διακεκριμένα· ά) ἀπὸ τὴν Ἰουτλάνδην, β′) ἀπὸ τὰς νήσους τῆς Βαλτικῆς, καὶ γ′.) ἀπὸ τὴν Ἰσλανδίαν καὶ τὰς νήσους Φηροέρας.

342. Ἡ Ἰουτλάνδη εἶναι ἡ ὑπὸ τῶν παλαιῶν καλουμένη Κιμβρικὴ Χερσόνησος (324), ἔχουσα εἰς τὸ βόρειον μέρος χώραν ψυχρὰν, ὁμαλὴν καὶ ἐν μέρει ἀμμώδη μὲ ἱκανὰς βοσκὰς, διακοπτομένην διὰ λιμνῶν καὶ ποταμίων, καὶ διαιρουμένην εἰς τέσσαρας ἐπισκοπὰς, αἵτινες ὀνομάζονται τοῦ Ἀαλβόργου, Οὐϊβόργου, Ἀάρου καὶ Ῥιπένης, ὁμωνύμως τῶν πρωτευουσῶν πόλεων αὐτῶν. Τὸ δὲ μέσον μέρος αὐτῆς καλεῖται Δουκάτον Σλεσουΐκου, τὸ ὁποῖον ἔχει ὁμώνυμον πρωτεύουσαν. Πρὸς Νότον εἶναι καὶ τὸ Δουκάτον Ὁλστέϊνον, ἔχον πλῆθος βοσκῶν, ὅπου τρέφονται ἵπποι ἐξαίρετοι· εἰς αὐτὸ κεῖται ἡ πόλις Κίελον, ἐμπορικὴ καὶ βιομήχανος ἐπὶ τῆς Βαλτικῆς θαλάσσης (κάτ: 12 χιλ.)—ἡ Ἀλτόνη (κάτ: 28 χιλ.) εἰς τὰς ἐκβολάς τοῦ ποτ: Ἕλβα, ἡ σημαντικωτέρα καὶ ἐμπορικωτέρα πόλις μετὰ τὴν Κοπενάγην, ἀνήκουσα εἰς τὸ αὐτὸ Δουκάτον. Αὕτη κοινωνεῖ μετὰ τοῦ Κιέλου διὰ σιδηροδρόμου. Πρὸς Β: δὲ τοῦ Ὁλστεΐνου διαβαίνει καὶ διώρυξ ἑνόνουσα τὴν βορείαν θάλασσαν μετὰ τῆς Βαλτικῆς.

343. Ἐκ τῶν νήσων τῆς Βαλτικῆς εἶναι δύο αἱ πρώτισται· ἡ Σηλανδία περιέχουσα τὴν Κοπενάγην, τὴν καθέδραν τοῦ βασιλείου, τῆς ὁποίας οἱ κάτοικοι εἶναι 120 χιλ. καὶ τὴν Ἐλσενόρην πρὸς Β: εἰς τὸ στενώτερον μέρος τοῦ Σούνδου, δι’ οὗ χωρίζεται ἀπὸ τὴν Σουηκίαν· τὰ αὐτόθεν διαβαίνοντα ἐμπορικὰ πλοῖα ὅλων τῶν ἐθνῶν τελοῦσι φόρον διοδίων εἰς τὴν κυβέρνησιν. — Φιονία ἢ Φουνία, χωριζομένη ἀπὸ τὴν Σηλανδίαν διὰ τοῦ μεγάλου Βέλτου, καὶ ἀπὸ τὴν Ἰουτλάνδην διὰ τοῦ μικροῦ Βέλτου, ἔχει πρωτ: τὴν Ὀδενσῆν. Εἶναι ἔτι καὶ ἄλλαι νῆσοι ὀλιγώτερον σημαντικαὶ, οἷαι ἡ Φαλστέρη, Λαλάνδη καὶ Ἀλσένη. — Τὰ δουκάτα Ὀλστεΐνου καὶ Σλεσουΐκου, ἡ νῆσος Λαλάνδη καί τινες ἄλλαι εἶναι οἱ εὐφορώτεροι τόποι τοῦ Βασιλείου εἰς σῖτον, ἡ δὲ Ἰουτλάνδη εἶναι ἐπιτηδεία εἰς κτηνοτροφίαν διὰ τὰς βοσκάς της· ἀλλ’ ὁ τόπος ἔχει ἔλλειψιν καυσοξύλων ἀναπληρουμένων διὰ γαιανθράκων. Ἡ Κοπενάγη καὶ ἡ Ἀλτόνη ἔχουσι βιομηχανικὰ καταστήματα σημαντικὰ, καὶ ἐμπόριον ἐνεργοῦσιν ἐκτεταμένον μὲ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου· αἱ δὲ παράλιαι πόλεις ἔχουσι καὶ ἁλίευσιν ὀψαρίων καὶ ἐξαγωγὴν αὐτῶν σημαντικὴν, μάλιστα τῶν λεγομένων χαρίγγων. Εἰς τὴν Κοπενάγην καὶ τὸ Κίελον ὑπάρχουσι καὶ πανεπιστημεῖα διάσημα· ἡ δὲ δημοτικὴ ἐκπαίδευσις, ἐμψυχουμένη ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως, εἶναι σημαντικὰ προωδευμένη, ὥστε αὐτοῦ ἡ προπαιδεία εἶναι μᾶλλον διαδεδομένη μεταξὺ τοῦ λαοῦ ἢ εἰς τὴν Γαλλίαν.

344. Ἡ Ἰσλανδία (Islande, ἤτοι νῆσος τοῦ πάγου) ἔχουσα μῆκος 120 λευγ: περίπου καὶ 55 πλάτος, κατοικεῖται ὑπὸ 54 χιλ. λαοῦ, ὅστις διακρίνεται διὰ τὴν βιομηχανίαν, τὴν ἁγνότητα τῶν ἠθῶν, καὶ τὴν κλίσιν τὴν πρὸς τὰς ἐπιστήμας καὶ τὰ γράμματα. (^[7]) Ἡ χώρα αὕτη, διὰ τῆς ὁποίας διέρχεται ὁ πολικὸς κύκλος, γέμει ὀρέων, ἐξ ὧν τὸ ἐπισημότατον εἶναι ἡ Ἕκλα, πυρίπνοον ὅρος ἤδη ὑποκαιόμενον, μολονότι ὅλον εἶναι δι’ ὅλου χιονοσκέπαστον· δι’ ὃ καὶ κατὰ τὰς ἐκρήξεις του παριστᾷ ἐξαίσιον θέαμα λάβας καὶ ποταμῶν πυρίνων ἐπὶ τοῦ πάγου διαῤῥεόντων· μεταξὺ δὲ τῶν ἐκεῖ πολυαρίθμων θερμῶν πηγῶν μία κατὰ τὰς ἐκρήξεις ἐκσφενδονίζει στήλην θερμοῦ ὕδατος εἰς ὕψος 50 μέτρων. — Ὁ τόπος εἶναι ψυχρότατος καὶ ἄγονος, μόλις γεώμηλα ὀλίγα φέρων καὶ βοσκὰς. — Ῥεικλάβικον, χωρίον πρὸς τὸ Ν-Δ: κείμενον, φέρει τὸ ἐπώνυμον μητροπόλεως. Οἱ κάτοικοι δὲν ἔχουσιν ἄλλα ξύλα εἰς χρῆσίν των παρ’ ὅσα ἐκβράσσει ἡ θάλασσα καταφερόμενα ὑπὸ τῶν ῥευμάτων, δὲν ἐξεύρομεν ἀπὸ τίνας τόπους· ἐκ τῆς θαλάσσης δὲ ἀπολαμβάνουσιν ὁψάρια, δέρματα, καὶ πτίλα· (πούπουλα) ἔκ τινος εἴδους νησσῶν. Αἱ νῆσοι Φηροέραι Μ-Ἀν: εἶναι 24 τὸν ἀριθμὸν, ἄκαρποι καὶ ὁλιγανθρωπόταται, ἀνήκουσαι καὶ αὐταὶ εἰς τὴν Δανίαν.

ιστορικον. Ἀπὸ τὴν Ἰουτλάνδην καὶ τὸ Σλεσούϊκον, ἅτινα συνίστων κυρίως τὴν λεγομέμην παρὰ τοῖς ἀρχαίοις Κιμβρικὴν Χερσόνησον, ἐξῆλθον οἱ Κίμβροι, λεηλατήσαντες τὴν Εὐρώπην ἕνα αἰῶνα π. Χ. κατὰ δὲ τὸν Θ′. καὶ Ι′. αἰῶνα μ. Χ. οἱ Δανιμάρχιοι ἐκ Γερμανικῶν λαῶν καταγόμενοι, καθώς καὶ οἱ Σουηδοὶ καὶ οἱ Νορβηγοὶ, ἔκαμον πολλὰς ἀποβάσεις εἰς τὴν Ἀγγλίαν, καὶ ἀπὸ τὸ 1017 ἐκράτησαν τοῦ τύπου 25 ἔτη. Κατὰ τὸ 1661 ὁ λαὸς, καταστασιαζόμενος ἀπὸ τοὺς μεγιστάνας, ἐστερέωσε διὰ νόμου Μοναρχίαν ἀπόλυτον. Κατὰ δὲ τὸ 1831 ὁ τότε βασιλεύων Φριδερῖκος ὁ στ′. ἐσύστησε τὴν ἐλευθερίαν τοῦ τύπου καὶ συμβούλια ἀντιπροσωπικὰ κατ’ ἐπαρχίας. Τὸ βασίλειον διαιρούμενον εἰς τὰ 4 προειρημένα τμήματα ἔχει καὶ 4 συλλόγους ἢ συμβούλια. Οἱ εἰς αὐτὰ συνερχόμενοι ἀντιπρόσωποι εἶναι 209 ἕως 217, μεταξὺ τῶν ὁποίων δύο εἶναι πρίγκιπες, καὶ ἄλλοι 20—28 διοριζόμενοι ὑπὸ τοῦ βασιλέως· οἱ δὲ 189 ἐκλέγονται ὑπὸ τοῦ ἔθνους. Τὰ τρία ἔννατα δὲ αὐτῶν ἀντιπροσωπεύουσι τὰς πόλεις ἐκλεγόμενα ἀπ’ αὐτῶν· τὰ δύο, τοὺς ἰδιοκτήτας, καὶ τὰ 4: τοὺς χωρικούς.—Συγκαλοῦνται δὲ οἱ σύλλογοι οὗτοι κατὰ διετίαν. Ὁ βασιλεὺς, ὡς δοὺξ τῶν Ὀλστεΐνου, εἶναι μέλος τῆς Γερμ. συμμαχίας. Ἡ Κυβέρνησις ἔχει ἐτησίαν πρόσοδον 33 ἑκατομ. φρ. καὶ χρέος δημόσιον 290 ἑκατομ. στρατὸν ξηρᾶς καὶ θαλάσσης 30 χιλ. καὶ πλοῖα τῆς γραμμῆς μόλις 25, ἀφ’ οὗ ὁ στόλος αὐτῶν κατεστράφη ὑπὸ τῶν Ἄγγλων τὸ 1807. — Θρησκεία ἐπικρατοῦσα εἶναι ὁ Λουθηρανισμὸς, αἵρεσις Προτεσταντική.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΣΟΥΗΚΙΑΣ (ΣΟΥΗΔΙΑΣ) ΚΑΙ ΝΟΡΒΗΓΙΑΣ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιάμετρα ▭ 760,000. — Πληθ. τῆς Σουηδίας 3,320,000, καὶ 1,330,000 τῆς Νορβηγίας.

Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 2° 30′ καὶ 29.°

Πλάτος Βορ: μεταξὺ 55° 25′ καὶ 71° 5′.

345. Καταντικρὺ καὶ πρὸς Ἀν: τῆς Δανίας ἐκτεινόμενον πρὸς Β: τὸ βασίλειον τοῦτο περιλαμβάνει τὴν χερσόνησον τὴν κειμένην μεταξὺ, ἀφ’ ἑνὸς μὲν τῆς εἰσόδου καὶ ὅλης τῆς ἐκτάσεως τῆς Βαλτικῆς καὶ τοῦ Βοθνικοῦ κόλπου· ἀφ’ ἑτέρου δὲ, τοῦ παγωμένου Ὠκεανοῦ καὶ τοῦ Ἀτλαντικοῦ καὶ τῆς Γερμανικῆς θαλάσσης, καὶ ἑνουμένην μετὰ τῆς Ῥωσσίας πρὸς Ἀν: διὰ τοῦ ἰσθμοῦ τῆς Λαπονίας. Εἶναι τόπος καθ’ ὑπερβολὴν ὀρεινὸς, διασχιζόμενος καθ’ ὅλον τὸ μῆκος αὐτοῦ ὑπὸ τῶν Δοφρίνων ἡ Σκανδιναυϊκῶν Ἄλπεων, ποτιζόμενος ὑπὸ πλήθους ποταμῶν, περιέχων πολλὰς καὶ μεγάλας λίμνας (177) καὶ ὀλίγον κατοικημένος ὤν ὡς πρὸς τὴν ἔκτασίν του· διότι, ἐν ᾧ κατὰ τὴν ἔκτασιν ὑπερβαίνει τὴν Γαλλίαν, μόλις ἔχει 4,650,000 κατοίκων εἰς ἐπιφάνειαν 760,000 χιλιαμ. τετρ. Ἀλλ’ ἂν καὶ ὀλιγάνθρωπος οὖσα ἡ Σουηκία, καὶ κλίμα ἔχουσα ψυχρότατον, ἀνέβη ὅμως εἰς τὴν πρώτην τάξιν τῶν νεωτέρων ἐθνῶν διὰ τῆς περὶ τὰς ἐπιστήμας ἀσκήσεως. Σύγκειται δὲ τὸ βασίλειον τοῦτο ἐκ δύο, ἐκ τοῦ τῆς Σουηκίας καὶ τοῦ τῆς Νορβηγίας, θεωρουμένου ἑκάστου ὡς ἀνεξαρτήτου κράτους, ἔχοντος ἴδιον σύνταγμα καὶ κυβέρνησιν ὑπὸ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν βασιλέα. Ἐπικρατοῦσα θρησκεία εἶναι ἡ Λουθηρανική.

346. Ἡ Σουηκία (καὶ Σβεκία) δύναται νὰ διαιρεθῇ εἰς τρία τμήματα, περιλαμβάνοντα 24 ἐπαρχίας ἢ διοικήσεις. Τὸ πρῶτον τὸ πρὸς Β: λέγεται Νορλανδία, περιλαμβάνον καὶ ἓν μέρος τῆς Λαπονίας· τὸ δεύτερον, τὸ ἐν τῷ μέσῳ, λέγεται Σβεελανδία ἢ Σουηκία κυρίως· καὶ τὸ τρίτον, τὸ πρὸς Μ: Γοτθλανδία ἢ Γοτθία. — Εἰς τὴν Σβεελανδίαν (πληθ: 735 χιλ.) Πολ: Στοκχόλμη (κάτ: 86 χιλ.) καθέδρα τοῦ βασιλείου ἐπὶ τῆς Μελάρης λίμνης, καλῶς κτισμένη, καὶ ἐπὶ νησιδίων ἐν μέρει. Ἔχει πολλὰ ἀξιοσημείωτα κτίρια δημόσια· Ἀκαδημίαν, βιβλιοθήκην πλουσίαν, ἐν ᾖ εὑρίσκονται καὶ 25 χιλ: χειρογράφων, ἐργοστάσια ἱκανὰ καὶ ἐμπόριον ἀξιόλογον. — Ὑψάλη πρὸς Β: (κατ: 4,500) ἐπίσημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖον της, συστηθὲν τὸ 1477, διὰ τὴν πλουσίαν βιβλιοθήκην, περιέχουσαν 100 χιλ: τόμων, καὶ 6 χιλ: χειρογράφων, καὶ διὰ τὸν βοτανικὸν κῆπόν της, ὅπου καὶ ὁ διάσημος φυσικοϊστορικὸς Λινναῖος ἐδίδαξεν. Αὕτη ἡ πόλις εἶναι ἡ ἕδρα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τῆς Σουηδίας, καὶ αὐτοῦ στέφονται καὶ οἱ βασιλεῖς. — Εἰς τὴν Γοτθίαν, ἔχουσαν τόπον εὐφορώτατον καὶ πληθ: περὶ τὰ 2 ἑκατ: κεῖται τὸ Γοθεμβοῦργον, καλοκτισμένη πόλις ἐμπορικὴ ἐπὶ τοῦ Κατεγάτου, ἔχουσα 30 χιλ: κατ: δύο λιμένας, καὶ τρία φρούρια, καὶ ναυπηγεῖα· ἐξ αὐτῆς ἐξάγεται πολλὴ ποσότης σιδήρου καὶ ξυλικῆς. — Πρὸς Μ: ἐπὶ τοῦ Σούνδου καὶ ἀντικρὺ τῆς Σηλανδίας, Ἑλσιγγόβουργον (3 χ. κατ.) — Λούνδη (4 χ. κατ. ἔχουσα καὶ πανεπιστημεῖον) καὶ Μαλμώη (κατ. 9 χ.) λιμένες ἐμπορικοί.—Χριστιανστάδη (Χριστιανούπολις) ἐπὶ τῆς Βαλτικῆς (4 χιλ: κατ:). Τὸ ἐμπόριον τῆς Σουηκίας συνίσταται εἰς σίδηρον, χάλυβα, χαλκὸν, ξυλικὴν, γουναρικὰ, καὶ πολλὰ τεχνουργήματα.—Εἰς τὴν Νορλανδίαν ἀνήκει τὸ ἥμισυ σχεδὸν μέρος τῆς Σουηδίας, τὸ πρὸς βοῤῥᾶν, κατοικούμενον ὑπὸ 325 χιλ: κατοίκων περίπου, εἰς σμικροτάτας πόλεις συνῳκισμένον, ἢ εἰς χωρίδια ἀσήμαντα, ἐκλείποντα καὶ αὐτὰ εἰς τὸ μέρος τῆς Λαπονίας. Προχωρῶν δέ τις πρὸς Β: βλέπει τὴν γεωργίαν βαθμηδὸν ἐκλείπουσαν, καὶ τοὺς κατοίκους ἀσχολουμένους εἰς τὴν κτηνοτροφίαν, τὸ ὀψάρευμα, τὸ κυνήγιον καὶ τὴν ὑλοτομίαν· διότι ἀπὸ τὸν μυχὸν τοῦ Βοτθνικοῦ κόλπου ἐπικρατοῦσι τὰ πολικὰ κλίματα, τὸ δ’ ἐσωτερικὸν τοῦ τόπου καλύπτεται ἀπὸ ἄγρια ὄρη, δάση ἀπέραντα, λίμνας καὶ τέλματα. Ἡ ἐσχατιὰ τῆς Νορλανδίας εἶναι ἡ Σουηκικὴ Λαπονία, χωριζομένη ἀπὸ τὴν Ῥωσσικὴν διὰ τοῦ ποταμοῦ Τορνέα, χυνομένου εἰς τὸν Βοθνικὸν κόλπον· κατοικεῖται δὲ ὑπὸ 5 χιλ: Λαπόνων, καὶ ἀπὸ 7—8 χιλ: ἀποίκων Σουηδῶν, Γερμανῶν καὶ Φιννίων.

Σημ. Οἱ Λάπονες εἶναι ἀξιοσημείωτοι διὰ τὸ μικρόσωμον καὶ τὴν δυσμορφίαν αὐτῶν, ὁμοιάζοντες πολὺ μὲ τοὺς Ἐσκιμόους τῆς Ἀμερικῆς· φαίνεται δὲ ὅτι κατάγεται ἀπὸ τὴν Μογγολικὴν φυλὴν ὁ λαὸς οὗτος ὧν ὀλιγάριθμος· διότι ὅλος μόλις συμποσοῦται εἰς 10 χιλ. ἐξ ὧν 5 χιλ. κατοικοῦσι τὴν Σουϊκικὴν Λαπονίαν, 3 τὴν Νορβηγικὴν, καὶ 2 τὴν Ῥωσσικήν. Ἐξ αὐτῶν δὲ οἱ μὲν εἶναι νομάδες· οἱ δὲ ἁλιεῖς οἱ δὲ, Ῥενοτρόφοι, οἱ ἔχοντες δηλ. ποίμνια Ῥένων, ἑνὸς εἶδος μαστοφόρου, τρεφομένου εἰς τοὺς βορειοτάτους τόπους, τὸ ὁποῖον μεταχειρίζονται οἱ Λάπονες ὡς φορτηγὸν, τρέφονται μὲ τὸ κρέας καὶ τὸ γάλα αὐτοῦ, καὶ ἐνδύονται μὲ τὸ δέρμα των.

347. η νορβηγια χωρίζεται ἀπὸ τὴν Σουηκίαν διὰ τῆς μεγάλης σειρᾶς τῶν Δοφρίνων ὀρέων, καὶ ἔχει τόπον τραχύτερον καὶ ἀγριώτερον ἀπὸ τὸν τῆς Σουηδίας, διακοπτόμενον κατὰ τὰ παράλια ὑπὸ τοῦ ὠκεανοῦ εἰς μυρία ἀκρωτήρια, κόλπους καὶ νησίδια. Ἡ Γεωργία εἶναι ἱκανῶς ἀνεπτυγμένη εἰς τὰ μεσημβρινὰ μέρη, δὲν ἐπαρκεῖ ὅμως εἰς τὴν διατροφὴν τῶν κατοίκων, οἵτινες πολλαχοῦ ἀναμιγνύουσι μὲ τὰ ἄλευρα καὶ φλοιοὺς κοπανισμένους, ἢ καὶ βρύα (μούσκλια). Ὁ τόπος ἔχει μεταλλεῖα σιδήρου, χαλκοῦ, καὶ ἀργύρου, ξυλικὴν, κατράνιον καὶ ἁλιείαν, διὰ τῶν ὁποίων κάμνει ἱκανὸν ἐμπόριον μὲ τὴν Ἀγγλίαν.

Ἡ Νορβηγία εἶναι διῃρημένη πολιτικῶς μὲν εἰς 17 Κυβερνεῖα (baillâges)· ἐκκλησιαστικῶς δὲ, εἰς 5 ἐπαρχίας ἢ ἐπισκοπὰς τὰς ἑξῆς· τῆς Χριστιανίας, τῆς Χριστιανσάνδης, τῆς Βεργένης, Δρονθεΐμης καὶ Νορλανδίας, ἐξ ὧν ἑκάστη ἔχει καὶ μητρόπολιν ὁμώνυμον.

Ἐπισκοπὴ τῆς Χριστιανσάνδης, ἢ Χριστιανσανδία (πληθ. 165 χιλ.). Τὸ μεσημβρινώτατον τῆς Νορβηγίας: — Πρωτεύουσα Χριστιανσάνδη, εὐλίμενος καὶ ἐμπορικὴ πόλις, ἔχουσα καὶ ναυπηγεῖα. Εἰς αὐτῆς τὸν λιμένα καταφεύγουσι πρὸς ἐπισκευὴν, ὅσα πλοῖα διερχόμενα τὸν Κατεγάτην πάθωσι ζημίας (κατ. 8 χιλ.)—Ἐπισκοπὴ Χριστιανίας (πληθ. 520 χιλ:) Πρωτεύουσα, Χριστιανία, εἰς μυχὸν στενοῦ καὶ ἐπιμήκους κόλπου, λεγομένου Αὔσλου, καθέδρα καὶ καλλίστη πόλις, ὅπου διαμένουσιν ὁ ἀντιβασιλεὺς καὶ αἱ ἀνώτεραι ἀρχαὶ τῆς Νορβηγίας, ἔχουσα καὶ ἐπιστημονικὰ καταστήματα ἀξιόλογα, Πανεπιστημεῖον, βοτανικὸν Κῆπον, Μουσεῖον, Βιβλιοθήκην πλουσίαν, πολεμικὸν Σχολεῖον, καὶ Βουλευτήριον τῶν Βουλευτῶν τοῦ Βασιλείου τῆς Νορβηγίας (κάτ. 24 χιλ.). — Ἐπισκοπὴ Βεργένης ἢ Βεργενία (πληθ. 180 χιλ.). Πρωτεύουσα, Βεργένη Δ-Β: τῆς Χριστιανίας ἐπὶ κόλπου τοῦ Ὠκεανοῦ, ἡ πολυπληθεστέρα καὶ ἐμπορικωτέρα τοῦ Βασιλείου, ἔχουσα λιμένα ὀχυρὸν καὶ εὐρυχωρότατον δι’ ὁλοκλήρους στόλους, καὶ σχολεῖον ναυτικὸν (κάτ. 26 χιλ.) — Ἐπισκοπὴ Δρονθεΐμης ἢ Δροντχαμία (πληθ: 200 χιλ.) πρὸς Β: Πρωτεύουσα, Δρονθεΐμη εἰς ὁμώνυμον αὐτῆς κόλπον τοῦ Ὠκεανοῦ, ὀχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ πόλις, ἔχουσα Ἀκαδημίαν ἐπιστημῶν, σχολεῖον τῶν κωφῶν καὶ ἀλάλων, καὶ ἕτερον διὰ τοὺς Λάπονας. Εἰς αὐτὴν ἐστέφοντο οἱ βασιλεῖς τῆς Νορβηγίας (πληθ. 80 χιλ.) περιλαμβάνει ὅλον τὸ βόρειον μέρος (ἄνω τῆς 65° τοῦ πλάτους) τὸ μεταξὺ τοῦ Βορείου Ὠκεανοῦ, τῆς Ῥωσσίας καὶ τῆς Σουηκίας, διακοπτόμενον ἀπὸ τὰ λεγόμενα Κοίλενα ὄρη, καὶ περικυκλούμενον ὑπὸ πλήθους νήσων, ἐξ ὧν αἱ κυριώτεραι λέγονται Λοφόδαι. Εἰς τὰ παράλια καὶ μεταξὺ τῶν νήσων γίνεται ἁλιεία σημαντικὴ Φαλαίνης καὶ Ὀνίσκων κατ’ ἔτος. Πολλάκις συνάζονται ἐκεῖ πρὸς τοῦτο, κατὰ Φεβρουάριον καὶ Μάρτιον, ἕως 4 χιλ: πλοῖα, περιέχοντα περὶ τὰς 20 χιλ: ἁλιέων. — Τὸ ἥμισυ τῶν κατοίκων τῶν βορειοτέρων τόπων αὐτῆς τῆς ἐπαρχίας εἶναι οἱ Λάπονες καὶ Φίννιοι, ζῶντες ἀπὸ τῆς ῥενοτροφίας, τῆς ἁλιείας καὶ τοῦ κυνηγίου. — Χαμμερσέτη, χωρίδιον ἐπὶ τῆς νήσου Κουαλοῆς (νήσου τῶν Φαλαινῶν) κατοικούμενου ὑπὸ 400 ψυχῶν ἔχει ἐνεργητικὸν ἐμπόριον μετὰ τῆς Ῥωσσίας, ἐξ ἧς ἔρχεται καὶ ὁ διὰ τὴν Νορβηγίαν σῖτος. Ἡ Μαγερόη νῆσος, ἡ βορειοτάτη, εἷναι ἀξιοσημείωτος, διότι ἐπ’ αὐτῆς κεῖται τὸ Καπνόρδον, ἢ βόρειον Ἀκρωτήριον (114) — Εἰς δὲ τὴν θάλασσαν τῶν Λοφοδῶν, πλησίον τῆς νήσου τῆς λεγομένης Δυτ: Βάγης, εἶναι καὶ ὁ ὀνομαστὸς καὶ ἐπικινδυνότατος εἰς τὰ πλοῖα θαλασσοστρόβιλος, ὁ λεγόμενος Μαέλστρων (164), ὅστις ἓξ ὥρας τῆς ἡμέρας διευθύνεται ἀπὸ Β: πρὸς Ν: καὶ ἄλλας ἓξ ἀντιθέτως· προσελκύει δὲ καὶ καταπίνει, οὗ μόνον τὰ πλοῖα, ἀλλὰ καὶ τὰς Φαλαίνας καὶ τὰς Ἄρκτους, τὰς ἀποτολμώσας ν τὸν διαπλεύσωσι. Τὸ βορειότατον μέρος τῆς ἐπαρχίας ταύτης, περιεχόμενον ἐντὸς τοῦ πολικοῦ κύκλου, καθίσταται ἀφόρητον ἐνδιαίτημα τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ ὁ ἥλιος τὸ θέρος φαίνεται 3 μῆνας ἄνω τοῦ ὁρίζοντος, ἤτοι γίνεται τρίμηνος ἡμέρα, καὶ τὸν χειμῶνα ἑπομένως τρίμηνος νύξ.

384. Ἡ Σουηκία ἐξουσιάζει ἔτι καὶ ἄλλας νήσους εἰς τὴν Βαλτικὴν, ἀνηκούσας εἰς τὴν κυρίως Σουηδίαν· οἷον τὴν Βορχόλμην, Γοθλάνδην, Ἀαλάνδην, μεταξὺ Σουηκίας καὶ Ῥωσσίας κειμένας, καί ἄλλας τινάς. Ἔξω δὲ τῆς Εὐρώπης δὲν ἔχει εἰμὴ εἰς τὴν Ἀμερικὴν μίαν μόνην νῆσον εἰς τὰς μικρὰς Ἀντίλλας, τοῦ Ἁγίου Βαρθολομαίου λεγομένην, μὲ 10 χιλ. κατοίκων.

ιστορικον. Ἀπὸ τὴν Σουηκίαν καὶ Νορβηγίαν ἐξήρχοντο οἱ τρομεροὶ ἐκεῖνοι πειραταὶ, οἱ ὀνομαζόμενοι Νορμανδοὶ (ἄνθρωποι τῆς Ἄρκτου), οἵτινες πολλοὺς χρόνους κατερήμωσαν τὰ παράλια τῆς Εὐρώπης, καὶ εἰς μίαν τῶν ἐπαρχιῶν τῆς Γαλλίας ἀποκατεστάθησαν, ὀνομασθεῖσαν ἀπ’ αὐτῶν Νορμανδίαν. Ἡ Νορβηγία ἀνῆκε πρότερον εἰς τὴν Δανιάν· κατὰ δὲ τὸ 1814 προσετέθη εἰς τὴν Σουηκίαν μὲ τὴν συνθήκην τοῦ νὰ διατηρήσῃ τὸ σύνταγμα καὶ τὴν Κυβέρνησιν αὐτῆς ὡς κράτος αὐτόνομον καὶ ἀνεξάρτητον. Τὸ ἡνωμένον βασίλειον τοῦτο εἶναι συνταγματικὴ Μοναρχία, καὶ θρησκεία ἐπικρατοῦσαν ἔχει τὴν Λουθηρανικὴν, αἵρεσιν τῶν Προτεσταντῶν — Πληθ. 4 ἑκατομ. 650 χιλ. — Ἐτήσιον δὲ πρόσοδον ἔχει, ἡ μὲν Σουηκία 41 ἑκατομ. φράγ. καὶ χρέος δημ. 54 ἑκατομ. στρατὸν δὲ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης, 7 χιλ. τακτοῦ 26 χιλ. ἐθνικῆς φρουρᾶς ἐν καιρῷ εἰρήνης· ἐν δὲ καιρῷ πολέμου καλεῖ ὁ βασιλεύς εἰς τὰ ὅπλα 120 χιλ. προσέτι φρουρᾶς ἐθνικῆς, ὥστε ὅλη ἡ δύναμις ἡ στρατιωτικὴ συμποσοῦται εἰς 150 χιλ. Τὸ δὲ βασίλειον τῆς Νορβηγίας ἔχει 12 χιλ. στρατὸν 8 ἑκατομ. 300 χιλ. φρ. πρόσοδον, καὶ 27 ἑκατομ. χρέος δημόσιον. Τὸ σύνταγμα τῆς Νορβηγίας εἶναι δημοκρατικώτερον παρὰ τὸ τῆς Σβεκίας. — Χαρακτήρ. Οἱ Σουηδοὶ ἐν γένει εἰσὶ μεγαλόσωμοι καὶ ῥωμαλαῖοι, λιτότατοι εἰς τὰ τῆς διαίτης, χρηστοὶ τὰ ἤθη καὶ φιλόξενοι, ὑπομονητικοὶ καὶ καρτερικοὶ εἰς τὰς κακουχίας ὅθεν εἶναι καὶ λαὸς πολεμικὸς καὶ μάχιμος. Οἱ Νορβηγοὶ, ἔχοντες σχεδὸν τὰ αὐτά προτερήματα, φαίνονται σοβαροὶ, ἀλλὰ εὐπροσήγοροι, διακρινόμενοι διὰ τὴν παῤῥησίαν καὶ τὴν ἀνεξαρτησίαν τοῦ χαρακτῆρος.

ΡΩΣΣΙΑ (Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ).

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιάμ: ▭ 5,300,000.—πληθ. 62 ἐκατομ.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 15° 20′ καὶ 62.°

Πλάτος Β: μεταξὺ 40° καὶ 70.°

349. Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ῥωσσιά, ἂν καὶ κατατάσσηται μεταξὺ τῶν Ἀρκτῴων ἐπικρατειῶν, κατέχει ὅμως ὅλον σχεδὸν τὸ πλάτος τῆς Εὐρώπης, καὶ τὸ ἥμισυ μέρος αὐτῆς, ἀπὸ τὴν Παγωμένην θάλασσαν ἕως εἰς τὸν Εὔξεινον Πόντον, καὶ ἀπὸ τὸ ὅριον τῆς Ἀσίας ἕως τὰ σύνορα τῆς Πρωσσίας, Αὐστρίας καὶ Τουρκίας, ἐκτεινομένη εἰς μῆκος 600 λευγ: καὶ 400 εἰς πλάτος. Ἡ ἐπιφάνεια αὐτῆς εἶναι ἑπτάκις ἢ ὀκτάκις μεγαλητέρα ἀπὸ τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Γαλλικοῦ βασιλείου, ἀλλὰ τὸ πλῆθος τῶν κατοίκων της ἀναβαίνει εἰς 60-62 ἑκατομ: ψυχῶν καὶ τὸ κλίμα δὲ ἕπεται νὰ ἦναι ποικίλον, καθὼς καὶ τὰ προϊόντα. Τὸ δ’ ἴδιον χαρακτηριστικὸν αὐτῆς τῆς ἐκτεταμένης χώρας εἶναι ἡ ἀπέραντος ἔκτασις τῶν πεδιάδων της, καὶ τοῦτο καταστήνει αὐτὴν ψυχροτέραν πάσης ἄλλης εἰς ἶσον πλάτος κειμένης.

Χωρίζεται δὲ ἀπὸ τῆς Ἀσίας διὰ τῆς σειρᾶς τῶν Οὐραλίων ὀρέων καὶ διὰ τῆς τῶν Καυκασίων. Τὸ Ν-Ἀν: μέρος τῆς χώρας ταύτης ἔχει ἀπεράντους πεδιάδας ἀμμώδεις, ποτισμένας ἅλμην (αἵτινες ὀνομάζονται στέππαι). Τὸ βόρειον ἀπὸ τῆς 59° καὶ ἄνω εἶναι σχεδὸν ἀνεπίδεκτον καλλιεργείας, περιέχει ὅμως καλὰς βοσκάς· τὸ δὲ μέσον καὶ τὸ μεσημβρινὸν, ἔχοντα γλυκύτερον κλίμα, εἶναι εὔφορα καὶ καλῶς καλλιεργημένα, δίδοντα καὶ ἄφθονα γεννήματα. Ἡ Ῥωσσία ἔχει καὶ δάση ἐκτεταμένα καὶ ὡραῖα, ἐξάγοντα καλλίστην ξυλικὴν, καὶ μεταλλεῖα χαλκοῦ, σιδήρου, πλατίνης καὶ χρυσοῦ, κατ’ ἐξοχὴν εἰς τὰ Οὐράλια ὄρη ἐξορυττόμενα· συνάγεται δὲ χρυσὸς καὶ εἰς ψήγματα εἰς τὴν ἄμμον τῶν ποταμῶν εὑρισκόμενα. Προϊόντα δ’ εἰς ἐξαγωγὴν ἔχει ξυλικὴν, γεννήματα, λινάριον, σίδηρον, χαλκὸν, δέρματα ἐξαίρετα (σαχτιάνα), γουναρικὰ καὶ ὀξύγγια, σχοινία καὶ χαυγιάριον κτλ. Εἰς τὰ βόρεια μέρη καὶ εἰς τὰς ἐρήμους νήσους τοῦ Παγωμένου Ὠκεανοῦ εὑρίσκεται ἡ λευκὴ Ἄρκτος, ἰσχυρὸν καί θηριωδέστατον τῶν μαστοφόρων ζώων.

350. Λίμνας, πρὸς τὸ Β: μέρος κυρίως, ἔχει πολλὰς ὁ τόπος οὗτος, οἷον τὴν Ὄνεγαν καὶ Λάδογαν κλ. (177) καὶ ποταμοὺς πολλοὺς καὶ σημαντικοὺς ἐκ 4 κλιτύων ἀθροιζομένους· ά) ἐκ τῆς κλιτύος τῆς πρὸς τὸν Παγωμένον Ὠκεανὸν καὶ τὴν Λευκὴν Θάλασσαν· β′) ἐκ τῆς πρὸς τὴν Βαλτικὴν, γ′) ἐκ τῆς πρὸς τὴν Μαύρην καὶ τὴν Ἀζοφικὴν θάλασοαν, καὶ δ′) ἐκ τῆς πρὸς τὴν Κασπίαν. Ἐκ τῶν σημαντικωτέρων ποταμῶν, ὁ Δουΐνας χύνεται εἰς τὴν λευκὴν θάλασσαν πλησίον τοῦ Ἀρχαγγέλου, καὶ Β-Ἀνατολικώτερον ὁ Πετσόρας εἰς τὴν Παγωμένην θάλασσαν· εἰς δὲ τὴν Βαλτικὴν ὁ Νεύας, ἐξερχόμενος ἀπὸ τὴν λίμνην Λάδογαν, καὶ διερχόμενος διὰ τῆς Πετρουπόλεως, χύνεται εἰς τὸν κόλπον τῆς Φινλανδίας· ὁ δὲ Δύνας εἰς τὸν κόλπον τῆς Ῥίγας.—Εἰς τὴν Κασπίαν θάλασσαν, ὁ Οὐράλης (ἀπὸ τὰ Οὐράλια ὄρη πηγάζων καὶ χωρίζων τὴν Εὐρώπην ἀπὸ τὴν Ἀσίαν) καὶ ὁ μέγιστος τῶν ποταμών τῆς Εὐρώπης, ὁ Βόλγας.—Ὁ Δὼν (Τάναϊς) χύνεται εἰς τὴν τοῦ Ἀζόφου· ὁ δὲ Δνείπερος (Βορυσθένης), καὶ ὁ Δνείστερος (Τύρας) εἰς τὴν Μαύρην Θάλασσαν· ὅλοι δὲ σχεδὸν οὗτοι οἱ τῶν διαφόρων κλιτύων ποταμοὶ κοινωνοῦσι πρὸς ἀλλήλους διὰ διωρύγων πλευστῶν· οἷον ὁ Βόλγας κοινωνεῖ μὲ τὴν λίμνην Λάδογαν καὶ μὲ τὸν ἐξ αὐτῆς ἐξερχόμενον Νεύαν ποτ. κτλ. ὅστις κοινωνεῖ καὶ μετὰ τοῦ Βόλγα δι’ ἄλλης διώρυγος, τῆς Νοβογορόδης κτλ.

351. Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ῥωσσία εἶναι διῃρημένη εἰς 53 διοικητικὰς τοπαρχίας, ἐκ τῶν ὁποίων 14 περιλαμβάνουσι τὸ βόρειον μέρος, 20 τὸ μεσημβρινὸν, καὶ 19 τὸ μέσον. Αὗται δὲ ἔχουσι τὰς ὁμωνύμους των πρωτευούσας, ἐξ ὧν αἱ κυριώτεροι εἶναι εἰς τὴν Ῥωσσίαν τὴν περὶ τὴν Βαλτικὴν.—Πετρούπολις, ἡ δευτέρα μητρόπολις τῆς ἐπικρατείας, καὶ ἡ νῦν καθέδρα τῆς αὐτοκρατορίας τῆς Ῥωσσικῆς, κτισθεῖσα ὑπὸ Πέτρου τοῦ Μεγάλου κατὰ τὸ 1702, παρὰ τὸν Νεύαν ποταμὸν, ἔχουσα πλῆθος σημαντικῶν κτιρίων, οἷον παλατίων, ἐκκλησιῶν, πανεπιστημείων κτλ. καὶ 550 χιλ: κατοίκων· ὑπόκειται δὲ ὡς ἐκ τῆς θέσεώς της εἰς πλημμύρας καταστρεπτικάς.—Κρονστάνδη, ἐπὶ νησιδίου κατάντικρυ τοῦ στομίου τοῦ Νεύα ποτ: ναύσταθμος τῶν ἐν τῇ Βαλτικῇ πολεμικῶν πλοίων ὀχυρότατος καὶ ἀπόρθητος.—Ῥίγα, πόλις ὀχυρωτάτη καὶ λιμὴν ἐμπορικὸς διάσημος ἐν τῇ Βαλτικῇ (κάτ. 60 χιλ.) — Ἐλσιγφόρη, ἡ νῦν πρωτεύουσα τῆς Φινλανδίας. — Σβεαβόργη, ὀχυρὸν φρούριον ἐπὶ ἑπτὰ νησιδίων κτισμένον.

Εἰς τὴν Δυτ: Ῥωσσίαν, Βίλνα παρὰ τὸν Νιήμενον πτ: πρωτ: τῆς ἀρχαίας Λιθουανίας (κάτ. 55 χιλ.). Εἰς τὴν Μεγάλην Ῥωσσίαν ἢ Μοσκοβίαν· Μόσχα ἢ Μόσκουα, παρὰ τὸν ὁμώνυμόν της ποτ: παλαιὰ μητρόπολις, καὶ δευτέρα πόλις τῆς Ῥωσ: μοναρχίας, πυρποληθεῖσα κατὰ τὸ 1812 καὶ ἀνακτισθεῖσα ἔπειτα ὡραιοτέρα. Εἰς αὐτὴν γίνεται ἡ στέψις τῶν Αὐτοκρατόρων· ἡ ἐκκλησία τῆς Μητροπόλεως, καὶ τὸ Κρεμιλῖνον, περιέχον τὸ παλάτιον τῶν ἀρχαίων βασιλέων, εἶναι δημόσια κτίρια ἀξιοθέατα (κάτ. 350 χιλ).—Νοβογορόδη, ὀνομαστὴ, δι’ ὅτι ἐν αὐτῇ Ῥούρικος ὁ Βασιλεὺς ἐθεμελίωσε κατὰ πρῶτον τὴν Ῥωσσικὴν Μοναρχίαν—Ἀρχάγγελος, λιμὴν εἰς τὴν Λευκὴν θάλασσαν, ἔχων ἐκτεταμένον ἐμπόριον ἐπὶ δύο μῆνας τοῦ ἔτους· τοὺς δὲ λοιποὺς μένει κλειστὸς ἕνεκα τῶν πάγων. Τὴν 11 Ἰουνίου αὐτοῦ ἡ ἡμέρα ἔχει 21 ὥρας, καὶ ἡ νὺξ 3· τὴν δὲ 11 Δεκεμβρίου ὅλον τὸ ἐναντίον.—Νισνὴ-Νοβογορόδη, εἰς τὴν συμβολὴν τοῦ Βόλγα μετὰ τοῦ Ὅκα, σημαντικὴ διὰ τὴν κατ’ ἔτος ἐν αὐτῇ γινομένην ἐμπορικὴν πανήγυριν, εἰς τὴν ὁποίαν ἑκατὸν χιλ: ἀνθρώπων συνέρχονται πρὸς ἀνταλλαγὴν τῶν ἐμπορευμάτων τῆς Εὐρώπης καί Ἀσίας.

Εἰς τὴν Μικρὰν Ῥωσσίαν, Κίεβον (60 χιλ. κατ.) πρωτεύουσα τῆς Ῥωσσίας πρὶν τῆς κτίσεως τῆς Μόσχας, καὶ πόλις Ἁγία παρὰ Ῥώσσοις, διότι ἐν αὐτῇ Βλαδίμηρος ὁ Μέγας ἐβαπτίσθη κατὰ τὸ 989—Πουλτάβα (κάτ. 8 χιλ.) ὀνομαστὴ, διότι παρ’ αὐτὴν Πέτρος ὁ Μέγας ἐνίκησε Κάρολον τὸν ΙΒ′ τῆς Σουηδίας κατὰ τὸ 1698.

Εἰς τὴν Μεσημ: Ῥωσσίαν—Εἰς τὴν Βεσοαραβίαν, παραχωρηθεῖσαν παρὰ τῆς Τουρκίας κατὰ τὸ 1812. Πόλ: Κισνόβιον (κάτ. 40 χιλ.) καὶ Βενδέριον ἐπὶ τοῦ Δνειστέρου, καὶ Ἀκερμάνιον εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ αὐτοῦ ποτ.—Εἰς τὴν διοίκησιν Χερσῶνος· Χερσὼν, ἐπὶ τοῦ στομίου τοῦ Δνειπέρου ποτ: πρωτ: τῆς διοικήσεως, καὶ ἡ Ὀδησσὸς, νεόκτιστος πόλις, εἰς ἐλεύθερον λιμένα κηρυχθεῖσα, κατέστη ἡ ἐμπορικωτέρα τῶν ἐπὶ τῶν παραλίων τῆς Μαύρης θαλάσσης πόλεων, ἐν ᾖ πολλοὶ Γραικοὶ καὶ Ἕλληνες διαμένουσι (κάτ. 60 χιλ.). Εἰς τὴν αὐτὴν διοίκησιν ἀνήκει καὶ τὸ Νικολάϊον ἐπὶ τοῦ Βούγου ποταμοῦ, σημαντικὸν ναυπηγεῖον πλοίων πολεμικῶν.—Ἀζόφη, εἰς τὴν ὁμώνυμόν της θάλασσαν· καὶ Ταγγαρόκον, εἰς τὴν αὐτὴν θάλασσαν, ἐμπορικὴ πόλις, εἰς τὴν ὁποίαν ἀπέθανεν ὁ Αὐτοκράτωρ Ἀλέξανδρος Α′, κατὰ τὸ 1825.—Ἀστραχάνιον, (κάτ. 43 χιλ.) ἐπὶ νήσου τοῦ Βόλγα 45 χιλιόμετρα ἀπὸ τῆς Κασπίας θαλάσσης, ἔχουσα μέγα ἐμπόριον παστοψάρων, ἀρνείων δερμάτων κτλ.

352. Εἰς τὸ μεσημ: μέρος εἶναι καὶ ἡ Ταυρικὴ Χερσόνησος ἢ ἡ τῆς Κριμαίας, συνεχομένη μὲ τὴν στερεὰν διὰ τοῦ ἰσθμοῦ τοῦ Περεκόφ. Ὁ τόπος εὐφορώτατος ὢν εἰς γεννήματα, ἔχει καὶ ὡραῖον κλίμα.—Πολ. Περεκόφη ἐπὶ τοῦ Ἰσθμοῦ.—Καφὰς (Θεοδοσία), ἐμπορεῖον ἀξιόλογον καὶ Σεβαστούπολις, ναύσταθμος τῶν κατὰ τὴν Μαύρην θάλασσαν πολεμικῶν πλοίων, περίφημος κατασταθεῖσα κατὰ τὸν τελευταῖον Ἀνατολικὸν πόλεμον.

353. Τὸ ἐκ Πολωνίας μερίδιον, τὸ ἀνῆκον εἰς τὴν Ῥωσσίαν, κεῖται πρὸς Δ: περικυκλούμενον ἀπὸ τὴν Πρωσσίαν, ἀπὸ τὴν Αὐστρίαν καὶ τὴν Ῥωσσίαν, καὶ διαῤῥεόμενον ὑπὸ τοῦ Οὐϊστούλα ποταμοῦ. — Βαρσοβία, ἡ πρωτ: εἶναι πόλις ἀξιοθέατσς, ἔχουσα διάφορα διδακτικὰ καταστήματα καὶ 130 χιλ. κατοίκων. Ὅλου τοῦ μεριδίου τούτου οἱ κάτοικοι συμποσοῦνται εἰς 4 ½ ἑκατομμύρια.

Ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Ῥωσσίας εἶναι καὶ βασιλεὺς τῆς Πολωνίας τῆς Ῥωσσικῆς, διαιρουμένης εἰς 8 ἐπαρχίας καὶ διοικουμένης ὑπὸ ἀντιβασιλέως. — Ἡ Ῥωσσία ἐξουσιάζει πρὸς τούτοις ἀπεράντους τόπους καὶ εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ εἰς τὴν Ἀμερικὴν, περὶ τῶν ὁποίων θέλομεν λαλήσει κατόπιν.

ιστορικον. Ἡ Πολωνία, οἰκισθεῖσα κατὰ τὸν στ′. καὶ Ζ′. αἰῶνα ὑπό τινων φυλῶν Σλαβικῶν, ὀνομαζομένων Λέχων, κατήντησεν εἰς Βασίλειον αὐτόνομον καὶ ἰσχυρότατον, κατὰ τὸν ΙΕ′. καὶ ΙΣΤ′. αἰῶνα, ἔχον πλέον τῶν 220 λευγῶν μῆκος καὶ γῆν εὐφορωτάτην· ἀλλ’ ἐξέπεσεν ἔπειτα βαθμηδὸν ἐκ τῶν διχοστασιῶν καὶ ἐρίδων τῶν μεγιστάνων, στασιαζόντων περὶ διαδοχῆς εἰς τὸν θρόνον, μὴ ὄντα κληρονομικόν. Αἱ ἐσωτερικαὶ διχοστασίαι αὗται, καὶ αἱ ἐξωτερικαὶ ῥαδιουργίαι ἔφερον τὸν ὄλεθρον τοῦ Βασιλείου διειμελισθέντος τρεῖς ἀλλεπαλλήλους φορὰς, κατὰ τὸ 1773, 1793, 1795 παρὰ τῆς Πρωσσίας, Αὐστρίας καὶ Ῥωσσίας, ἐξ ὧν ἑκάστη ἔλαβεν ἓν μερίδιον. Ἡ Κρακοβία, ὡς ἐλευθέρα πόλις, ἔχουσα γῆς ἐπικράτειαν ἕως 30 λευγῶν τετρ. καὶ ὑπὲρ τὰς 150 χιλ. κατοίκων, ἔμεινεν ἀνεξάρτητος ὑπὸ τὴν προστασίαν τῶν τριῶν προειρημένων δυνάμεων, ὡς λείψανον μικρὸν αὐτοῦ τοῦ ποτὲ ἐπισήμου βασιλείου· ἀλλὰ κατὰ τὸ 1846 ἔχασε τὴν αὐτονομίαν καὶ αὐτὴ ἡ πόλις προσληφθεῖσα, συναινέσει καὶ τῶν τριῶν δυνάμεων, εἰς τὴν Αὐστριακὴν ἐπικράτειαν.

Ἡ δὲ Ῥωσσία εἶναι ὁ τόπος τῶν ἀρχαίων Σκυθῶν καὶ Σαρματῶν, οἵ τινες ὠνομάσθησαν Σλάβοι ἀπὸ τοῦ ἕκτου αἰῶνος μετὰ Χριστόν. Ἐξ αὐτῶν τῶν Σλάβων κατάγονται οἱ Ῥῶσσοι, οἱ Κοζάκοι, Πολωνοὶ, οἱ Σέρβοι, Βλάχοι, Λιθουανοὶ, καθὼς καὶ οἱ παρὰ τὸ Ἀδριατικὸν πέλαγος Σλαβονικοὶ λαοί. Οἱ Ταρτάροι καὶ οἱ Μογγόλοι εἶναι ἄλλης, καταγωγῆς Ἀσιατικῆς, καθὼς καὶ οἱ Σαμβιέται καὶ οἱ Λάπονες, οἱ παρὰ τὸν πολικὸν κύκλον κατοικοῦντες. — Κατὰ τὸν Θ′. αἰῶνα Ῥούρικος, ἀρχηγὸς τῶν Οὐαρέγκων, πειρατῶν Σκανδιναυῶν κατερημωσάντων ἐπὶ πολὺν χρόνον τὰ παράλια τῆς Βαλτικῆς, φαίνεται ὁ θεμελιωτὴς τῆς Ῥωσσικῆς Μοναρχίας, ἥτις ὠνομάσθη κατ’ ἀρχὰς ἡγεμονία, ἢ Μέγα Δουκάτον, τῆς Μοσκοβίας. Κατὰ τὸν ΙΓ′. αἰῶνα ἡ Ῥωσσία ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Μογγόλων, ὑπὸ τὴν δυναστείαν τῶν ὁποίων διέμεινε μέχρι περὶ τὰ τέλη τοῦ ΙΕ′. ἔκτοτε, ἀνακτήσασα τὴν ἀνεξαρτησίαν αὐτῆς, ἤρχισε νὰ αὔξηται ἐπὶ διαφόρων ἀξίων ἡγεμόνων, ὀνομασθεῖσα καὶ αὐτοκρατορία. Ὁ Μέγας Πέτρος ὅμως, περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ ΙΗ′. αἰῶνος διαπρέψας, ὑπάρχει ὁ ἀληθής θεμελιωτὴς τῆς Αὐτοκρατορίας ταύτης· διότι διὰ πολλῶν κατακτήσεων ἐξέτεινε τὰ ὅρια διωργάνωσεν αὐτὴν ἐσωτερικῶς διὰ πολλῶν θεσμοθεσιῶν πολιτικῶν, στρατιωτικῶν καὶ ἐκκλησιαστικῶν, εἰσήγαγε τὰς ἐπιστήμας καὶ τέχνας τῆς Εὐρώπης, κτίσας καὶ καταστήσας αὐτὸς τὴν Πετρούπολιν καθέδραν τῆς Αὐτοκρατορίας, ὥστε ἀπὸ τούτου ἤρχισε τὸ μεγαλεῖον τοῦ Ῥωσσικοῦ Κράτους, ἐπιταθέντος ἔπειτα καὶ εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ εἰς τὴν Ἀσίαν διὰ τῶν κατακτήσεων.—Ἑκατὸν διάφοροι λαοὶ, ἔχοντες διάφορα ἤθη καὶ γλῶσσαν, καὶ θρησκείαν, περιλαμβάνονται εἰς ὅλην τὴν ἀπέραντον ταύτην Αὐτοκρατορίαν. Ἐκ δὲ τῶν 65 ἑκατομ. τῶν κατοίκων αὐτῆς, 800 χιλ. εἶναι εὐγενεῖς, 230 χιλ. κληρικοὶ, ἓν ἑκατομ. τεχνῖται καὶ ἔμποροι, οἱ λοιποὶ ἀνήκουσιν εἰς τὴν τάξιν τῶν χωρικῶν, ἐξ ὧν 40 ἑκατομ. εἶναι εἵλωτες τοῦ στέμματος, τῶν εὐγενῶν καὶ ὀλίγων τινῶν πλουσίων ἐμπόρων.—Κυβέρν. Μοναρχία ἀπόλυτος. Θρησκεία ἐπικρατοῦσα ἡ τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐκ Κωνσταντινουπόλεως κατὰ τὸν δέκατον αἰῶνα Μ. Χ. Τὰ δὲ τῆς Ἐκκλησίας διοικοῦνται ὑπὸ Ἱερᾶς Συνόδου ἀνεξαρτήτου ἀπὸ πᾶσαν ἄλλην ἀρχὴν τῶν ὁμοδόξων ἐκκλησιῶν.—Ὅλοι οἱ κυρίως Ῥώσσοι, οἱ Κοζάκοι καὶ οἱ Λιθουανοὶ εἶναι το ἀνατολικοῦ δόγματος· τοῦ δὲ δυτικοῦ εἶναι μόλις 6—8 ἑκατομ. καὶ 4 ἑκατομ. Μωαμεθανοὶ ἐκ τῶν Ταρταρικῶν φυλῶν. — Χαρακτήρ. Ἂν καὶ, ὡς εἴπομεν, ἐκ διαφόρων λαῶν συγκροτεῖται ἡ αὐτοκρατορία αὕτη, διάφορον χαρακτῆρα καὶ ἤθη ἐχόντων, ἡμεῖς θέλομεν λαλήσει περὶ τῶν πολυπληθεστέρων καὶ ἐπικρατεστέρων, οἵ τινες εἰσὶν οἱ τὴν χριστιανικὴν θρησκείαν πρεσβεύοντες Ῥῶσσοι, Γερμανοὶ καὶ Πολωνοί. Ὁ Ῥῶσσος συνήθως εἶναι εὔσωμος, εὔρωστος καὶ ῥωμαλαῖος, δραστήριος, εὔθυμος, φιλόξενος, καρτερικὸς, ἀνδρεῖος καὶ θεοσεβέστατος, ἴσα Θεὸν καὶ αὐτοκράτορα σεβαζόμενος. Ὁ δὲ Πολωνὸς προσέτι διακρίνεται καὶ διὰ τὸ φιλελεύθερον. Ἐν γένει οἱ τῶν ἀνωτέρων τάξεων, καὶ μάλιστα οἱ εὐγενεῖς Ῥώσσοι καὶ Πολωνοὶ εἰσὶν ἐξευγενισμένοι τὰ ἤθη, φιλότιμοι, περιποιητικοὶ, εὐπαίδευτοι καὶ εὐμοιθεῖς, δύο καὶ τρεῖς ξένας γλώσσας λαλοῦντες, ἀλλ’ ὁ χωρικὸς λαὸς εἶναι ἀπαίδευτος, καὶ μυριάδες ἐξ αὐτοῦ εὑρίσκονται εἰς εἱλώτων τάξιν. Μολαταῦτα ἀπό τινος χρόνου ἐλήφθησαν μέτρα περὶ τῆς βαθμηδὸν ἀπελευθερώσεως αὐτοῦ, καθὼς καὶ περὶ τῆς καταλλήλου παιδεύσεως, καὶ ἐσχάτως νέον αὐτοκρατορικὸν διάταγμα ἐξέτεινε τὴν ἀγαθοεργίαν αὐτὴν εἰς πλειοτέρους, καὶ νέαι διατάξεις ἐγένοντο περὶ τῆς ἐσωτερικῆς βελτιώσεως τοῦ τόπου, καθὼς καὶ περὶ διευκολύνσεως τῆς συγκοινωνίας, τῆς μὲν ἐσωτερικῆς διὰ σιδηροδρόμων, τῆς δ’ ἐξωτερικῆς δι’ ἀτμοπλοίων ἐμπορικῶν.

Τὰ δ’ ἐτήσια εἰσοδήματα τῆς Ῥωσσικῆς αὐτοκρατορίας (ἐκτὸς τῶν τοῦ βασιλείου τῆς Πολωνίας) λογίζονται πλέον τῶν 500 ἑκατ. ἀργυρῶν ρουβλίων, ἤτοι δύο διλλιόνια φράγ., ὑπερβαίνοντα τὰς τακτικὰς ἐτησίας δαπάνας· τὸ δὲ δημόσιον χρέος εἰς τέσσαρα διλλιόνια.—Στρατὸς δὲ τῆς ξηρᾶς ἐν καιρῷ εἰρήνης εἶναι 600—700 χιλ. ἐν ἐνεργείᾳ. Ἡ δὲ ναυτικὴ δύναμις διαιρεῖται εἰς 5 τμήματα, 3 ὄντα εἰς τὴν Βαλτικὴν καὶ 2 εἰς τὴν Μαύρην θάλασσαν, ἐκτὸς τῶν στολίσκων τῶν εἰς τὴν Λευκὴν καὶ τὴν Κασπίαν θάλασσαν. Κατὰ τὸ 1837 ἡ δαπάνη τοῦ στόλου ἀνέβη εἰς 40 ἑκατομ. φράγκ. (^[8]).

§. Β. ΑΙ ΕΝ Τῼ ΜΕΣῼ ΧΩΡΑΙ.

ΓΑΛΛΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιάμ: ▭ 530,492.—πληθ. 35,782,000.

Μῆκος μεταξὺ 7° 9′ μήκ. Δ. καὶ 5° 56′. μ. Ἀνατ.

Πλάτος Β: μεταξὺ 42° 20′ καὶ 51° 5′.

354. Ἔχει ὅρια πρὸς Β: τὰς λεγομένας Κάτω Χώρας (Βέλγιον καὶ Ὁλλανδίαν), τὴν Μάγχην καὶ τὸν πορθμὸν τοῦ Καλαίσου. πρὸς Ἀν: τὸν Ῥῆνον ποταμὸν καὶ τὰς Ἄλπεις, αἵ τινες τὴν διαχωρίζουσιν ἀπὸ τὴν Γερμανίαν, ἀπὸ τὴν Ἑλβετίαν καὶ τὴν Ἰταλίαν· πρὸς Μ: τὴν Μεσόγειον θάλασσαν καὶ τὰ Πυῤῥηναῖα, τὰ ὁποῖα τὴν διαχωρίζουσιν ἀπὸ τὴν Ἱσπανίαν καὶ πρὸς Δ: τὸν Ὠκεανόν· ἔχει δὲ ἐπιφάνειαν ἡ ἐπικράτεια αὐτῆς 28 χιλ. λευγ: τετρ. καὶ ὑπὲρ τὰ 35 ἑκατομ: κατοίκων, καὶ θρησκείαν ἐπικρατοῦσαν τὴν τῆς Δυτ: ἐκκλησίας.

355. Ἡ Γαλλία εἶναι ἐξαίρετος διὰ τὸ ποικίλον καὶ ἄφθονον τῶν προϊόντων της, οἷον κρασίου, σίτου, ἐλαδίων, τῶν ὁποίων γίνεται ἐξαγωγὴ ἔξω τῆς ἐπικρατείας της σημαντική. Ἔχει δὲ καὶ μεταλλεῖα σιδήρου, μολύβδου, χαλκοῦ, λιθανθράκων ὀρυγεῖα (152), καὶ παντοῖα ἐργοστάσια παντὸς εἴδους χειροτεχνημάτων, τσοχῶν μάλιστα, ταπήτων, φαρφουριῶν, καθρεπτῶν, ὑφασμάτων παμβακηρῶν καὶ λινῶν, μετάξης κ.λ. τῶν ὁποίων τὴν εὐτέλειαν δὲν ὑπερβαίνουσι τὰ οὐδενὸς ἄλλου τόπου ὁμοειδῆ χειροτεχνήματα.

356. Ἡ Γαλλία πρὶν τῆς πολιτικῆς αὐτῆς μεταβολῆς (τῶν 1789) ἦτο διῃρημένη εἰς 32 διοικήσεις ἢ διοικητικὰς τοπαρχίας· τὴν σήμερον δὲ διαιρεῖται εἰς 86 μεγάλας ἐπαρχίας (Δεπαρταμέντα λεγομένας) ἢ νομοὺς, τῶν ὁποίων ἡ ὀνομασία ἐλήφθη ἀπὸ τοὺς εἰς αὐτὰς εὑρισκομένους ποταμοὺς, ὄρη, πηγὰς, βράχους, ἢ θαλάσσας βρεχούσας τὰς ἀκτὰς αὐτῶν.

357. Ποταμοί. Οὗτοι συνέρχονται εἰς 6 λεκανοπέδια (171) πρώτιστοι τὰ ἑξῆς. ά.) τὸ τοῦ Σηκουάνα (308), ὅς τις δέχεται δεξιόθεν μὲν τὸν Αὕβον, τὸν Μάρνην (Ματρώναν), τὸν Οὐάσην αὐξόμενον ὑπὸ τοῦ Αἴσνου· ἀριστερόθεν δὲ τὸν Ὑόννην καὶ τὸν Εὖρον.—β′.) τὸ τοῦ Λείγηρος, ὅς τις δέχεται ἐκ δεξιῶν τὸν Νίευρον, Μαυένην αὐξόμενον ἀπὸ τὸν Σάρτην· ἐξ ἀριστερῶν τὸν Ἐλαύηρα, Λουαρέτιον, Σιέρον, Ἴνδρον, Σεύρην.—γ′.) τὸ τοῦ Γαρούνα δεχομένου ἐκ δεξιῶν τὸν Ἀρίεγον, τὸν Τάρνον αὐξόμενον ἀπὸ τὸν Αὐειρόνον, τὸν Λότον, Δορδόνην κτλ.—δ′.) τὸ τοῦ Ῥοδανοῦ (Rhône), ὅς τις πηγάζει εἰς τὰς Ἄλπεις, διαβαίνει διὰ τῆς Λεμάνης λίμνης τῆς Γενεύης εἰς τὴν Ἑλβετίαν, ἐμβαίνει εἰς τὴν Γαλλίαν παρὰ τὴν Γενεύην, καὶ δέχεται ἐκ δεξιῶν τὸν Αἴνην, Σῶνα (Ἄραρα), αὐξόμενον ἀπὸ τὸν Δοῦβιν, τὸν Ἀρδέσην, καὶ τὸν Γάρδον· ἐξ ἀριστερῶν δὲ τὸν Ἴσαρα, Δρόμην, Σουλγᾶν, Δρουεντίαν.—έ.) τὸ τοῦ Ῥήνου, ὅς τις δέχεται ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς του ὄχθης τὸν Μοσέλλαν αὐξόμενον ἀπὸ τὸν Μέρτην.—στ′.) τὸ τοῦ Μεύση (Meuse).

358. Παρεκτὸς τῶν ἀνωτέρω ποταμῶν εἶναι καὶ ἄλλοι μικρότεροι ἐκβάλλοντες εἰς τὴν θάλασσαν· οἷον ὁ Σόμμης καὶ Ὅρνος ἐκβάλλουσιν εἰς τὴν Μάγχην· ὁ Βιλλαίνης, αὐξόμενος ἀπὸ τὸν Ἴλλον, ὁ Σιαράντης, ὁ Ἄδουρος χύνονται εἰς τὸν κόλπον τῆς Γασκονίας· ὁ Τέτος, Αὖδος, Ἔρωλτος, Οὐάρος, εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν.

359. Οἱ ποταμοὶ οὗτοι καταβαίνουσιν ἀπὸ πολλάς σειρὰς ὀρέων σχηματιζόντων ἓξ λεκανοπέδια πρώτιστα, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω (357) καὶ εἰς δύο κλιτύας ἀποληγόντων, τὴν πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, καὶ τὴν πρὸς τὸν Ὠκεανὸν καὶ τὰς παρ’ αὐτοῦ συστηνομένας θαλάσσας, τὴν βορείαν, τὴν τῆς Μάγχης κτλ.—Τὰ ὄρη ταῦτα ἀπὸ τὸ Β-Ἀνατ. πρὸς τὸ Ν-Δυτ. διευθυνόμενα εἰσὶν αἱ Ἄλπεις, τὰ Ὕρα (Ἰουράσιος τῶν παλ. jura), τὰ Οὐόσγια, τὰ ὄρη τῆς Αὐερνίας, μεταξὺ τῶν ὁποίων εἶναι τὸ Κάνταλον, τὸ Πουΰδομον, αἱ Κηβένναι καὶ αἱ Κορβιέραι αἱ μετὰ τῶν Πυρηναίων συνδεόμεναι (328 β).

360. Μ’ ὅλον τὸ πλῆθος τούτων τῶν ποταμῶν, τῶν πλειοτέρων πλευστῶν καὶ χρησιμευόντων εἰς εὐκολωτέραν μετακόμισιν τῶν προϊόντων, διώρυξαν καὶ πολλὰς διώρυγας συγκοινωνητικάς. Τοιαῦται εἰσὶν αἱ κυριώτεραι· ἡ Μεσημβρινὴ διώρυξ, ἡ καὶ τοῦ Λαγκεδόκου λεγομένη, ἢ τῶν δύο θαλασσῶν, διότι ἑνόνει τὴν Μεσόγειον θάλασσαν μὲ τὸν Γαρούναν εἰς τὴν Τολῶσσαν, καὶ ἑπομένως μὲ τὸν Ὠκεανόν· ἡ διώρυξ τῆς Βουργονίας, μεταξὺ τοῦ Σῶνος καὶ Ὑόννη· ἡ τοῦ Κέντρου διώρυξ, μεταξὺ τοῦ Σῶνος καὶ Λουάρη· ἡ τοῦ Βριάρου, μεταξὺ τοῦ Σηκουάνα καὶ Λουάρη· ἡ τοῦ Σαιγκεντίνου, μεταξὺ τοῦ Σόμμη καί τοῦ Ἐσκότου, κτλ.—Ἐκτὸς δὲ τῶν ἀπειραρίθμων ἁμαξιτῶν ὁδῶν, δι’ ὧν συγκοινωνοῦσιν ὅλοι οἱ νομοὶ πρὸς ἀλλήλους, κατεσκεύασαν καὶ ἐκτεταμένα συμπλέγματα σιδηροδρόμων, κατὰ διαφόρους διευθύνσεις διατεμνόντων τὴν χώραν καὶ ἐπιταχυνόντων τὴν μεταξὺ τῶν σημαντικωτέρων πόλεων καὶ τῆς πρωτευούσης συγκοινωνίαν· παρ’ αὐταῖς δὲ ταῖς ὁδοῖς καὶ τοῖς σιδηροδρόμοις ἠλεκτρικοὶ τηλέγραφοι συνεστημένοι διαδίδουσιν ἐν ἀκαρεῖ τὰς διαφόρους ἀναγκαίας εἰδήσεις. Τὰ αὐτὰ μέσα, συνεχιζόμενα ἀλληλοδιάδοχα ἀπὸ ὁμόρου εἰς ὅμορον ἐπικράτειαν, ἐπιταχύνουσι παραδόξως τὴν συγκοινωνίαν τῶν πολὺ διεστώτων τόπων, ἐκμηδενίζοντα σχεδὸν τὰς ἀποστάσεις καὶ τὸν χρόνον.

361. * παρισια, ἡ μητρόπολις ὅλου τοῦ βασιλείου καὶ καθέδρα τῆς Κυβερνήσεως, εἷναι ἡ μεγαλητέρα καὶ πολυανθρωποτέρα πόλις τῆς Εὐρώπης μετὰ τὸ Λονδῖνον, περιέχουσα 1 ½ ἑκατομ: κατοίκων. Ἐπὶ Ἰουλίου Καίσαρος, ὀνομαζομένη Λουτεκία, περιωρίζετο εἰς μίαν νῆσον σχηματιζομένην ὑπὸ τοῦ Σηκουάνα ποταμοῦ· τώρα δ’ ἐκτεινομένη παρὰ τὰς δύο ὄχθας αὐτοῦ ἔχει περίμετρον 7 λευγῶν, δημόσια κτίρια ὡραῖα, οἰκίας λιθοκτίστους, ἀγορὰς εὐρυχώρους, παλάτια καὶ θέατρα πολυτελῆ, καὶ ἐξοχὰς τερπνοτάτας. Τὸ τοῦ Κεραμικοῦ παλάτιον (Τουϊλλιερίαι), ὅπου ἐνοικεῖ ὁ βασιλεὺς, τὸ τοῦ Λούβρου, τὸ τῆς Βουλῆς, τὸ τοῦ Λουξεμβούργου, ἡ Λέσχη τῶν ἐμπόρων, ὁ στρατὼν τῶν ἀπομάχων, τὸ σχολεῖον τῆς ἰατρικῆς, τὸ νομισματοκοπεῖον, τὸ πάνθεον (ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Γενευϊεύης), ὁ ναὸς τῆς Θεοτόκου τῆς μητροπόλεως, αἰ ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ γέφυραι, καὶ πολλὰ ἄλλα ὑπάρχουσι κάλλιστα καὶ ἀξιοθέατα κτίρια. Τὸ Λοῦβρον κατ’ ἐξοχὴν ἀναφέρεται ὡς ὑπόδειγμα τοῦ κάλλους τῆς τῶν νεωτέρων ἀρχιτεκτονικῆς. Τὸ πανεπιστημεῖον, τὸ ἀστεροσκοπεῖον, ὁ βοτανικὸς κῆπος, περιέχων πλουσίας ὀρυκτοθήκας, καὶ ζωοθήκας, θηριοτροφεῖον καὶ ζωοτροφεῖα κτλ. πολλαὶ καὶ διάφοραι πλουσιώταται βιβλιοθῆκαι, συλλογαὶ ποικίλαι διαφόρων ἀρχαιοτήτων, τὸ πολυτεχνικὸν λεγόμενον σχολεῖον, τὸ τῶν ἀλάλων καὶ κωφῶν, τὸ τῶν ὡραίων τεχνῶν, πολλὰ λύκεια, καὶ ἄλλα παντοῖα ἐκπαιδευτικὰ καταστήματα, καὶ διάφορα ἐργοστάσια λαμπρύνουσι τὴν πόλιν τῶν Παρισίων, ὥστε καὶ νὰ ὀνομάζηται νέαι Ἀθῆναι, ὡς ἐκ τῶν ἐν αὐτῇ ὑπαρχόντων μέσων πρὸς φωτισμὸν τοῦ ἀνθρωπίνου νοός (^[9]).—Πλησίον τῶν Παρισίων Ἅγιος Διονύσιος (κάτ. 16 χιλ.) ἀπὸ ὁμωνύμου ἐκκλησίας ὀνομαζόμενος, ἐν ᾖ θάπτονται οἱ βασιλεῖς τῆς Γαλλίας.—Βερσαλίαι (κάτ. 36 χιλ.) ὡραία πόλις καὶ ἀξιοθέατος διὰ τὸ ἐκεῖ Βασιλικὸν Μέγαρον, πολυτελῶς οἰκοδομηθὲν ἐπὶ Λουδοβίκου ΙΔ′. Αὐτὸ δ’ ἔχον καὶ παράδεισον περίβλεπτον, ἦτο τὸ σύνηθες ἐνδιαίτημα τῶν βασιλέων μέχρι τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1789.

362. * Ἄλλαι πόλεις μετὰ τὴν τῶν Παρισίων, τῆς πρώτης τάξεως λεγόμεναι, ὡς ἐκ τῆς πολυανθρωπίας των, εἶναι αἱ ἑξῆς. Λυὼν (Λούγδουνον), πόλις παλαιὰ περὶ τὰς συμβολὰς τοῦ Ῥοδανοῦ καὶ Σῶνος, καὶ ἐπίσημος τὴν σήμερον διὰ τὰ τεχνουργήματά της, μάλιστα δὲ διὰ τὰ μεταξωτὰ καὶ χρυσομέταξα ὑφάσματα (στόφας, σειρίτια κτλ.), λογίζεται ὡς δευτέρα πόλις τῆς Γαλλίας, ἔχουσα ὑπὲρ τὰς 250 χιλ: κατοίκων· ἐχρημάτισε δὲ καὶ πατρὶς τοῦ Μάρκου Αὐρηλίου τοῦ Αὐτοκράτορος.—Μασσαλία, παράλιος, εὐλίμενος καὶ ἐμπορικωτάτη πόλις εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν μὲ 190 χιλ. κατοίκ.—Βορδὼ (Βουρδίγαλλα) πλησίον τῶν ἐκβολῶν τοῦ Γαρούνα παρὰ τὸν Ὠκεανὸν, ἀλλ’ ἔχει κοινωνίαν καὶ μὲ τὴν Μεσόγειον θάλασσαν διὰ τῆς Μεσημβρινῆς διώρυγος, καὶ κάμνει ἀξιόλογον ἐμπόριον, κρασίων κατ’ ἐξοχὴν καὶ ῥακίων· (κάτ. 100 χιλ.).—Νάντη, πλησίον τῶν ἐκβολῶν τοῦ Λείγηρος πτ. παρὰ τὸν Ὠκεανὸν, ἔχουσα ἱκανὸν ἐμπόριον καὶ 74 χιλ: κατοίκων.—Ῥουένη, παρὰ τὸν Σηκουάναν πρὸς Β: τῶν Παρισίων· ἔχει 100 χιλ: κατοίκων καὶ ἀξιόλογον ἐμπόριον ἐκ τῶν τεχνουργημάτων τῶν ἀπείρων ἐργοστασίων της. Δευτέρας τάξεως εἶναι—Λίλλη (πρὸς τὰ σύνορα τοῦ Βελγίου) ὀχυρὰ καί βιομήχανος μὲ 76 χιλ: κατοίκων.—Ἀνατολικομεσημβρινώτερον τῶν ἀνωτέρω, εἰς τὴν Καμπανίαν, εἶναι ἡ Ῥεΐμση, ὀνομαστὴ, διότι ἐν αὐτῇ ἐστέφοντο οἱ βασιλεῖς τῆς Γαλλίας (κάτ. 46 χιλ.)· περικυκλοῦται ἀπὸ λόφους καταφύτους, μὲ ἀμπελῶνας, καὶ ἔχει καὶ ἐριουργικὰ ἐργοστάσια.—Πρὸς Ἀν: Στρασβοῦργον, ὠχυρωτάτη πόλις πλησίον τοῦ Ῥήνου· ἔχει ἐπίσημον σχολὴν ἰατρικῆς καὶ 76 χιλ: κατοίκων. Εἰς αὐτὴν ἐφευρέθη κατὰ πρῶτον ἡ τυπογραφική τέχνη ὑπὸ τοῦ ἐκ Μαϋένσης Ἰω: Γουτεμβέργου τὸ 1436.—Εἰς τὰς Μεσημβρινὰς ἐπαρχίας, εἰς τὴν Λαγκουεδόκην· ἡ Τολῶσσα, κειμένη πλησίον τῆς συμβολῆς τῆς διώρυγος τῆς μεσημβρινῆς μὲ τὸν Γαρούναν· ἔχει 77 χιλ: κατοίκων, καὶ τεχνουργεῖα ὑφασμάτων ἐξαιρέτων, καὶ σχολεῖον νομικῆς. — Μομπελιέρον, ὀλιγανθρωποτέρα τῆς ἀνωτέρω, ἀλλ’ ὡραία καὶ τερπνὴ πόλις, ἔχουσα σχολὴν ἰατρικῆς παλαιὰν καὶ ἐπίσημον, ὅπου ἐσπούδασε καὶ ὁ μ. Κοραῆς· κεῖται πλησίον τῆς Μεσογείου θαλάσσης (36 χιλ. κατ.) — Νίμη (Νεύμασος ἀρχ.), μεσογειοτέρα, μεταξὺ Μομπελιέρου καὶ Μασσαλίας, ἐπίσημος διὰ τὰ χειροτεχνήματά της, καὶ διὰ τὰ ὁποῖα σώζονται ἔτι εἰς αὐτὴν Ῥωμαϊκῆς ἀρχαιότητος λείψανα (43 χιλ. κατ).

363. Τόποι παράλιοι ἔχοντες ναύσταθμα πολεμικῶν πλοίων εἶναι Σιερβοῦργον, Βρέστη, Λορίεντον, Ῥοσιεφόρτη εἰς τὰ παράλια τοῦ Ὠκεανοῦ, καὶ ἡ Τουλὼν ἐπὶ τῶν παραλίων τῆς Μεσογείου θαλάσσης.

364. Οἱ ἄλλοι λιμένες οἱ σημαντικώτεροι εἶναι ά) ἐπὶ τῶν παραλίων τοῦ Ὠκεανοῦ, ἀπ’ Ἄρκτου γινομένης τῆς ἀρχῆς· Δυγκέρκη Κάλαισον, ὅθεν γίνεται ἡ διάβασις εἰς τὴν Ἀγγλίαν, Βουλώνη, Διέπον, τὸ Χαῦρον ἐπὶ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Σηκουάνα, Σαίμμαλον καὶ Βαϊόννη.—β′) ἐπὶ τῶν παραλίων τῆς Μεσογείου θαλάσσης, ἐκτὸς τῆς Μασσαλίας, Κέττη, ὅθεν ἐξάγονται τὰ κρασία καὶ λοιπὰ προϊόντα τοῦ Μομπελλιέρου, Ἀντίβαι, καὶ Κάνναι μικρὸς λιμὴν, ὅπου ὁ Μέγας Ναπολέων ἀπέβη φυγὼν ἐκ τῆς Ἕλβας τὸ 1815.

Ἡ νῆσος Κορσικὴ (καὶ Κύρνος ἀρχ.) συστήνει καθ’ ἑαυτὴν ἕνα νομὸν (ἐκ 221 χιλ. κατ.), παραχωρηθεῖσα εἰς τὴν Γαλλίαν κατὰ τὸ 1768 παρὰ τῶν Γενουηνσίων· ἔχει κλίμα ὑγιεινὸν, ὄρη ὑψηλὰ, βαθείας κοιλάδας καὶ ὀλίγας πεδιάδας, καὶ κατοίκους μαχίμους καὶ φιλοξένους, ἀλλ’ ὀλίγον ἐνασχολουμένους εἰς τὴν βιομηχανίαν. Ὁ τόπος εἶναι εὔφορος, ἀλλὰ μόλις τὸ ⅓ αὐτοῦ εἶναι καλλιεργημένον· δίδει δὲ μάρμαρα, μετάξιον, μέλι καὶ κηρίον, καὶ ἄλλα προϊόντα ὅμοια μὲ τὰ τῆς Μεσημβρινῆς Γαλλίας· περὶ τὰς θαλάσσας αὐτῆς τῆς νήσου ἁλιεύεται καὶ κοράλλιον ὡραῖον.—Πόλ. Βαστία (13 χιλ. κατ.) πρωτεύουσα τῆς νήσου, καὶ ὀχυρὰ πόλις καὶ εὐλίμενος, ἐμπορευομένη κοράλια, αἰγιδότριχας καὶ δέρματα.—Αἰάκειον (9 χιλ. κατ.) φρούριον ὀχυρὸν μὲ εὐρύχωρον καὶ ἀσφαλῆ λιμένα, πατρὶς τοῦ Αὐτοκράτορος Ναπολέοντος τοῦ Α′.

ιστορικον. Ἡ Γαλλία (ἀρχ. Γαλατία) ἔμεινεν ὑποτεταγμένη εἰς τοὺς Ῥωμαίους πεντακόσια περίπου ἔτη· ἔπειτα ἐκυριεύθη κατὰ τὸν πέμπτον αἰῶνα μ. Χ. ὑπὸ τῶν Φράγκων, ἐκ τῶν ὁποίων ὠνομάσθη καὶ Φράνσα. Διοικηθεῖσα πολὺν χρόνον κατὰ ἡγεμονίας διαφόρους, καὶ κατὰ τὸ Φεουδαλικὸν ἢ τιμαριωτικὸν σύστημα, ἡνώθη εἰς ἓν βασίλειον ὁριστικῶς περὶ τὸν 18 αἰῶνα, περὶ τὰ τέλη τοῦ ὁποίου καὶ ἐδημοκρατήθη, καταργηθείσης τῆς βασιλείας ἐν τῷ μέσῳ ἐμφυλίων καὶ ἐξωτερικῶν πολέμων. Ὁ Μέγας Ναπολέων, ψηφισθεὶς πρῶτον Δικτάτωρ, μετ’ ὀλίγον δὲ ἀναγορευθεὶς καὶ Αὐτοκράτωρ, ἐξέπληξε καὶ συνέχεεν ὅλα τὰ κράτη τῆς Εὐρώπης διὰ τῶν κατακτήσεών του, δοξάσας τὴν μαχιμότητα τοῦ Γαλλικοῦ ἔθνους. Τὸ 1814, καταστραφέντος τοῦ Ναπολέοντος, ἡ Γαλλία, περιορισθεῖσα εἰς τὰ ἀρχαία ὅρια αὐτῆς, ἐπανέλαβε τὴν βασιλείαν, καὶ βασιλέα ἐκ τοῦ γένους τῶν ἀρχαίων αὐτῆς βασιλέων συνταγματισθεῖσα. Ἔκτοτε δὲ διατελέσασα ἐν εἰρήνῃ ἀνεπτύχθη εἰς τὴν βιομηχανίαν, τὴν γεωργίαν, τὸ ἐμπόριον, εἰς τὰς τέχνας καὶ ἐπιστήμας καὶ εἰς ὅλα τὰ τοῦ εἰρηνικοῦ βίου ἐπιτηδεύματα, κατασταθεῖσα ἓν ἀπὸ τὰ ἰσχυρὰ καὶ τὰ μᾶλλον πεπολιτισμένα βασίλεια τῆς Εὐρώπης. Ἡ δὲ Γαλλικὴ γλῶσσα κατέστη τὴν σήμερον, εἰς μὲν τοὺς ἰδιώτας κοινὸν ἐξευγενισμένης ἀνατροφῆς γνώρισμα· εἰς δὲ τὰς Εὐρωπαϊκὰς Κυβερνήσεις κοινὸν ὄργανον τῶν μεταξὺ αὐτῶν διπλωματικῶν διακοινώσεων.—Ἐν τούτῳ δὲ τῷ μεταξὺ ὑπέστη ἐσωτερικὰς μεταβολὰς, πρῶτον τὴν Ἰουλιανὴν μεταπολίτευσιν κατὰ τὸ 1830, δι’ ἧς, καταργηθείσης τῆς Βουρβονικῆς δυναστείας, ἀνέβη εἰς τὸν θρόνον ὁ Λουδοβίκος Φίλιππος ἐκ τῆς Ὀρλεανικῆς οἰκογενείας· ἔπειτα δὲ τούτου ἐξωσθέντος κατὰ τὸ 1848 ἐκηρύχθη ἡ Παμβασιλεία τοῦ ἔθνους, καὶ τό πολίτευμα αὐτοῦ Δημοκρατία Ἀντιπροσωπικὴ, συγκειμένη ἐκ μιᾶς Βουλῆς ἀντιπροσώπων καὶ ἑνὸς Προέδρου διὰ γενικῆς ψηφοφορίας τοῦ λαοῦ κατὰ τετραετίαν ἐκλεγομένων. Ἀλλὰ μετὰ τὴν πρώτην τετραετίαν ὁ Πρόεδρος ἐψηφίσθη ἐπὶ δεκαετίαν, ἔπειτα διὰ βίου, ἀναγορευθεὶς τέλος καὶ Αὐτοκράτωρ. Ὥστε ἡ Γαλλία τὴν σήμερον εἶναι Αὐτοκρατορία ἢ Μοναρχία, Ἀντιπροσωπικὴ, διοικουμένη ὑπὸ ἑνὸς Αὐτοκράτορος, μιᾶς Γερουσίας καὶ ἑνὸς νομοθετικοῦ σώματος, ἢ Βουλῆς κατὰ τετραετίαν ἐκλεγομένης διὰ γενικῆς ψηφοφορίας ὑπὸ τοῦ λαοῦ.—Ἡ Γαλλία νῦν ἔχει πληθυσμὸν ὑπὲρ τὰ 35 ἑκατομμ. τακτὸν δὲ στρατὸν τῆς ξηρᾶς ἐν καιρῷ εἰρήνης περὶ τὰς 250 χιλ. καὶ 4 ἑκατομ. ἑθνοφυλακῆς. Πολεμικὸν ναυτικὸν ἐκ πλοίων μὲν ἰστιοφόρων 317, φερόντων 9,176 κανόνια, καὶ 220 ἀτμοκινήτων φερόντων κανόνια 4,001.—Κατὰ τὸν τελευταῖον Ἀνατολικὸν πόλεμον ὡς σύμμαχος τῆς Ἀγγλίας, ἔλαβεν ἀφορμὴν νὰ ἀναπτύξῃ καὶ τὸ ναυτικὸν αὐτῆς, ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε νὰ καταστήσῃ αὐτὸ ἴσον καὶ ἐφάμιλλον μὲ τὸ τῆς μέχρι τοῦδε μόνης θαλασσοκράτορος Ἀγγλίας. Ἔχει δ’ ἐτησίαν πρόσοδον 1,550,000,000 φρ. δαπάνην 1,700,000,000 καὶ χρέος δημόσιον 10,144,200,000.—Χαρακτ. Οἱ Γάλλοι ἐν γένει εἰσὶ ζωηροὶ, εὐφυεῖς, εὔθυμοι, ἐξευγενισμένοι, ἀνδρεῖοι καὶ γενναῖοι, ἀλλὰ καὶ ὀλίγον ἄστατοι καὶ ἀψίκοροι, ῥέποντες πρὸς τοὺς νεωτερισμούς.

Ἐκτὸς δὲ τῆς Εὐρώπης ἔχει ἡ Γαλλία πολλὰς ἀποικίας καὶ κατακτήσεις εἰς τὴν Ἀφρικὴν, εἰς τὴν Ἀσίαν, εἰς τὴν Ὠκεανίαν καὶ εἰς τὴν Ἀμερικὴν, περὶ τῶν ὁποίων θέλομεν λαλήσει ἐν τῷ οἰκείῳ τόπῳ.

ΚΑΤΩ ΧΩΡΑΙ.

365. Ὁρίζεται οὗτος ὁ τόπος πρὸς Ἀν: ἀπὸ τὴν Γερμανίαν· πρὸς Μ: καὶ Δ: ἀπὸ τὴν Γαλλίαν· πρὸς Β: δὲ ἀπὸ τὴν Γερμανικὴν ἢ Βορείαν θάλασσαν, καὶ περιλαμβάνει νῦν τὸ βασίλειον τῆς Ὁλλανδίας καὶ τὸ τοῦ Βελγίου, χωρισθὲν ἀπὸ τὴν Ὁλλανδίαν, καὶ ἀναγνωρισθὲν ἀνεξάρτητον συνταγματικὸν Βασίλειον κατὰ τὸ 1831, τοῦ ὁποίου τότε ἐψηφίσθη βασιλεὺς ὁ Λεοπόλδος. Ἡ τῶν δυτικῶν θρησκεία ἐπικρατεῖ ἐνταῦθα, εἰς τὴν Ὁλλανδίαν ἡ προτεσταντική.

ΒΕΛΓΙΚΗ.

Ἔκτασις ἐπιφανείας εἰς χιλιάμ: ▭ 29,400.—Πληθ. 4,360,000,

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 6° 15′ καὶ 3° 46′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 49° 30′ καὶ 51° 30′.

366. Τὸ Βέλγιον, συνορεῦον μὲ τὴν Γαλλίαν, ἔχει τόπον ἐπίπεδον, εὔφορον καὶ καλλιεργημένον κάλλιστα, παράγοντα γεννήματα, καννάβιον καὶ λιννάριον· ἡ χώρα ἔχει καὶ βοσκὰς καλὰς, καὶ ὀρυγεῖα γαιανθράκων, καὶ μεταλλεῖα σιδήρου. Οἱ κυριώτεροι ποταμοὶ αὐτῆς, ἐν οἷς ὁ Σκάλδις (Ἐσκῶτος) καὶ Μεύσης, συγκοινωνοῦσι πρὸς ἀλλήλους, δι’ ἀναριθμήτων διωρύγων πλευστῶν, καὶ δρόμοι σιδηροὶ, κοινωνοῦντες μὲ τοὺς τῆς Γαλλίας, διέρχονται αὐτὴν, εἷς ἀπὸ Ν: πρὸς Β: (ἀπὸ τὴν πόλιν Μόνσην ἕως τὴν Ἀμβέρσην) καὶ ἕτερος ἀπὸ Δ: πρὸς Ἀν: (ἀπὸ τὴν πόλιν Ὀστένδην ἕως τὴν Βερβιέρην) διαβαίνων ἀπὸ τὴν Λιέγην καὶ καταντῶν εἰς Κολόννην, πόλιν τῆς Πρωσσίας. Οἱ Βέλγιοι πλουτοῦσι προσέτι ἐκ τῆς βιομηχανίας καὶ τοῦ ἐμπορίου. Τὰ τεχνουργικὰ ἐργοστάσια αὐτῶν εἶναι ἄπειρα, τεχνουργοῦντα διάφορα πανικὰ καὶ τρίχαπτα ἢ δαντέλλας περιφήμους· καὶ βιβλεμπορίαν δὲ ἐκτεταμένην ἔχουσιν, ἐκδίδοντες ὅλα σχεδὸν τὰ Γαλλικὰ συγγράμματα εἰς Βρυξέλλας, διότι λαλοῦσι γλῶσσαν τὴν Γαλλικὴν κυρίως, εἴς τινας δὲ τόπους καὶ τὴν Φλαμανδικήν. Διαιρεῖται δὲ πολιτικῶς ἡ Βελγικὴ εἰς ἐννέα νομοὺς, ἢ Διοικήσεις, οἷον τὸν τοῦ Βραβάντου, Χαινώλτου, Φλάνδρας ἀνατολικῆς, Λιέγης κλ.

367. Βρυξέλλαι, μητρόπολις τοῦ βασιλείου (200 χιλ. κατ.) ἐπὶ διώρυγος κοινωνούσης μὲ τὸν Σκάλδιν, καὶ ἐπὶ σιδηροῦ δρόμου, ἔχουσα ὡραῖα δημόσια κτίρια, πολλὰ ἐργοστάσια βιομηχανίας καὶ τυπογραφεῖα· αἱ δαντέλλαι αὐτῆς εἶναι ὀνομασταὶ εἰς ὅλην τὴν Εὐρώπην. Αὐτοῦ πλησίον εἶναι τὸ Βαρτελῶον, χωρίον, ὅπου ὁ Ναπολέων ἐνικήθη κατὰ κράτος ὑπὸ τῶν συμμάχων κατὰ τὸ 1815. — Ἀμβέρση (88 χιλ: κατ:) πόλις ὀχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ ἐπὶ τοῦ Σκάλδιος, ἔχουσα καὶ λιμένα ἐκτεταμένον, χωροῦντα ὁλοκλήρους στόλους τρικρότων πλοίων. — Γάνδη (110 χιλ: κατ:) ἐκτεταμένη πόλις εἰς τὴν συμβολὴν τοῦ Σκάλδιος καὶ Λύσου, ἐπὶ 25 ποταμονησιδίων κτισμένη, ἐχόντων συγκοινωνίαν δι’ 85 γεφυρῶν. — Μόνση (25 χιλ: κατ:) παραποτάμιος, ὀχυρὰ καὶ βιομήχανος πόλις, ἐξάγουσα μυλοπέτρας καὶ γαιάνθρακας ἀπὸ τὰ πέριξ. — Βερβιέρη (22 χιλ: κατ:) ἐπὶ σιδηροδρόμου τοῦ φέροντος εἰς Κολόννην· εἶναι ὀνομαστὴ διὰ τὰς καλὰς τσόχας της. — Ὀστάνδη (12 χιλ: κατ:) πόλις ὀχυρὰ, παράλιος, ὅθεν ἀρχίζει ὁ σιδηροῦς δρόμος.—Λουβαίνη (30 χιλ: κατ:)· κατασκευάζεται αὐτοῦ ζύθος πολὺς, καὶ πανεπιστημεῖον ὑπάρχει ἀπὸ τὸ 1426 συστημένον.

Λιέγη (78 χιλ: κατ:) πρωτεύουσα τῆς ὁμωνύμου ἐπαρχίας ἐπὶ τοῦ Μεύση, ἔχουσα πολλὰ ἐργοστάσια βιομηχανίας, καὶ κατ’ ἐξοχὴν σιδηρουργεῖα πολλὰ, καὶ πανεπιστημεῖον συστηθὲν τὸ 1817.—Μαιστρίχτη, ὁχυρωτάτη πόλις μὲ περίφημον ἐργοστάσιον ὅπλων· ἡ χώρα ἔχει καὶ πολλὰ ὁρυγεῖα λιθανθράκων.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ Η ΝΗΕΡΛΑΝΔΙΑ.

Ἔκτασις εἰς χιλιάμ. ▭ 34,200.—Πληθ. 3,400,000.

Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 1° καὶ 4° 52′.

Πλάτ. Β: μεταξὺ 50° 43′ καὶ 53° 28′.

368. Ἡ Ὁλλανδία, λεγομένη καὶ Νηερλανδία (κοίλη χώρα) κεῖται πρὸς Β: τοῦ Βελγίου· ἔχει δὲ τόπον ὅλως ἐπίπεδον, καὶ εἴς τινα μέρη χαμηλότερον τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης, διασχιζόμενον ἀπὸ τοὺς διαφόρους βραχίονας τοῦ Ῥήνου, ἐξ ὧν τέσσαρες εἶναι οἱ κυριώτεροι· καὶ οἱ μὲν δύο ἐκβάλλουσιν εἰς τὴν θάλασσαν· εἷς δὲ χάνεται εἰς τὰς ἄμμους καταπινόμενος καὶ τέταρτος, ὁ Ὕσελος, ἐκβάλλει εἰς τὸν Ζυϋδερζέην. Παρεκτὸς τούτου διακόπτεται ἔτι ὁ τόπος καὶ ἀπὸ ἄπειρον ἀριθμὸν διωρύγωυ, αἵ τινες συντείνουσιν εἰς τὴν διαῤῥοὴν τῶν ὑδάτων, καὶ εἰς τὴν εὔκολον συγκοινωνίαν τῶν πόλεων· ἓν δὲ μέρος αὐτῆς τῆς χώρας εἶναι δῶρον τῆς θαλάσσης χερσωθείσης, ἀπὸ τῆς ὁποίας τὰς ἑκρήσεις ἢ πλημμύρας (irruptions) προφυλάσσεται δι’ ἰσχυρῶν καὶ ἐκτεταμένων προχωμάτων. Ἀλλὰ καὶ τὰ προχώματα ταῦτα πολλάκις ὑπερνικῶσα ἡ θάλασσα καταποντίζει ὁλοκλήρους ἐπαρχίας. Ὁ Ζυϋδερζέης νῦν κόλπος, ἄλλοτε ἦτο λίμνη, ἑνωθεῖσα μὲ τὴν θάλασσαν ἔκ τινος πλημμύρας ἰσχυρᾶς. Τὸ κλίμα εἶναι κάθυγρον, εὐμετάβολον καὶ νοσῶδες· οἱ δὲ κάτοικοι προφυλάσσονται ἀπὸ τὴν βλαβερὰν ἐνέργειαν αὐτοῦ διὰ τῆς μεγίστης καθαριότητος. Ὁ τόπος ἐν γένει φαίνεται ὡς λίμνη χερσωθεῖσα, πλήθουσα ὑδάτων ἀκινήτων, καὶ στερουμένη πηγαίων καὶ ποτίμων, ὥστε καὶ οἱ κάτοικοι οἱ μακρὰν τῶν ποταμῶν συνάγουσι βρόχινα ὕδατα πρὸς χρῆσίν των. Παρομοίως οὐδὲ βουνὰ, οὐδὲ δάση ἔχει, ἀλλὰ βοσκὰς πολλὰς καὶ παχείας, καὶ κτηνοτροφίαν ἐξαίρετον· ἡ κυρία ὅμως πηγὴ τοῦ πλουτισμοῦ τῶν κατοίκων εἶναι τὸ ἐμπόριον καὶ ἡ βιομηχανία. Τὰ λινὰ πανικὰ τῆς Ὁλλανδίας (Δολλάνδαι), τὰ τυρία καὶ τὸ βούτυρον εἰσὶ περίφημα.

369. Πόλεις· αμστελοδαμον, μητρόπολις τοῦ βασιλείου ἐπὶ τοῦ λεγομένου Υ βραχίονος τοῦ Ζυϋδερζέη, καὶ εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Ἀμστέλου ποτ: κειμένη, λογίζεται μεταξὺ τῶν ἐπισήμων πόλεων τῆς Εὐρώπης διὰ τὸ ἐμπόριον καὶ τὴν βιομηχανίαν της. Ἔχει δ’ ἔδαφος ἑλῶδες, καὶ οἰκίας ᾠκοδομημένος ἐπὶ πάλων, ὅθεν διατέμνεται ὑπὸ πολλῶν ὀχετῶν πλευστῶν· οἱ κάτοικοί της συμποσοῦνται εἰς 240 χιλ.—Ἁρλέμη, 6 λεύγας μακρὰν τοῦ Ἀμστελοδάμου πρὸς Δ: ἔχουσα 24 χιλ. κατοίκων, πανεπιστημεῖον καὶ τεχνουργεῖα· ἐρίζει δὲ καὶ αὕτη περὶ εὑρέσεως τῆς τυπογραφικῆς τέχνης μὲ τὴν Μαϋάνσαν.—Λαχάη ἢ Χάγα (66 χιλ. κατ.), εἷς τῶν ὡραιοτέρων τόπων τῆς Ὁλλανδίας, χρηματίσασά ποτε καθέδρα τῆς Δημοκρατικῆς κυβερνήσεως τῶν Βαταυῶν, νῦν δὲ καθέδρα τοῦ βασιλέως τῆς Ὁλλανδίας, διότι ἔχει εὐκραέστερον ἀέρα ὡς ἐκ τῆς τοποθεσίας της, οὔσης ὑψηλοτέρας ἀπὸ τὰς τῶν ἄλλων πόλεων.—Λεΐδη (Λούγδουνον Βαταυῶν), ὡραία πόλις ἐπὶ τοῦ Ῥήνου, μὲ πανεπιστημεῖον περίφημον καὶ 40 χιλ: κατοίκων.—Οὐτρέχτη, ἐπὶ τοῦ Ῥήνου, ὅπου διασχίζεται εἰς δύο βραχίονας, ἔχει βοτανικὸν κῆπον καὶ ἀστεροσκοπεῖον, καὶ 45 χιλ: κατοίκων.—Ῥοτερδάμη, πλησίον τῶν ἐκβολῶν τοῦ Μεύση, λιμὴν κάλλιστος καὶ ἐμπορεῖον ἐξαίρετον μὲ 85 χιλ: κατοίκων.—Σαρδάμη (12 χιλ: κατοίκων) ἐπὶ τοῦ Ζυϋδερζέη πλησίον τοῦ Ἀμστελοδάμου· εἰς τὸν λιμένα αὐτῆς ὁ Μέγας Πέτρος ἐδιδάχθη ἀγνώριστος τὴν ναυπηγικὴν, ὅπου διασώζεται μέχρι σήμερον καὶ ἡ οἰκία, εἰς τὴν ὁποίαν κατῴκει. — Γρονίγγη, πρωτεύουσα πόλις^[10] ὁμωνύμου νομοῦ, κειμένου πρὸς Β: τοῦ Ζυϋδερζέη· ἔχει πανεπιστημεῖον κατὰ τὸ 1615 συστηθὲν, καὶ σχολεῖον τῶν κωφῶν καὶ ἀλάλων περίφημον.—Φλεσίγγη, ὁχυρώτατος πολεμικὸς λιμὴν τῆς Ὁλλανδίας ἐπὶ τῆς νήσου Οὐαλκερίνης· ἐπὶ τῆς αὐτῆς νήσου εἶναι καὶ Μιδελβούργη, ἐμπορικὴ πόλις (15 χιλ. κατ.) καὶ πρωτεύουσα τοῦ νομοῦ τῆς Ζηλάνδης. Ὁ δὲ νομὸς οὗτος σύγκειται ἀπὸ πολλὰς νήσους κειμένας περὶ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Σκάλδιος, πρὸς τὰ ὅρια τοῦ Βελγίου καὶ τοῦ Μεύσου, ἔχων εὐφορωτάτην γῆν καὶ κλίμα κάθυγρον καὶ νοσῶδες· ὅθεν καὶ πολλαὶ ἀσθένειαι ἐπικρατοῦσιν ἐκεῖ τοῦ Ἰουλίου μηνὸς μέχρι τοῦ Ὀκτωβρ. Καὶ ὁ κόλπος δὲ τοῦ Ζυϋδερζέη κλείεται πρὸς Β: ἀπὸ σειρὰν νήσων, τῶν ὁποίων πρωτίστη εἶναι ἡ Τεξέλη. Αἱ δὲ νῆσοι αὗται ἐσχηματίσθησαν διαχωρισθεῖσαι ἀπὸ τῆς ξηρᾶς, ὅτε καὶ ἡ λίμνη τοῦ Ζυϋδερζέη μετεβλήθη εἰς κόλπον.

Ἡ Ὁλλανδία ἔχει κατακτήσεις ἐκτὸς τῆς Εὐρώπης εἰς τὰς Ἰνδίας, εἰς τὴν Ὠκεανίαν, εἰς τὴν Ἀμερικὴν, καὶ κατὰ τὰ παράλια τῆς Γουϊνέας εἰς τὴν Ἀφρικὴν, μὲ τὰς ὁποίας, περιεχούσας περὶ τὰ 6 ἑκατομ: κατοίκων, ἐνεργεῖ μέγα εἰσαγωγῆς καὶ ἐξαγωγῆς ἐμπόριον.

ιστορικον. Οἱ Βέλγιοι ὑπέκειντο μέχρι τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως εἰς τὸν οἶκον τῆς Αὐστρίας· οἱ δὲ Ὀλλανδοὶ ὑπετάσσοντο εἰς τὴν Ἱσπανίαν μέχρι τοῦ 1754, ὅτε ἀποστάντες ἐσύστησαν δημοκρατίαν τὴν τῶν Βαταυῶν λεγομένην, ἐπὶ τῆς ὁποίας ηὐξήθησαν καὶ εἰς πλοῦτον καὶ εἰς δύναμιν. Ἐπὶ τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως ἐκυριεύθη καὶ τὸ Βέλγιον καὶ ἡ Ὁλλανδία ὑπὸ τῶν Γάλλων· μετὰ δὲ τὴν εἰρήνην κατὰ τὸ 1815 συνεστήθησαν ἀμφότερα εἰς ἓν βασίλειον ὀνομασθὲν τῶν Κάτω χωρῶν, καὶ διατηρηθὲν μέχρι τοῦ 1830 (365). Ὑπάρχουσι δὲ καὶ αἱ δύο ἐπικράτειαι βασίλεια συνταγματικά· καὶ τὸ μὲν Βέλγιον ἔχει πρόσοδον ἐτησίαν περὶ τὰ 90 ἑκατομ. φρ. δημόσιον δὲ χρέος 8 ⅓ ἑκατομ. καὶ δαπάνην 85· στρατὸν δὲ τακτικὸν 46 χιλ.—Ἡ δὲ Ὁλλανδία ἔχει πρόσοδον 150 ἑκατ. καὶ δημόσιον χρέος περὶ τὰ 700· στρατὸν τακτικὸν περὶ τὰς 65 χιλ. καὶ ναυτικὸν ἕως 50 πλοῖα τῆς γραμμῆς.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ.

370. Ἡ Γερμανία εἰς τὸ κέντρον τῆς Εὐρώπης καὶ πρὸς Ἀν: τῆς Γαλλίας καὶ τῶν Κάτω Χωρῶν, ἐκτεινομένη ἀπὸ τὸν μυχὸν τοῦ Ἀδριατικοῦ πελάγους μέχρι τῆς Βαλτικῆς καὶ τῆς Γερμανικῆς θαλάσσης πρὸς Β: περιλαμβανομένη μεταξὺ τῶν 3° 30′ καὶ 16° 52′ Ἀνατ. μήκους καὶ τῶν 44° 48′ καὶ 54° 50′ Β: πλάτους, σύγκειται ἀπὸ 40 κράτη ἀνίσων δυνάμεων καὶ διαφόρων πολιτευμάτων, οἷον Βασίλεια, Μεγάλα Δουκάτα, Δουκάτα, Ἡγεμονίας, καὶ ἐλευθέρας ἢ ἀβασιλεύτους πόλεις, τὰ ὁποῖα περιέχοντα ὑπὲρ τὰ 42 ἑκατομ: κατοίκων συγκροτοῦσι μίαν συμμαχίαν ὁμοσπονδοῦσαν ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἀσφαλείας. Εἰς τὴν συσπονδίαν ταύτην περιλαμβάνονται καὶ ἐπαρχίαι ἀνήκουσαι εἰς τὴν Αὐστρίαν, Πρωσσίαν, Δανίαν καὶ εἰς τὰς Κάτω Χώρας, περιέχουσαι 25 ἑκατ. 600 χιλ. ἐκ τοῦ ἄνω πληθυσμοῦ, τὰ δὲ λοιπὰ 16 ½ ἑκατομ: ἀνήκουσιν εἰς τὰ δευτερεύοντα κράτη. Εἷς σύλλογος ἀντιπροσώπων, ὀνομαζόμενος Γερμανικὴ δίαιτα, ἑδρεύει εἰς τὴν Φραγκφούρτην τὴν ἐπὶ τοῦ Μάϊνος ποτ: ἐλευθέραν πόλιν, καὶ διευθύνει τὰ κοινὰ τῆς συμμαχίας πράγματα ὑπὸ τὴν προεδρίαν τοῦ ἀντιπροσώπου τῆς Αὐστρίας. Ἕκαστον κράτος εἶναι ὑπόχρεον νὰ διατηρῇ στρατὸν ἀναλόγως τοῦ πληθυσμοῦ του (τὸ ἑκατοστημόριον) πρὸς τὴν κοινὴν τῆς συσπονδίας ὑπεράσπισιν. Ὁ δὲ στρατὸς οὗτος συμποσοῦται εἰς 300 χ: ἐν καιρῷ εἰρήνης, καὶ εἰς 450 ἐν καιρῷ πολέμου· κοινὰ φρούρια τῆς συμμαχίας θεωροῦνται τὸ Λουξεμβοῦργον, ἡ Μαϋάνσα, καὶ ἡ Λανδώ.

Ὅλαι αἱ θρησκεῖαι εἰσὶν ἀνεκταὶ εἰς τὴν Γερμανίαν· ἡ μὲν Προτεσταντικὴ ἐπικρατεῖ εἰς τὰ βόρεια μέρη· ἡ δὲ Παπικὴ εἰς τὰ μεσημβρινά· καὶ ἡ παιδεία δὲ ἀκμάζει εἰς αὐτὸν τὸν τόπον, ὅπου καὶ πανεπιστημεῖα ὑπάρχουσι πολλὰ καὶ περίφημα.

ιστορικον. Ἡ Γερμανία, ἥτις ἄλλοτε ἐλέγετο καὶ Ἀλλαμανία, εἶναι ὁ τόπος, ἐκ τοῦ ὁποίου ἄπειροι λαοὶ βαρβάρων, οἷον οἱ Σουηδοὶ, οἱ Φράγκοι, οἱ Σάξωνες, Βάνδαλοι, Λομβαρδοὶ ἐξελθόντες κατεμάστιξαν ἐπὶ πολὺν χρόνον τὴν Εὐρώπην. Κάρολος ὁ μέγας, ὑποτάξας ἐπὶ τέλους τὸν τόπον, ἐσύστησε τὴν Γερμανικὴν Αὐτοκρατορίαν, ἥτις κατασταθεῖσα ἐκλογικὴ, εἶτα δὲ ἀπὸ τοῦ 1538 διαδοχικὴ εἰς τὸν οἶκον τῆς Αὐστρίας, ἐδέσποζε τῆς Γερμανικῆς συμμαχίας μέχρι τοῦ 1806, ὅτε καὶ ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Γερμανίας μετωνομάσθη Αὐτοκράτωρ τῆς Αὐστρίας, καὶ ἡ Γερμανικὴ συμμαχία μεταπλασθεῖσα ὠνομάσθη συμμαχία τοῦ Ῥήνου, ὑπὸ τὴν προστασίαν τῆς Γαλλίας διατελοῦσα μέχρι τοῦ 1814, ὅτε ἡ ἐν Βιέννῃ σύνοδος τῶν Βασιλέων ἐσύστησεν αὖθις τὴν Γερμανικὴν Συσπονδίαν, ὅπως ἀνωτέρω ἐῤῥέθη. Μετὰ δὲ τὴν τελευταίαν Γαλλικὴν μεταπολίτευσιν τοῦ 1848 ἀνεστατώθη καὶ ἡ Γερμανία ἅπασα, κηρυχθέντων τῶν λαῶν κατὰ τῶν καθεστώτων πολιτευμάτων, καὶ ζητούντων τὴν ἕνωσιν ὅλου τοῦ Γερμανικοῦ ἔθνους ὑπὸ μίαν Κεντρικὴν Κυβέρνησιν συνταγματικὴν, ὑπὸ τ’ ὄνομα Γερμανικὴ Αὐτοκρατορία, εἰς ἣν τὰ διάφορα Γερμανικὰ Κρήτη, ἔχοντα ἴδιον συνταγματικὸν πολίτευμα, ἔμελλον νὰ ὑπακούωσιν. Ἀλλ’ οἱ ἡγεμόνες, μὴ παραδεχθέντες τὴν περὶ τούτου ἀπόφασιν καὶ τὸ ψηφισθὲν σύνταγμα ὑπὸ τῆς ἐν Φραγκφούρτῃ ἐθνικῆς Συνελεύσεως, ὑπέπεσαν εἰς τὰ δεινὰ ἐπαναστάσεων καὶ ἐμφυλίων πολέμων, τὰ ὁποῖα ἐπὶ τέλους κατέπαυσαν διὰ τῆς παραδοχῆς νέου περὶ Γερμανικῆς Αὐτοκρατορίας συντάγματος, κηρυχθέντος ὑπὸ τῆς Πρωσσίας, ἐπεμβαινούσης εἰς ἕκαστον Κράτος διὰ τῆς ἐνόπλου δυνάμεως πρὸς ἀποκατάστασιν τῆς ἡσυχίας. Οὕτως ἡ Γερμανικὴ Συσπονδία ἀποκατέστη, ὡς καὶ πρότερον, φαινομένου ἀρχηγοῦ αὐτῆς τοῦ Αὐτοκράτορος τῆς Αὐστρίας.

ΠΙΝΑΞ, περιέχων τὰ Κράτη τὰ νῦν συνιστῶντα τὴν Γερμανικὴν Συμμαχίαν.

	ΚΡΑΤΗ.	Πληθυσμός.	Ἔκτασις τόπου εἰς χιλιάμετρα.	Πρωτεύουσαι.	Πόλεις ἔχουσαι Πανεπιστημεῖα
01	ΑΥΣΤΡΙΑ, διὰ τὰς ἐπαρχίας τοῦ μεγάλου Δουκάτου τῆς Αὐστρίας, τῆς Τυρολίας, Στυρίας, Ἰλλυρίας, Βοεμίας, Μοραυίας καὶ Σιλεσίας Αὐστριακῆς.	12,196,000	210,830	Βιέννη.	Βιέννη, Πράγα, Ἰνσπυρύκη, Ὀλμούτζη, Γραίτσιον.
02	ΠΡΩΣΣΙΑ, διὰ τὰς ἐπαρχίας τῆς Σιλεσίας, τῆς Βρανδεβουργίας, τῆς Πομερανίας, Σαξωνίας, Βεσφαλίας καὶ τῆς ἐπαρχίας τοῦ Ῥήνου καὶ τῶν ἡγεμ. Ὁχενζολέρνου.	12,507,000	185,485	Βερολῖνον.	Βερολῖνον, Βρεσλάη, Βόννα, Χάλλη, Γρειφσουάλδη.
03	Βαυαρίας Βασ.	04,559,000	075,872	Μόναχον.	Μόναχον, Ἑρλαγγένη, Βυρσβούργη.
04	Βασίλειον Σαξωνίας.	01,988,000	014,890	Δρέσδη.	Λειψία.
05	Ἀνοβερίας Βασ.	01,819,000	033,160	Ἀνόβερον.	Γαιτίγγη.
06	Βυρτεμβεργίας Βασ.	01,733,000	019,620	Στουτγάρδη.	Τυβίγγη.
07	Βάδης Μέγα Δουκάτον.	01,357,000	015,366	Καρλσρούη	Ἑϊλδεβέργη, Φριβούργη.
08	Ἕσσης ἑκλεκτορικῆς.	00 755,000	011,470	Κασέλη.	Μαρβούργη.
09	Ἕσσης Δαρμιστάτης.	00 834,000	008,400	Δαρμιστάτη.	Γιεσσένη.
10	Ὁλστεΐνου καὶ Λαουεμβούργου.	00 526,000	009,700	Κίελον καὶ Λαουεμβοῦργον.	Κίελον.
11	Λουξεμβούργου καὶ Λιμβούργου.	00 405,000	004,760	Λουξεμβοῦργον.
12	Σαξοβεϊμάρης.	00 262,000	003,670	Βεϊμάρη.	Ἰένα, κοινὸν καὶ εἰς τὰ 4 Σαξωνικὰ Δουκάτα.
13	Σαξοαλτεμβούργης.	00 133,000	001,361	Ἀλτεμβούργη.
14	Σαξομεϊνίγκης.	00 166,000	002,370	Μεϊνίγκη.
15	Σαξοκοβούργης — Γότθης	00 150,000	001,959	Κοβούργη.
16	Μεκλεμβούργου Σχουερίνου.	00 543,000	012,280	Σχουέρινον	Ῥοστόκη.
17	Μεκλεμβούργου Στρελίτου.	00 100,000	001,983	Στρέλιτσον.
18	Βρουνσβίκου	00 271,000	003,862	Βρουνσβίκη.
19	Νασσανίας Δουκ.	00 429,000	004,860	Βισβάδη.
20	Ἀνάλτου Δεσσαυΐας.	00 112,000	001,718	Δεσσαυΐα.
21	Ἀνάλτου Βερνεβούργης.	000 53,000	000 868	Βερνεβούργη.
22	Σχουαρσεβούργου τῆς Σονδερσχούσης.	000 61,000	000 926	Σονδερσχούση.
23	Σχουαρσεβούργου — Ῥουδολστάτης.	000 69,000	001,050	Ῥουδολστάτη.
24	Ὀλστεΐνου — Ὀλδεμβούργου.	00 282,000	006,493	Ὀλδεμβοῦργον.
25	Λιχντενστεΐνου.	0000 6,000	000 137	Λιχτενστέϊνον.
	Εἰς μεταφοράν	41,336,000	638,096

	ΚΡΑΤΗ.	Πληθυσμός.	Ἔκτασις τόπου εἰς χιλιάμετρα.	Πρωτεύουσαι.
	μεταφορὰ	41,836,000	638,096
26	Οὐαλδέκης.	000 60,000	001,201	Κορβάχη.
27	Ῥεύσσης Κρεΐζης.	000 35,000	000 374	Κρεΐζη.
28	Ῥεύσσης Σχλεΐζης.	000 77,000	001,139	Σχλεΐζη
29	Λίππης Δεμόλδης.	00 105,000	001,139	Δεμόλδη.
30	Λίππης Σχαουμβούργου.	000 30,000	000 538	Βυκεβοῦργον
31	Ἔσσης Χομβούργου.	000 25,000	000 427	Χομβοῦργον.
	Ἐλεύθεραι πόλεις
32	Φραγκφούρτη ἐπὶ τοῦ Μάϊνος.	000 73,000	000 237
33	Λυβέκη.	000 55,000	000 302
34	Βρέμη.	000 79,000	000 175
35	Ἀμβούργη.	00 188,000	000 391
		42,062,000	644,034

Σημ. Ἀπὸ 40 ἀριθμούμενα τὰ Κράτη ταῦτα πρότερον (ἴδε τὴν πρὸ ταύτης ἔκδοσιν σελ. 142) κατήντησαν νῦν εἰς 35· διότι τὰ δύο Πριγγιπάτα Ὁχενζολέρνου Ἐχιγγένης καὶ Ὁχενζολέρνου Σιγμαριγγένης παρεχωρήθησαν ἐσχάτως εἰς τὸν βασιλέα τῆς Πρωσσίας· τὸ δὲ τῆς Ῥεύσσης Λοβενστεΐνου συνεχωνεύθη μὲ τὸ τῆς Ῥεύσσης Σχλεΐζης, καθὼς καὶ τὸ Δουκάτον Ἀνάλτου Δεσαυΐας μὲ τὸ τοῦ Ἀνάλτου Καιθήνου· ἡ δὲ αὐθεντία Κνιφωσένης προσετέθη εἰς τὸ μέγα Δουκάτον τοῦ Ὁλδεμβούργου.

Πρὸς λεπτομερεστέραν περιγραφήν, ἀρχίζοντες ἐκ Δυσμῶν ἀπὸ τὰ μεσημβρινὰ Κράτη, τὰ δευτερεύοντα εἰς τὴν Συμμαχίαν, θέλομεν διέλθῃ τὰ κυριώτερα ἐξ αὐτῶν, καθὼς καὶ τὰ πρωτεύοντα.

371. Τὸ Μέγα δουκάτον τῆς Βάδης, κείμενον μεταξὺ Γαλλίας καὶ Ἑλβετίας, καὶ κατὰ μῆκος τοῦ Ῥήνου, δι’ οὗ χωρίζεται ἐκ τῶν εἰρημένων ἐπικρατειῶν, περιέχει πόλ:—τὴν Φριβούργην, (ἢ Φρεϊβούργην κάτ. 15 χιλ.) ἐπίσημον διὰ τὰ διδακτικὰ αὐτῆς καταστήματα καὶ τὴν βιβλιοθήκην.—Τὴν Βάδην (κάτ. 4 χιλ.) ὀνομαστὴν διὰ τὰ θειώδη θερμὰ λουτρά της, διὰ τὰ ὁποῖα πολλάκις συνέρχονται εἰς αὐτὴν ἕως 12 χιλ: ξένων κατ’ ἔτος. — Τὴν Δουρλάχην (κάτ. 4 χιλ.) καὶ πλησίον ταύτης τὴν Καρλοσρούην (κάτ. 24 χιλ.) τὴν καθέδραν τοῦ Μεγάλου Δουκός. — Εἰς τὰ Βόρ: μέρη ἡ Ἐϊλδεβέργη ἐπὶ τοῦ Νέκαρος ποτ: (κάτ. 13 χἰλ.) εἶναι ἐπίσημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖόν της. — Μανεΐμη, ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ποτ: συμβάλλοντος μὲ τὸν Ῥῆνον (κάτ. 24 χιλ.) εἶναι καὶ αὐτὴ μία τῶν καλλίστων Γερμανικῶν πόλεων, καὶ ἡ δευτέρα καθέδρα τοῦ Μεγ: Δουκός. — Τὰ ὄρη αὐτοῦ τοῦ τόπου, λεγόμενα Ἄλπεις Σουαβικαὶ, εἶναι σκεπασμένα ἀπὸ μεγαλώτατα δάση, ἐν οἷς καὶ τὸ ὀνομαστὸν Μαῦρον δάσος (Ἑρκύννιον 322)· ἔχει δὲ καὶ ἀμπελῶνας καὶ βοσκὰς ὁ τόπος, καὶ μεταλλεῖα σιδήρου, χαλκοῦ καὶ ἀργύρου, καὶ θερμὰ λουτρὰ ἰαματικά· παράγει δὲ καὶ λινάριον, καννάβιον, ταβάκον καὶ γεώμηλα.

372. Τὸ κατὰ τὸ 1806 συστηθὲν βασίλειον τῆς Βυρτεμβεργίας κεῖται πρὸς Ἀν: ποτιζόμενον ὑπὸ τοῦ Δουνάβεως καὶ Νέκαρος, καὶ ἔχον τόπον καὶ προϊόντα τὰ αὐτὰ μὲ τὴν Βάδην. — Πολ. στουτγαρδη, καθέδρα τοῦ βασιλείου μὲ 48 χίλ: κατοίκων. — Οὔλμη, ὀχυρὰ πόλις παρὰ τὸν Δούναβιν, μὲ φρούριον, ἀνῆκον εἰς τὴν συμμαχίαν, ἔχουσα ἐπίσημον Γοτθικὸν κτίριον ἐκκλησίας διὰ τὸν πλατύτατον καὶ ὑψηλότατον τροῦλον της, καὶ 16 χιλ. κατ. — Τυβίγγη, Ἐλβάγγη, Ἑϊλβρόνη περίφημαι διὰ τὰ διδακτικά των καταστήματα. — Ἐκ τῶν κατοίκων τοῦ βασιλείου τούτου τὰ ⅔ εἶναι Προτεστάνται.

373. Τὸ Βασίλειον τῆς Βαυαρίας πρὸς Ἀν: τοῦ προειρημένου, συστηθὲν εἰς βασίλειον κατὰ τὸ 1806, σύγκειται ἀπὸ δύο τμήματα χωριστά. Τὸ μὲν λέγεται ἰδίως Βαυαρία, κείμενον εἰς τὸ μέσον τῆς Γερμανίας· τὸ δὲ, Βαυαρία παρὰ τὸν Ῥῆνον, εἰς τὴν ἀριστερὰν ὄχθην τούτου τοῦ ποταμοῦ κείμενον, καὶ συνορεῦον μὲ τὴν Γαλλίαν. Τὴν ἰδίως Βαυαρίαν διέρχεται ὁ Δούναβις διακοπτομένην ἀπὸ ὄρη, κοιλάδας καὶ πεδιάδας εὐφόρους. Αὐτῆς δὲ εἰσὶ πόλεις· μοναχον (Μύγχεν) καθέδρα τοῦ βασιλείου καὶ μία τῶν ὡραιοτάτων πόλεων τῆς Γερμανίας ἐπὶ τοῦ Ἰσάρου ποταμοῦ μὲ 108 χιλ. κατοίκων. — Αὐγούστα Οὐϊνδελικῶν (Augsbourg), ἀξιόλογος πόλις μὲ 37 χιλ. κατοίκων, καὶ πρωτίστη τῶν ἐμπορικῶν πόλεων διὰ τὰ τραπεζικὰ συναλλάγματα. — Ῥατισβόνη ἐπὶ τοῦ Δουνάβεως (22 χιλ. κατ.). — Πασσαυΐα, πόλις ὀχυρὰ εἰς τὰ σύνορα τῆς Αὐστρίας. — Νυρεμβέργη, περίφημος διὰ τὸ ἐμπόριόν της. Εἰς αὐτὴν ἐφευρέθησαν περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ ιστ′. αἰῶνος ὑπό τινος Πέτρου Ἑλῆ τὰ ἐγκόλπια ὡρολόγια, ὀνομασθέντα κατ’ ἀρχὰς αὐγὰ τῆς Νυρεμβέργης. — Βυρσβούργη (24 χιλ. κατ.) ἐπὶ τοῦ Μάϊνος ποτ: ἔχουσα καὶ πανεπιστημεῖον τῶν καθολικῶν διάσημον.

Τῆς δὲ παρὰ τὸν Ῥῆνον Βαυαρίας πολ: Σπίρα· πρωτεύουσα αὐτοῦ τοῦ τμήματος μὲ 8 χιλ κατ. — Ἡ Λανδὼ (6 χιλ. κατ.) παραχωρηθεῖσα ἀπὸ τοὺς Γάλλους κατὰ τὸ 1815, καὶ ἔκτοτε λογίζομένη φρούριον τῆς Ὁμοσπονδίας. — Δύο Γέφυραι (κατ. 5,800), πρωτεύουσα ἄλλοτε ὁμωνύμου Δουκάτου.

* Οἱ κάτοικοι ὅλοι τοῦ βασιλείου συμποσοῦνται εἰς 4 ½ ἑκατομ. καὶ τὸ πολίτευμα εἶναι Μοναρχία συνταγματικὴ· εἰσοδήματα δὲ ἔχει ὑπὲρ τὰ 60 ἑκατ: δραχ: καὶ στρατεύματα 60 χιλ. Ἐπικρατοῦσα θρησκεία ἡ τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, διότι ὁ βασιλεὺς καὶ τὰ ⅔ τῶν κατοίκων εἶναι τοῦ δυτικοῦ δόγματος. Ὁ βασιλεύων παλαιόθεν οἶκος λέγεται τοῦ Οὐϊτελβαχίου, ἐξ οὗ κατάγεται καὶ ὁ βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος, ὁ Σεβαστὸς καὶ πολυαγαπητὸς ἡμῶν Ἄναξ, αἱ χρησταὶ τῆς πατρίδος ἐλπίδες.

374. Πρὸς Ἀν: καὶ πρὸς Μ: τῆς Βαυαρίας εἶναι οἱ τόποι τῆς Γερμανίας, οἱ ἀνήκοντες εἰς τὴν Αὐστριακὴν αὐτοκρατορίαν, καὶ περιλαμβάνοντες 12,200,000 εἶναι δὲ οἱ ἑξῆς·

1. Πρὸς Ἀνατ: ἡ Βοεμία (βασίλειον τῆς Βοεμίας πληθ. 4 ἑκατομ.) τόπος ὀρεινὸς, ὅπου πηγάζει ὁ Ἕλβας ποτ: καὶ καταστήνει αὐτὸν εὔκαρπον εἰς γεννήματα καὶ ὀπωρικά. Οἱ ἵπποι, οἱ βόες καὶ τὰ πρόβατα τοῦ τόπου εἶναι κάλλιστα, καὶ ἡ βιομηχανία ὀνομαστὴ εἰς ὑφάσματα παμβακηρὰ συνισταμένη, καὶ μάλλινα παντὸς εἴδους· ἔχει δὲ καὶ ὑαλουργίαν, καὶ μεταλλεῖα χαλκοῦ καὶ μολύβδου σημαντικά· Πράγα εἶναι ἡ μητρόπολις παρὰ τὸν Μόλδαυον ποτ: καὶ εἰς τὸ κέντρον τῆς χώρας κειμένη· ἔχει δ’ ἐκτεταμένον ἐμπόριον καὶ 130 χιλ. κατ.

2. Μοραυΐα (Μαργραυϊάτον Μοραυΐας πληθ. 2,150,000) ἀπὸ τοῦ Μοραυοῦ ποτ. ἐπονομασθεῖσα, ὀρεινὸς τόπος, ὡς ὁ ἀνωτέρω, ἔχων τὰ αὐτὰ σχεδὸν προϊόντα καὶ τὴν βιομηχανίαν· οἱ ποταμοὶ Ὄδερ καὶ Οὐϊστούλας λαμβάνουσιν αὐτοῦ τὰς πηγάς των. — Πολ. Βρούννα, μητρόπολις τῆς χώρας ἐμπορικὴ καὶ βιομήχανος (40 χιλ. κατ.). — Ὀλμούτζη, ὀχυρὰ πόλις ἐπὶ τοῦ Μάρχου ποτ: ἔχουσα ἐργοστάσια πανικῶν, καὶ πανεπιστημεῖον, καὶ βιβλιοθήκην· ἐξάγει δὲ καὶ χονδρὰ ζῶα διὰ τὴν Ῥωσσίαν καὶ Μολδαυΐαν (15 χιλ. κατ.). — Αὐτῆς πλησίον εἶναι καὶ ἡ Ἀουστερλίτση, χωρίον ἐκ 2 χιλ. κατ. περίφημον, διὰ τὴν ὁποίαν εἰς αὐτὸ κατώρθωσε νίκην ὁ Μέγας Ναπολέων τὸ 1805.

3. Πρὸς Μ: τῆς Βαυαρίας ἡ Τυρολία (Κομητία ἢ Πριγκιπάτον τοῦ Τυρόλου πληθ. 900,000) τόπος ὀρεινὸς, μέρος τοῦ ὁποίου κεῖται εἰς τὰς Ἄλπεις, συνορεῦον μὲ τὴν Ἑλβετίαν. — Πολ. Ἰνσπρύκη, πρωτεύουσα ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Ἴννου (κάτ. 12 χιλ.). — Τρίδεντον (Trente) ἐπὶ τοῦ Ἀδίγου (κάτ. 14 χιλ.), περίφημος διὰ τὴν ἐν αὐτῇ γενομένην ἐκκλησιαστικὴν Σύνοδον περὶ τὰ μέσα τοῦ ιστ′ αἰῶνος. — Ἡ ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ Σαλσβούργου μὲ ὁμώνυμον πόλιν.

4. Τὸ ἀρχιδουκάτον τῆς Αὐστρίας (ἐν τῷ μέσῳ καὶ πρὸς Μ: τῆς Βοεμίας καὶ Μοραυΐας) ἢ ἰδίως Αὐστρία, διὰ τῆς ὁποίας ῥέει ὁ Δούναβις. — Πόλ. βιεννη, ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Δουνάβεως εἰς ἐκτεταμένην πεδιάδα, συγκειμένη ἀπὸ τὸ Ἄστυ καὶ ἀπὸ 34 προάστεια· εἶναι καθέδρα τοῦ Αὐτοκράτορος καὶ διάσημος μεταξὺ τῶν Εὐρωπαίων πόλεων διὰ τὰ τῶν τεχνῶν καὶ ἐπιστημῶν καταστήματα αὐτῆς, καὶ τὸ ἐμπόριον (κάτ. ὑπὲρ τὰς 470 χιλ.). — Β-Αν: τῆς πόλεως καὶ πέραν τοῦ Δουνάβεως κεῖται μικρὸν χωρίον Οὐαγράμη λεγόμενον, ὀνομαστὸν διὰ τὴν αὐτόσε ἐπίσημον νίκην τῶν Γάλλων κατὰ τὸ 1809. — Λίνσιον, ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Δουνάβεως, ἐμπορικὴ καὶ βιομήχανος πόλις, τεχνουργοῦσα πολλὰ ὑφάσματα παμβακηρὰ καὶ μάλλινα, πρωτεύουσα Διοικήσεως (κατ. 25 χιλ.).

5. Ἡ Στυρία πρὸς Ν. (Δουκάτον τῆς Στυρίας πληθ. 900,000). Τὸ βόρειον μέρος τῆς χώρας εἶναι ὀρεινὸν, τὸ δὲ μεσημβρινὸν ἔχει εὐφόρους λόφους ἀμπέλων καὶ ὀπωροφόρων δένδρων· ὑπάρχουσι δὲ καὶ μεταλλεῖα σιδήρου ἐξαιρέτου, καὶ ἡ σιδηρουργικὴ εἶναι ἡ κυριωτέρα βιομηχανία τῶν κατοίκων, κατασκευαζόντων ὅπλα καὶ ἐργαλεῖα διάφορα.

Τῆς διοικήσεως πρωτεύουσα εἶναι ἡ Γραίτση, ἢ τὸ Γραίτσιον (Gratz κάτ. 40 χιλ.) βιομήχανος καὶ ἐμπορικὴ, ἐπὶ σιδηροδρόμου τοῦ ἄγοντος ἀπὸ Βιέννης εἰς Λαϋβάχην καὶ Τεργέστην, ἔχουσα καὶ πανεπιστημεῖον ἀπὸ τοῦ 1586 συστηθέν.

6. Ἰλλυρία ἢ Ἰλλυρικὸν βασίλειον (πληθ. 1,240,000) ὀνομασθὲν κατὰ τὸ 1814, ὅτε ἡ Αὐστρία ἔλαβεν αὖθις εἰς τὴν κυριαρχίαν αὐτῆς αὐτοὺς τοὺς τόπους· περιλαμβάνει δὲ τὰς παλαιὰς ἐπαρχίας τῆς Καρινθίας, Καρνιόλης, Φριούλης, Τεργέστης καὶ Ἰστρίας. Διαιρεῖται δὲ νῦν εἰς δύο διοικήσεις, ἐξ ὧν ἡ μὲν ἔχει πρωτεύουσαν τὴν Λαϊβάχην, ἡ δὲ τὴν Τεργέστην.

Λαϊβάχη ἢ Λουβιάνα (κάτ. 15 χιλ:) πρωτεύουσα τῆς Ἰλλυρίας εἰς τὴν Καρνιόλην ἐπὶ τοῦ σιδηροδρόμου τοῦ ἄγοντος εἰς Βιέννην διὰ Γραίτσης. — Κλαγεμφούρδη (κατ. 10 χιλ:) πρωτεύουσα τῆς Καρινθίας, πλουσία εἰς μεταλλεῖα σιδήρου καὶ μολύβδου. — Τεργέστη (Τεργέσται κάτ. 75 χιλ:) ἐμπορικωτάτη πόλις, παράλιος τῆς Αὐστριακῆς Αὐτοκρατορίας, εἰς τὸν μυχὸν τοῦ Ἀδριατικοῦ κόλπου κειμένη, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ Ἕλληνες κατοικοῦσι πάμπολλοι (^[11]). Ὀλίγον πρὸς Β: κεῖνται καὶ τὰ περίφημα μεταλλεῖα τοῦ ὑδραργύρου τὰ ἐπονομαζόμενα τῆς Ὑδρίας, μικρᾶς πόλεως ὀρεινῆς, κατοικουμένης ὑπὸ 4 χιλ. κατ. — Καποδιστρία, ἄλλη πόλις (κάτ. 5 χιλ.) ἐπὶ τῆς χερσονήσου τῆς Ἰστρίας κειμένη, ὅθεν ἐξάγεται ἅλας θαλάσσιον.

προς το κεντρον τοποι. ἀπὸ Δ: πρὸς Ἀν: (ἀρχίζοντες ἀπὸ τὰ πρὸς τὰς Κάτω Χώρας σύνορα).

375. Τὸ Μέγα Δουκάτον τοῦ Λουξεμβούργου (πληθ. 158 χιλ.) ἀνήκει εἰς τὸν βασιλέα τῆς Ὁλλανδίας, διὰ τὸ ὁποῖον εἶναι καὶ μέλος τῆς Γερμανικῆς συμμαχίας. Ὁ τόπος εἶναι ἑλώδης καὶ ὀλίγον εὔφορος, ἔχει ὅμως πλούσια μεταλλεῖα σιδήρου. — Πρωτ: πόλ: Λσυξεμβοῦργον (κάτ. 10,000) καὶ φρούριον ἰσχυρὸν τῆς Γερμανικῆς ὁμοσπονδίας.

376. Τὸ Μέγα Δουκάτον τοῦ Κάτω Ῥήνου(Ῥηνοβεσφαλία ἢ Δυτικὴ Πρωσσία, πληθ. 3,500,000) κατ’ ἀμφοτέρας τὰς ὄχθας αὐτοῦ τοῦ ποτ: ἐκτεινόμενον, ἀνήκει εἰς τὸν βασιλέα τῆς Πρωσσίας, συγκείμενον ἀπὸ δύο ἐπαρχίας.

ά.) Ἀπὸ τὴν τοῦ Ῥήνου τὴν πρὸς Ν: τῆς ὁποίας πρωτ: εἷναι ἡ Κολόννη ἢ Κολονία, πόλις ἀρχαία καὶ ὀχυρὰ ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς ὄχθης τοῦ ποταμοῦ, κάμνουσα μέγα ἐμπόριον κρασίων τῶν ἐπονομαζομένων τοῦ Ῥήνου, καὶ τοῦ ἀπεσταγμένου κοσμητικοῦ καὶ ἀρωματικοῦ ὕδατος, τοῦ ἐξ αὐτῆς τῆς πόλεως ἐπονομαζομένου ὕδωρ τῆς Κολονίας (κάτ. 90 χιλ.).—Δυσελδόρφη, ἐπὶ τοῦ Ῥήνου, βιομήχανος καὶ ἀποθήκη τῶν ἐμπορευμάτων τῆς Γερμανίας, Ὁλλανδίας, καὶ Ἑλβετίας. — Κοβλένσον, ὀχυρὸν φρούριον εἰς τὴν συμβολὴν τοῦ Μοσέλα καὶ τοῦ Ῥῆνου. — Τραῦαι καὶ Ἀκουΐσγρανον (Aix-la-chapelle) ἀρχαῖαι πόλεις· ἡ τελευταία εἶναι ὀνομαστὴ καὶ διὰ τὰ μεταλλικὰ αὐτῆς ὕδατα.

β′.) Ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Βεσφαλίας· πρωτ: Μυνστέρη (κάτ. 25 χιλ.). Ἀρχαία πόλις, ὀνομαστὴ διὰ τὴν ἐν Βεσφαλίᾳ περὶ εἰρήνης συνθήκην τοῦ 1648, δι’ ἧς ἐτελείωσεν ὁ τριακονταετὴς πόλεμος.

377. Μέγα Δουκάτον τῆς Ἔσσης Δαρμιστάτης (πληθ. 854 χιλ.). — Πρωτ: Δαρμιστάτη ἐπὶ τοῦ Δάρμου ποτ: (κάτ. 30 χιλ.) εἰς ἀμμώδη πεδιάδα, καλοκτισμένη πόλις μὲ κτίρια μεγαλοπρεπέστατα. — Μαϊάνσα, ἐπὶ τοῦ Ῥήνου καταντικρὺ τῆς μετ’ αὐτοῦ συμβολῆς τοῦ Μάϊνος ποτ: (κατ. 34 χιλ.)· εἶναι ἓν τῶν τριῶν ὀχυροτάτων κοινῶν φρουρίων τῆς Γερμανικῆς ὁμοσπονδίας, πατρὶς τοῦ Γουτεμβέργου, τοῦ ἐφευρόντος τὴν τυπογραφικὴν τέχνην.

378. Τὸ Δουκάτον Νασσαυΐας (Νασσὼ πληθ. 429 χιλ.) πρωτ: Βισβάδη (κατ. 9 χιλ.) δύο λεύγας μακρὰν τῆς Μαϊάνσης, περίφημος διὰ τὰ μεταλλικὰ ὕδατα αὐτῆς καὶ τῶν πέριξ, ἐκ τῶν ὁποίων κατ’ ἔτος ἐξάγουσιν ὑπὲρ τὰ 2 ½ ἑκατ. φιάλας. Οὗτος ὁ τόπος παράγει προσέτι καὶ τὰ ἐκλεκτότερα τοῦ Ῥήνου κρασία.

379. Τὸ Πριγκιπάτον τῆς Ἕσσης Κασσέλης (ἢ ἐκλεκτορικῆς πληθ. 755 χιλ.).—Πρωτ: Κασσέλη, ἐπὶ τοῦ Φούλδα ποτ: (κατ. 30 χιλ.), μία τῶν ὡραιοτάτων τῆς Γερμανίας πόλεων.

Μεταξὺ τῶν δύο Ἑσσῶν καὶ τῆς Νασσαυΐας κεῖται ἡ ἐλευθέρα πολιτεία ἢ ἡ Δημοκρατεία τῆς Φραγκφούρτης, ἔχουσα ἑπτὰ λευγῶν ἐπικράτειαν καὶ 73 χιλ. πληθ. — Πρωτεύουσα Φραγκφούρτη ἡ ἐπὶ τοῦ Μάϊνος ποτ. (κατ. 55 χιλ.), ἀρχαία Γερμανικὴ πόλις καὶ αὐτόνομος, ὅπου συνέρχεται ἡ Γερμανικὴ Δίαιτα, ἤγουν οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν συμμάχων ἐπικρατειῶν. Εἰς αὐτὴν ἐξελέγοντο ἄλλοτε καὶ ἐστέφοντο οἱ Αὐτοκράτορες τῆς Γερμανίας.

380. Τὸ Μέγα Δουκάτον τῆς Σαξοκοβούργης — Γότθης (πληθ. 150 χιλ.). — Γότθη (κατ. 15 χιλ.) ὡραία καὶ ἀξιόλογος πόλις διὰ τὸ ἐμπόριόν της καὶ διὰ τὰ ἐπιστημονικὰ αὐτῆς καταστήματα. — Κοβούργη, πρωτ. τοῦ Δουκάτου, ἔχουσα εἰς τὰ πέριξ λατομεῖα μαρμάρου σημαντικὰ (κατ. 9 χιλ.).

380. β. Τὸ Μέγα Δουκάτον τῆς Σαξοβεϊμάρης (πληθ. 262 χιλ.). — Πρωτ. Βεϊμάρη (κατ. 12,000) ἔχει πολλὰ καταστήματα τεχνῶν καὶ φιλολογίας, ὅθεν καὶ ἐπονομάζεται Ἀθῆναι τῆς Γερμανίας. — Ἰένα (κατ. 5,000) ὀνομαστὴ διὰ τὸ πανεπιστημεῖόν της, καὶ διὰ τὴν ἐν αὐτῇ νίκην τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντος κατὰ τῆς Πρωσσίας τὸ 1806.

381. Τὸ Βασίλειον τῆς Σαξωνίας (πληθ. περὶ τὰ 2 ἑκατομ:) Βορ. Ἀν. τῆς Βαυαρίας, συστηθὲν κατὰ τὸ 1806. — Πόλ. δρεσδη ἐπὶ τοῦ Ἄλβιος, καθέδρα τοῦ βασιλείου καὶ μία τῶν ὡραιοτάτων πόλεων τῆς Γερμανίας, ἔχουσα 104,000 κατοίκων, οἵτινες λαλοῦσι πρὸ πάντων τῶν Γερμανικῶν λαῶν καθαρωτάτην τὴν Γερμανικὴν γλῶσσαν. — Λειψία, ἐξάκουστος διὰ τὸ πανεπιστημεῖόν της, διὰ τὸ πλῆθος τῶν τυπογραφιῶν της, καὶ διὰ τὴν εἰς αὐτὴν δὶς τοῦ ἔτους γινομένην ἐμπορικὴν πανήγυριν, ὅπου καὶ ἐμπόριον τῶν βιβλίων ἰδίως γίνεται σημαντικώτατον (κατ. 65,000). — Ὁ τόπος οὗτος εἶναι καὶ ὁ ὑγιέστατος τῆς Γερμανίας, καὶ ὁ κάλλιστα καλλιεργημένος, ἔχων καὶ βιομηχανίαν ἐξαίρετον καὶ μεταλλεῖα ἄφθονα χαλκοῦ, ἀργύρου καὶ μολύβδου.

βορειοι τοποι ἀπὸ Δ: ἀρχίζοντες. —

381. β. Τὸ Βασίλειον τῆς Ἀνοβερίας συστηθὲν κατὰ τὸ 1814 (πληθ. 1,819,000), ὁρίζεται πρὸς Β: ἀπὸ τὴν Γερμανικὴν θάλασσαν καὶ τὸ Δουκάτον Ὀλστέϊνον, ἔχον τόπον εὔφορον ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον καὶ πλούσιον εἰς μεταλλεῖα. — Πόλ. Ἀνοβέρα ἢ Ἀνόβερον (26,000 κατ.) πρωτεύουσα καὶ καθέδρα τοῦ βασιλείου, καὶ πατρὶς τοῦ περιφήμου ἀστρονόμου Ἐρσχέλου. — Γοττίγη (11 χ. κατ.), ὀνομαστὴ διὰ τὸ πανεπιστημεῖον αὐτῆς, ὃν τὸ ἐπισημότατον τῶν Γερμανικῶν πανεπιστημείων, καὶ διὰ τὰ εἰς αὐτὸ προσαρτώμενα λοιπὰ καταστήματα, οἷον τὸ Ἀστεροσκοπεῖον, τὸν βοτανικὸν Κῆπον, τὴν δημοσίαν Βιβλιοθήκην, περιέχουσαν 300 χιλ: τόμων, τὰς συλλογὰς τῆς Φυσικῆς ἱστορίας κτλ. Ἕως 900 φοιτηταὶ φοιτῶσιν εἰς αὐτὸ, τὸ ὁποῖον μέχρι τινὸς καιροῦ ἦτον ἀπαράμιλλον, νῦν δὲ τὸ πανεπιστημεῖον τοῦ Μονάχου καὶ τὸ τοῦ Βερολίνου ἐρίζουσι μετ’ αὐτοῦ περὶ τῶν πρωτείων. Παρὰ τὸ πανεπιστημεῖον ὑπάρχουσι καὶ ἕως 30 Λύκεια ἢ Γυμνάσια, καὶ ἄλλα διδασκαλεῖα πρὸς μόρφωσιν διδασκάλων τῆς κατωτέρας ἐκπαιδεύσεως.—Κυβέρνησις, Μοναρχία Συνταγματική.—Θρησκεία ἐπικρατοῦσα ἡ Προτεσταντικὴ τῆς αἱρέσεως τοῦ Λουθήρου.

382. Τὸ Μέγα Δουκάτον τοῦ Ὀλδεμβούργου ἔγκειται εἰς τοὺς βορείους τόπους τοῦ βασιλείου τῆς Ἀνοβερίας, βρεχόμενον ἀπὸ τὴν Γερμ: ἢ βόρ: θάλασσαν, ἀπὸ τῆς ὁποίας τὰς ἐκρύσεις προφυλάσσεται ὁ τόπος διὰ πολυεξόδων προχωμάτων. Ὅλοι οἱ κάτοικοι συμποσοῦνται εἰς 282 χιλ. ἐξ ὧν τὰ ¾ εἶναι Λουθηρανοὶ προτεστάνται. — Ἡ εὐφορία τοῦ τόπου εἶναι μικρὰ, ἡ δὲ κτηνοτροφία καὶ μελισσοτροφία εἶναι ἐπικρατέστεραι. — Πρωτεύουσα τοῦ Δουκάτου εἶναι τὸ ολδεμβουργον (κατ. 7,000). — Ὁ Μέγας Δοὺξ τοῦ τόπου εἶναι ὁ ἀδελφὸς τῆς βασιλίσσης τῆς Ἑλλάδος.

382. β. Τὸ Δουκάτον Βρουνσβίκης πρὸς Ἀνατολὰς τῆς Ἀνοβερίας περικυκλούμενον ἀπὸ τὰς ἐπαρχίας αὐτῆς καὶ τῆς Πρωσσίας, περιέχει πληθ. 270 χ. — Πρωτεύουσα πόλις βρουνσβικη (40 χ. κατ), πλουσία πόλις ἐκ τῆς βιομηχανίας καὶ τοῦ ἐμπορίου της, κειμένη ἐπὶ τοῦ Ὄδερος ποταμοῦ. — Οὐελφενβουτέλη, ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ποταμοῦ (8,600 κατ.), ὀνομαστὴ διὰ τὴν βιβλιοθήκην της, περιέχουσαν 200 χ. τόμ. καὶ 10 χιλ: χειρογράφων.

383. Τὰ Δουκάτα Λαουεμβούργου καὶ Ὁλστεΐνου πρὸς Β: τῆς Ἀνοβερίας εἰς τὴν Δανίαν. Καὶ περὶ μὲν τοῦ τελευταίου ἐλαλήσαμεν εἰς τὰ περὶ Δανιμαρκίας (342), τὸ δὲ Δουκάτον Λαουεμβούργου παρεχωρήθη κατὰ τὸ 1816 εἰς τὴν Πρωσσίαν, καὶ παρὰ ταύτης κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος εἰς τὴν Δανιμαρκίαν, ἔχον 35 χ. κατ. καὶ πρωτεύουσαν πόλιν ὁμώνυμον ἐπὶ τοῦ Ἔλβα (Ἄλβιος) μὲ 3,400 κατοίκων.

383. β. Τὸ Μέγα Δουκάτον τοῦ Μεκλεμβούργου, μεταξὺ Ἀνοβερίας, Ὁλστεΐνου καὶ Βαλτικῆς θαλάσσης, ἔχον 643 χ. κατοίκων τῆς Λουθηρανικῆς αἱρέσεως, καταγινομένων κυρίως εἰς τὴν γεωργίαν καὶ κτηνοτροφίαν. — Περιέχει δὲ δύο Δουκάτα ἐκ τῶν πρωτευουσῶν αὐτῶν ἐπονομαζόμενα, τὸ μὲν Σχουερίνου, τὸ δὲ Στρελίτσου. — Σχουέρινον, καθέδρα τοῦ Δουκὸς μὲ 17 χ. κατ., κτισμένη ἐν μέρει εἰς τὰς ὄχθας ὁμωνύμου λίμνης, καὶ ἐν μέρει εἰς νῆσον τῆς αὐτῆς λίμνης. — Στρέλιστον μὲ 6 χ. κατ., καθέδρα τοῦ ἑτέρου Δουκάτου.

384. Αἰ δημοκρατίαι (ἢ αὐτόνομοι πολιτεῖαι) τῆς Βρέμης, Ἀμβούργης καὶ Λυβέκης, ἄλλοτε ὀνομαζόμεναι Ἀνσεατικαὶ πόλεις (σύσπονδοι ἐπὶ ἐμπορίᾳ), εἶναι καὶ αὐταὶ μέλη τῆς Γερμανικῆς ὁμοσπονδίας, καθὼς καὶ ἡ Φραγκφούρτη. —

1. Ἡ Βρέμη ἔγκειται μεταξὺ Ἀνοβερίας καὶ Ὀλδεμβούργου, ἔχουσα δέκα λευγῶν τετραγ. ἐπικράτειαν, 78 χ: κατ: ὅλων σχεδὸν προτεσταντῶν, καὶ Κυβέρνησιν Δημοκρατικήν. — Ἡ ὁμώνυμος πρωτεύουσα πόλις ἐπὶ τοῦ Βέσερος ποταμοῦ, ἔχει 40 χ: κατοίκων, βιομηχανίαν καὶ ἐμπόριον σημαντικόν.

2 Ἡ Ἀμβούργη μεταξὺ Ἀνοβερίας, Ὁλστεΐνου καὶ Γερμανικῆς θαλάσσης, περιέχει 20 λευγ: τετραγ: ἐπικράτειαν καὶ 190 χ: κατ: ὅλων Λουθηρανῶν. Ἡ ὁμώνυμος πρωτεύουσα (120 χ: κατ: ἐν οἷς 8 χ. Ἰσραηλῖται) κεῖται ἐπὶ τῆς δεξιᾶς ὄχθης τοῦ Ἄλβιος, 30 λεύγας μακρὰν τῆς Γερμανικῆς θαλάσσης· εἶναι ἡ πρώτη ἐμπορικὴ πόλις τῆς Γερμανίας, καὶ μία τῶν σημαντικωτέρων τῆς Εὐρώπης. Κατὰ τὸ 1842 ἔπαθεν ὑπὸ τρομερᾶς πυρκαϊᾶς.

3. Ἡ Δημοκρατία τῆς Λυβέκης, μεταξὺ Ὁλστεΐνου, Μεκλεμβούργου καὶ τῆς Βαλτικῆς θαλάσσης, ἔχει ἐπικράτειαν 19 λευγ: τετραγωνικῶν καὶ πληθ. 55 χ: κατοίκων, πρεσβευόντων τὴν Λουθηρανὴν αἵρεσιν. Ἡ πόλις Λυβέκη 6 λεύγας ἀπὸ τῆς Βαλτικῆς, ἐπὶ τοῦ Τραύου ποταμοῦ κοινωνοῦντος μετὰ τοῦ Ἄλβιος, ἔχει σημαντικὸν ἐμπόριον θαλάσσιον, καὶ πλῆθος ἐργοστασίων ταβάκου (κάτ. 26 χ.). — Τραβομούδη, εἰς τὸ στόμιον τοῦ Τράβου κειμένη μικρὰ πόλις μὲ 1100 κατ: εἶναι ὁ λιμὴν τῆς Λυβέκης, συχναζόμενος κατ’ ἔτος ὑπὸ 900 περίπου πλοίων. — Ἡ Λυβέκη ἦτο ἡ καθέδρα τῆς Ἀνσεατικῆς ὁμοσπονδίας, καὶ εἰς αὐτὴν νῦν ἑδρεύει τὸ ἀνώτατον ἐφετεῖον τῶν 4 ἐλευθέρων πόλεων.

384. β. Τῆς Πρωσσικῆς Μοναρχίας χῶραι ἀνήκουσαι εἰς τὴν Γερμ: συμμαχίαν μετὰ τῆς Δυτικῆς Πρωσσίας, περὶ τῆς ὁποίας ἐλαλήσαμεν (376), εἶναι αἱ ἑξῆς κατατασσόμεναι εἰς 4 νομοὺς, ὑποδιαιρουμένους εἰς Διοικήσεις.

1. Ἡ Πομερανία (πλήθ. 900 χ.) πρὸς Ἀν: τοῦ Μεκλεμβούργου παρὰ τὴν Βαλτικὴν θάλασσαν κειμένη, καὶ ἔχουσα παράλια χαμηλὰ καὶ τελματώδη, εἰς τὰ ὁποῖα ἐκβάλλει ὁ Ὄδερ. — Στέτινον ἐπὶ τοῦ Ὄδερος (κάτ. 36 χ.) μία τῶν πρωτίστων ἐμπορικῶν πόλεων τοῦ Βασιλείου. — Στραλσούδη (κάτ. 17 χ.) παράλιος καταντικρὺ τῆς νήσου Ῥυγγένης.

2. Ἡ Βρανδεμβουργία (πληθ. 1,600,000) ὁριζομένη ἀπὸ Δ: ὑπὸ τοῦ Ἄλβιος καὶ διαῤῥεομένη πρὸς Ἀν: ὑπὸ τοῦ Ὄδερος, εἶναι ἐκτεταμένη πεδιὰς ἄκαρπος, ἔχουσα λίμνας καὶ τέλματα, καὶ πλῆθος ποταμίων, τῶν ὁποίων τὰ ὕδατα καταστήνουσιν ἐνεργὰ διάφορα ἐργοστάσια βιομηχανικά. Τὰ προϊόντα τῆς βιομηχανίας εἶναι ὑφάσματα διάφορα λινὰ, παμβακηρὰ καὶ μεταξωτά. — Ποσδάμη, εἶναι ἡ πρωτεύουσα τῆς Διοικήσεως (κάτ. 32 χ.) καὶ δευτέρα καθέδρα τοῦ βασιλέως, ἔχουσα καὶ μεγαλοπρεπὲς βασιλικὸν παλάτιον. — Εἰς τὴν αὐτὴν ἐπαρχίαν κεῖται καὶ τὸ Βερολῖνον ἐπὶ τοῦ Σπραίου, ἡ καθέδρα ὅλου τοῦ Πρωσσικοῦ βασιλείου (430 χ. κατ.) καὶ μία ἐκ τῶν ὡραιοτάτων πόλεων τῆς Εὐρώπης· ἔχει δὲ 4 λευγῶν περίμετρον, 37 γεφύρας καὶ 15 πύλας, ἐξ ὧν ἡ μία, ἡ ὀνομαζομένη τοῦ Βρανδεμβούργου, εἶναι κτισμένη κατὰ τὸ σχέδιον τῶν προπυλαίων τῆς ἀκροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν, ἔχει ἄπειρα ἐκπαιδευτικὰ καταστήματα καὶ Πανεπιστημεῖον διασημότατον, εἰς τὸ ὁποῖον φοιτῶσι 1800 φοιτηταί. — Βρανδεμβοῦργον, ἡ ἀρχαιοτέρα τῶν πόλεων τοῦ τόπου ἔχουσα στρατιωτικὸν σχολεῖον καὶ Λύκειον καί τινα ἐργοστάσια (κάτ. 12 χ.). — Φραγκφούρτη, ἡ ἐπὶ τοῦ Ὄδερος (κάτ. 25 χιλ.) ὀνομαστὴ διὰ τὰς τρεῖς μεγάλας ἐμπορικὰς πανηγύρεις της, καὶ πρωτ: Διοικήσεως.

3. Σαξωνία Πρωσσικὴ (πληθ. 1,470,000) ἀπὸ τὴν ἀρχαίαν Σαξωνίαν ἀποσπασθεῖσα, μὲ τὴν ὁποίαν συνορεύει· ἔχει κλίμα γλυκὺ καὶ ὑγιεινὸν, καὶ πρωτεύουσαν τὴν Μαγδεβούργην (κάτ. 48 χ.), πόλιν ἐπὶ τοῦ Ἄλβιος ὀχυρὰν καὶ βιομήχανον. — Μερσεβούργη καὶ Ἑρφούρη, πρωτεύουσαι Διοικήσεων.

4. Ἡ Σιλεζία (πληθ. 2,480,000) πρὸς Ἀν: διαῤῥεομένη καθ’ ὅλον τὸ μῆκος αὐτῆς ἀπὸ τὸ Ν-Δ: πρὸς τὸ Β-Δ: ὑπὸ τοῦ Ὄδερος, ἐξερχομένου ἀπὸ τὰ Καρπάθια ὄρη, καθίσταται ἀρκετὰ εὔφορος, ἂν καὶ ἔχῃ καὶ πολλὰς λίμνας καὶ τέλματα. Παράγει λινάριον, σιτάριον, ταβάκον καὶ ἐρυθρόδανον· καὶ ποίμνια δὲ προβάτων τρέφει πάμπολλα, δίδοντα μαλλίον ἐξαίρετον, ἐκ τοῦ ὁποίου τεχνουργοῦνται διάφορα ὑφάσματα εἰς τὰ τεχνουργεῖα τοῦ τόπου, ἔχοντος καὶ μεταλλεῖα σιδήρου ἀρκετὰ πλούσια, καὶ μεταλλικὰ ὕδατα πάμπολλα. — Π. Βρεσλὼ ἢ Βρατισλαυΐα (κάτ. 100 χ.) ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς ὄχθης τοῦ Ὄδερος, ὡραία καὶ μεγάλη πόλις, καὶ τρίτη ἕδρα τοῦ βασιλέως, εἶναι τὸ κέντρον τοῦ ἐμπορίου τῆς Σιλεζίας, ἔχουσα καὶ πανεπιστημεῖον ὀνομαστὸν, καὶ ἄλλα διάφορα ἐκπαιδευτικὰ καταστήματα. — Διεγνίτση καὶ Ὀπέλνη, πρωτ: Διοικήσεων. Γλάτση δὲ καὶ Νεΐσση φρούρια.

385. Το βασιλειον της πρωσσιας σύγκειται ἀπὸ τὰς ἄνω ῥηθείσας χώρας, αἵτινες ἀνήκουσιν εἰς τὴν Γερμανίαν, ὡς κατατεταγμέναι εἰς τὴν Γερμανικὴν (376 καὶ 384 β), καὶ ἀπὸ δύο ἑτέρας, τὴν κυρίως λεγομένην Πρωσσίαν, καὶ ἀπὸ τὸ Μέγα Δουκάτον, ἢ τὸν νομὸν τοῦ Ποσένου. Διὰ ν’ ἀπαρτίσωμεν λοιπὸν τὴν περιγραφὴν τοῦ βασιλείου τούτου, μένει ἤδη νὰ διαλάβωμεν καὶ περὶ τῶν δύο τελευταίων.

1. Ἡ ἰδίως Πρωσσία πρὸς Ἀν: τῆς Πομερανίας ἐκτεινομένη παρὰ τὴν Βαλτικὴν θάλασσαν πρὸς Β: ἔχει κλίμα ψυχρὸν καὶ γῆν ἐπίπεδον, διαῤῥεομένην ὑπὸ τοῦ Οὐϊστούλα ποτ: καὶ τοῦ Νιεμήνου, καὶ πλήθουσαν λιμνῶν καὶ τελμάτων. Ὁ τόπος παράγει γεννήματα καὶ λινάριον, ὄχι ὅμως καὶ κρασίον· τὰ δὲ παράλια ὄντα τεναγώδη δίδουσι καὶ ἴδιον προϊὸν τὸ ἤλεκτρον. — πληθ. 2,500,000 τοῦ νομοῦ ὅλου διαιρουμένου εἰς 4 Διοικήσεις.

Πόλεις. Καινισβέργη, πρωτεύουσα ἐπὶ τοῦ Πραίγελος ποταμοῦ, ἐμπορικὴ καὶ βιομήχανος μὲ 72 χιλ. κατ. — Δανζίκη, παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Οὐϊστούλα ποταμοῦ (ἐκβάλλοντος εἰς τὸν τῆς Βαλτικῆς κόλπον τὸν ἐπονομαζόμενον τῆς Δανζίκης) ὀχυρωτάτη πόλις καὶ ἐμπορικωτάτη, ἔχουσα 67 χιλ: κατ. — Θόρνον, παρὰ τὸν Οὐϊστούλαν (κάτ. 12 χιλ.) ὀχυρὰ πόλις καὶ πατρίς τοῦ Κοπερνίκου (ἀνήκουσα εἰς τὴν Πρωσσικὴν Πολωνίαν). — Ἐλβίγγη, ὀχυρὰ πόλις καὶ ἐμπορικὴ ἐπὶ ὁμωνύμου ποτ. (κάτ. 22 χιλ.). — Τιλσίτη (κάτ. 12 χιλ.) ἐπὶ τοῦ Νιεμήνου, ὀνομαστὴ διὰ τὴν κλεισθεῖσαν ἐν αὐτῇ εἰρήνην μεταξὺ Γάλλων, Αὐστριακῶν καὶ Πρώσσων κατὰ τὸ 1807.

2. Τὸ Μέγα Δουκάτον τοῦ Ποσένου ἢ Ποσενία, πρὸς Β: τῆς Σιλεζίας, διαιρούμενον εἰς δύο διοικήσεις, καὶ περιέχον 1,080,000 κατ. ἐξ ὧν οἱ πλεῖστοι εἰσὶ Πολωνοὶ καὶ τοῦ δυτικοῦ δόγματος. — Πρωτ: Πόσενον, καὶ Πόσνανον, ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Οὐάρθρα ὀχυρὰ πόλις, ἄλλοτε πρωτεύουσα τῆς Πολωνίας εἰς ὡραίαν πεδιάδα, ἔχουσα 36 χιλ: κατ: καὶ πολλὰ μοναστήρια. — Βρομβέργη, (7 χιλ: κατ:) εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς διώρυγος τῆς κοινωνούσης μὲ τὸν Νέτσον ποταμόν. — Ὁ βασιλεὺς τῆς Πρωσσίας ἐγνωρίζετο ὡς κυριάρχης καὶ τῆς ἐν Ἑλβετίᾳ τοπαρχίας τῆς Νευσιατέλης, ἀλλὰ παρῃτήθη αὐτῆς κατὰ τὸ ἔτος 1857.

386. Ἡ Πρωσσικὴ μοναρχία διαιρεῖται εἰς ὀκτὼ νομοὺς ἢ ἐπαρχίας ὑποδιαιρουμένας εἰς 25 διοικήσεις. Οἱ ἓξ νομοὶ μετέχουσι τῆς Γερμανικῆς συμμαχίας, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω· ὅλον δὲ τὸ βασίλειον περιέχει ὑπὲρ τὰ 16 ½ ἑκατομ: κατοίκων, ἐξ ὧν τὰ ⅔ εἶναι προτεστάνται· Ἰσραηλῖται δὲ ἕως 180 χιλ: καὶ οἱ λοιποὶ καθολικοί. — Ἡ Κυβέρνησις εἶναι Μοναρχία διαδοχικὴ συνταγματική. — Ἔχει ἐτησίαν πρόσοδον περὶ τὰ 400 ἑκατομ: φράγκων καὶ δημόσιον χρέος ἔντοκον 920. — Στρατὸς δὲ τακτὸς διατηρεῖται ἐν καιρῷ εἰρήνης 107 χιλ. Ἡ γεωργία καὶ ἡ βιομηχανία εἰς τὰς πλειοτέρας ἐπαρχίας ἔφθασαν εἰς τὸν ἀνώτατον βαθμὸν τῆς ἀναπτύξεώς των, διότι ὑπολογίζονται 1 καὶ ½ ἑκατομ: ἵππων, 4 ½ ἑκατομ: κερασφόρων μεγάλων ζώων, καὶ 12 ἑκατομ: προβάτων· τὰ δὲ γεωργικὰ προϊόντα ἀρκοῦσιν εἰς τὴν διατροφὴν τῶν κατοίκων, ἂν καὶ ὁ τόπος δὲν εἶναι πανταχοῦ εὔφορος.

387. ιστορικον. Ὀλίγα τῆς Εὐρώπης κράτη ἔτυχον τοσαύτης ταχείας αὐξήσεως, ὅσης ἡ Πρωσσικὴ Μοναρχία. Οἱ μεταξὺ τῶν ποταμῶν Οὐϊστούλα καὶ Ἄλβιος (Ἔλβα) τόποι ὑπῆρξαν ἡ πρωτίστη ἐπικράτεια αὐτοῦ τοῦ τόπου, κατ’ ἀρχὰς ὀνομασθέντος Μαργραβιάτου. Περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ ΙΓ′. αἰῶνος οἱ Ἱππόται τοῦ Τευτονικοῦ τάγματος κατήχησαν τοὺς Πρώσσους εἰς τὸν Χριστιανισμὸν, ὄντας ἕως τότε εἰδωλολάτρας. Ὁ ἀρχηγὸς αὐτοῦ ταῦ τάγματος, Ἀλβέρτος τοῦ Βρανδεβούργου, κατέστη κύριος αὐτοῦ τοῦ τόπου, τὸν ὁποῖον οἱ διάδοχοί του ηὔξησαν προσκτήσαντες καὶ ἄλλα κράτη εἰς τὴν Γερμανίαν. Εἷς ἐξ αὐτῶν, Φριδερῖκος ὀνομαζόμενος, ἔλαβε τὸν τίτλον τοῦ βασιλέως, κατὰ τὸ 1701 στεφθεὶς εἰς Καινιβέργην, καὶ ἔκτοτε διέμεινε βασίλειον. Περὶ τὰ μέσα τοῦ αὐτοῦ αἰῶνος καὶ ἑξῆς ἐπὶ τοῦ Β′. Φριδερίκου, τοῦ ἐπονομασθέντος Μεγάλου, καὶ τοῦ διαδόχου αὐτοῦ, ἔλαβε μεγίστην αὔξησιν ἐκ τῆς διανομῆς τῆς Πολωνίας (εἰς τοὺς βασιλεῖς τῆς ὁποίας ὑπῆρξέ ποτε ὑποτελὴς ἡ Πρωσσία) καὶ ἄλλων τινῶν ἐπικρατειῶν. Ἐπὶ τῆς δυναστείας τοῦ Ναπολέοντος, ὑπέφερε πολλὰ δυστυχήματα τὸ βασίλειον τοῦτο καὶ μεταβολάς· ἀλλὰ κατὰ τὸ 1815, ἐπὶ τῆς ἐν Βιέννῃ συνελεύσεως τῶν βασιλέων, ἐσυστήθη εἰς τὰ ὁποῖα ἔχει τὴν σήμερον ὅρια, καὶ ἔλαβε θέσιν μεταξὺ τῶν 5 μεγάλων δυνάμεων τῆς Εὐρώπης, αἵτινες εἰσὶν ἡ Ἀγγλία, Ῥωσσία, Αὐστρία, Γαλλία καὶ Πρωσσία. Κατὰ δὲ τὸ 1848 ὑπέστη καὶ ἡ Πρωσσία τὴν κοινὴν τῆς Γερμανίας μεταπολίτευσιν συνταγματισθεῖσα (^[12]).

388. η αυστριακη αυτοκρατορια περιλαμβάνει τὰς ἐκτεταμένας χώρας τὰς μεταξὺ Βαυαρίας, Ἑλβετίας, Ἀδριατικοῦ πελάγους, τῆς Τουρκίας, τῆς Ῥωσσίας καὶ τῆς Πρωσσίας· διασχίζεται δὲ ἀπὸ τὸν Δούναβιν, ὅστις, πηγάζων εἰς τό Μέγα Δουκάτον τῆς Βάδης, ῥέει ἀπὸ Δ: πρὸς Ἀν: δεχόμενος τὸν Ἴσαρον καὶ τὸν Ἵννον, ἔπειτα τὸν Σαῦον, τὸν Δραῦον, τὸν Θείσην, χωρίζει τὴν Αὐστρίαν ἀπὸ τὴν Τουρκίαν, καὶ ἐκβάλλει εἰς τὴν Μαύρην θάλασσαν.

Ἡ Αὐτοκρατορία αὕτη ἔχει περὶ τὰ 36 ἑκατομ: ὑπηκόων, 670 ἑκατομ: φρ: πρόσοδον, 500—600 χ: στρατοῦ εἰς καιρὸν εἰρήνης καὶ διπλάσιον εἰς καιρὸν πολέμου. Ἐπικρατεστέρα θρησκεία εἷναι ἡ τῶν Καθολικῶν, ἀλλὰ καὶ Εὐαγγελικοὶ εἶναι πολλοὶ, καὶ Ἰουδαῖοι ὀλίγοι, τοῦ Ἀνατολικοῦ δὲ δόγματος ἕως 5 ἑκατομ. Παρεκτὸς δὲ τῶν μνημονευθέντων Γερμανικῶν τόπων (374) περιλαμβάνει καὶ τοὺς ἑξῆς, ἔχοντας ὑπὲρ τὰ 24 ἑκατομ: κατοίκων.

380. Τὴν Αὐστριακὴν Πολωνίαν, περιλαμβάνουσαν τὴν Γαλλικίαν, τὴν Λοδομιρίαν, Κρακοβίαν καὶ Βουκοβίναν (μεταξὺ Μοραυΐας, Ῥωσσίας καὶ Οὐγγαρίας, πληθ. 4,680,000) διαιρουμένην εἰς 16 κύκλους ἢ ἐπαρχίας. Πρωτεύουσα τῆς χώρας εἶναι ἡ Λεμβέργη (κάτ: 75 χιλ: ἐξ ὧν 21 χιλ: Ἰσραηλῖται) ἐμπορικὴ πόλις μὲ πανεπιστημεῖον. — Βρόδη (κάτ: 24 χιλ: ἐξ ὧν αἱ 18 Ἰσραηλῖται) εἰς τὰ σύνορα τῆς Ῥωσσίας, μὲ τὴν ὁποίαν ἔχει καὶ μέγα ἐμπόριον. — Ἡ Κρακοβία (353), ἀρχαία πρωτεύουσα τῆς Πολωνίας, προσετέθη εἰς τὴν Αὐστρίαν κατὰ τὸ 1846 (κάτ: 40 χιλ:). — Ἡ Βουκοβίνα, παραχωρηθεῖσα ἀπὸ τὴν Τουρκίαν κατὰ τὸ 1777, κατοικεῖται ὑπὸ Βλάχων. — Πρωτεύουσα ἡ Ξερνοβίτση πλησίον τοῦ Προύθου ποταμοῦ.

390. Τὰς Οὐγγαρικὰς ἐπαρχίας περιλαμβανούσας·

Α′. Τὸ βασίλειον τῆς Οὐγγαρίας ἢ Οὐγγρίας (ἀρχ. Πανονία· πληθ. περὶ τὰ 10 ἑκατομ: ἢ 12 μὲ τοὺς κατοίκους τῆς Σλαβονίας καὶ Κροατίας) κείμενον πρὸς Μ: τῆς Γαλλικίας, ἐκ τῆς ὁποίας χωρίζεται ὑπὸ τῶν Καρπαθίων ὀρέων. Διαιρεῖται δὲ εἰς 4 Κύκλους ἢ μεγάλα διοικητικὰ τμήματα, ὡς πρὸς τοὺς διαῤῥέοντας τὸν τόπον δύο μεγάλους ποταμοὺς, τὸν Δούναβιν καὶ Θείσης ἢ Θέϊσον. ά) Κύκλος ὁ ἐντεῦθεν τοῦ Δουνάβεως· πρωτ: Βούδη, καὶ ἄλλαι πόλεις σημαντικαὶ αὐτοῦ Πρεσβούργη, Κρεμνίτσα, Σχεμνίτσα, Πέστη, Κεσκεμέτη κλ. — β′) Κύκλος ὁ πέραν τοῦ Δουνάβεως, πρωτεύουσα Οἰδεμβοῦργον, καὶ ἄλλαι πόλεις Ῥαάβη καὶ Κομόρνον. — γ′) Κύκλος ὁ ἐντεῦθεν τοῦ Θείσου· πρωτεύουσα Ἐρλαύη, ἄλλαι πόλεις Μεσκόλη, Κασχὼ καὶ Τοκάη. — δ′) Κύκλος ὁ πέραν τοῦ Θείσου· πρωτεύουσα Δεβρετσίνη, καὶ ἄλλαι πόλεις Σεγγέδινον καὶ Τεμεσβάρη. — Ἡ εἰς τὸν ά. Κύκλον Πρεσβούργη εἷναι ἡ ἀρχαία μητρόπολις τοῦ βασιλείου ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς ὄχθης τοῦ Δουνάβεως 18 λεύγας μόλις ἀπέχουσα τῆς Βιέννης (κάτ. 40 χιλ: ὧν οἱ πλεῖστοι Γερμανοί). — Βούδη (ἢ Ὄφεν Γερμανιστὶ κατ: 40 χιλ: ὧν οἱ πλεῖστοι Γερμανοί), καθέδρα τῶν βασιλέων τοῦ τόπου, καὶ τοῦ νῦν Πρίγκιπος Παλατίνου, τοῦ προεδρεύοντος τὴν Οὐγγαρικὴν Δίαιταν. Ἡ πόλις αὕτη ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τὸ 1526 καὶ ἐκρατήθη ἱκανὸν καιρὸν μὲ πολλοὺς ἄλλους τόπους τοῦ βασιλείου. — Πέστη (80 χιλ: κατ.) καταντικρὺ τῆς Βούδης ἐπὶ τῆς ἀριστερᾶς ὄχθης τοῦ Δουνάβεως, κοινωνούσης μ’ ἐκείνην διὰ μακρᾶς γεφύρας ἐκ πλοίων· ἐπίσημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖόν της, διὰ τὸ ἐμπόριον καὶ τὰ χειροτεχνήματά της, κατοικεῖται δὲ ὑπὸ Μαγιάρων, Γερμανῶν, Γραικῶν καὶ Σλάβων. — Δεβρετσίνη (κάτ. 45 χιλ:) πρὸς τὰ σύνορα τῆς Τρανσυλβανίας, ἀξιολογωτάτη πόλις τοῦ βασιλείου διὰ τὸ ἐμπόριον καὶ τὴν ποικίλην βιομηχανίαν της. — Εἰς τὰ ἀρκτῷα μέρη τῆς χώρας, κατοικηθέντα τὰ πλεῖστα ὑπὸ τῶν Γερμανῶν, εὑρίσκονται πλούσια μεταλλεῖα, καὶ αἱ πόλεις αἱ ὀνομαζόμεναι ὀρειναὶ, οἷον· Σχεμνίτσα, ἔχουσα 17 χιλ: κατοίκων, ἐξ ὧν αἱ 5 χιλ: μεταλλορύχοι, καὶ περίφημον Ἀκαδημίαν τῶν μεταλλείων· τὰ μεταλλεῖα αὐτῆς, δίδοντα χρυσὸν, καὶ ἄργυρον καὶ μόλυβδον, λογίζονται ὡς τὰ πλουσιώτερα τῆς Εὐρώπης. — Κρεμνίτσα (κάτ: 10 χιλ:) ἀξιόλογος καὶ αὐτὴ διὰ τὰ τοῦ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου μεταλλεῖα καὶ διὰ τὸ νόμισμά της (οἷον τὰ λεγόμενα φλωρία τῆς Κρεμνίτσας). — Νευσόχλη (κάτ: 10 χιλ:) ἔχουσα μεταλλεῖα χρυσοῦ ἀξιόλογα. — Φρούρια δὲ ὀνομαστὰ τοῦ τόπου εἶναι τὸ Κομόρνου ἐπὶ νήσου εἰς τὰς συμβολὰς τοῦ Βαάγγου μετὰ τοῦ Δουνάβεως (κάτ: 18 χιλ:). — Ζεγγέδινον, πρὸς τὸ Μ-Ἀν τοῦ Κομόρνου (κάτ: 32 χιλ:) ὁμοίως εἰς τὰς συμβολὰς τῶν ποτ: Μούρου καὶ Θείσου, ὀχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ πόλις. — Τεμεσβάρη ἔτι Μ-Ἀν: ὡραιοτάτη καὶ εὐκραεστάτη πόλις (κάτ: 12 χιλ:) φέρουσα παμβάκιον, ὀρύζιον, καὶ ἄλλα προϊόντα τῶν μεσημβρινῶν τόπων.

Κλίμα, προϊόντα, κάτοικοι, πολίτευμα, θρησκεία.

Τὸ κλίμα τῆς Οὐγγαρίας, ἂν καὶ παραλλάσσῃ κατὰ τὴν διάφορον θέσιν τῶν διαφόρων τόπων, ἐν γένει εἶναι εὔκρατον καὶ εἰς μέρη μάλιστα θερμόν· καὶ ἡ γῆ, καίτοι ἀτελῶς καλλιεργουμένη, εἶναι πολλῶν καὶ διαφόρων προϊόντων παραγωγός. Γεννήματα γίνονται ἱκανὰ πρὸς διατροφὴν τῶν κατοίκων, καὶ εἰς τὸ μεσημβρινὸν μέρος καλλιεργοῦνται ὀρύζιον, λινάριον, ταβάκος ἐξαίρετος, καὶ ὅλα τὰ ὀπωρικὰ τῶν μεσημβρινῶν τόπων, καὶ κρασιά γίνονται πολλὰ καὶ καλὰ, ἐξ ὧν τὰ ἐξαίρετα παράγονται ἀπὸ ἀμπελῶνας εἴς τινας ὑπωρείας τῶν Καρπαθίων καλλιεργουμένας, καὶ εἰς τὰ πέριξ τοῦ Τοκάη· καὶ κτηνοτροφίαν ἔχει ὁ τόπος ὄχι εὐκαταφρόνητον, μάλιστα ἵππων καὶ βοῶν. Ἐν ᾧ δ’ αἱ πεδιάδες εἰσὶν ἄδενδροι, τὰ ὄρη σκεπάζονται ἀπὸ ὡραῖα δάση, καὶ μεταλλεῖα πλουσιώτατα περιέχουσι καὶ ὕδατα μεταλλικά. — Κατοικοῦσι δὲ τὸν τόπον κυρίως τρία ἔθνη διακρινόμενα ἀπ’ ἀλλήλων. ά) οἱ Οὔγγροι καὶ Ματζιάροι ἢ Μαγυάροι λεγόμενοι· οὗτοι ὑπὲρ τὰ 4 ἑκατομ: ἀριθμούμενοι, εἶναι οἱ κρατοῦντες εὐγενεῖς καὶ ἰδιοκτῆται τοῦ τόπου, ἀπολαύοντες καὶ πολιτικὰ δικαιώματα· ὡραίου ἀναστήματος ἄνθρωποι, ῥωμαλαῖοι, ζωηροὶ καὶ μάχιμοι, λαλοῦντες γλῶσσαν ἰδίαν, ὁμοιάζουσαν μὲ τὴν τῶν Φινλανδῶν, μετὰ τῶν ὁποίων φαίνεται ὅτι ἔχουσι καὶ τὴν αὐτὴν καταγωγὴν ἐκ τῆς Μογγολικῆς φυλῆς. β′) οἱ Σλάβοι (5 ἑκατομ:). Οὗτοι εἶναι ὅλοι χωρικοὶ, δουλοπάροικοι, διαιρούμενοι εἰς Σλαβάκους, κατοικοῦντας τοὺς δυτικοὺς καὶ ἐν τῷ μέσῳ τόπους τῆς χώρας, καὶ εἰς Κροάτας, κατοικοῦντας τοὺς μεσημβρινούς. γ′) Γερμανοί· οὗτοι (πληθ. 1 καὶ ½ ἑκατομ: ὧν οἱ πλεῖστοι Προτεστάνται) μετοικίσαντες περὶ τὴν Ζ′. καὶ ΙΒ′. ἑκατονταετηρίδα πρὸς τὰ βόρεια μέρη, συνῴκισαν πόλεις, μετενεγκόντες τὴν βιομηχανίαν καὶ τὴν μεταλλουργίαν. — Εὑρίσκονται δὲ καὶ Βλάχοι (πληθ. 600 χιλ.) ἀπόγονοι πιθανῶς τῶν ἀρχαίων Δακῶν, ἀναμιχθέντες μὲ τοὺς ἀρχαίους Ῥωμαίους, ὅλοι ὄντες ποιμένες καὶ ἁμαξηλάται· καὶ Ἑβραῖοι (πληθ. 150 χιλ:) μετερχόμενοι ἐμπόριον καὶ τέχνας· καὶ τέλος ἕως 30 χιλ: Βοεμοὶ ἢ γύφτοι, πλάνητες καὶ φερέοικοι, μετερχόμενοι μικρὰν σιδηρουργίαν. Ἡ βιομηχανία μετρίως ἀνεπτυγμένη συγκεντροῦται εἰς τὰς κυριωτέρας πόλεις, ἐνεργουμένη ὑπὸ τῶν Γερμανῶν κυρίως, καθὼς καὶ τὸ ἐμπόριον ὑπὸ τῶν Ἑβραίων. Ἕκαστον ἔθνος λαλεῖ ἰδίαν γλῶσσαν. — Ἡ ἐπίσημος γλῶσσα τῆς Κυβερνήσεως ἦτο ἡ Λατινικὴ καὶ ἀπὸ τὰς ἀρχὰς τῆς παρούσης ἑκατονταετηρίδος εἰσήχθη καὶ ἡ Οὐγγρική. — Εἰς τὰς ὑψηλὰς συναναστροφὰς λαλεῖται ἡ Γερμανικὴ, καὶ ἡ Σλαβικὴ μεταξὺ τῶν χωρικῶν. — Θρησκεία. Ὑπὲρ τὰ 4 ἑκατομ: εἶναι τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, 2 τῆς Προτεσταντικῆς καὶ ὑπὲρ τὰ 3 ἑκατομ: τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἐκτὸς 600 χιλ: οἵτινες εἶναι Οὐνῖται, δηλ. ἀναγνωρίζουσι τὴν κυριαρχίαν τοῦ Πάπα.

Τὸ βασίλειον τῆς Οὐγγαρίας εἶναι συνταγματικὴ Μοναρχία διαδοχική. Ἔχει Βουλὰς τῶν ἀντιπροσώπων δύω· ἡ μὲν σύγκειται ἀπὸ τοὺς εὐγενεῖς καὶ ἀπὸ τὸν ἀνώτατον κλῆρον τοῦ Δυτικοῦ καὶ τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος, ὄντα πλουσιώτατον· ἡ δὲ δευτέρα ἀπὸ τοὺς ἀντιπροσώπους τοῦ κατωτέρου κλήρου καὶ τῶν κατωτέρων εὐγενῶν, καὶ ἀπὸ τοὺς ἀντιπροσώπους 49 πόλεων λεγομένων ἐλευθέρων. Ὁ Βασιλικὸς Παλατῖνος εἶναι ὁ ἀντιπροσωπεύων τὸν Αὐτοκράτορα καὶ προεδρεύων τῆς πρώτης βουλῆς. Οἱ χωρικοὶ εἶναι εἵλωτες, μὴ δυνάμενοι νὰ ἔχωσιν ἰδιοκτησίαν ἀκίνητον, πληρόνοντες τὸ δέκατον τοῦ εἰσοδήματος τῆς ἐργασίας των εἰς τὸν κλῆρον, καὶ τὸ ἔννατον εἰς τὸν αὐθέντην των τὸν ἰδιοκτήτην τῆς γῆς, διὰ τὸν ὁποῖον ἐργάζονται καὶ 104 ἡμέρας τοῦ ἔτους. Αὐτοὶ μετὰ τῶν κατοίκων τῶν πόλεων πληρόνουσιν ὅλους τοὺς δημοσίους φόρους.

Β′. Μέγα Δουκάτον τῆς Τρανσυλβανίας· (ἤτοι τοῦ μεταξὺ δασῶν τόπου) πρὸς Ἀν: ὀρεινὸς, καὶ δασώδης καὶ ἄγριος τόπος τῶν Καρπαθίων, ὑπὸ τῶν ὁποίων περικλείεται πανταχόθεν καὶ ἐπονομάζεται, διαιρούμενος εἰς 3 τμήματα κατὰ τὰ τρία κατοικοῦντα αὐτὸν ἔθνη τῶν Οὔγγρων, τῶν Σαξόνων καὶ τῶν Τζεκλέρων ἢ Τσέκλων. — Εἰς τὸν τόπον τῶν Οὔγγρων πρὸς δυσμὰς πόλεις· Κλαουτζεμβούργη, πρωτεύουσα τῆς διοικήσεως μὲ 26 χιλ: κατοίκων. — Καρλοβούργη ἤ Οὐϊσεμβούργη, φρούριον μὲ 8 χιλ: κατοίκων. — Εἰς τὸν τόπον τῶν Σαξόνων πρὸς Μεσημβρ: — Ἑρμανστάτη (κάτ: 20 χιλ:) βιομήχανος πόλις, ἔχουσα καὶ ἓν Λύκειον. — Κρονστάτη (κάτ: 36 χιλ:) τὸ κέντρον τῆς βιομηχανίας καὶ τοῦ ἐμπορίου ὅλου τοῦ τόπου, κεῖται πρὸς τὰ μεθόρια τὰ πρὸς τὴν Βλαχίαν. Εἰς τὴν χώραν τῶν Τζεκλέρων πρὸς Ἀν: — Πρωτεύουσα Νευμάρκη, μὲ 10 χιλ: κατ. — Τὸ Δουκάτον τοῦτο μετέχει τῶν ἐλευθεριῶν τοῦ βασιλείου τῆς Οὐγγαρίας.

Γ′. Τὸν Στρατιωτικὸν Νομόν. — Ὀνομάζεται οὕτως ὁ τόπος ὁ κατὰ μῆκος τῶν Τουρκικῶν μεθορίων κείμενος, ἀπὸ τὴν Ἀδριατικὴν θάλασσαν μέχρι τῆς Μολδαυΐας, δηλ: τὸ πρὸς τὰ μεθόρια μέρος τῆς Κροατίας, τῆς Σλαβονίας, Οὐγγαρίας καὶ Τρανσυλβανίας. — Οἱ κάτοικοι ὄντες Οὔγγροι, Βλάχοι, Ἰλλυριοὶ καὶ οἱ πλειότεροι Κροάται, καὶ τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος, ἔχουσι στρατιωτικὸν ὀργανισμόν. Ἕκαστος τῶν χωρικῶν εἶναι καὶ στρατιώτης, ἔχων ἰδιοκτησίαν καὶ πληρόνων ἐλάχιστον φόρον, ἀλλὰ ὢν ὑποχρεωμένος νὰ φυλάττῃ τὰ σύνορα ἀπὸ τὴν εἰσβολὴν τῶν Τούρκων καὶ τῆς πανώλους. Ἡ Κυβέρνησις ἐνδύει καὶ ὁπλίζει τὸν στρατιώτην, ἀλλὰ δὲν μισθοδοτεῖ αὐτὸν, εἰμὴ ἐν καιρῷ πολέμου. Εἰς τοιαύτην περίπτωσιν ὁπλίζονται ὑπὲρ τὰς 100 χιλ: ἐν καιρῷ δὲ εἰρήνης ἕως 45 χιλ: ὑπηρετοῦσι. Φημίζονται δὲ διὰ τὴν ἀνδρείαν καὶ τὴν τόλμην των. — Πόλεις εἰς αὐτὸν τὸν νομόν· — 1) Εἰς τὴν στρατιωτικὴν Κροατίαν (πληθ. 450 χιλ:) — Ζέγγη, ἐλεύθερος λιμὴν εἰς τὴν Ἀδριατικὴν θάλασσαν μὲ 5 χιλ: κατοίκων. — 2) Εἰς τὴν στρατιωτ: Σλαβονίαν (πληθ. 250 χιλ:) Σεμλῖνον (κατ: 40 χιλ:) φρούριον σημαντικὸν, πλησίον τῶν ἐκβολῶν τοῦ Σαύου εἰς τὸν Δούναβιν καταντικρὺ τοῦ Βελιγραδίου. — 3) Εἰς τὴν στρατ: Οὐγγαρίαν ἢ τὸ Βανάτον (πληθ. 240 χιλ:). — Πάνσχοβα μὲ 10 χιλ: κατοίκων ἐπὶ τοῦ Δουνάβεως. — 4) Εἰς τὴν στρατ: Τρανσυλβανίαν (πληθ. 160 χιλ:) οὐδεμία ὑπάρχει πόλις ἀξία λόγου. Τὸ μὴ στρατιωτικὸν τμῆμα τῆς Κροατίας ἔχει πρωτεύουσαν τὴν Ἀγάμην ὅπου ἑδρεύει καὶ ὁ στρατιωτικὸς διοικητὴς τοῦ νομοῦ· τὸ δὲ μὴ στρατιωτικὸν τῆς Σλαβονίας ἔχει τὴν Ἐτζέκην.

Δ′. Τὸ Βασίλειον τῆς Δαλματίας· περιλαμβάνει τὴν μεταξὺ δυτικῆς Τουρκίας καὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης ἐκτεινομένην λωρίδα ὁμοῦ μὲ τὰς παρακειμένας νήσους (πληθ. 360 χιλ:) καὶ διαιρεῖται εἰς 4 τμήματα. Τὰ δύο περιλαμβάνουσι τὴν ποτὲ Ἑνετικὴν Δαλματίαν. — Πρωτεύουσα Ζάρα καὶ Σπάλαθρον (ἀνὰ 3 χιλ: κατοίκων). Τὸ τρίτον εἶναι ἡ πάλαι ποτέ δήμοκρατία τῆς Ῥαγούσης. — Πρωτεύουσα Ῥαγοῦσα ἢ Ῥαγοῦζα, πόλις ὀχυρὰ καὶ εὐλίμενος (κάτ: 5 χιλ:) ἀπὸ τοῦ Ζ′. αἰῶνος κτισθεῖσα καὶ διατηρήσασα τὴν ἐλευθερίαν της μέχρι τοῦ 1805. Τὸ δὲ τέταρτον εἶναι ἡ πρότερον Ἑνετικὴ Ἀλβανία. — Πρωτ: Κάταρον, ἔχουσα κάλλιστον λιμένα καὶ 5,200 κατοίκων. — Μίαν λεύγαν μακρὰν τῆς Ζάρας κεῖται τὸ χωρίον τῶν Σαλόνων (ἀρχ. Μαρτία Ἰουλία), ὅπου ὁ αὐτοκράτωρ Διοκλητιανὸς, παραιτηθεὶς τῆς αὐτοκρατορίας, ἔζησεν ὡς ἰδιώτης φυτεύων τὰ λάχανά του, καὶ ἀπεβίωσε τὸ 413 μετὰ Χριστόν. Εἰς δὲ τὴν Ζάραν φαίνονται εἰσέτι τὰ λείψανα τοῦ ἐκτεταμένου παλατίου αὐτοῦ τοῦ Αὐτοκράτορος.

Ἡ χώρα τῆς Δαλματίας παράγει κρασία καὶ ἔλαιον, καὶ ὅλας τὰς τῶν μεσημβρινῶν τόπων ὀπώρας, ἀλλ’ εἶναι ξηρὸς καὶ ἄνυδρος τόπος, διασχιζόμενος ἀπὸ τοὺς τελευταίους κλάδους τῆς σειρᾶς τῶν Ἄλπεων, ἀποληγούσης πρὸς Μ: εἰς τὸ Μοντενέγρον (Μαυροβοῦνι), τοῦ ὁποίου οἱ κάτοικοι, ὄντες τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος, διασώζονται ἀνεξάρτητοι εἰς τὰ Τουρκικὰ μεθόρια.

391. Τὸ Λομβαρδοβενετικὸν βασίλειον περιλαμβάνει τοὺς ἐν τῇ Ἰταλίᾳ ὑποκειμένους εἰς τὴν Αὐστριακὴν αὐτοκρατορίαν τόπους, ἀλλὰ περὶ τούτων θέλομεν λαλήσει κατωτέρω (407).

392. Ἡ Αὐστρία ἐν γένει ἔχει κλίμα εὔκρατον καὶ ὐγιηρόν. Πολλαὶ σειραὶ ὀρέων ἐκ τῶν Καρπαθίων καὶ Ἄλπεων διέρχονται αὐτὴν, καὶ ἐκτεταμένοι πεδιάδες σχηματίζονται κατὰ τὴν Γαλλικίαν, Βοεμίαν καὶ Οὐγγαρίαν. Πολλοὶ ποταμοὶ πλευστοὶ, διαῤῥέοντες αὐτὴν, καὶ διὰ διωρύγων ἑνούμενοι, καθὼς καὶ σιδηρόδρομοι, κατὰ διαφόρους διευθύνσεις διακλαδιζόμενοι, εὐκολύνουσι τὴν μεταξὺ τῶν διαφόρων ἐπαρχιῶν κοινωνίαν καὶ τῆς πρωτευούσης, μετὰ τῶν πρωτευουσῶν τῶν σημαντικωτέρων ἐπικρατειῶν. Τὸ μεγαλήτερον μέρος τῆς Αὐστριακῆς Αὐτοκρατορίας περιλαμβάνεται εἰς τὸ λεκανοπέδιον τοῦ Δουνάβεως, χυνομένου εἰς τὴν Μαύρην θάλασσαν· ἡ Βοεμία, εἰς τὸ τοῦ Ἄλβιος χυνομένου εἰς τὴν Γερμανικὴν θάλασσαν· ἡ Σιλεζία δὲ ἡ Αὐστριακὴ, εἰς τὸ τοῦ Ὄδερος, χυνομένου εἰς τὴν Βαλτικήν· ἡ Γαλλικία, ἐν μέρει εἰς τὸ τοῦ Οὐϊστούλα, χυνομένου καὶ τούτου εἰς τὴν Βαλτικὴν, καὶ ἐν μέρει εἰς τὸ τοῦ Δνειστέρου καὶ τοῦ Δουνάβεως, χυνομένων εἰς τὴν Μαύρην θάλασσαν. Ἡ γῆ εἶναι εὔφορος καὶ καλῶς καλλιεργημένη, παράγουσα ἀφθόνως ὅλα τὰ πρὸς τὸ ζῂν ἀναγκαῖα. Ἔχει δὲ ὁ τόπος καὶ μεταλλεῖα χρυσοῦ, καὶ ἀργύρου, σιδήρου, χαλκοῦ, μολύβδου κλ. καὶ δάση σκεπάζοντα τὸ πεμπτημόριον αὐτοῦ. — Τὰ μεταλλεῖα τοῦ χρυσοῦ εἰς τὴν Οὐγγαρίαν εἶναι τὰ πλουσιώτατα τῶν τῆς Εὐρώπης· ἡ δὲ βιομηχανία ἤρχισε ἀπὸ τοῦ τελευταίου αἰῶνος νὰ τελειοποιῆται.

Οἱ κάτοικοι τῆς Αὐτοκρατορίας εἶναι διαφόρου καταγωγῆς, καὶ γλώσσας λαλοῦσι διαφόρους. — ά) Οἱ τοῦ Σλαβικοῦ γένους εἶναι οἱ περισσότεροι, συμποσούμενοι εἰς 15 ½ ἑκατομ. — β′) Οἱ Γερμανοὶ ἢ Ἀλλαμάνοι εἰς 6 ¹/₅ ἑκατομ. — γ′) Οἱ Μαγυάροι ἢ Οὔγγροι ἕως 5 ἑκατομ. — δ′) Οἱ Ἰταλοὶ ἕως 4,700,000. — έ) Οἱ Βλάχοι ἕως 1,800,000. — στ′) Οἱ Ἰσραηλῖται ἕως 180 χιλ. — ζ′) Οἱ λεγόμενοι Βοεμοὶ ἢ Ἀτσιγγάνοι καὶ Γύφτοι (Αἰγύπτιοι) ἕως 110 χιλ. Οἱ λοιποὶ κάτοικοι εἶναι Ἑλληνικῆς καὶ Ἀρμενιακῆς καταγωγῆς. Εἰς τὰς Γερμανικὰς ἐπαρχίας καὶ Σλαβικὰς ἐπίσημος γλῶσσα εἶναι ἡ Γερμανική· εἰς τὰς Οὐγγρικὰς ἡ Λατινική· εἰς τὸ Λομβαρδοβενετικὸν Βασίλειον ἡ Ἰταλική· ἡ δὲ Σλαβικὴ λαλεῖται κατὰ 5 διαλέκτους· οἷον, τὴν Ῥωσσικὴν, τὴν Πολωνικὴν, τὴν Σερβικὴν, τὴν Οὐϊνδικὴν, καὶ τὴν Βοεμικήν· ἡ δὲ τῶν Βλάχων εἷναι ἀνάμιγμα τῆς Λατινκῆς καὶ τῆς Δακικῆς. — Ἡ ἐπικρατοῦσα θρησκεία εἶναι ἡ τοῦ Δυτικοῦ δόγματος (388).

Ἡ δὲ παιδεία, ἡ γενικὴ καὶ φιλοσοφικὴ, δὲν εἶναι προωδευμένη οὐδ’ ἐλευθέρα εἰς τὴν Αὐστρίαν, οὐδ’ εἰς αὐτὰς τὰς ἐν τῇ Γερμανικῇ συμμαχίᾳ ἀνηκούσας ἐπαρχίας της. Αὗται ἔχουσι πέντε πανεπιστημεία, δύο τὸ Λομβαρδοβενετικὸν βασίλειον, καὶ ἀνὰ ἓν ἡ Οὐγγαρία καὶ ἡ Γαλλικία· ἀλλ’ αὐτὰ δὲν εἶναι ἐκ τῶν ἀνθούντων καὶ διασήμων. Ἡ Κυβέρνησις φαίνεται προσπαθοῦσα ὅλαις δυνάμεσι νὰ διαδώσῃ εἰς τὸν λαὸν τὴν προκαταρκτικὴν καὶ στοιχειώδη ἐκπαίδευσιν, καὶ ἐν γένει τὰς προκαταρκτικὰς καὶ βιομηχανικὰς γνώσεις, δίδουσα ἰδίως τὴν προσοχὴν αὐτῆς εἰς τὸ ὑλικὸν οὗ εἶναι τῶν ὑπηκόων της, καὶ εἰς τὴν αὔξησιν τοῦ ἐθνικοῦ πλούτου.

398. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Αὐτοκρατορία τῆς Αὐστρίας περιλαμβάνει καὶ τὰς χώρας, αἵτινες ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὠνομάζοντο Ῥαιτία, Νωρικὴ, Πανονία καὶ Δακία. Κάρολος ὁ Μέγας, κυριεύσας τὴν Νωρικὴν, ὠνόμασεν αὐτὴν τόπον τῆς Ὀστρίας, ἤγουν πρὸς Ἀνατολάς· ὅθεν καὶ οἱ Αὐτοκράτορες τῆς Αὐστρίας, οἵτινες μέχρι τοῦ 1806 ὀνομάζοντο Αὐτοκράτορος τῆς Γερμανίας, ἀντεποιοῦντο ὅτι ἦσαν διάδοχοι τῶν Ῥωμαίων Αὐτοκρατόρων καὶ τοῦ Μεγάλου Καρόλου. Περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΕ′. αἰῶνος προσεκτήσαντο τὴν Βοεμίαν καὶ Οὐγγαρίαν· τὴν δὲ Γαλλικίαν προσέλαβον κατὰ τὴν διανομήν τῆς Πολωνίας τὸ 175· ἡ δὲ Ἰλλυρία μετὰ τῆς Δαλματίας καὶ τὸ Λομβαρδοβενετικὸν βασίλειον παρεχωρήθησαν τὸ 1814 ὑπὸ τῶν συμμάχων Δυνάμεων μετὰ τὴν καταστροφὴν τοῦ Ναπολέοντος. — Ἡ Κυβέρνησις εἶναι Μοναρχία ἀπόλυτος καθ’ ὅλην τὴν Αὐτοκρατορίαν, πλὴν τῆς Οὐγγαρίας καὶ Τρανσυλβανίας, τῶν ὁποίων οἱ ἀντιπρόσωποι συνεμερίζοντο μετὰ τοῦ Αὐτοκράτορος τὴν νομοθετικὴν ἐξουσίαν (390), μέχρι τῶν συμβεβηκότωυ τοῦ 1848, ὅτε κατηργήθη καὶ αὐτῶν τοῦτο τὸ δικαίωμα. — Πρόσοδον δ’ ἐτησίαν ἔχει ἡ Κυβέρνησις 970 ἑκατομ: φρ: δαπάνην δὲ 1,047,800,000, καὶ χρέος δημόσιον 7,357,960,000.

ΕΛΟΥΗΤΙΑ.

Ἔκτασις ἐπιφ: 39,000 χιλιαμ. ▭ — Πληθ. 2,300,000.

Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 3° 37′ καὶ 8° 9′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 45° 49′ καὶ 47° 50′.

394. Ἡ ελουητια (Ἑλβετία νῦν, ἢ Σβίτσερα) κεῖται μεταξὺ Γαλλίας, Ἰταλίας καὶ Γερμανίας ἐπάνω τινος εἴδους ὀροπεδίου (141), τὸ ὁποῖον μετὰ τὴν Σαβοΐαν εἶναι ὁ ὑψηλότερος τόπος τῆς Εὐρώπης, καὶ τοῦ ὁποίου τὸ μεσημβρινώτερον μέρος ὁρίζεται ἀπὸ τῶν Ἄλπεων τὴν σειράν. Εἰς αὐτὸ τὸ μέρος τὰ ὑψηλότερα Ἄλπεα ὄρη (ἔχοντα ὑπὲρ τὰ 4,700 μ: ὕψος) εἶναι τὸ τοῦ Ἰουγφράου (Παρθενίου) ὅρος, τὸ τοῦ Ἁγίου Γοτάρδου, ὅπου ὁ Ῥῆνος καὶ ὁ Τήσινος ἔχουσι τὰς πηγάς των, καὶ τὸ ὅρος τῆς Φούρχης, ὅπου ἀναβρύει ὁ Ῥοδανός. Τὰ δ’ ἐξ αὐτῶν καταῤῥέοντα ὕδατα γεννῶσι πολλοὺς καὶ μεγάλους ποταμοὺς, ἐκβάλλοντας εἰς ἀντικειμένας θαλάσσας. Μεταξὺ αὐτῶν εἶναι ὁ Ῥῆνος, δεχόμενος ἐκεῖ τὸν Ἄαρα, αὐξόμενον ἀπὸ τὸν Ῥεύσην καὶ Λίμμαθον· ἔπειτα ὁ Ῥοδανὸς ἐκβάλλων εἰς τὴν Μεσόγειον, ὁ Τήσινος (Τίκινος), Ἀδδούας, καὶ ἄλλα πολλὰ ποτάμια, ἐξ ὧν τὰ μὲν χύνονται εἰς τὸν Πάδον, ἐκβάλλοντα εἰς τὴν Ἀδριατικὴν θάλασσαν· τὰ δὲ, εἰς τὸν Δούναβιν, ἐκβάλλοντα εἰς τὸν Εὔξεινον Πόντον. Συστήνουσιν ὡσαύτως καὶ πολλὰς λίμνας μεγάλας· οἷον τὴν τῆς Γενεύης, διὰ τῆς ὁποίας διέρχεται ὁ Ῥοδανός· τὴν τῆς Θούκης καὶ τήν τῆς Βριένσης, ὅθεν διέρχεται ὁ Ἄαρ· τὴν τῆς Ζυρίχης, τὴν τῆς Λυκέρνης, διὰ τῆς πρώτης τῶν ὁποίων διέρχεται ὁ Λίμμαθος, διὰ δὲ τῆς δευτέρας ὁ Ῥεύσης· τὴν τῆς Ζύγγης, τὴν τοῦ Νεουσιατέλου κτλ. Εἰς τοὺς πρόποδας τῶν βουνῶν, καὶ εἰς τὰς μεταξὺ αὐτῶν κοιλάδας, βλέπει τις παχείας βοσκὰς καὶ χωράφια καλῶς καλλιεργημένα· εἰς δὲ τὰς κορυφὰς, βράχους ἀποτόμους καὶ ἀπροσίτους, καὶ παγεῖα ἀπέραντα, ὅθεν διάφοροι ῥύακες ἀπὸ ἀλλεπαλλήλους καταῤῥάκτας καταπίπτουσιν, ἢ καὶ διάφοροι χιονοστεφάναι, μὲ τὸν καταπληκτικὸν κρότον τῆς βροντῆς ἐκκοπτόμεναι, κατακυλίονται εἰς τὰς κοιλάδας, καὶ φέρουσι τὴν φρίκην καὶ τὸν ὄλεθρον εἰς πᾶν τὸ προστυχὸν, εἰς ἀνθρώπους διαβαίνοντας, ποίμνια ἢ καὶ ὁλόκληρα χωρία, τὰ ὁποῖα καταπλακόνουσιν. Ἐκ τούτων τὸ κλίμα τοῦ τόπου εἶναι διάφορον, κατὰ τὸ ὕψος καὶ τὴν θέσιν τῶν βουνῶν καὶ ὀρέων, ἢ τῶν κοιλάδων, εἰς τὰς ὁποίας ἡ θερμοκρασία ὡς ἐπὶ τὸ πολύ εἶναι μετρία· ἔχει δὲ ὁ τόπος καὶ μεταλλεῖα καὶ ὕδατα μεταλλικὰ, καί τινα ποτάμια κατασύροντα καὶ ψήγματα χρυσοῦ.

395. Σύγκειται δὲ ἡ Ἑλουητία ἐξ 22 Τοπαρχιῶν (Cantons) αὐτοδιοικήτων καὶ ἀνεξαρτήτων ἀπ’ ἀλλήλων, ἀλλὰ συστηνόντων μίαν συμμαχίαν ὁμόσπονδον. Αὐτῶν δὲ τὰ κοινὰ συμφέροντα κανονίζονται εἰς τὴν κατ’ ἔτος συνερχομένην δίαιταν, ἢ Σύλλογον τῶν ἀντιπροσώπων ἑκάστης τοπαρχίας, καὶ προεδρευομένην ὑπὸ τοῦ λεγομένου Λανδαμμάνου ἢ τοῦ πρώτου ἄρχοντος τῆς τοπαρχίας, εἰς ἣν συνέρχεται ἡ δίαιτα. Συνέρχεται δὲ εἰς τρεῖς μόνας τοπαρχίας, εἰς τὴν τῆς Ζυρίχης, τῆς Βέρνης καὶ τῆς Λυκέρνης, αἵ τινες ὀνομάζονται καὶ τοπαρχίαι διευθύνουσαι. Ὅλοι οἱ κάτοικοι συμποσοῦνται εἰς 3,200,000, ἐξ ὧν οἱ μὲν (οἱ ὅριοι κατ’ ἐξοχὴν), εἶναι καθολικοδυτικοὶ, οἱ δὲ ἄλλοι ἐκ τῶν διαμαρτυρομένων, Καλβινισταὶ, συμποσούμενοι εἰς τὰ ³/₅ τοῦ πληθυσμοῦ· εἶναι δὲ τὰ ⁷/₁₀ τῶν κατοίκων Γερμανοὶ, κατοικοῦντες τὰς βορείας καὶ ἀνατολικὰς καὶ μέσας τοπαρχίας, καὶ λαλοῦντες τὴν Γερμανικὴν γλῶσσαν· τὰ δὲ ²/₁₀ εἶναι Γάλλοι κατοικοῦντες πρὸς δυσμὰς, καὶ λαλοῦντες Γαλλιστί· οἱ δὲ Ἰταλοὶ εἶναι ὀλίγοι, κατοικοῦντες εἰς τὰς τοπαρχίας τοῦ Τησίνου καὶ τῶν Γρισόνων καὶ λαλοῦντες Ἰταλιστί.

396. Αἰ δὲ 22 τοπαρχίαι εἶναι αἱ ἑξῆς· ἡ τῆς Βασιλείας, Βέρνης, Σολεύρης, Φριβρούργης, Λυκέρνης, Ζυρίχης, Ζύγγου, Σχαφούσης, Σαιγγάλου, Ἀππενζέλης, Σβίτσης (ἐξ ἧς ἡ Σβίτσερα), Γλαρίδος, Γενεύης, Νεουσιατέλου. Αὗται ἔχουσι πρωτευούσας πόλεις ὁμωνύμους. Αἰ δὲ λοιπαὶ ὀνομάζονται Ἀργοβία, πρωτ: Ἀραύη.—Θουργοβία, πρωτ: Φρασενφέλδη.—Οὐνδερβάλδη, πρωτ: Στάνζη.—Ὕρη, πρωτ: Ἀλτόρφη.—Τήσινον, πρωτ: Βελλινζώνη.—Γρίσονα, πρωτ: Κουάρη.—Βαλαῖσον, πρωτ: Σιών.—Βαύδη, πρωτ: Λαυσάνη.

397. Αἰ ἐπισημότεροι τῶν εἰρημένων πόλεων εἶναι ἡ Βέρνη (κάτ. 22 χιλ: παρὰ τὸν Ἄαρα, ἡ ὡραιοτάτη πασῶν. — Βασιλεία (Bâle) παρὰ τὸν Ῥῆνον, ἑμπορικωτάτη μὲ 22 χιλ. κατ.—Γενεύη, παρὰ τὸν Ῥοδανὸν εἰς τὸ μέρος, ὅπου ἐξέρχεται ἐκ τῆς λίμνης, διάσημος διὰ τοὺς ἐν αὐτῇ γεννηθέντας μεγάλους ἄνδρας, διὰ τὰ διδακτικὰ καταστήματα αὐτῆς καὶ βιομηχανικὰ, καὶ μάλιστα τὰ τῆς ὡρολογοποιῖας (κάτ. 27 χιλ.) — Ζυρίχη, παρὰ τὸν Λίμμαθον (κάτ. 11 χιλ.).—Λυκέρνη, παρὰ τὸν Ῥεύσην.—Λαυσάνη, παρὰ τὴν λίμνην τῆς Γενεύης, εἰς τὴν ὁποίαν συῤῥέουσι πολλοὶ ξένοι διὰ τὰ ἀξιάγαστα κάλλη τῆς τοποθεσίας ἐκείνης.

Οἱ κάτοικοι τῆς Ἑλβετίας φημίζονται καὶ νῦν διὰ τὴν ἀνδρείαν, καὶ διὰ τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν αὐστηρότητα τῶν ἠθῶν των. Τὰ γεωργικά των προϊόντα δὲν ἐπαρκοῦσιν εἰς διατροφήν των· ὅθεν καὶ πολλοὶ στρατεύονται ἐπὶ μισθῷ εἰς διάφορα κράτη τῆς Ἰταλίας. Ὁ κύριος πλοῦτος τῶν Ἑλουητίων συνίσταται εἰς τὴν κτηνοτροφίαν, εὐδοκιμοῦσαν εἰς τὰς παχείας καὶ ἀφθόνους βοσκὰς τοῦ τόπου· ἐξάγονται δὲ πλῆθος βοῶν καὶ δαμάλεων, καὶ ὀπωρικῶν ξηρῶν, καὶ πολλὰ βότανα. Τὸ κατ’ ἔτος κατασκευαζόμενον τυρίον καὶ βούτυρον ὑπολογίζεται ὅτι φέρει εἰς τὸν τόπον πλέον τῶν 37 ἑκατομ: φράγκων. Ἔχουσι δὲ καὶ ἐμπόριον διαμετακομιστικὸν αἱ μεθόριαι πόλεις, καὶ τεχνουργεῖα πανίων ζωγραφημένων, καὶ ὡρολογίων, τῶν ὁποίων γίνεται ἀρκετὴ ἐξαγωγὴ εἰς πολλοὺς τόπους τῆς Εὐρώπης.

398. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ὁ Ἰούλιος Καῖσαρ ὑπέταξεν εἰς τὸ κράτος τῶν Ῥωμαίων τὴν Ἑλουητίαν καὶ τὴν Ῥαιτίαν, τῆς ὁποίοις μέρος συνιστᾷ τὰς ἀνατολικὰς τοπαρχίας τῆς νῦν Ἑλβετίας, κατοπτροπώσας τοὺς κατοίκους ὄντας μαχιμωτάτους. Μετέπειτα συμπεριελήφθη εἰς τὴν Αὐτοκρατορίαν τοῦ Μεγάλου Καρόλου, καὶ κατόπιν εἰς τὴν Γερμανικὴν αὐτοκρατορίαν μέχρι τοῦ 1308, ὅτε διὰ τὴν τυραννίαν τῶν διοικητῶν ἀπέστησαν τρεῖς τοπαρχίαι, τῆς Σβίτσης, Ὕρης καὶ Οὐνδερβάλδης, καὶ συνέστησαν τὴν Ἑλβετικὴν συμμαχίαν κατὰ πρῶτον. Μέχρι τοῦ ιστ′. αἰῶνος αἱ συμμαχοῦσαι Τοπαρχίαι ἔγειναν 13, εἰς τὰς ὁποίας ὁ Μέγ: Ναπολέων ἥνωσεν ἓξ ἔτι· κατὰ δὲ τὸ 1845 οἱ σύμμαχοι δυνάμεις ἐστερέωσαν τῆς ὁμοσπονδίας τὴν ἀνεξαρτησίαν, προσθέσασαι ἄλλας τρεῖς τοπαρχίας· τὴν τῆς Γενεύης, τοῦ Βαλαίσου καὶ τοῦ Νεουσιατέλου, ἀναγνωρίζοντος κυριάχην τὸν βασιλέα τῆς Πρωσσίας, ἐσχάτως δὲ ἀφεθέντος καὶ αὐτοῦ ἀνεξαρτήτου.

Ἡ Κεντρικὴ Κυβέρνησις τῆς ὁμοσπονδίας, ἥτις ἐτροποποιήθη κατὰ τὸ 1845 ἐπὶ τὰ κρείττω, ἔχει πρόσοδον ἐτησίαν 230 χιλ. φράγ. (παρεκτὸς τῶν προσόδων ἑκάστης Τοπαρχίας) δι’ ἔξοδοι κοινὰ τῆς διοικήσεως, τῆς δημοσίας ἐκπαιδεύσεως καὶ τοῦ στρατοῦ. Ὁ διαρκὴς στρατὸς δὲν ὑπερβαίνει τοὺς 1,400 ἄνδρας· ἑκάστη τοπαρχία ὅμως εἶναι πάντοτε ἑτοίμη νὰ βάλλῃ εἰς ἐνέργειαν τὸν ἀνάλογον στρατόν της ἐν καιρῷ ἀνάγκης· ἀλλὰ καὶ ὅλος ὁ στρατὸς οὗτος δὲν ὑπερβαίνει τὰς 70 χιλ. καθὼς καὶ ἡ πανδημεὶ στρατιὰ συμποσοῦται εἰς 400 χιλ. στρατιωτῶν.

§. γ′. μεσημβριναι χωραι.

Ἡ ιβηρικη χερσονησος πρὸς τὸ Ν-Δ: μέρος τῆς Εὐρώπης κειμένη, περιορίζεται πρὸς Ἀν: καὶ Μ: ἀπὸ τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, πρὸς Δ: ἀπὸ τὸν Ἀτλαντικὸν Ὠκεανὸν, καὶ πρὸς Β: ἀπὸ τὸν αὐτὸν Ὠκεανὸν, λεγόμενον αὐτόσε θάλασσαν Βισκαϊκὴν, καὶ ἀπὸ τὰ Πυῤῥηναῖα ὄρη· περιλαμβάνει δὲ τὴν Ἱσπανίαν καὶ τὴν Πορτογαλλίαν ἢ Λυσιτανίαν.

ΙΣΠΑΝΙΑ.

Ἔκτασις ἑπιφαν. 454,230 χιλιαμ. ▭ — Πληθ. 44,340,000.

Μῆκος μεταξὺ 1° μήκ: Ἀνάτ: καὶ 11° 37′ μ. Δυτ.

Πλάτος Β: μεταξὺ 36° 1′ καὶ 46° 45′.

399. Ἤ Ἱσπανία περικυκλόνεται πανταχόθεν ἀπὸ τὴν θάλασσαν πλὴν τοῦ Β-Ἀν: μέρους, ὅπου τὰ Πυῤῥηναῖα τὴν χωρίζουσιν ἀπὸ τὴν Γαλλίαν, καὶ τοῦ Δ: ὅπου συνορεύει μὲ τὴν Λυσιτανίαν. Πολλαὶ σειραὶ ὀρέων διασχίζουσι τὸν τόπον (144), ἐκ τῶν ὁποίων ἡ ὑψηλοτέρα εἶναι πρὸς Μεσημβρίαν, ἡ Σιέρα Νευάδα καλουμένη (χιονοσκέπαστα ὄρη), καὶ ποταμοὶ ἱκανῶς μεγάλοι ποτίζουσιν αὐτόν (173).

Διαιρεῖται δὲ ἡ Ἱσπανία εἰς 14 νομούς, ἐξ ὧν βόρειοι εἶναι· ἡ Γαλίκια, πρωτεύουσα Ἅγιος Ἰάκωβος τῆς Κομποστέλλης, τόπος περίφημος διὰ τοὺς συῤῥέοντας προσκυνητάς.—Αἰ Ἀστουρίαι, πρωτεύουσα Ὀβίεδον καὶ Σαντιλλάνη. — Τὸ βασίλειον τῆς Λεόνης, πρωτεύουσα Λεόνη.—Παλαιὰ Καστιλλία, πρωτεύουσα Βοῦργος.—Βισκάϊα, πρωτεύουσα Βίλβαον.—Ναυάρα, πρωτεύουσα Παμπελούνα (Πομπέλων.)—Ἀραγῶνα, πρωτ: Σαραγόση. — Καταλονία, πρωτεύουσα Βαρκελόνη. Ἐν δὲ τῷ μέσῳ κεῖνται ἡ Ἐστρεμαδοῦρα, πρωτεύουσα Βαδαγιόζη.—Νέα Καστιλία, πρωτεύουσα Μαδρίτη.—Τὸ βασίλειον τῆς Βαλάνσης καὶ τὸ βασίλειον τῆς Μουρκίας· πρὸς δὲ Μεσημβρίαν ἡ Ἀνδαλουσία, πρωτ: Σεβίλλα.—Τὸ βασίλειον τῆς Γρενάδας, πρωτ: Γρενάδα· καὶ τέλος αἱ νῆσοι Βαλεαρίδες. Οἱ δὲ νομοὶ οὗτοι ὑποδιαιρούμενοι περιλαμβάνουσι 48 ἐπαρχίας, ἐπονομαζομένας ἐκ τῶν πρωτευουσῶν πόλεων αὐτῶν.

400. Μεταξὺ τῶν πρωτευουσῶν τούτων καὶ τῶν ἄλλων πόλεων τῆς Ἱσπανίας, διασημότεραι εἶναι· ἡ μαδριτη, ἡ καθέδρα ὅλου τοῦ Ἱσπανικοῦ βασιλείου, ἐπὶ τοῦ Μανσαναρέζου ποταμίου κειμένη, καὶ ὑπὸ 260 χιλ: ψυχῶν κατοικουμένη.

Πρὸς Β: κεῖται ἡ Ἐσκουριάλη, ὅπου εἶναι βασιλικὸν παλάτιον, ἓν μοναστήριον μεγαλοπρεπέστατον, καὶ λαμπρὸν ταφεῖον τῶν βασιλέων.—Τολέδη (Τόλετον) ἐπὶ τοῦ Τάγου ποταμοῦ, ἀρχαία καθέδρα τοῦ βασιλείου μὲ 15 χιλ: κατ.—Βοῦργος, παρὰ τὸν Ἀριλάνσωνα ποταμόν.—Σεγοβία, ἔχουσα ἔτι σωζομένην ἀρχαίαν γέφυραν Ῥωμαϊκὴν ὡραίαν.—Σαλαμάγκη, (κάτ. 15 χιλ.) διάσημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖόν της.—Σαραγόση (Καίσαρος Αὐγούστη, Καισαραυγούστη) παρὰ τὸν Ἴβηρα πτ. (κάτ. 43 χιλ.).—Βαλάνση, παρὰ τὸν Γουαδαλκυιβίρον ποταμὸν εἰς τόπον ὡραιότατον (κάτ. 80 χιλ.). Ὀλίγον πρὸς Β: κεῖται τὸ Μορβίεδρον, ἡ ἀρχαία πόλις Σαγοῦς (κάτ. 5 χιλ.).—Βαδαγιόζη, ὀχυρωτάτη πόλις παρὰ τὸν Γουαδιάναν.—Σεβίλλα (Ἵσπαλις κάτ. 91 χιλ.) καὶ Κόρδουα (Κορδύβη κάτ. 37 χιλ.) πόλεις θαυμασταὶ παρὰ τὸν Γουαδαλκυιβίρον.—Γρενάδα, παρὰ τὸν Ξενίλον, ἐπίσημος, διότι ἐχρημάτισε καθέδρα τῶν Ἀράβων βασιλέων, τῶν ὁποίων καὶ τὸ παλάτιον εἰσέτι δεικνύεται λεγόμενον Ἀλχάμπρα (κάτ. 80 χιλ.).

401. Οἱ κυριώτεροι λιμένες εἶναι· πρὸς Β: Βίλβαον εἰς τὴν Βισκάϊαν, ὅθεν κυρίως ἐξάγονται τὰ μαλλία τῶν μερινῶν προβάτων, Φερόλη καὶ Κορόγνια, εἰς τὴν Γαλίκιαν, ναύσταθμοι πολεμικοί. Πρὸς Ν: Κάδιξ (Γάδειρα) ἐπὶ Χερσονήσου, ὀχυρὰ, πλουσία καὶ ἐμπορικωτάτη (κάτ. 70 χιλ.),—Γιβραλτάρη (Κάλπη) φρούριον ἐπὶ τοῦ πορθμοῦ τῶν Ἡρακλείων στηλῶν, κτισμένον εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ ὅρους Κάλπη, καὶ ἐξουσιαζομένου ὑπὸ τῶν Ἄγγλων.—Μάλαγα (Μαλάκα κάτ. 52 χιλ.) περίφημος διὰ τὸ ἐκλεκτὸν κρασίον της.—Πρὸς Ἀν. Καρθαγένη (Νέα Καρχηδὼν κάτ. 30 χιλ.) ἔχει τὸν κάλλιστον τῶν εἰς τὴν Μεσόγειον Ἱσπανικῶν λιμένων.—Ἀλικάντη (κάτ. 18 χιλ.) πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν, ὀνομαστὴ καὶ αὐτὴ διὰ τὰ κρασία της.—καὶ Βαρκελόνα (150 χιλ. κατ.) ἐπὶ τῆς Μεσογείου θαλάσσης, ἔχουσα λιμένα κάλλιστον, καὶ τὸ ὀχυρώτατον τῶν Ἱσπανικῶν φρουρίων.

402. Ἡ Ἱσπανία ἐξουσιάζει προσέτι εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν τὰς ἑξῆς νήσους.—Μαϊόρκαν (318), τῆς ὁποίας ἡ πρωτεύουσα λέγεται Πάλμα.—Μινόρκαν, τῆς ὁποίας ἡ πρωτεύουσα λέγεται Λιμὴν Μαῶνος (λιμὴν Μάγωνος) ἔχουσα λιμένα ἀξιολογώτατον.—Ἴβικα (Ἔβυσος), καὶ Φορμεντέρα (Ὀφειοῦσα) νῆσος ἔρημος, καὶ τὸ ὅριον τοῦ μέρους τοῦ Μεσημβρινοῦ τοῦ καταμετρηθέντος ὑπὸ τῶν Γάλλων (14).

403. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Ἱσπανία ἀντέστη περὶ τοὺς δύο αἰῶνας εἰς τοὺς Ῥωμαίους. Οἱ Βισιγότθοι, διωχθέντες ἀπὸ τὴν Γαλλίαν περὶ τὰ 500 μ. Χ. ἐξουσίασαν αὐτὴν περίπου δύο αἰῶνας, ὅτε περὶ τὰ 711 ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Ἀράβων, οἵ τινες διέδοσαν ἐκεῖ τὸν Μωαμεθανισμόν. Οἱ Χριστιανοὶ ὑπὸ μικροβασιλεῖς καὶ ἡγεμόνας εἰς διάφορα μέρη τοῦ τόπου περιωρισμένοι, ἐπολέμουν ἀκαταπαύστως πρὸς αὐτοὺς περὶ τοὺς 8 αἰῶνας, ἕως οὗ καὶ τοὺς ἐδίωξαν. Ὅ Φερδινάνδος μετὰ τῆς Ἰσαβέλλης ἠλευθέρωσαν τὴν Ἱσπανίαν διὰ τῆς ἁλώσεως τῆς Γρενάδας (400) κατὰ τὸ 1492. Τότε ἀνεκαλύφθη καὶ ἡ Ἀμερικὴ ὑπὸ Χριστοφόρου τοῦ Κολόμβου, καὶ οἱ Ἱσπανοὶ κατέκτησαν τοὺς εὐρυχωροτέρους καὶ πλουσιωτέρους τόπους τοῦ νέου κόσμου, ἀποικίσαντες μετ’ ὀλίγον καὶ πολλὰς νήσους τῆς Ὠκεανίας. Ἀλλὰ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ παρόντος αἰῶνος, καταπολεμουμένη ἡ Ἱσπανία ὑπὸ τῶν Γάλλων, μὴ ἔχουσα δὲ καὶ ναυτικὸν ἀξιόχρεων, ἀπώλεσε καὶ τὰς κατακτήσεις αὐτῆς. Δὲν ἐξουσιάζει πλέον εἰς τὴν Ἀμερικὴν ἀπὸ τὰς σημαντικάς ποτε καὶ πλουσίας κατακτήσεις αὐτῆς, εἰ μὴ τὰς νήσους Κοῦβαν καὶ Πορτορῖκον· εἰς δὲ τὴν Ὠκεανίαν τὰς Φιλιππίνας νήσους, εἰς τὴν Ἀφρικὴν τὴν Κέουταν καὶ τὰς παρακειμένας νήσους Καναρίας. — Δημοσίαν πρόσοδον ἔχει 171 ἑκατομμ: φρ: μὴ ἐπαρκοῦσαν εἰς τὰς δημοσίας δαπάνας, ἐξ αἰτίας τῶν ἐμφυλίων ταραχῶν, εἰς τὰς ὁποίας ἀπό τινος καιροῦ εὑρίσκεται· ἡ ἐτησία δαπάνη τῆς Κυβερνήσεως ἀναβαίνει εἰς 404 ἑκατομ: φρ: τὸ δὲ δημόσιον χρέος ὑπερβαίνει τὰ 4 διλλιόνια. Ὁ τακτὸς στρατὸς ὑπερβαίνει τὰς 100 χιλ: τὸ δὲ ναυτικὸν περιέχει μόλις 34 πολεμικὰ πλοῖα.

Ἡ Κυβέρνησις εἶναι πρὸς τὸ παρὸν μοναρχία συνταγματική· ἡ παιδεία, ἡ γεωργία καὶ ἡ βιομηχανία δὲν ἔκαμον μεγάλην τινὰ πρόοδον. Τὸ μεγαλήτερον ἐμπόριον συνίσταται εἰς κρασία καὶ προβατόμαλλα λεπτότατα. Ὃ ἀριθμὸς τῶν κατοίκων συμποσοῦται εἰς 13—14 ἑκατομ: ὅλοι δὲ πρεσβεύουσι τὰ τῆς καθολικορωμάνας θρησκείας, ὄντες δεισιδαίμονες, εὔτολμοι, μάχιμοι καὶ φιλοπάτριδες· ἀγαπῶσι δὲ ἰδίως νὰ ἀγωνίζωνται εἰς ταυρομαχίας· ὅθεν καὶ εἰς τὰς παραμικροτέρας πόλεις ἔχουσιν ἰδίους τόπους πρὸς ταύτας παρεσκευασμένους. Τὸ δὲ ἱερατεῖον ἔχει πολλὴν ἰσχὺν εἰς τοῦτον τὸν τόπον· κατὰ τὸ 1826 ἐλογίζετο εἰς 128 χιλ: (ἐξ ὧν 90 χιλ: μοναχοί) ἔχον 3,200 μοναστήρια καὶ τὸ ½ τῶν κτημάτων, καταργηθέντα ὑπὸ τοῦ συντάγματος τοῦ 1834. — Ἐνταῦθα ὑπῆρχε καὶ τὸ κριτήριον τῆς ἱερᾶς ἐξετάσεως (κατὰ τὸ 1740 συστηθὲυ τὸ 1820), τὸ ὁποῖον εἰς διάστημα 80 ἐτῶν ἔκαυσεν ἕως 34 χιλ: ἀνθρώπων, κατηγορηθέντων ὡς αἱρετικῶν.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΛΙΑ.

Ἔκτασις 94,800 χιλαμ: ▭ — Πληθ. 3,413,000 κατ.

Μῆκος Δυτ: μεταξὺ 8° 35′ καὶ 11° 51′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 36° 57′ καὶ 42° 5′.

404. Ἡ Πορτογαλλία κρατεῖ τοὺς δυτικοὺς τόπους τῆς Χερσονήσου καὶ ἐπέχει ἓν μέρος τῆς παλαιᾶς Λυσιτανίας (318), ἀνήκουσα ὁλοκλήρως εἰς τὸ λεκανοπέδιον τοῦ Ἀτλαντικοῦ Ὠκεανοῦ. Εἶναι τόπος ὀρεινὸς, διακοπτόμενος ὑπὸ ὡραίων κοιλάδων, καὶ διαῤῥεόμενος ὑπὸ τῶν ἐκ τῆς Ἱσπανίας πηγαζόντων ποταμῶν Μινίου (Minho), Δούρου καὶ Τάγου, ἐκβαλλόντων εἰς τὸν Ὠκεανὸν, ἔχων καὶ κλίμα εὔκρατον καὶ ὑγιεινὸν, καὶ μεταλλεῖα διάφορα· οἷον χρυσοῦ, ἀργύρου, μολύβδου, χαλκοῦ, ἅλατος καὶ μαρμάρων, καὶ γῆν εὔφορον, ἀλλ’ ὄχι καλλιεργημένην καλῶς, παράγουσαν πορτογάλλια καὶ λεμόνια ἀφθόνως, καὶ κρασία καλλίστης ποιότητος· καὶ μέταξαν δὲ καὶ ὅλα τὰ μεσημβρινὰ ὀπωρικὰ εὐφορεῖ.

Διαιρεῖται δὲ ἡ Πορτογαλλία εἰς ἓξ Ἐπαρχίας τὰς ἑξῆς· Ἐπαρχία ἡ μεταξὺ Δούρου καὶ Μινίου, πρωτεύουσα Βράγα (Βρακάτα Αὐγούστα).—Πόρτον ἢ Ὀπόρτον (Portus calle κάτ. 80 χιλ:) λιμὴν καὶ ἐμπορεῖον διάσημον διὰ τὰ ἐξαγόμενα κρασία τοῦ τόπου καὶ τὰ πορτογάλλια. — Ἡ ἐπαρχία Τραλοσμόντες (ἡ μεταξὺ τῶν βουνῶν) πρωτεύουσα Βραγάνσα. — Ἡ Βέϊρα, πρωτεύουσα Κοΐμβρη (κάτ. 16 χιλ.) περίφημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖον της.—Ἡ Ἐστρεμαδούρα, πρωτεύουσα Λισβῶνα, ἡ καθέδρα ὅλου τοῦ βασιλείου, εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Τάγου κειμένη καὶ περὶ τὰς 280 χιλ: κατοίκων ἔχουσα. Αἰ λοιπαὶ ἐπαρχίαι εἶναι τὸ Ἀλεντήϊον καὶ ἡ Ἀλγάρβη πρὸς τὴν Μ-Δ: ἄκραν. Ὅλοι οἱ κάτοικοι, τῆς καθολικορωμάνας θρησκείας ὄντες, συμποσοῦνται περὶ τὰ 3 ἑκατομ: καὶ 400 χιλ: ἔχοντες ὅμοια ἤθη καὶ χαρακτῆρα μὲ τοὺς Ἱσπανοὺς, καὶ Κυβέρνησιν Συνταγματικήν.—Λογίζεται δὲ ἡ ἐτησία πρόσοδος αὐτῆς περὶ τὰ 12 ἑκατομ: φρ: μὴ ἐπαρκοῦσα· τὸ δὲ δημόσιον χρέος εἰς 160 ἑκατ: ὁ τακτὸς στρατὸς εἰς 22 χιλ: καὶ εἰς 40 πλοῖα τὸ πολεμικὸν ναυτικόν.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Πορτογαλλία ὑπέστη τὰς αὐτὰς τύχας μὲ τὴν Ἱσπανίαν, καὶ τὸν ζυγόν τῶν Ἀράβων Μωαμεθανῶν μέχρι τοῦ 1139· τότε ἐλευθερωθέντες οἱ κάτοικοι ἐσύστησαν ἴδιον ἑαυτῶν βασίλειον μέχρι τοῦ 1580, ὅτε ὑπετάχθησαν ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῆς Ἱσπανίας Φιλίππου τοῦ Β′. Περὶ δὲ τὰ 1640 ἀποστατήσαντες ἀνηγόρευσαν βασιλέα τὸν Δοῦκα τῆς Βραγάνσης Ἰωάννην Δ′, τοῦ ὁποίου ὁ οἶκος βασιλεύει μέχρι σήμερον.—Οἱ Πορτογάλλοι ἐφημίσθησαν κατὰ τὸν ιέ. καὶ ιστ′. αἰῶνα διὰ τὰς κατὰ θάλασσαν ἀνακαλύψεις. Αὐτοὶ ἀνεκάλυψαν ὅλα σχεδὸν τῆς Ἀφρικῆς τὰ παράλια, καὶ διαβάντες, τὸ Εὔελπες Ἀκρωτήριον, ἔφθασαν κατὰ τὸ 1488 εἰς τὰς Ἰνδίας, ἀποκαταστάντες κύριοι ἀπεράντων κατακτήσεων εἰς τὴν Ἀφρικὴν, εἰς τὴν Ἀσίαν καὶ εἰς τὴν Ἀμερικήν. Ἀλλὰ μετ’ ὀλίγον οἱ Ὀλλανδοὶ τοῖς ἀφῄρεσαν τὰς τῆς Ἀσίας, καὶ περὶ τὰς ἀρχὰς τού παρόντος αἰῶνος ἐστερήθησαν καὶ τῆς Βρασιλίας, τῆς κυριωτάτης καὶ μεγίστης ἀποικίας αὐτῶν εἰς τὴν Ἀμερικήν. Αἰ Ἀσόραι νῆσοι, αἱ Μαδέραι, καὶ ἄλλαι οἰκῆσεις εἰς τὰ διάφορα παράλια τῆς Ἀφρικῆς, ἡ Γόα καὶ τὸ Μάκαον εἰς τὰς Ἰνδίας, μένουσιν ἔτι εἰς τὴν ἐξουσίαν τῶν Πορτογάλλων.

ΙΤΑΛΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ.

Ἔκτασις ἐπιφαν: 337,686 χιλιαμ: ▭ — Πληθ. 24,460,000.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 3° 20′ καὶ 16° 12′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 37° 56′ καὶ 46° 40′.

405. Ἡ ιταλια εἶναι ἡ μεγάλη ἐκείνη καὶ ἐπιμήκης, εἰς σχῆμα ὑποδήματος, χερσόνησος, ἡ ὁριζομένη πρὸς Β: ἀπὸ τὰς Ἄλπεις, αἵ τινες τὴν χωρίζουσιν ἀπὸ τὴν Γαλλίαν, τὴν Γερμανίαν καὶ τὴν Αὐστρίαν, κατ δὲ τὰ λοιπὰ μέρη περικυκλουμένη ἀπὸ τὸ Ἀδριατικὸν καὶ Σικελικὸν καὶ Τυῤῥηνικὸν πέλαγος, καὶ διασχιζομένη καθ’ ὅλον αὐτῆς τὸ μῆκος ὑπὸ τῆς σειρᾶς τῶν Ἀπενίνων ὀρέων: ὅθεν καὶ ὑπὸ δύο κλιτύων διαιρεῖται, ὑπὸ μιᾶς τῆς ἀποληγούσης εἰς τὸ λεκανοπέδιον τῆς Ἀδριατικῆς, καὶ ἑτέρας εἰς τὸ τῆς Μεσογείου, Εἶναι εἷς τῶν μεσημβρινωτέρων τόπων τῆς Εὐρώπης, ἔχων κλίμα θερμὸν καὶ ἐν γένει ὑγιεινόν, καὶ χώραν εὔφορον εἰς πάντα, οὐχὶ ὅμως καὶ πανταχοῦ ἐπίσης καλῶς καλλιεργουμένην. Κατοικεῖται δὲ ὅλη ἡ Χερσόνησος ἀπὸ 24 ½ ἑκατομ: περίπου κατοίκων (ὅλων ὄντων τῆς Καθολικορωμάνας θρησκείας) καὶ διαιρεῖται πολιτικῶς εἰς 10 κράτη χωριστά, ἐξ ὧν 3 εἰσὶ βασίλεια· τὸ Λομβαρδοβενετικὸν, ὑποκείμενον εἰς τὴν Αὐστρίαν, τὸ τῆς Σαρδινίας, καὶ τὸ τῶν δύο Σικελιῶν, ἢ τὸ τῆς Νεαπόλεως, περιλαμβάνον καὶ τὴν νῆσον Σικελίαν.—Ἓν Μέγα Δουκάτον τὸ τῆς Τοσκάνης. Τρία Δουκάτα, τὸ τῆς Πάρμας, τὸ τῆς Μοδένης καὶ τὸ τῆς Λούκας. Τὴν Παπικὴν ἐπικράτειαν, τὴν τοῦ Ἁγίου Μαρίνου Δημοκρατίαν, καὶ τὸ Πριγκιπάτον τοῦ Μονάχου. Γεωγραφικῶς δὲ δύναται νὰ διαιρεθῇ ἡ Χερσόνησος αὕτη εἰς Ἄνω καὶ εἰς Κάτω Ἰταλίαν, καὶ εἰς Μέσην (283).

406. το σαρδινικον βασιλειον κείμενον Β-Δ: εἰς τὴν ἄνω Ἰταλίαν περιλαμβάνει· ά) Τὸ Πεδεμόντιον, (Δουκάτον τοῦ Πεδεμοντίου) χώραν ἀξιόλογον καὶ καλλίστην, τῆς ὁποίας τὸ Ταυρῖνον (Αὐγούστα Ταυρινῶν) εἶναι μητρόπολις καὶ καθέδρα ὅλου τοῦ βασιλείου ἐπὶ τοῦ Πάδου ποταμοῦ κειμένη (κάτ 140.χιλ.). Ἄλλαι πόλεις αὐτοῦ ἄξιαι μνήμης εἰσὶν ἡ Ἀλεξανδρία, πόλις ὀχυρὰ ἐπὶ τοῦ Τανάρου ποταμοῦ (κάτ. 36 χιλ.).—Πλησίον αὐτῆς κεῖται τὸ χωρίον Μαρέγκον, ἐξάκουστον γενόμενον διὰ τὴν πρὸς τοὺς Αὐστριακοὺς μεγάλην μάχην καὶ νίκην τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντος κατὰ τὸ 1800.—Οὐερκέλλα, Ἀόστη, Ἀκούϊον καὶ Νοβάρα, παρὰ τῇ ὁποίᾳ κατὰ τὸ 1840 ὁ βασιλεὺς τῆς Σαρδινίας Κάρολος Ἄλβερτος, ἡττηθεὶς ὑπὸ τῶν Αὐστριακῶν, παρῃτήθη τοῦ θρόνου.—β′) Τὴν Σαβοΐαν (Σαβαυδία, Δουκάτον τῆς Σαβοΐας) ἡνωμένην ποτὲ μὲ τὴν Γαλλίαν, καὶ χωριζομένην διὰ τῶν Ἄλπεων ἀπὸ τὸ Πεδεμόντιον, μὲ τὸ ὁποῖον τώρα κοινωνεῖ ἡ Σαβοΐα, διὰ τῆς ὁδοῦ τῆς εἰς τὸ ὅρος Κένισον (Cenis)· πρωτεύουσα ἡ Σιαμπερή.—γ′) Τὴν περιοχὴν τῆς Γενούας (Genova) παρὰ τὴν παραλίαν κειμένην. Γένουα, ἐπίσημος διὰ τὰ μεγαλοπρεπῆ της κτίρια καὶ τὴν παλαιάν της ἐμπορίαν (κατ: 180 χιλ:)· ἡ πόλις αὕτη κοινωνεῖ μετὰ τοῦ Ταυρίνου διὰ σιδηροδρόμου.—Ἄλλαι πόλεις· Σαβόνη καὶ Οὐεντιμίλη.—δ′) Τὴν νῆσον Σαρδινίαν (Σαρδὼ) χωριζομένην ἀπὸ τὴν Κορσικὴν νῆσον (Κύρνον) ὑπὸ τοῦ πορθμοῦ τοῦ Βονιφατίου· πρωτ: Καλλιάρη, (κάτ: 35 χιλ:) ἔχουσα καὶ πανεπιστημεῖον.—έ) Ἡ Κομητία τῆς Νίσης ἢ Νίκης (Νίκαια)· πρωτ: Νίση (κάτ: 27 χιλ:) εἰς τὰ παράλια τῆς Μεσογείου, ὀνομαστὴ διὰ τὸ εὔκρατον τοῦ κλίματος της, εἰς τὴν ὁποίαν πανταχόθεν συῤῥέουσιν οἱ πάσχοντες ξένοι διὰ νὰ ἀναλάβωσιν ἐκεῖ τὰ τῆς ὑγείας των. — Τὸ βασίλειον τοῦτο κατέστη κατὰ τὸ 1848 συνταγματικὴ μοναρχία περιέχουσα 4 ½ ἑκατ: πληθ.

Τὸ Πριγκιπάτον τοῦ Μονάχου ἔγκειται εἰς τὸ κράτος καὶ ὑπὸ τὴν προστασίαν διατελεῖ τοῦ βασιλέως τῆς Σαρδηνίας· προσκείμενον εἰς τὴν Κομητίαν τῆς Νίσης ἔχει 7 χιλ: κατ: καὶ μικρὰν πόλιν ὁμώνυμον.

407. το λομβαρδικον ἢ Λομβαρδοβενετικὸν βασίλειον, ὑποκείμενον εἰς τὴν Αὐτοκρατορίαν τῆς Αὐστρίας (πληθ. 4,900,000) καὶ διοικούμενον ποτὲ ὑπὸ ἐνὸς Ἀντιβασιλέως. Σύγκειται δὲ ἐκ δύο ἐκτεταμένων χωρῶν δηλ: ἐκ τῆς χώρας τῆς ποτὲ Ἐνετικῆς Δημοκρατίας, καταργηθείσης ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Ναπολέοντος τὸ 1797, καὶ τῆς Μεδιολανείου. — Ἡ Μεδιολάνειος περιλαμβάνει Α′) τὸ Δουκάτον τοῦ Μιλάνου· πόλεις Μιλάνον (Μεδιόλανα) καθέδρα, ὅπου διέτριβεν ὁ Ἀντιβασιλεὺς, περιέχουσα 150 χιλ: κατοίκων. — Παυΐα, παλαιὰ καθέδρα τοῦ βασιλείου τῶν Λομβαρδῶν, περίφημος διὰ τὸ πανεπιστημεῖον της (κάτ: 23 χιλ:). — Λόδιον, Κρεμῶνα, Βεργάμη καὶ Κόμος, παρὰ τὴν ὁμώνυμόν της λίμνην. — Β′) Τὸ Δουκάτον τῆς Μαντούας, ἔχον πρωτεύουσαν τὴν ὁμώνυμόν του πόλιν, περικυκλουμένην ἀπὸ τὸν Μίγκιον ποταμὸν (κάτ: 25 χιλ:). — Γ′) Τὴν Οὐαλεντινὴν, ἥτις εἶναι κοιλὰς διαβρεχομένη ὑπὸ τοῦ Ἀδδούα ποταμοῦ πρωτ: Σόνδριον. — Δ′) Τὴν Ἑνετικὴν χώραν· πόλεις· Ἑνετία ἢ Βενετία, κτισμένη ἐπὶ 72 νησιδίων εἰς τὸν μυχὸν τοῦ Ἀδριατικοῦ κόλπου, καὶ διαχωριζομένη ὑπὸ πλήθους διωρύγων, τὰς ὁποίας διαβαίνουσιν ἐπὶ πεντακοσίων γεφυρῶν (κάτ: 115 χιλ:). — Βερώνα, ἐπὶ τοῦ Ἀδίγου (κάτ: 60 χιλ.). — Παταύϊον ἢ Πάδουα, παρὰ τὸν Βρένταν, φημισμένη πόλις διὰ τὸ πανεπιστημεῖον της (κάτ: 50 χιλ:).

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Βενετία, συνοικισθεῖσα κατὰ τὰς ἐπιδρομὰς τῶν βαρβάρων τῆς Ἄρκτου ἀπό τινας πρόσφυγας κατὰ τὸν Ε′. αἰῶνα μ. Χ. ηὐξήθη κατ’ ὀλίγον καὶ ἐσυστύθη ὡς δημοκρατία ἀνεξάρτητος, διοικουμένῃ ὑπὸ ἑνὸς ἀρχηγοῦ λεγομένου Δουκὸς περὶ τὸν Ζ′. αἰῶνα. Δοθεῖσα δὲ εἰς τὸ ἐμπόριον κατήντησε ν’ ἀποκτήσῃ θαλάσσιον δύναμιν τοσαύτην, ὥστε περὶ τὸν ΙΕ′ αἰῶνα, ἔχουσα ὅλον τὸ ἐμπόριον τῶν Ἰνδιῶν, τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Ἀνατολῆς, μετὰ τῆς δημοκρατίας τῶν Γενουηνσίων, ἐξήπλωσε τὰς κατακτήσεις αὐτῆς εἰς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν καὶ τὸ Αἰγαῖον πέλαγος, κυριεύσασα τὴν Κρήτην, τὴν Πελοπόννησον, τὰς Ἰονίους Νήσους, τὴν Δαλματίαν καὶ ὅλην τήν Ἑνετικὴν Ἤπειρον. Περὶ τὸν ιστ′. αἰῶνα αἱ ἐσωτερικαὶ διχόνοιαι μεταξὺ τῶν εὐγενῶν καὶ τοῦ λαοῦ ἔφεραν τὴν μεταβολὴν τοῦ πολιτεύματος εἰς Ἀριστοκρατίαν καταδυναστευτικήν· οἱ δὲ συνεχεῖς κατὰ τῶν Ὀθωμανῶν πόλεμοι καὶ ἄλλαι περιστάσεις ἐξωτερικαὶ ἐπέφερον κατὰ μικρὸν τὴν ἐξασθένησιν τῆς Ἀριστοκρατίας ταύτης, ὥστε περὶ τὸ 1799 ὑπέκυψεν εἰς τὰ τροπαιοῦχα ὅπλα τῶν Γάλλων. Κατὰ τὸ 1805 ἡ Ἑνετικὴ ἐπικράτεια ἐμερίσθη μεταξὺ τῆς Γαλλίας καὶ Αὐστρίας· κατὰ δὲ τὸ 1814 ἡνώθη μὲ τὴν Λομβαρδίαν εἰς ἓν κράτος ὑπὸ τὸ σκῆπτρον τῆς Αὐστριακῆς Αὐτοκρατορίας. Ἡ Βενετία τὴν σήμερον εἶναι βασιλικὸς ναύσταθμος τῆς Αὐστρίας, καὶ ἐλεύθερος λιμὴν ἐμπορικός· ἔχει δὲ πολλὰ μνημεῖα τῆς παρελθούσης δόξης της, ἐν οἷς ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Μάρκου εἶναι περίβλεπτος, οἰκοδομηθεῖσα τὸν δέκατον αἰῶνα μ. Χ. κατὰ τὴν Βυζαντινὴν ἀρχιτεκτονικὴν, καὶ πολλὰς ἀρχαιότητας Ἑλληνικὰς μετακομισθείσας ἐκ τῆς Ἑλλάδος. (^[13])

408. Τὸ δουκατον της παρμας ἔχει ἔκτασιν τριακοσίων λευγ: ▭ καὶ πληθ. 507 χιλ: κείμενον πρὸς Ν: τοῦ Πάδου. — Πόλεις· Πάρμα (κάτ: 40 χιλ:) πρωτεύουσα, καὶ Πλακεντία, καλῶς κτισμένη πόλις παρὰ τὸν Πάδον (κάτ. 30 χιλ.).

409. Τὸ δουκατον της μοδενης πρὸς Μ: συνορεῦον μὲ τὸ ἀνωτέρω ἔχει 277 λευγ: ▭ ἔκτασιν καὶ πληθ. 590 χιλ. ἀνῆκον εἰς κλάδον τοῦ Αὐστριακοῦ Οἴκου. — Πόλεις· Μόδενα, πρωτεύουσα καὶ ὡραιοτάτη τῶν Ἰταλικῶν πόλεων, ἔχουσα καὶ δημόσια καταστήματα ὡραῖα, καὶ Ἀκαδημίαν τῶν ὡραίων τεχνῶν (κάτ. 30 χιλ.)—Ῥέγιον, βιομήχανος καὶ ἐμπορικὴ πόλις, (κάτ. 18 χιλ.) — Καῤῥάρα, (κάτ. 5 χιλ.) καὶ Μάσσα πλησίον τῆς θαλάσσης (κάτ. 10 χιλ.) καὶ αἱ δύο ὀνομασταὶ διὰ τὰ ἐξορυσσόμενα πλησίον αὐτῶν ὡραῖα μάρμαρα, ἔχουσαι καὶ αἱ δύο Ἀκαδημίας τῆς Γλυπτικῆς.

410. τοσκανα ἢ Μέγα Δουκάτον τῆς Τοσκάνης (πληθ. 1 ἑκατομ: 800 χιλ. καὶ ἔκτασις 1100 λευγ. ▭) τόπος βουνώδης, περιέχων εὐκάρπους καὶ καλλιεργημένας πεδιάδας, καὶ ποτιζόμενος ὑπὸ τοῦ Ἄρνου. — Πόλεις· Φλωρεντία (κάτ. 110 χιλ.) διὰ μέσου τῆς ὁποίας ῥέει ὁ Ἄρνος, φημισμένη διὰ τὴν ὡραιότητα τῶν κτιρίων της, διὰ τὴν βιβλιοθήκην της, ἐπονομαζομένην τῶν Μεδίκων, καὶ διὰ τὸ μουσεῖόν της τὸ θαυμαστὸν διὰ τὰς εἰκόνας, ἀγάλματα ἀρχαῖα κλ. ὅπου εὑρίσκεται καὶ τὸ θαυμαστὸν ἀρχαῖον ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης, τῆς ἐπονομαζομένης τῶν Μεδίκων. — Σιέννα, εἰς τὰ ὄρη (κάτ. 24 χιλ.) ἄλλοτε πρωτεύουσα δημοκρατίας. — Πρὸς Ν: Πεῖσαι, πλουσία ποτὲ καὶ ἀνθηρὰ δημοκρατία, νῦν δὲ ἐκπεσμένη καὶ ὀλιγάνθρωπος πόλις (κάτ. 20 χιλ.) διασώζουσα πολλὰ λαμπρὰ κτίρια, ἐν οἷς ἡ ἐκκλησία τῆς μητροπόλεως, ὁ κεκλιμένος πύργος, ὢν κωδωνοστάσιον, καὶ τὸ νεκροταφεῖον, ὀνομαζόμενον ἱερὸν πεδίον (Campo Santo), διότι τὸ εἰς αὐτὸ χῶμα μετέφερον ἐκ τῆς Ἱερουσαλὴμ μὲ 50 γαλέρας οἱ Πεισᾶται δημοκρατούμενοι. Ἡ Πεῖσα εἶναι πατρὶς τοῦ Γαλιλαίου. — Λιβόρνον διασημότατον ἐμπορεῖον τῶν παραλίων πόλεων τῆς Ἰταλίας (κάτ. 75 χιλ. μὲ τοὺς τῆς περιοχῆς της, ἐν οἷς καὶ πολλοὶ Γραικοὶ καὶ Ἕλληνες).

δουκατον της λουκας, κείμενον μεταξὺ Μοδένης καὶ Τοσκάνης, ἔχει 55 λευγῶν ▭ ἔκτασιν καὶ πληθ. 155 χιλ. — Πρωτεύουσα Λούκα (κάτ. 25 χιλ.) κειμένη εἰς εὔκαρπον καὶ χαριεστάτην πεδιάδα· ἐδόθη ὡς ἴδιον ψώμισμα εἰς τὸν ποτὲ Δοῦκα τῆς Πάρμας καὶ Πλακεντίας κατὰ τὸ 1815 συστηθεῖσα εἰς Δουκάτον· ἀλλ’ ἀποβιώσαντος τούτου, προσετέθη εἰς τὴν Τοσκάναν. Εἰς τὸν Μέγαν Δοῦκα τῆς Τοσκάνης ὑπόκειται ἐπίσης καὶ ἡ παρακειμένη νῆσος Ἕλβα (414).

Σημ. Ἡ Τοσκάνα εἶναι εἷς τῶν εὐφορωτέρων καὶ μᾶλλον καλλιεργημένων τόπων τῆς Ἰταλίας, παράγων διάφορα προϊόντα τῆς γεωργίας, καὶ χειροτεχνήματα μεταξωτὰ καὶ ἀλαβάστρινα, γυναικείους πίλους ἐκ λεπτοῦ ψιαθίου κτλ. ἐχρημάτισε δὲ ἐπὶ τῶν ἡγεμόνων τῆς Φλωρεντίας Μεδίκων ἡ ἑστία τῆς ἀναγεννήσεως των γραμμάτων, τῶν τεχνῶν καὶ τῶν ἐπιστημῶν εἰς τὴν ἐσπερίαν Εὐρώπην ἀπὸ τοῦ ΙΕ′. αἰῶνος. Ἡ Φλωρεντία κοινωνεῖ μετὰ τῆς Λιβόρνου διὰ σιδηροδρόμου διερχομένου διὰ Πεισῶν καὶ Λούκας.

411. η παπικη επικρατεια, ἢ Ποντιφικὴ, τῆς ὁποίας κυριάρχης εἶναι ὁ Πάπας, ἡ νομιζομένη ἐπὶ γῆς ὁρατὴ κεφαλὴ τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας· περιέχει δὲ πολλὰς ἐπαρχίας, ἐκτεινομένη παρὰ τὸν Ἀδριατικὸν κόλπον καὶ παρὰ τὴν Τυῤῥηνικὴν θάλασσαν, κειμένη μεταξὺ τῆς Τοσκάνης καὶ τοῦ βασιλείου τῆς Νεαπόλεως (πληθ. 3 ἑκατομ.).

Αἱ ἐπαρχίαι αὐτῆς εἶναι αἱ ἐξῆς·

Ἡ Βολωνικὴ, πρωτεύουσα Βολωνία (ἢ Βονωνία), (κάτ. 72 χιλ.), ὀνομαστὴ διὰ τὸ εἰς αὐτὴν ἐπιστημονικὸν κατάστημα.—Ἡ Φεῤῥαρικὴ, πρωτεύουσα Φεῤῥάρα, (κάτ. 24 χιλ.) πατρὶς τοῦ ποιητοῦ Ἀριόστου (^[14]), ἔχουσα καὶ φρούριον ὀχυρόν. — Ἡ Ῥωμανία, πρωτεύουσα Ῥαβέννα, πόλις τὸ πάλαι ἐπίσημος καὶ παράλιος, ἀλλὰ νῦν ἀπέχουσα τῆς θαλάσσης ὑπὲρ τὴν μίαν λεύγαν (κάτ. 20 χιλ.). — Ἡ Μάρκα τοῦ Ἀγκῶνος, πρωτεύουσα Ἀγκὼν, εὐλίμενος πόλις εἰς τὰ παράλια τοῦ Ἀδριατικοῦ (κάτ. 36 χιλ.). — Ἡ Περουσιακὴ, πρωτεύουσα Πέρουσα, (κάτ. 30 χιλ.) πλησίον τῆς Τρασυμένης λίμνης.—Τὸ Δουκάτον τοῦ Οὐρβίνου, πρωτ. Οὔρβινον, (κάτ. 12 χιλ.), ὅπου ἐγεννήθη ὁ περίφημος ζωγράφος Ῥαφαῆλος.

Ἡ Ὀμβρία, πρωτεύουσα Σπολέτον (Σπολήτιον). — Τὰ Πατρῴα (ἢ πατρικὴ κληρονομία) τοῦ ἁγίου Πέτρου, πρωτεύουσα Ῥώμη, ἀρχαία καὶ ἀξιοθέατος πόλις διὰ τὰ πολλὰ κτίριά της τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ μεταγενέστερα· μεταξὺ 364 ἐκκλησιῶν ἡ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου εἶναι ἡ ὡραιοτάτη καὶ μεγαλοπρεπεστάτη πασῶν τῶν τοῦ Χριστιανικοῦ κόσμου ἐκκλησιῶν. Ἡ οἰκοδομὴ αὕτη ἤρχισε τὸ 1506 καὶ εἰς ἑνὸς αἰῶνος διάστημα ἐτελείωσε, δαπανηθέντων 240 ἑκατομ. φρ. Ἡ πόλις, κτισμένη καὶ εἰς τὰς δύο ὄχθας τοῦ Τιβέρεως, εἶναι ἡ καθέδρα τοῦ Πάπα, κατοικουμένη ὑπὸ 180 χιλ. ψυχῶν. — Πλησίον αὐτῆς εἶναι καὶ τὸ Τίβολι (Τίβουρον) περίφημον διὰ τοὺς καταῤῥάκτας τοῦ Τιβέρωνος πτ: (Ἀνίου). — Οὐέλλετρον· Παλεστρίνη (Πραινεστὸς), καὶ Ὠστία εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Τιβέρεως ἐπίνειον τῆς Ῥώμης.

Ἡ μικρὰ Δημοκρατία, ὀνομαζομένη τοῦ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ, ἐγκλείεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς Παπικῆς ἐπικρατείας, διατελοῦσα αὐτόνομος ὑπὸ τὴν προστασίαν τοῦ Πάπα. Ἔχει δὲ τεσσάρων λευγῶν τετραγωνικῶν ἔκτασιν καὶ 7 χιλ: κατοίκ. συγκειμένη ἀπὸ τὴν ὁμώνυμον πόλιν τοῦ ΑΓΙΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ καὶ ἀπὸ 4 πέριξ αὐτῆς χωρία· ἐσυστήθη δὲ περὶ τὸν στ′. αἰῶνα ὑπό τινος ἀσκητοῦ, τ’ ὄνομα Μαρίνου, συνοικίσαντός τινας περὶ τὴν σκήτην του.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ κοσμικὴ ἐξουσία τοῦ Πάπα, ὄντος ἁπλοῦ ἐπισκόπου τῆς Ῥώμης, ἤρχισε τὸ 754 μ. Χ. τοῦ Πιπίνου βασιλέως τῆς Γαλλίας δωρήσαντος εἰς αὐτὸν τὸ Δουκάτον τῆς Ῥώμης καὶ τῆς Ῥωμανίας. Προϊόντος τοῦ χρόνου προσεκτήθησαν καὶ ἄλλοι τόποι διὰ δωρήσεως ἢ κληρονομίας ἢ καί κατακτήσεως, ὥστε μέχρι τοῦ 1600 ἐσχηματίσθη κράτος ἀρκετὰ εὐρύχωρον τὸ λεγόμενον τῆς Ἐκκλησίας ἢ Παπικὸν, περιλαμβάνον τὴν ἀρχαίαν Ῥώμην, τὸ Λάτιον, τνὴ Ὀμβρίαν, τὸ Πίκενον καὶ μέρος τῆς Κισαλπινῆς Γαλατίας. Ἐπὶ τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως (τὸ 1797) μετεποιήθη πρῶτον εἰς Δημοκρατίαν, ἔπειτα δὲ συμπεριελήφθη εἰς τὸ βασίλειον τῆς Ἰταλίας· κατὰ δὲ τὸ 1814 ἀπεδόθη εἰς τὴν κυριαρχίαν τοῦ Πάπα ἀποκαταστηθὲν, ὅπως σχεδὸν ἦτο καὶ ἀπ’ ἀρχῆς. Ὁ κυριάρχης Πάπας ἐκλέγεται ἰσοβίως ὑπὸ τῶν ²/₅ τῶν ψηφοφορούντων (70 τὸ πλέον) Καρδιναλίων, συνερχομένων εἰς τὸ ἐν Ῥώμῃ παλάτιον, τὸ λεγόμενον Βατικανόν. Οἱ Καρδινάλιοι εἶναι οἱ Ὑπουργοὶ καὶ οἱ Διοικηταὶ τοῦ τόπου, καὶ οἱ πρέσβεις οἱ ἀποστελλόμενοι εἰς τὰς χριστιανικὰς αὐλάς. — Πληθ. 3 ἑκατομ: καὶ ἔκτασις 2,923 λευγῶν τετραγ. — Κυβέρνησις ἀπόλυτος. — Δημόσιον χρέος 400 ἑκατομ: φρ. στρατὸς 16 χιλ. Ἐκκλησιαστικοὶ 45 χιλ. καὶ 8 χιλ. μοναχαὶ (καλογραῖαι).

442. Τὸ βασιλειον της νεαπολεως (καὶ τῶν δύο Σικελιῶν λεγόμενον) κατέχει τὸ μεσημβρινὸν μέρος τῆς Ἰταλίας. Εἶναι τόπος θαυμάσιος διὰ τὴν εὐφορίαν του εἰς πάντα, καὶ κατ’ ἐξοχὴν εἰς κρασία, ἀλλὰ κοινῶς εἶναι ὀλίγον καὶ κακῶς δουλευμένη ἡ γῆ· ἡ δὲ βιομηχανία πολλὰ ὀλίγον καὶ αὕτη προοδεύει. Διαιρεῖται δὲ τὸ ἐπὶ τῆς Ἰταλίας μέρος εἰς τέσσαρας νομοὺς ὀνομαζομένους· Γῆ τῆς Καλλιεργίας, Ἀβροῦζαι, Πουλλία, Καλάβρια· καὶ διοικητικῶς εἰς 15 ἐπαρχίας· ἡ δὲ Σικελία διαιρεῖται εἰς 7 ἐπαρχίας. Οἱ κάτοικοι συμποσοῦνται εἰς 8 ἑκατομ. καὶ 700 χιλ. ὅλοι τὴν Καθολικορωμάναν θρησκείαν πρεσβεύοντες. — Κυβέρνησις, Μοναρχία ἀπόλυτος.

443. Ὀνομαστότεραι πόλεις εἰσίν· Εἰς τὴν Τυῤῥηνικὴν θάλασσαν — Γαέτα, πρὸς τὸ σύνορον τῆς Παπικῆς ἐπικρατείας, παράλιος μὲ ὀχυρὸν φρούριον (κάτ. 15 χιλ.). — Κάπουα, ἐπὶ τοῦ Οὐολτούρνου ποταμοῦ μὲ φρούριον πλησίον τῶν ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας Καπύης (κάτ. 8 χιλ.). — Νεάπολις, εἰς τὸν ὁμώνυμον αὐτῆς κόλπον κειμένη πλησίον τοῦ Βεσουβίου, καθέδρα τοῦ βασιλείου, ἔχουσα 480 χιλ. κατοίκων περίπου, πολλὰ ὡραῖα κτίρια, μουσεῖον ἀρχαιοτήτων σημαντικὸν, καὶ πανεπιστημεῖον· εἶναι δὲ ἡ ὡραιοτάτη καὶ μεγίστη πόλις τῆς Ἰταλίας μὲ λιμένα ἀξιόλογον ἐπὶ τῆς Μεσογείου. Ἓν μέρος τῶν κατοίκων αὐτῆς, οἱ λεγόμενοι Λαζαρόνοι, ζῶσιν ἀνέστιοι καὶ ἀκτήμονες εἰς τὰς ὁδούς. Πλησίον τῆς Νεαπόλεως εἶναι καὶ ἡ κώμη Πόρτικον, κτισμένη ἐπὶ τοῦ τόπου τῆς Ἡρακλείας (198)· καὶ αἱ Πουζόλαι, πόλις γνωστὴ διὰ τὴν ἐξ αὐτῆς ἐξαγομένην γῆν καὶ ἐπονομαζομένην Πουζολάναν (ὁμοίαν μὲ τὴν παρ’ ἡμῖν Θηραϊκὴ γῆν), τὴν ὁποίαν οὖσαν γέννημα τοῦ Ἡφαιστείου ἀναμιγνύουσι μὲ ἄσβεστον καὶ κτίζουσιν ἐν τοῖς ὕδασι· διότι αὕτη ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ σκληρύνηται εἰς τὸ ὕδωρ, καὶ μάλιστα τὸ θαλάσσιον, ὥστε νὰ συγκολλᾷ εἰς ἓν σῶμα ἀδιάσπαστον τοὺς συγκτιζομένους λίθους. — Σάλερνον, εὐλίμενος πόλις ἐπὶ τοῦ ὁμωνύμου αὐτῆς κόλπου, πλησίον τῆς ὁποίας εὑρίσκονται καὶ ἐρείπια ἀρχαιοτήτων κυκλωπείων Ἑλληνικῶν καὶ Ῥωμαϊκῶν. — Εἰς τὸν Ἀδριατικὸν κόλπον, Μαμφρεδονία (κάτ. 5 χιλ.) καεῖσα ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τὸ 1620. — Βαρλέττα, παράλιος, καὶ ἐμπορικὴ πόλις (κάτ. 18 χιλ.). — Βάριον, ὁμοίως ἐμπορικὸς καὶ ὀχυρὸς λιμὴν, ἐξάγων ἐλαιόλαδον καὶ πανικὰ (κάτ. 20 χιλ.). — Βρεντέσιον καὶ Ὄτραντον παρὰ τὸν αὐτὸν κόλπον. — Κρότων καὶ Τάρας, εἰς τὸν ὁμώνυμον κόλπον ταύτης τῆς τελευταίας πόλεως, καὶ Ῥήγιον, πρὸς τὴν Ν: ἄκραν ἄντικρυ τῆς Σικελίας, ἀρχαία καὶ ἐμπορικωτάτη ἐπὶ τοῦ πορθμοῦ τῆς Μεσσήνης (κάτ. 20 χιλ.).

414. Εἰς τὸ βασίλειον τῆς Νεαπόλεως ἀνήκει ὁμοῦ μὲ ἄλλας τινας νήσους καὶ ἡ Σικελία, χωριζομένη ὑπὸ τῶν ὀρέων εἰς τρεῖς εὐφορωτάτας κοιλάδας, πολιτικῶς δὲ οὖσα διῃρημένη εἰς 7 ἐπιτροπείας ἢ διοικήσεις, ὑποκειμένας εἰς ἕνα ἀντιβασιλέα. — Ἡ Αἴτνα, ἡφαίστειον ἐν ἐνεργείᾳ, εἶναι τὸ ὑψηλότερον ὅρος τῆς νήσου (303). Οἱ δὲ κάτοικοι αὐτῆς συμποσοῦνται εἰς ἓν περίπου ἑκατομ: καὶ ὀκτακοσίας χιλ: ὅλοι ὄντες τῆς Καθολικορωμάνας θρησκείας. — Πόλεις· Πάλερμον (Πάνορμος) πρωτεύουσα καὶ παράλιος εἰς τὴν βορείαν πλευρὰν τῆς νήσου, ἔχουσα 180 χιλ. κατοίκων. — Εἰς τὴν Ἀν: πλευρὰν Μεσσήνη, κειμένη εἰς τὸν ἀπ’ αὐτῆς ὀνομαζόμενον πορθμὸν (κάτ. 80 χιλ.) ὀχυρὰ καὶ εὐλίμενος πόλις, τὸ περισσότερον μέρος τῆς ὁποίας εἶχε κατεδαφισθῆ ὑπὸ σεισμοῦ τὸ 1783. Πλησίον αὐτῆς εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ πορθμοῦ εὑρίσκεται ὁ θαλασσοστρόβιλος τῆς Χαρύβδεως, καὶ ἄντικρυ, κατὰ τὴν Καλάβριαν, ὁ σκόπελος τῆς Σκύλλης, τόσον ἐπικίνδυνοι εἰς τοὺς ἀρχαίους. — Συράκουσαι, παράλιος καὶ ἀρχαία πόλις, πατρὶς τοῦ Ἀρχιμήδους (κάτ. 20 χιλ.). — Κατάνη, μεταξὺ Συρακουσῶν καὶ Μεσσήνης, ἀρχαία καὶ ὡραία πόλις (κάτ. 50 χιλ.) ἔχουσα πανεπιστημεῖον καὶ Ἀκαδημίαν τῶν τεχνῶν. Αἱ ἐκρήξεις τῆς Αἴτνης κατέστρεψαν αὐτὴν σχεδὸν ὅλην κατὰ τὸ 1693, καταχώσασαι καὶ μέρος τοῦ λιμένος αὐτῆς. — Εἰς τὴν Μ: πλευρὰν, Γίργαντον (κάτ. 18 χιλ.) πλησίον τῶν ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας πόλεως, ἥτις ἐλέγετο Ἀκράγας κατοικουμένη τότε ὑπὸ 800 χιλ: περίπου. — Δρέπανον (Trapani) πρὸς Δ: μὲ λιμένα ὀχυρὸν καὶ 25 χιλ. κατοίκων, τῶν ὁποίων πολλοὶ ἁλιεύουσι τὸ κοράλιον, καὶ κατασκευάζουσιν ἐξ αὐτοῦ πολλὰ κοσμήματα.

Πρὸς Β: τῆς Σικελίας κεῖνται αἱ νῆσοι τοῦ Αἰόλου ἡφαίστειαι οὖσαι (305), ἐξ ὧν αἱ ἀξιολογώτεραι λέγονται Λιπάραι καὶ Στρόμβολον. Εἰς τὸν κόλπον τῆς Νεαπόλεως κεῖνται ἡ Ἰσχία καὶ ἡ Καπρία. Πρὸς Μ: δὲ τῆς Σικελίας, ἡ Μάλτα (Μελίτη πληθ. 90 χιλ.), βράχος σχεδὸν ἄκαρπος, παράγων ὅμως περίφημα πορτογάλλια· ἀνῆκέ ποτε εἰς τὸ τάγμα τῶν ἱπποτῶν τῆς Μάλτας, νῦν δὲ ὑπόκειται εἰς τὴν Ἀγγλίαν. — Πρωτ. Βαλέττα, μὲ φρούριον καὶ λιμένα κάλλιστον (κάτ. 50 χιλ.). — Γότζον (Γαῦλος), μικροτέρα καὶ εὐφορωτέρα τῆς Μάλτας, ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν Ἄγγλων καὶ αὐτὴ οὖσα (κάτ. 3 χιλ. καὶ 15 χιλ. οἱ ὅλης τῆς νήσου). — Μεταξὺ Σικελίας καὶ Ἀφρικῆς κεῖται ἡ νῆσος Λαμπέδουσα, ὑπαγομένη εἰς τὸ Σαρδινικὸν βασίλειον.

Παρὰ τὴν παραλίαν τῆς Τοσκάνης, καὶ εἰς τὸν Μέγαν Δοῦκα αὐτῆς ἀνήκουσα, κεῖται ἡ νῆσος Ἔλβα (πληθ. 14 χιλ., ἔχουσα μεταλλεῖα σιδήρου ἄφθονα, καὶ δύο πόλεις, ἐξ ὧν ἡ μὲν Λιμὴν Λογγῶνος, ἡ δὲ Λιμὴν Φεραΐου λέγεται. Ναπολέων ὁ Α′, ἐκπεσὼν τοῦ θρόνου τῆς Γαλλίας, διέμεινεν εἰς αὐτὴν τὴν νῆσον ὡς βασιλεὺς αὐτῆς ἀπὸ τὸν Μάϊον τοῦ 1814 μέχρι τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1815.

415. ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Ἰταλία κατοικουμένη τὸ ἀρχαῖον ἀπὸ πολλῶν μικρολαῶν αὐτοδιοικήτων, ἐξ ὧν οἱ περισσότεροι, οἱ τῶν μεσημβρινωτέρων μερῶν αὐτῆς μάλιστα, εἶχον καὶ τὴν αὐτὴν καταγωγὴν μὲ τοὺς Ἕλληνας, ὑπετάχθη εἰς τὴν Ῥώμην δημοκρατουμένην. Αὕτη κτισθεῖσα κατὰ τὸ 753 π. Χ. ἐδιοικήθη τὸ πρῶτον ὑπὸ βασιλέων μετὰ δὲ 243 ἔτη δημοκρατηθεῖσα, ἐκυρίευσε κατὰ μικρὸν τῆς Ἰταλίας, ἔπειτα δὲ ἐξήπλωσε τὸ κράτος αὐτῆς εἰς ὅλα σχεδὸν τὰ τότε γνωστὰ μέρη τῆς οἰκουμένης. Ὅ Αὔγουστος, 30 ἔτη π. Χ. καταλύσας τὴν δημοκρατίαν ἀνηγορεύθη Αὐτοκράτωρ, καὶ ἐπὶ 400 ἔτη ἐδιοικήθη ἡ ἀπέραντος ἐκείνη Αὐτοκρατορία ὑπὸ τῶν διαδόχων του, ὅτε καὶ διῃρέθη ὁριστικῶς εἰς δύο (ἐπὶ Ἀρκαδίου καὶ Ὁνωρίου) εἰς Αὐτοκρατορίαν τῆς Δύσεως, ἔχουσαν ἕδραν τὴν Ῥώμην, καὶ εἰς Αὐτοκρατορίαν τῆς Ἀνατολῆς, ἔχουσαν ἕδραν τὴν Κωνσταντινούπολιν (416). Ἀλλὰ μετ’ ὀλίγον ἡ Δυτικὴ Αὐτοκρατορία διεμελίσθη ὑπὸ τῶν βαρβάρων, καὶ αὕτη ἡ Ἰταλία κατεκλύσθη πρῶτον ὑπὸ τῶν Ὀστρογότθων, ἔπειτα ὑπὸ τῶν Λομβαρδῶν συστησάντων μίαν Μοναρχίαν. Κατὰ δὲ τὸ 774 μ. Χ. Κάρολος ὁ Μέγας ὑπέταξεν ὅλην τὴν Ἰταλίαν, ἥτις μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ ὑπέπεσεν εἰς διαφόρων Μοναρχῶν ἐξουσίαν, διαιρεθεῖσα καὶ εἰς διάφορα κράτη. Τότε ἐσυστήθη καὶ ηὐξήθη καὶ ἡ κοσμικὴ ἐξουσία τοῦ Πάπα γενομένου καὶ πολιτικοῦ ἡγεμόνος (411). Οἱ Γερμανοὶ, οἱ Γάλλοι, οἱ Ἱσπανοὶ, ἐξουσίασαν κατὰ διαφόρους καιροὺς τὴν Ἰταλίαν· καὶ οἱ Γάλλοι τελευταῖον ἐπὶ Ναπολέοντος τοῦ Μεγάλου ἐκράτησαν αὐτῆς μέχρι τοῦ 1814, ὅτε ἐσυστήθησαν ὁριστικῶς τὰ διάφορα μνημονευθέντα ἀνωτέρω κράτη, ἔχοντα διαφόρους Κυβερνήσεις μὴ συνταγματικάς. Ἀλλὰ κατὰ τὴν τελευταίαν Γαλλικὴν μεταπολίτευσιν τοῦ 1848 ὅλη ἡ Ἰταλία ἐκινήθη, καὶ ὅλα τὰ Δουκάτα καὶ τὸ Παπικὸν κράτος ἀνεκηρύχθησαν εἰς δημοκρατίας· ἀλλ’ ἡ ἐπέμβασις τῆς Αὐστρίας καὶ Γαλλίας ἐπανέφερε τὰ πράγματα εἰς τὴν προτέραν αὐτῶν κατάστασιν.

Ἡ Ἰταλία ἀνήκουσα εἰς τὰς μεσημβρινωτάτας χώρας τῆς Εὐρώπης ἔχει κλίμα εὔκρατον καὶ ὑγιὲς, καὶ χώραν εὔφορον καὶ τερπνὴν, ἥτις ἤθελεν εἶσθαι καὶ ἡ πλουσιωτάτη πασῶν, ἐὰν οἱ κάτοικοι αὐτῆς εἶχον τελειοτέραν δραστηριότητα. Τὰ ὄρη αὐτῆς περιέχουσι μεταλλεῖα σιδήρου, χαλκοῦ καὶ διάφορα μάρμαρα· αἱ δὲ πεδιάδες εὐφοροῦσι καθ’ ὅλα τὰ προϊόντα τῶν εὐκράτων κλιμάτων, δίδουσαι ὀρύζιον, παμβάκιον, ἐλαιόλαδον, πορτογάλλια, λεμόνια κτλ. — Ἡ κτηνοτροφία, ἡ μελισσουργία, καὶ ἡ τροφὴ τοῦ μεταξοσκώληκος εὐδοκιμοῦσι κάλλιστα· ἡ δὲ βιομηχανία καὶ τὸ ἐμπόριον ἐξέπεσαν πολὺ νῦν, στερηθέντα τῆς προτέρας αὐτῶν ἐνεργείας. Αἰ ἐπιστῆμαι καὶ τὰ γράμματα μετὰ τῶν ὡραίων τεχνῶν ἤνθησαν εἰς τὴν Ἰταλίαν κατὰ τὸν ΙΕ′ καὶ ΙΣΤ′ αἰῶνα, καὶ καλλιεργοῦνται εἰσέτι εὐστόχως καὶ μάλιστα ἡ Μουσική· δὲν διασώζουσιν ὅμως πλέον τὸ ἀκμαῖον, οὐδὲ τὴν λαμπρότητα ἐκείνην, τὴν ὁποίαν εἶχον πρότερον. — Ὁ λαὸς τῆς Ἰταλίας ἐν γένει εἶναι πνευματώδης, εὔθυμος, τεχναστικὸς, ὀπωσοῦν ἐπίμων, φιλέκδικος, καὶ ἔχων πολλὴν ἐπιτηδειότητα εἰς τὰς τέχνας· ἡ γλῶσσα ἡ Ἰταλικὴ εἶναι ἁρμονικὴ καὶ ποιητική· λαλεῖται δὲ καθαρωτάτη εἰς τὴν Τοσκάνην, ἀλλ’ ἡ ἐν Ῥώμη ἐπικρατοῦσα προφορὰ κρίνεται προτιμοτέρα.

ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ.

Έκτασις είς χιλιάμ. ▭ 521,200 — Πληθ. 15,500,000.

Μῆκος Ἀνατ: μεταξὺ 13° 24′ καὶ 20° 29′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 39° καὶ 48° 20′.

416. η ευρωπαϊκη τουρκια ὁρίζεται πρὸς Β: ἀπὸ τὸν Δούναβιν καὶ τὴν Αὐστρίαν, καὶ τὸν Σαῦον ποταμόν· πρὸς Ἀν: ἀπὸ τὴν Ῥωσσικὴν Βεσσαραβίαν, ἀπὸ τὴν Μαύρην θάλασσαν, τὸν Βόσπορον, τὴν Προποντίδα (ἢ θάλασσαν τοῦ Μαρμαρᾶ) καὶ τὸν Ἑλλήσποντον· πρὸς Μ: ἀπὸ τὸ Ἀρχιπέλαγος καὶ τὴν Ἑλλάδα· πρὸς Δ: ἀπὸ τὸ Ἰόνιον πέλαγος, τὸ Ἀδριατικὸν καὶ τὴν Αὐστριακὴν Δαλματίαν. Οἱ Τοῦρκοι, ἐκ τῆς Ἀσίας καταγόμενοι, ἐκυρίευσαν τήν Κωνσταντινούπολιν κατὰ τὸ 1453, καὶ ἔκτοτε, ἂν καὶ ὀλιγαριθμότεροι, δεσπόζουσι τοῦ τόπου. Οἱ δὲ πρῶτοι κάτοικοι, ὄντες Χριστιανοὶ, Ἑλληνικῆς καὶ Σλαβικῆς καταγωγῆς, διετηρήθησαν ὑποτεταγμένοι καὶ κεχωρισμένοι ἀπὸ τοὺς κρατοῦντας, ὡς ἔχοντες καὶ θρησκείαν, καὶ γλῶσσαν, καὶ ἤθη καὶ ἔθιμα διάφορα. Τὸ μέρος τοῦτο εἶναι εἷς ἐκ τῶν ὡραιοτάτων τόπων τῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ χέρσος καὶ ἀκαλλιέργητος διὰ τὴν ἐπικρατοῦσαν ἀμάθειαν, μ’ ὅλον ὅτι ἡ Κυβέρνησις ἀπό τινος καιροῦ προσπαθεῖ νὰ εἰσαγάγῃ τὴν παιδείαν εἰς ὅλα τὰ γένη τῶν ὑπηκόων αὐτῆς ἀνεξαιρέτως· καὶ οἱ ὑπήκοοι δὲ αὐτοὶ μετὰ πολλῆς φιλοτιμίας φροντίζουσι περὶ τῆς ἰδίας αὐτῶν βελτιώσεως.

Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Τουρκία περιλαμβάνει τὸ βόρειον μέρος τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος, τὴν Θρᾴκην, τὴν Ἰλλυρίαν, τὴν Μοισίαν καὶ μέρος τῆς Δακίας πρὸς Βοῤῥᾶν τοῦ Δουνάβεως, διαιρουμένη νῦν εἰς 10 τμήματα, ἐξ ὧν τὰ 5 εἶναι βόρεια· ἡ Μολδαυΐα καὶ ἡ Βλαχία (Δακία), Σερβία, Βοσνία, Βουλγαρία· τὰ δὲ λοιπὰ, Μεσημβρινὰ, οἷον ἡ Ῥουμελία ἡ Ῥούμελη (Θρᾴκη), ἡ Μακεδονία, ἡ Θεσσαλία, ἡ Ἀλβανία (Ἤπειρος καὶ Ἰλλυρία) καὶ αἱ νῆσοι. Ὅλος ὁ τόπος διασχίζεται ὑπὸ ὀρέων, μάλιστα πρὸς Β: καταστηνόμενος ὑπ’ αὐτῶν ὀρεινότατος καὶ ψυχρός. Ὁ Αἷμος τῶν ἀρχαίων (Βαλκάνια νῦν) χωρίζων τὴν Βουλγαρίαν ἀπὸ τὴν Ῥουμελίαν, ἐκτείνεται διακλαδιζόμενος πρὸς Β: ἕως τὰ Καρπάθια ὄρη, καὶ Β-Ἀν: ἕως τὰ παράλια τῆς Μαύρης θαλάσσης· βορειοδυτικῶς δ’ ἕως τὰς Ἄλπεις τὰς Διναριακὰς, τὰς πρὸς τὰ παράλια τοῦ Ἀδριατικοῦ, συνιστώσας δευτέραν σειρὰν ὀρέων ἑνουμένην εἰς τὸ Μοντενέγρον μὲ τὴν σειρὰν τοῦ Αἵμου, ὅστις δι’ ἐκείνης ἑνόνεται μὲ τὴν μεγάλην σειρὰν τῶν Ἄλπεων. Ἡ Ῥοδόπη τῶν ἀρχαίων (Δεσποτοδὰγ Τουρκ.) καὶ ὁ Σκάρδος (Σκαρδὰγ) εἶναι κλάδοι τοῦ Αἴμου· τῆς δὲ σειρᾶς τοῦ Σκάρδον ἡ ὑψηλοτάτη κορυφὴ, ἥτις λέγεται Ὄρβηλος, ἔχει ὕψος 9,000 ποδῶν. Τρίτη σειρὰ ὁρέων εἶναι ἡ Ἑλληνικὴ ἢ ἡ τοῦ Πίνδου Δ-Μ: διατρέχουσα τὴν Μεσημβρινὴν Τουρκίαν καὶ ὅλην τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ Β: πρὸς Μ: Ὄρη χωρισμένα ἀπὸ τὰς ἄνω σειρὰς εἶναι, ἀπὸ μὲν τὴν Ἑλληνικὴν ὁ Ὄλυμπος εἰς τὴν Θεσσαλίαν, καὶ ὁ Παρνασσὸς εἰς τὴν Φωκίδα τῆς Ἑλλάδος, καὶ τὰ Ἀκροκεραύνια (βουνὰ τῆς Χειμάρας) εἰς τὴν Ἤπειρον· ἀπὸ δὲ τὴν τοῦ Αἵμου ὁ Ἄθως (Ἅγιον Ὄρος) εἰς τὴν Χαλκιδικὴν Χερσόνησον. Ἀπὸ δὲ τὰς τρεῖς ῥηθείας σειρὰς διαιρεῖται ὁ τόπος εἰς τρία λεκανοπέδια· εἰς τὸ τῆς Μαύρης θαλάσσης, ὅπου χύνεται ὁ Δούναβις μὲ τὰ μεγάλα παραποτάμιά του· εἰς τὸ τοῦ Αἰγαίου πελάγους, ὅπου χύνεται ὁ Ἕβρος, καὶ ὁ Στρυμὼν, καὶ ὁ Πηνειὸς ἐκ τῆς Πίνδου λαμβάνων τὰς πηγὰς καὶ διερχόμενος τῆς Θεσσαλίας· εἰς τὸ τοῦ Ἀδριατικοῦ, ὅπου χύνεται ὁ Δρῖνος, ὁ ἐπονομαζόμενος Μέλας, διαβρέχων τὴν Ἀλβανίαν. Τὰ ὄρη περιέχουσι πολλὰ μεταλλεῖα, μένοντα τὰ πλεῖστα ἀργὰ καὶ ἄχρηστα δι’ ἀμάθειαν καὶ ἀπειρίαν τῶν κατοίκων· κοιλάδες δὲ τερπναὶ καὶ πεδιάδες εὐκαρπιόταται, ἀλλ’ ἀμαθῶς καὶ ἀμελῶς καλλιεργούμεναι, δίδουσιν ὅλα τὰ τῶν μεσημβρινῶν τόπων προϊόντα, οἷον ἑλάδιον, κρασίον, γεννήματα, παμβάκιον, ζαφρᾶν, ταβάκον, ἐρυθρόδανον (ῥιζάριον) καὶ βότανα ἰατρικά. Ἡ τροφὴ τοῦ μεταξοσκώληκος καὶ τῶν μελισσίων, καθὼς καὶ ἡ κτηνοτροφία, εὐδοκιμοῦσιν, ἀλλ’ ἡ βιομηχανία εἶναι μικρὰ καὶ περιωρισμένη εἰς ὀλίγα ἀντικείμενα. Τὰ κόκκινα νήματα, τὰ ἐπονομαζόμενα τῆς Ἀδριανουπόλεως, τινὰ εἴδη ταπήτων, καὶ τὰ μαροκινὰ δέρματα εἶναι ἰδιάζοντα τεχνουργήματα τῆς Τουρκίας· τὸ δ’ ἐντόπιον ἐμπόριον ἐνεργεῖται κυρίως ὑπὸ τῶν Χριστιανῶν. Κλίμα δ’ ἔχει ὁ τόπος ἐν γένει εὔκρατον (ἐξαιρουμένων τῶν ὀρεινῶν τόπων) γλυκὺ καὶ πανταχοῦ ὑγιεινόν· ἡ δὲ μαστίζουσα συχνάκις τοὺς κατοίκους πανώλης δὲν εἶναι ἐγχώριον νόσημα, ἀλλὰ μετεφέρετο ἔξωθεν, ἐκ τῆς Αἰγύπτου.

Διοικητικὴ διαίρεσις.

Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Τουρκία διαιρεῖται συνήθως ὑπὸ τῶν Γεωγράφων εἰς δέκα τμήματα, ἐξ ὧν τὰ τρία εἰσὶν ὑποτελῆ, ἀλλ’ αὐτοδιοίκητα ὑπὸ ὁμοθρήσκων καὶ ὁμογενῶν ἡγεμόνων διοικούμενα· τὰ δὲ λοιπὰ, παρεκτὸς τῶν νήσων, διαιροῦνται διοικητικῶς εἰς 24 Τοπαρχίας ἢ Πασαλίκια ἀνίσου ἐκτάσεως, καθὼς καὶ οἱ διοικοῦντες αὐτὰ Πασάδες εἰσὶ τριῶν διαφόρων βαθμῶν. Οἱ μὲν τοῦ ἀνωτέρου βαθμοῦ λέγονται Πασάδες 3 τουϊῶν καὶ Βεζύριδες, ὡς ἐκ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν διακριτικῶν τῆς ἀξίας αὐτῶν σημείων (ἴδε 454)· οἱ δὲ 2 τουϊῶν· οἱ δὲ ἑνός. Οἱ δὲ Πασάδες ἔχουσιν ὑπ’ αὐτοὺς τοὺς διοικητὰς (Μουσελήμιδας) καὶ χωροάρχοντας (Ἀϊάνιδας). Τὸ δὲ τμῆμα τῶν νήσων ὑποτελεῖ γενικῶς ὑπὸ τὴν δικαιοδοσίαν τοῦ Καπετὰν Πασᾶ ἢ Στολάρχου.

Τοπαρχίαι καὶ πόλεις. Ἐκ τῶν 10 τμημάτων τὰ 5 εἰσὶ Βόρεια· ἡ Δακία (Μολδαυΐα καὶ Βλαχία), ἡ Βουλγαρία, ἡ Σερβία, καὶ ἡ Βοσνία. Πρὸς Β: τοῦ Δουνάβεως κεῖται ἡ Δακία· ἤγουν ά) ἡ μολδαυϊα, μεταξὺ Τρανσυλβανίας καὶ Βεσσαραβίας (πληθ. 1,500,000) ποτιζομένη ὑπὸ τῶν ποταμῶν Προύθου καὶ Σιρέθου — Πρωτεύουσα, ιασιον (κάτ. 45 χιλ.) καθέδρα τοῦ διοικοῦντος ἡγεμόνος. — Ἰσμαήλιον, ἐπὶ τοῦ Δουνάβεως καὶ πλησίον τῶν ἐκβολῶν αὐτοῦ ἀξιόλογον σιτεμπορεῖον· καὶ μεσογειότερον ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ ποταμοῦ — Γαλάτσιον, ἐμπορικὴ πόλις, μέχρι τῆς ὁποίας ἀναπλέουσι τὸν ποταμὸν τὰ ἐκ τῆς Μαύρης θαλάσσης πλοῖα (κάτ. 20 χιλ.) — Ὄκνα, μικρὰ πόλις παρὰ τῇ ὁποίᾳ ἐξορύσσεται ἄφθονον ἅλας ὀρυκτόν· καὶ — β′) ἡ βλαχια, πρὸς Μ: τῆς ἄνω καὶ μεταξὺ Τρανσυλβανίας καὶ Δουνάβεως, διαῤῥεομένη ὑπὸ πολλῶν ποταμίων συμβαλλόντων εἰς τὸν Δούναβιν — πρωτ: βουκουρεστιον, ἡ καθέδρα τοῦ διοικοῦντος ἡγεμόνος (κάτ. 65 χιλ:). — Ἰβραΐλα (κάτ. 15 χιλ) καὶ Γιούργεβον (κάτ. 10 χιλ.) πόλεις ἐμπορικαὶ παρὰ τὸν Δούναβιν. Καὶ αἱ δύο αὗται ἡγεμονίαι, ἔχουσαι πληθ. 4 ἑκατομ: διοικοῦνται ὑπὸ Χριστιανῶν αὐθεντῶν, αὐτοχθόνων καὶ ὑποτελῶν τοῦ Σουλτάνου. Πρόκειται δὲ ἤδη νὰ ἑνωθῶσιν εἰς μίαν κατὰ τὴν ἐν Παρισίοις τελευταίαν συνθήκην.—γ′) Ἡ βουλγαρια (κάτω Μοισία) πρὸς Μ: τῆς Βλαχίας, μεταξὺ τοῦ Δουνάβεως καὶ τοῦ Αἵμου, ὀρεινὴ καὶ σύνδενδρος, ἔχουσα καὶ παχείας βοσκάς· — πρωτ. Σόφια, περικυκλουμένη ὑπὸ βουνῶν (κάτ. 40 χιλ.). — Τούρναβος, μὲ 50 χιλ. κατοίκων, πόλις ὀχυρὰ εἰς βράχον κτισμένη. — Σιλίστρα καὶ Βιδίνιον παρὰ τὸν Δούναβιν, ὀχυρώταται καὶ αὐταί. — Σούμλα, φρούριον ἐχυρώτατον πρὸς τὸν Αἷμον. — Οὐχὶ μακρὰν τῆς Σούμλας καὶ πρὸς Ἀν: Βάρνα, λιμὴν καὶ ἐμπορεῖον εἰς τὴν Μαύρην θάλασσαν. — Οἱ Βούλγαροι (πληθ. 2 ἑκατομ:) ἐξημερωμένοι ἐκ τῆς θρησκείας, τῆς κτηνοτροφίας καὶ τῆς γεωργίας, εἶναι φιλόπονοι, φιλήσυχοι καὶ φιλόξενοι. — δ′) σερβια (ἄνω Μοισία) πρὸς Δ: τῆς Βουλγαρίας καὶ Βλαχίας, ὁριζομένη πρὸς Β: ὑπὸ τοῦ Δουνάβεως καὶ τοῦ Σαύου, διοικεῖται ὑπὸ ἡγεμόνος ἐκ τῶν αὐτοχθόνων Χριστιανῶν· — πρωτεύουσα, Σεμένδρια (κάτ. 10 χιλ.). — Βελιγράδιον (κάτ. 30 χιλ.), ὁχυρωτάτη πόλις εἰς τὴν συμβολὴν τοῦ Δουνάβεως καὶ Σαύου. — Νίσσα, μεγάλη καὶ ὠχυρωμένη πόλις.

Οἱ Σέρβοι, τὸ γένος Σλάβοι, διετήρησαν τὴν μαχιμότητα αὐτῶν καὶ τήν γλῶσσαν, ὡς καὶ οἱ Βούλγαροι. Περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΕ′ αἰῶνος μόλις ὑπετάχθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων· τὸ δὲ 1801 ἀποστάντες ἔλαβον τὸ δικαίωμα τοῦ νὰ διοικῶνται ὑπὸ ἡγεμόνων αὐτοχθόνων ὑποτελῶν εἰς τὴν Τουρκίαν, ἥτις ἔχει φρουρὰν Τουρκικὴν εἰς τὸ Βελιγράδιον (πληθ. 1,000,000).

έ) Πρὸς Δ: τῆς ἀνωτέρω βοσνια, περιλαμβάνουσα καὶ τὴν Τουρκικὴν Κροατίαν, συνορεύουσαν μὲ τὴν Αὐστριακὴν, περιέχει 900 χιλ: κατοίκων, ἐξ ὧν τὸ ἓν τρίτον εἷναι Τοῦρκοι, οἱ δὲ λοιποὶ Χριστιανοὶ ἐκ τῆς Σλαβικῆς φυλῆς καταγόμενοι. Ὁ τόπος, διασχιζόμενος ὑπὸ τῶν Διναριακῶν Ἄλπεων, περιέχει πλειοτέρας βοσκησίμους ἢ γεωργησίμους γαίας. — Βόσνα-Σεράϊ ἢ Σεραΐεβον, πρωτεύουσα μὲ 65 χιλ: κατοίκων, ἐξ ὧν οἱ πλειότεροι Τοῦρκοι. — Τραύνικον (8 χιλ. κατ.) ἡ καθέδρα τοῦ διοικοῦντος, Πασᾶ. — Τρέβινον καὶ Μοστάρη πρὸς τὰ μεθόρια τῆς Δαλματίας, ἔχουσα ἑκάστη ἀνὰ 16 χιλ. κατ. — Ὁ τόπος εὐφορεῖ μᾶλλον εἰς βοσκὰς ἡ εἰς γεννήματα, ὅθεν καὶ κτηνοτροφίαν ἔχει πολλὴν, καὶ μεταλλεῖα μολύβδου, σιδήρου καὶ ὑδραργύρου.

Τὰ λοιπὰ 5 μεσημβρινὰ τμήματα εἰσὶ τὰ ἑξῆς·

στ′. η ρουμελη (ἢ ὀρθώτερον Ῥούμ-ιλι, τοὐτέστι τόπος τῶν Ρωμαίων) ἡ Θρᾴκη τῶν ἀρχαίων (πληθ. 2,300,000 περιοριζομένη ὑπὸ τοῦ Αἵμου, τοῦ Εὐξείνου Πόντου, τῆς Προποντίδος, τοῦ Ἑλλησπόντου, τοῦ Ἀρχιπελάγους καὶ τῆς Μακεδονίας, περιέχει τὰς μεγαλητέρας πόλεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας. Οἱ κάτοικοι τῆς ἐπαρχίας ταύτης καὶ τῶν ἐξῆς ῥηθησομένων εἶναι, πλὴν τῶν κρατούντων Τούρκων, Ἑλληνικῆς καταγωγῆς καὶ τὴν αὐτὴν γλῶσσαν μὲ ἡμᾶς λαλοῦσιν, ἰδίως λεγόμενοι Γραικοὶ, καὶ τὸ δόγμα πρεσβεύουσι τῆς Ἀνατολικῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, καθὼς καὶ οἱ ἄνω ὀνομασθέντες ἄλλοι Χριστιανοὶ λαοὶ, Σέρβοι, Βούλγαροι κλπ.

Πόλεις. κωνσταντινουπολις (ἓν μέρος αὐτῆς κεῖται εἰς τὸν τόπον τοῦ ἀρχαίου Βυζαντίου) εἰς θέσιν θαυμασίαν εἰς τὸ στόμα τοῦ Θρᾳκικοῦ Βοσπόρου, καθέδρα ποτὲ τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων καὶ νῦν τοῦ Τουρκικοῦ βασιλείου, κατοικουμένη ὑπὸ 700 χιλ: ψυχῶν, Τούρκων, Χριστιανῶν καὶ Ἑβραίων (^[15]). Οἱ Τοῦρκοι τὴν ὀνομάζουσιν Ἰσθλαμπὸλ, ἤγουν σύλλογον ἢ πληθὺν πιστῶν, καὶ Κωνσταντινιὲ, ἀπὸ τοῦ κτίτορος αὐτῆς Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, καθὼς φαίνεται εἰς τὰς ἐπιγραφὰς τῶν νομισμάτων, μάλιστα τῶν ἐπὶ Σουλτὰν Σελήμη κοπέντων. Κατὰ τὸ 1453 ἔγεινεν ἡ ἅλωσις αὐτῆς ὑπὸ Μωάμεθ τοῦ Β′. — Γαλατᾶς, κεῖται εἰς τὸ ἀντίπεραν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, χωριζομένης ἀπ’ ἐκεῖνον διὰ τοῦ Κερατίου κόλπου, ἐπὶ τοῦ ὁποίου συνεστήθησαν πρὸ ὀλίγου δύο, γέφυραι ἐκ πλοιαρίων κινηταὶ πρὸς συγκοινωνίαν. Ἄνωθεν τοῦ Γαλατᾶ συνεχίζεται τὸ Σταυροδρόμιον ἐπὶ λόφου, ὅπου συνήθως κατοικοῦσιν οἱ Πρέσβεις τῶν ξένων Δυνάμεων, καὶ οἱ παρεπιδημοῦντες Εὐρωπαῖοι. Ἀπέναντι τούτων, εἰς τὸ ἐπὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως παράλιον τοῦ Κερατίου κόλπου, εἶναι ἡ θέσις, ἡ λεγομένη Φανάριον, ὅπου ἑδρεύει ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος Χριστιανῶν. Αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ ἡ Πατριαρχικὴ Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου· ὁ δὲ περίβλεπτος Ναὸς τῆς Ἁγίας Σοφίας εἶναι μετεσχηματισμένος νῦν εἰς τζαμίον· πλησίον αὐτοῦ εἶναι τὸ ἀρχαῖον ἱπποδρόμιον, ὅπου σώζονται εἰσέτι εἷς ὀβελίσκος καὶ δύο στῆλαι. Αὐτοῦ εἶναι καὶ Πύλη τοῦ Βασιλικοῦ Παλατίου ὑψηλοτάτη (Μπαμπᾶ-χουμαϊοῦν), ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ἡ Κυβέρνησις τοῦ Σουλτάνου ἐπονομάζεται Ὑψηλὴ Πύλη. Ἡ Κωνσταντινούπολις, κτισμένη ἐπάνω εἰς ἑπτὰ λόφους, περιέχουσα πλῆθος τζαμίων μεγαλοπρεπῶν, τῶν ὁποίων οἱ μιναρέδες εἶναι χρυσοσκεπεῖς, πύργους, παλάτια διάφορα ἀναμεμιγμένα μὲ κήπους καὶ δένδρα, φαίνεται ἔξωθεν ὡραία καὶ μεγαλοπρεπής· καὶ ἐν γένει ὅλον τὸ κατάστενον τοῦ Βοσπόρου κατασκέπαστον ἀπὸ οἰκίας, παλάτια, ἐξοχὰς ἢ ἀγροκήπια, χωρία, δάση, κοιλάδας τερπνὰς καὶ λειβάδια, παρέχει θέαν ὡραιοτάτην καὶ ἐξαισίαν. Ἐξερχόμενοι ἐκ τοῦ Βοσπόρου εἰς τὴν Προποντίδα βλέπομεν εὐθὺς πρὸς ἀριστερὰν νήσους τινὰς, ἐξ ὧν αἱ κατοικημέναι καὶ ὀνομαστότεραι εἰσὶ τρεῖς· ἡ Ἀντιγόνη, ἡ Χάλκη, καὶ ἡ Πρίγκιπος, ἔχουσαι ἀρχαῖα Μοναστήρια, καὶ χωρία καὶ θέσεις τερπνοτάτας. Εἰς αὐτὰς, καθὼς καὶ εἰς χωρία τοῦ καταστένου, διατρίβουσιν οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὸ θέρος· εἰς δὲ τὴν Χάλκην ὑπάρχει καὶ ἡ ἐπωφελεστάτη Ἐκκλησιαστικὴ Σχολὴ πρὸς διδασκαλίαν καὶ μόρφωσιν ἐντελῆ τοῦ Ἀνατολικοῦ ὀρθοδόξου Κλήρου. Ἄλλη νῆσος εἰς τὴν μέσην τῆς Προποντίδος ἀξία σημειώσεως εἶναι ἡ νῆσος τοῦ Μαρμαρᾶ (Προκόνησος) ἀπὸ τῆς ὁποίας ὀνομάζεται νῦν καὶ ἡ Προποντίς. — Ἀνδριανούπολις (281), μεσόγειος παρὰ τὴν Μαρίτσαν (Ἕβρον ποταμὸν) λογίζεται ὡς δευτέρα καθέδρα τοῦ βασιλείου (κάτ. 120 χιλ.), καὶ ἦτο τοιαύτη πρὸ τῆς ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως. — Φιλιππούπολις, Β-δυτικώτερον τῆς ἀνωτέρω καὶ παρὰ τὸν αὐτὸν ποταμὸν, εἰς τόπον εὐφορώτατον εἰς ὀρύζια καὶ κρασία κυρίως, ἔχουσα καὶ ἐργοστάσια ὑφασμάτων, καὶ ἐμπόριον πλέον ἐκτεταμένον ἀπὸ τὸ τῆς ἀνωτέρω. Εἰς τὴν Φιλιππούπολιν συνέστη ἤδη ἠλεκτρικὸς τηλέγραφος, δι’ οὗ ἡ Κωνσταντινούπολις κοινωνεῖ μετὰ τῆς Βιέννης κλ. — Καλλίπολις, εἰς τὰ Δαρδανέλλια (Ἑλλήσποντον) ἐπὶ τῆς Θρᾳκικῆς Χερσονήσου, ἐχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ πόλις,ἕδρα τῆς ἐπὶ τῶν νήσων καὶ τῶν παραλίων πόλεων διοικήσεως τοῦ Καπετὰν Πασσᾶ, ἔχουσα καὶ ἐργοστάσια τῶν μαροκινῶν δερμάτων. Αὐτὴν πρώτην πόλιν ἐκυρίευσαν οἱ Τοῦρκοι εἰς τὴν Εὐρώπην κατὰ τὸ 1355 (κάτ. 30 χιλ.). Κάτωθεν τῆς Καλλιπόλεως εἶναι τὰ φρούρια τοῦ Ἑλλησπόντου ἢ τὰ Δαρδανέλλια. — Αἶνος, ἐκτὸς τοῦ Ἑλλησπόντου εἰς τὸν ὁμώνυμον αὐτῆς κόλπον, ἔχουσα 7 χιλ: κατ. καὶ ἐμπόριον ἀρκετόν.

ζ′.) Ἥ Μακεδονία πρὸς Δ: εὐφορώτατος τόπος, καίτοι ὀρεινὸς ἀρκετὰ, κατοικούμενος ὑπὸ 800 χιλ: κατοίκων, ἐξ ὧν οἱ πλειότεροι κατάγονται ἐκ τῶν ἀρχαίων Μακεδόνων (252).—Πόλεις· Θεσσαλονίκη (Θέρμη τὸ ἀρχαῖον) εἰς τὸν μυχὸν τοῦ ὁμωνύμου κόλπου της (Θερμαίου κόλπου), ἐχυρὰ πόλις καὶ σημαντικὴ διὰ τὸ ἐμπόριόν της, ἔχουσα ὑπὲρ τὰς 70 χιλ. κατοίκων Χριστιανῶν, Τούρκων καὶ Ἑβραίων. — Β-Ἀν: τῆς ἀνωτέρω Σέῤῥαι, πλησίον τοῦ ποταμοῦ Στρυμόνος, εἰς ἀπέραντον πεδιάδα, παράγουσαν ἄφθονα παμβάκια· ἔχει τὰ δευτερεῖα τῆς Θεσσαλονίκης διὰ τὸ ἐμπόριον καὶ τὴν βιομηχανίαν της. — Ἄλλαι πόλεις· Σιάτιστα, Καστορία, Βέῤῥοια, Νιάουσα, καὶ Μελένικον. Ὁ Ἀξιὸς ποτ: (Βαρδάρι νῦν) διαῤῥεῖ τὴν χώραν ἀπὸ Β: πρὸς Μ: χυνόμενος εἰς τὸν Θερμαϊκὸν κόλπον, καθὼς καὶ ὁ Ἀλιάκμων ἀπὸ Δ: πρὸς Ἀν: ῥέων.

Πλησίον τῆς Θεσσαλονίκης, καὶ μεταξὺ τοῦ ὁμωνύμου κόλπου αὐτῆς καὶ τοῦ κόλπου τοῦ Ὀρφανοῦ (Στρυμονικοῦ) κεῖται ἡ ἀρχαία Χαλκιδικὴ Χερσόνησος, προβάλλουσα τρεῖς γλώσσας γηΐνους εἰς τὸ ἀρχιπέλαγος, ἡ ἀνατολικωτέρα τῶν ὁποίων ὀνομάζεται Ἄθως ἢ Ἅγιον Ὄρος 4-5 χιλ: ποδ: ὑπὲρ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης ὑψούμενον. Ἐπ’ αὐτοῦ ἀσκητεύουσι 5-8 χιλ: μοναχῶν τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος, ἔχοντες πολλὰ Μοναστήρια σημαντικά. Ἐπ’ αὐτῆς τῆς Χερσονήσου καταφαίνονται τὰ ἐρείπια πολλῶν Μακεδονικῶν πόλεων σημαντικῶν· οἷον Πέλλας, Φιλίππων, Ἑδέσσης κτλ. (275).

ή) Ἡ Ἀλβανία (ἀρχαία Ἤπειρος καὶ Ἰλλυρία), ἀπὸ τὸ Ἰόνιον πέλαγος καὶ τὸ Ἀδριατικὸν ἀπὸ Δ: ἀρχομένη ἐκτείνεται πρὸς Β: ἕως τὴν Δαλματίαν, τὸ Μοντενέγρον, τὴν Σερβίαν, καὶ ἕως τὴν Μακεδονίαν καὶ Θεσσαλίαν πρὸς Ἀν: ἀφ’ ὧν χωρίζεται διὰ τῆς σειρᾶς τῆς Πίνδου, φθάνουσα πρὸς Μ: μέχρι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου (νῦν τῆς Ἄρτας).—Πόλεις· Ἰωάννινα, ἐπὶ ὁμωνύμου λίμνης (κάτ. 25 χιλ.) πρωτεύουσα τῆς Ἠπείρου, καὶ ὀνομαστὴ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς νέας Ἑλλάδος διὰ τὰ διδακτικὰ αὐτῆς καταστήματα καὶ τὴν φιλογένειαν τῶν εἰς αὐτὴν γεννηθέντων Ζωσιμάδων καὶ Καπλανῶν, οἵ τινες πλουτισθέντες ἐκ τοῦ ἐμπορίου, εὐηργέτησαν κοινῶς τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος, ὡς συντελέσαντες πολυτρόπως εἰς τὴν διάδοσιν τῆς παιδείας—Ἄρτα (Ἄργος Ἀμφιλοχικὸν) ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ὁ Ἀμβρακικὸς κόλπος νῦν ὀνομάζεται. — Πρέβεζα (Νικόπολις), ἐχυρὸν φρούριον ἐπὶ τῆς εἰσόδου τοῦ κόλπου ἄντικρυ τοῦ ἀκρωτηρ: Ἀκτίου (κατ. 8 χιλ.). — Πάργα, Παραμυθία, Δέλβινον πρὸς τὴν παραλίαν τὴν ἄντικρυ τῶν Κορφῶν.—Βορειότερα, Τεπελένη, ἡ πατρὶς τοῦ διαβοήτου Ἀλῆ Πασσᾶ.—Πρὸς Β: Μπεράτιον ἢ Βελιγράδιον τῆς Ἀλβανίας, εἰς τὸ ἐσωτερικὸν εἰς εὔφορον πεδιάδα (κάτ. 17 χιλ.). — Σκούταρι ἢ Σκόδρα, ἐπὶ ὁμωνύμου λίμνης, ἐχυρὰ καὶ ἐμπορικὴ ἔχουσα 15—20 χιλ. κατ.—Δουράτσον (Δυῤῥάχιον τῶν Ῥωμαίων) περιτειχισμένη καὶ εὐλίμενος μὲ 9 χιλ. κατοίκων.

Τὸ μεσημβρινὸν μέρος τοῦ τόπου, ἡ κυρίως Ἤπειρος, κατοικεῖται ὑπὸ τῶν Ἠπειρωτῶν ὄντων Ἑλλήνων, ὁμοθρήσκων καὶ ὁμογλώσσων μὲ τοὺς λοιποὺς Ἕλληνας. Τὸ δὲ βόρειον μέρος κατοικοῦσιν οἱ Ἀλβανοὶ, ἔχοντες ἰδίαν γλῶσσαν, καὶ τὴν Μωαμεθανικὴν θρησκείαν πρεσβεύοντες οἱ περισσότεροι· εἶναι δὲ φιλοπόλεμοι καὶ θηριώδεις, μαχόμενοι ὑπὲρ τοῦ μισθοδοτοῦντος αὐτοὺς πλειότερον.

Εἰς τὰ μεθόρια τῆς Ἀλβανίας, Βοσνίας καὶ Δαλματίας κεῖται τὸ Μοντενέγρον ἢ Μαυροβοῦνι, ὅπου οἱ Μοντενεγρῖνοι, Χριστιανοὶ τοῦ Ἀνατολικοῦ δόγματος ἕως 70 χιλιάδες, κατοικοῦσιν ἀνεξάρτητοι καὶ αὐτοδιοίκητοι· ἡ πρωτεύουσα αὐτῶν λέγεται Κεττίνη καὶ Κέττινα.

θ′.) Ἡ Θεσσαλία, πρὸς Ἀν: τῆς Ἠπείρου καὶ πρὸς Μ: τῆς Μακεδονίας, βρεχομένη ἀπὸ Ἀν: ὑπὸ τοῦ Ἀρχιπελάγους, καὶ χωριζομένη ἀπὸ τὴν Ἀλβανίαν διὰ τοῦ ὅρους Μετσόβου (Πίνδου) καὶ ἀπὸ τὴν Μακεδονίαν διὰ τοῦ Ὀλύμπου (τοῦ ὁποίου ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ ἔχει ὕψος 6,500 ποδ.), ἀπὸ δὲ τὴν νῦν Ἑλλάδα διὰ τῆς Οἴτης· τὰ δ’ ἄλλα αὐτῆς ὀνομαστὰ ὄρη εἶναι ὁ Κίσσαβος (Ὄσσα) καὶ τὸ βουνὸν τῆς Ζαγορᾶς (Πήλιον), καὶ ποταμὸς ἡ Σαλαμβριὰ (Πηνειὸς) διὰ τῶν Τεμπῶν χυνόμενος εἰς τὸν Θερμαϊκὸν κόλπον (268). Ὁ τόπος εἶναι εὐφορώτατος, παράγων γεννήματα ἄφθονα, ὀρύζιον, ταβάκον, μετάξιον, παμβάκιον, δέρματα, μαλλία κλπ. κατοικούμενος ὑπὸ 300 χιλ. περίπου, ἐξ ὧν τὰ ⁵/₇ εἷναι Ἕλληνες. — Πόλεις· Λάρισσα, ἡ πρωτεύουσα τῆς χώρας μὲ 40 χιλ: κατοίκων παρὰ τὸν Πηνειόν.—Τύρναβος, Τρίκκη, ἢ Τρίκκαλα, καὶ Φάρσαλα, σημαντικαὶ πόλεις (268—272), καὶ Βῶλος εἰς τὸν ὁμώνυμόν του κόλπον.

ί.) Νῆσοι ἀνήκουσαι εἰς τὴν Εὐρωπαϊκὴν Τουρκίαν. Εἰς τὰ βόρεια μέρη τοῦ Ἀρχιπελάγους, μεταξὺ τοῦ Ἄθωνος καὶ τοῦ Ἑλλησπόντου, κεῖνται αἱ νῆσοι Θάσος, Σαμοθρᾴκη, Ἴμβρος, καὶ Λῆμνος (276) περὶ τὰς 20 χιλ: κατ: περιέχουσαι.—Εἰς τὴν Μεσόγειον, εἰς τὸ τέλος τοῦ Ἀρχιπελάγους, Κρήτη (280) μεγάλη καὶ εὐφορωτάτη νῆσος κατοικουμένη πρὸ τῆς Ἑλληνικῆς ἐθνεγερσίας ὑπὸ 300 χιλ: περίπου ψυχῶν, νῦν δὲ μόλις ὑπὸ 90 χιλ: ἐξ ὧν οἱ πλειότεροι εἶναι Ἕλληνες. Τὰ κυριώτερα προϊόντα τοῦ τόπου εἶναι ἐλαιόλαδον, σαπώνιον, ξυλικὴ, μέλι καὶ πορτογάλλια· τὸ ὅρος τῆς Ἴδης διασχίζει τὴν νῆσον, ἔχον ὕψος 7,200 ποδ. Κυριευθεῖσα ὑπὸ τῶν Ἀράβων τὸ 823 μ. Χ. ἀνακτηθεῖσα ὑπὸ τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων κατὰ τὸ 925, πωληθεῖσα εἰς τοὺς Ἑνετοὺς τὸ 1205, ἐκυριεύθη ὑπὸ τῶν Τούρκων τὸ 1669 μετὰ 13 ἐτῶν καταστρεπτικὸν πόλεμον. Ἐπὶ τῆς ἐθνεγερσίας, λαβοῦσα καὶ αὐτὴ τὰ ὅπλα, μετὰ διαφόρους μάχας καὶ τύχας ἐδόθη αὖθις εἰς τὴν κυριότητα τῆς Τουρκίας κατὰ τὸ 1830.—Πόλεις· Κάνδια ἢ Κάστρον (Ἡράκλειον) πρωτεύουσα (κάτ. 15 χιλ.), κτίσμα τῶν Ἑνετῶν, κατερειπωθεῖσα κατὰ τὰς πολιορκίας τὰς ἀπὸ τὸ 1665 μέχρι τοῦ 1669, καὶ πρὸ μικροῦ (τὸ 1856) καταστραφεῖσα ὑπὸ σεισμοῦ τρομεροῦ.—Πλησίον αὐτῆς εἶναι τὰ ἐρείπια τῆς ἀρχαίας Κνωσσοῦ.—Χανιὰ (ἢ Κυδωνία κάτ. 10 χιλ.), ἐμπορικωτέρα τῆς ἀνωτέρω. — Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν Μ-Ἀν: Ἅγιοι Δέκα (Γόρτυς)· εἰς τὰ πέριξ αὐτῆς λέγουσιν ὅτι εὑρίσκεται καὶ ὁ Λαβύρινθος.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Τουρκία σύγκειται ἐκ τῶν τόπων ἐκείνων τῆς Ῥωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, οἵ τινες κατὰ τὴν διαίρεσιν αὐτῆς συνέστησαν τὴν Ῥωμαϊκὴν Αὐτοκρατορίαν τῆς Ἀνατολῆς, ἢ τὴν τῶν Βυζαντινῶν Γραικοῤῥωμαίων, ἔχουσαν ἕδραν τὴν Κωνσταντινούπολιν (415). Αὐτοὶ ἐκεῖνοι οἱ βάρβαροι, οἱ καταστρέψαντες τὴν Αὐτοκρατορίαν τῆς Δύσεως, διέσεισαν μετέπειτα ἐπελθόντες καὶ ταύτην τῆς Ἀνατολῆς, οἷον, Γότθοι, Οὖννοι, Αὐάροι, καὶ ἄλλοι μετέπειτα, οἷον Βούλγαροι, Σαρακηνοὶ ἐπὶ αἰῶνας ὁλοκλήρους, καὶ τέλος οἱ λεγόμενοι Σταυροφόροι ἦγον καὶ ἔφερον τὸν τόπον· οὗτοι οἱ τελευταῖοι, κατὰ τὸν ΙΒ′ αἰῶνα κυριεύσαντες τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἐσύστησαν Λατινικὸν Βασίλειον διαρκέσαν 52 ἔτη. Κατὰ δὲ τὸ 1261 ἀνέστη πάλιν ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία, ἀλλ’ ἀσθενὴς καὶ διαμελισμένη, πολλῶν Φράγκων Σταυροφόρων, Ἑνετῶν καὶ Γενουηνσίων κατεχόντων διαφόρους χώρας εἰς τὸ Αἰγαῖον καὶ εἰς τὴν Ἑλλάδα. Τέλος οἱ Τοῦρκοι ἐκ τῆς Ταρταρίας ὁρμώμενοι, καὶ κατακτήσαντες τὴν Ἀνατολὴν, διέβησαν καὶ εἰς τὴν Εὐρώπην, στήσαντες τὸν θρόνον αὐτῶν εἰς Ἀδριανούπολιν, ὅθεν μετ’ ὀλίγον Μωάμεθ ὁ Β′. κυριεύσας τὴν Κωνσταντινούπολιν τὸ 1453 κατέστρεψε τὸ Χριστιανικὸν Κράτος τῶν Βυζαντινῶν, καὶ καθυπέταξεν αὐτὸ ὁλόκληρον. Οἱ Τοῦρκοι ἐξέτεινον τὰς κατακτήσεις αὐτῶν εἰς τὴν Εὐρώπην, ἀπὸ τὰ παράλια τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης μέχρι τῶν τῆς Ἀζοφικῆς, καὶ μέχρι τῶν τόπων τῆς Οὐγγαρίας καὶ Πολωνίας, ἀποδιώξαντες καὶ τοὺς Ἑνετοὺς ἀπὸ τὴν Πελοπόννησον καὶ τὰς νήσους, καὶ καταπλήξαντες τὰς τότε Χριστιανικὰς δυνάμεις, ἕως οὗ ὁ Δὸν Ἰωάννης τῆς Αὐστρίας εἰς τὴν ἐν Ναυπάκτῳ ναυμαχίαν, καὶ ὁ Σομπιέσκης ὑπὸ τὰ τείχη τῆς Βιέννης, κατέστειλαν τὴν ὁρμὴν αὐτῶν ἡττηθέντων κατὰ κράτος.—Ἀπὸ τοῦ ΙΗ′. αἰῶνος ἡ Τουρκία παρήκμασεν. Ἡ Ῥωσσία ἀφῄρεσεν αὐτῆς πολλοὺς καὶ ἐκτεταμένους τόπους τοὺς πρὸς Β: τῆς Μαύρης θαλάσσης μέχρι τῆς Δακίας· ἡ Μολδαυΐα, ἡ Βλαχία καὶ ἡ Σερβία ἀπέκτησαν προνόμια τοῦ αὐτοδιοκεῖσθαι, καὶ ἡ Ἑλλὰς τέλος ἀνέκτησε τὴν ἀνεξαρτησίαν αὐτῆς. Ὁ Στουλτὰν Μαχμούτης (ἀπὸ τοῦ 1808 μέχρι τοῦ 1839 βασιλεύσας) ἐπεχείρησε τὴν πολιτικὴν ἀναγέννησιν τῆς Τουρκίας διὰ πολλῶν στρατιωτικῶν καὶ πολιτικῶν μεταῤῥυθμίσεων, εἰσάγων τὰ φῶτα καὶ τὴν τάξιν τῶν Εὐρωπαίων, καὶ πολλαὶ προσπάθειαι καὶ νῦν πρὸς τοῦτο γίνονται, παραχωρουμένων προνομίων καὶ δικαιωμάτων καὶ εἰς τὰ ὑπήκοα ἔθνη.—Οἱ κάτοικοι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας λογίζονται εἰς 14—15 ½ ἐκατομ: ἐξ ὧν τὰ 4—5 εἰσὶν οἱ κρατοῦντες καὶ πρεσβεύοντες τὴν Μωαμεθανικὴν θρησκείαν· οἱ δὲ λοιποὶ, Χριστιανοὶ Γραικοὶ καὶ Σλάβοι, καὶ Βλάχοι , καὶ ὀλιγώτατοι Ἀρμένιοι, καὶ 300 χιλ: Ἑβραίων, δεσποζόμενοι ὅλοι οὗτοι ὑπὸ τῶν κρατούντων, καὶ λεγόμενοι Ῥαγιάδες. Ἡ Κυβέρνησις εἶναι Μοναρχία δεσποτική· ὁ Μονάρχης λέγεται Σουλτάνος καὶ Παδισὰχ, καὶ τὸ συμβούλιόν του Διβάνιον· ὁ δὲ ἀντιπροσωπεύων αὐτὸν, Μέγας Βεζύρης, καὶ οἱ διοικηταὶ τῶν ἐπαρχιῶν, Πασάδες.—Ἐπικρατοῦσα θρησκεία εἶναι ἡ Μωαμεθανικὴ, τῆς ὁποίοις οἱ ὑπηρέται λέγονται Ἰμάμιδες καὶ Οὐλεμάδες, καὶ ὁ ἀρχηγὸς αὐτῆς Σεχουλισλάμης.—Ἡ ἐτησία πρόσοδος τῆς Κυβερνήσεως λογίζεται εἰς 258 ἐκατομ: φράγ. ἡ δὲ δαπάνη εἰς 312 ἐκατομ: καὶ τὸ δημόσιον χρέος εἰς 425 ἐκατομ.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.

Έκτασις ἐπιφ: 48,000 χιλιάμ: ▭ — πληθ. 1,100,000.

Μῆκος Ἀν: μεταξὺ 18° 30′ καὶ 21° 43′.

Πλάτος Β: μεταξὺ 33° 22′ καὶ 39° 15′.

417. Τὸ βασιλειον της ελλαδος, συστηθὲν κατὰ τὸ 1833, ἀφ’ οὗ οἱ κάτοικοι ἀπὸ τοῦ 1821 πολεμοῦντες ἀπεσπάσθησαν ἀπὸ τὴν δεσποτείαν τῶν Τούρκων, κεῖται πρὸς Μ: τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας. Σύγκειται δὲ ἀπὸ τρία φυσικῶς διῃρημένα τμήματα· ά) ἀπὸ τὸ μέρος τὸ πρὸς Μ: τῆς Θεσσαλίας καὶ τῆς Ἠπείρου, ἤτοι τὸ ἐντὸς τῶν κόλπων τῆς Ἄρτας (Ἀμβρακικοῦ) καὶ τοῦ Βώλου (Μαλιακοῦ) λεγόμενον Στερεὰν Ἑλλάδα (ἰδίως Ἑλλάδα 250)· β′) ἀπὸ τὴν συνεχομένην μ’ αὐτὴν διὰ τοῦ Ἰσθμοῦ τῆς Κορίνθου Πελοπόννησον (251)· γ′) ἀπὸ τὴν παρακειμένην εἰς τὴν Στερεὰν νῆσον Εὔβοιαν (277) καὶ ἀπό τινας τῶν Σποράδων νήσων, καὶ ἀπὸ τὰς Κυκλάδας (278). Περιλαμβάνει δὲ τὸ Βασίλειον τοῦτο 2,430 λευγ: τετραγ: ἐπιφάνειαν περίπου καὶ ὑπὲρ τὸ ἓν ἑκατομ: κατοίκων (^[16]).

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Ἡ Ἑλλὰς, ἀφ’ οὗ ὑπεδουλώθη ὑπὸ τῶν Ῥωμαίων, καὶ προσετέθη ἔπειτα εἰς τὴν τῆς Ἀνατολῆς Αὐτοκρατορίαν τῶν Ῥωμαίων, ἢ εἰς τὸ Βυζαντινὸν βασίλειον κατὰ τὸ 395 μ. Χ. ἔπαθεν ἀλληλοδιαδόχως πολλὰς συμφορὰς ἐκ τῶν ἀλλεπαλλήλων ἐπιδρομῶν διαφόρων λαῶν βαρβάρων τῆς Ἄρκτου, ἔπειτα ἐξουσιάσθη ὑπὸ τῶν Φράγκων σταυροφόρων, ὑπὸ τῶν Ἑνετῶν, καὶ τέλος ὑπὸ τῶν Τούρκων, ἀπὸ τὸ κράτος τῶν ὁποίων μετὰ ὀκταετὴ καταστρεπτικὸν πόλεμον ἀποσπασθεῖσα, ἀνεγνωρίσθη ἀνεξάρτητος ὁριστικῶς κατὰ τὸ 1830. Ἐκ τούτων δὲ τῶν ἀλλεπαλλήλων συμφορῶν καὶ ὁ τόπος ἠρημώθη καὶ μετηλλάγη, καὶ οἱ ὀλίγοι μείναντες κάτοικοι ἐξεβαρβαρώθησαν. Κατ’ αὐτὸ τὸ διάστημα τοῦ σιδηροῦ αἰῶνος τῆς Ἑλλάδος μόλις ὀλίγαι τινες τῶν σημαντικῶν πόλεων διασωθεῖσαι, μικραὶ καὶ ταπειναὶ, διεφύλαξαν καὶ τὰ ἀρχαῖα αὐτῶν ὀνόματα παρεφθαρμένα τὰ πλειότερα. Μετὰ δὲ τὴν ἔλευσιν τοῦ βασιλέως, γενομένου τοῦ διοργανισμοῦ τοῦ νέου βασιλείου, ἐδόθησαν τὰ ἀρχαῖα ὀνόματα εἰς τὰς ἐπαρχίας, εἰς τὰς πόλεις καὶ εἰς τοὺς δήμους· ἀλλ’ οἱ ἀναλαβόντες αὐτοὶ τὰ ἀρχαῖα ὀνόματα τόποι δὲν εὑρίσκονται ὅλοι ἀκριβῶς εἰς τὴν αὐτὴν τοποθεσίαν τῶν ὁμωνύμων των ἀρχαίων, ἀλλὰ κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον τινὲς ἀπέχουσιν ἐκείνων, τῶν ὁποίων αἱ ἀληθεῖς τοποθεσίαι γνωρίζονται ἀπὸ λείψανα ἐρειπίων, ἐπιγραφῶν κλπ. Τὸ αὐτὸ συνέβη καὶ ὡς πρὸς τὰ ὅρια καὶ τήν κατάταξίν τινων ἐκ τῶν ἐπαρχιῶν, ὥστε τινὲς εἰς ἄλλο τμῆμα ἀνήκουσαι τὸ παλαιὸν, συγκατετάχθησαν τὴν σήμερον εἰς ἄλλου τμήματος ἢ νομοῦ ἐπαρχίας.

Σημ. Ὅλη ἡ νῦν ὀνομαζομένη Ἑλλὰς εἶναι τόπος ἐν γένει ὀρεινὸς καὶ εὔκρατος, διακοπτόμενος ἀπὸ κοιλάδας καὶ πεδιάδας εὐφόρους. Καὶ ἐκ τῶν τριῶν μερῶν (ἀπὸ Ἀν. Μ. καὶ Δ.) περικυκλούμενος ὑπὸ τῆς θαλάσσης, ἔχει κόλπους πολλοὺς (251) καὶ λιμένας ἀξιολόγους πανταχοῦ, καταστήνοντας αὐτὸν ἐπιτηδειότατον εἰς τὴν ναυτιλίαν καὶ τὸ ἐμπόριον. Ἡ Ἑλληνικὴ σειρὰ τῶν ὀρέων (116) ἡ Πίνδος διακλαδιζομένη, διέρχεται ὅλην τὴν Στερεὰν Ἑλλάδα, ἐξ ὧν τὰ ὀνομαστότερα εἶναι, εἰς τὰ μεθόρια τῆς Θεσσαλίας, ἡ Ὄρθρυς, καὶ ἡ Οἴτη, ἥτις ἀποπερατουμένη εἰς τὸν Μαλιακὸν κόλπον σχηματίζει μετὰ τῆς θαλάσσης τὴν διόδον τῶν Θερμοπυλῶν (263)· εἰς δὲ τὴν Φωκίδα ὁ Παρνασσὸς, καὶ ὁ Κιθαιρὼν εἰς τὴν Βοιωτίαν κτλ. εἰς δὲ τὴν Πελοπόννησον ἡ Κυλλήνη (Ζήρια) πρὸς τὰ βόρεια μέρη, καὶ ὁ Ταΰγετος πρὸς Μ: εἰς τὴν Λακωνίαν, φθάνων εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ σχηματίζων τὰ δύο ἀκρωτήρια, τὸν Μαλέαν καὶ τὸ Ταίναρον. Ποταμοὶ δὲ εἶναι ὀλίγοι οἱ μεγάλοι, οἷον τὸ Ἀσπροπόταμον (Ἀχελῷος) ἀπὸ τῆς Πίνδου καταβαίνων, καὶ διὰ τῆς Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας χυνόμενος εἰς τὸ Ἰόνιον πέλαγος, ἄντικρυ τῆς Κεφαλληνίας. Ὁ Σπερχειὸς (Ἑλλάδα κοινῶς), χυνόμενος κάτωθεν τῶν Θερμοπυλῶν· ὁ Ῥουφιὰς (Ἀλφειὸς) εἰς τὴν Ἤλιδα τῆς Πελοποννήσου· ὁ Πάμισος εἰς τὴν Μεσσηνίαν, καὶ ὁ Ἴρις (Εὐρώτας) εἰς τὴν Λακωνίαν. Λίμναι δὲ ὀνομασταὶ εἰς μὲν τὴν Στερεὰν Ἑλλάδα εἶναι ἡ Κωπαῒς (Τοπόλια) εἰς τὴν Λεβαδείαν, καὶ ἡ Τριχωνιὰς εἰς τὴν νῦν ὁμώνυμον αὐτῆς ἐπαρχίαν· εἰς δὲ τὴν Πελοπόννησον εἶναι ἡ Στύμφαλος, ἡ Φενεὸς καὶ ἡ Λέρνη.

Διαιρεῖται δὲ πολιτικῶς ἡ νῦν Ἑλλὰς εἰς δέκα νομοὺς, ἐξ ὧν ἡ μὲν Πελοπόννησος περιέχει νομοὺς 5 καὶ κατοίκους 562,341 (εἰς δὲ τοὺς ἀρχαίους χρόνους εἶχεν ἕως 2 ἑκατομ.)· ἡ δὲ Στερεὰ Ἑλλὰς (ἥτις διαιρεῖται εἰς Ἀνατολικὴν καὶ εἰς Δυτικὴν Στερεὰν Ἑλλάδα), περιέχει τρεῖς νομοὺς καὶ κατοίκους 293,104. Οἱ λοιποὶ δύο νομοὶ συγκροτοῦνται ἐκ τῶν νήσων, ἔχοντες πληθ. 211,771. Ἕκαστος δὲ νομὸς ὑποδιαιρεῖται εἰς ἐπαρχίας, καὶ ἑκάστη ἐπαρχία εἰς δήμους, οἵ τινες ἦσαν ἕως 430, νῦν δὲ συγχωνευθέντες συμποσοῦνται εἰς 275, τασσόμενοι εἰς τάξεις τρεῖς (Α′. τάξεως, Β′. καὶ Γ′.) ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ τῶν κατοίκων. Ἕκαστος δῆμος ἔχει ἕνα δήμαρχον καὶ ἓν συμβούλιον δημοτικὸν, οἵ τινες διαχειρίζονται τὰ τοπικὰ πράγματα ὑπὸ τὴν ἐποπτείαν τῆς Κυβερνήσεως, ἐκλεγόμενοι ὑπὸ τῶν δημοτῶν. Ἕκαστος δὲ Νομὸς διοικεῖται, ὑπὸ ἑνὸς Νομάρχου, ἔχοντος ὑπ’ αὐτὸν τοὺς κατ’ ἐπαρχίας Ἐπάρχους, διοριζομένους καὶ τούτους ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως (^[17]).

Πρὸς διανομὴν δὲ τῆς δικαιοσύνης ὑπάρχουσιν εἰς πάντα μὲν δῆμον σημαντικὸν ἓν Εἰρηνοδικεῖον· εἰς ἑκάστην δὲ πρωτεύουσαν νομοῦ ἓν Πρωτοδικῶν δικαστήριον· δύο δὲ Ἐφετῶν, ἓν εἰς Ναύπλιον καὶ ἕτερον εἰς Ἀθήνας, ὅπου ἑδρεύει καὶ τὸ ἀνώτατον δικαστήριον, Ἄρειος Πάγος λεγόμενον· κατὰ τριμηνίαν δὲ συγκροτεῖται καὶ ἓν κακουργιοδικῶν δικαστήριον εἰς τὴν δικαιοδοσίαν ἑκατέρου τῶν Ἐφετείων πρὸς τιμωρίαν τῶν κακουργημάτων, δικαζομένων ὑπὸ ὁρκωτῶν κριτῶν. Πρὸς δὲ τὴν ἐκπαίδευσιν τοῦ λαοῦ ἕκαστος δῆμος ὑποχρεοῦται νὰ ἔχῃ ἓν δημοτικὸν σχολεῖον τοὐλάχιστον· ὑπάρχουσι δὲ (κατὰ τὸ 1858) συστημένα τοιαῦτα σχολεῖα 498 τῶν ἀῤῥένων καὶ τῶν κορασίων, εἰς τὰ ὁποῖα φοιτῶσι 45,233 μαθηταί· εἰς ἑκάστην δὲ πρωτεύουσαν ἐπαρχίας ὑπάρχει ἓν σχολεῖον Ἑλληνικὸν δαπάνῃ τῆς Κυβερνήσεως, καὶ ἀνὰ ἓν Γυμνάσιον ἀπεφασίσθη νὰ συστηθῇ εἰς ἑκάστην πρωτεύουσαν Νομοῦ, ἐξ ὧν νῦν ὑπάρχουσιν ἑπτὰ δημόσια, εἰς Τρίπολιν, Πάτρας, Ναύπλιον, Ἑρμούπολιν, Λαμίαν ἀνὰ ἓν, καὶ δύο εἰς Ἀθήνας. Εἰς ταύτην δὲ ὑπάρχει καὶ τὸ Πανεπιστημεῖον, καὶ σχολεῖον τῶν τεχνῶν, καὶ Διδασκαλεῖον, ὅπου ἐκπαιδεύονται οἱ Δημοδιδάσκαλοι, καὶ ἕτερον πρὸς ἐκπαίδευσιν διδασκαλισσῶν ὑπὸ τῆς Φιλεκπαιδευτικῆς Ἑταιρίας διατηρούμενον, καὶ Ὀρφανοτροφεῖα δύο, ἓν ἀῤῥένων καὶ ἕτερον κορασίων, δι’ ἰδιαιτέρων συνεισφορῶν διατηρούμενα, καθὼς καὶ ἡ Ῥιζάρειος σχολὴ πρὸς μόρφωσιν τοῦ κλήρου, καὶ πολλὰ ἄλλα ἰδιαίτερα ἐκπαιδευτήρια (^[18]).

ΔΙΑΙΡΕΣΙΣ

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Κατὰ Νομοὺς καὶ Ἐπαρχίας (^[19]).

Νομοί.		Ἐπαρχίαι.	Πρωτ. Ἐπαρχ.
Ἀργολίδος καὶ Κορινθίας πληθ. 113336	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Ναυπλίας.	ΝΑΥΠΛΙΟΝ.
		Ἀργολίδος.	Ἄργος.
		Ἑρμιονίδος καὶ	Κρανίδι καὶ
		Σπετσῶν.	Σπέτσαι.
		Τροιζηνίας.	Πόρος.
		Ὕδρας.	Ὕδρα.
		Κορινθίας.	Κόρινθος.
Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος 130501	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Ἀχαΐας.	ΠΑΤΡΑΙ.
		Αἰγιαλείας.	Βοστίτσα.
		Καλαβρύτων.	Καλάβρυτα.
		Ἠλείας.	Πύργος.
Μεσσηνίας 101871	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Τριφυλίας.	Κυπαρισσία.
		Ὀλυμπίας.	Ἀνδρίτσαινα.
		Μεσσήνης.	Νησίον.
		Πυλίας.	Νεόκαστρον.
		Καλαμῶν	ΚΑΛΑΜΑΙ.
Λακωνίας 90528	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	† Οἰτύλου.	Ἀρεόπολις.
		† Γυθείου.	Γύθειον.
		Λακεδαίμονος	ΣΠΑΡΤΗ.
		Ἐπιδαύρου Λιμηρᾶς.	Μονεμβασία.
Ἀρκαδίας 126550	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Κυνουρίας.	Λεωνίδιον.
		Μαντινείας.	ΤΡΙΠΟΛΙΣ.
		Γορτυνίας.	Καρύταινα.
		Μεγαλουπόλεως.	Μεγαλούπολις.
Ακαρνανίας καὶ Αιτωλίας 103641	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Μεσολογγίου.	ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΝ.
		Ναυπακτίας.	Ναύπακτος.
		Τριχωνίας.	Ἀγρίνιον.
		Εὐρυτανίας.	Καρπενήσιον.
		Βάλτου, Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου.	Βόνιτσα.

Φθιώτ. καὶ Φωκίδος 91944	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Παρνασσίδος.	Ἄμφισσα.
		Δωρίδος.	Αἰγήτιον.
		Λοκρίδος.	Ἀταλάντη.
		Φθιώτιδος.	ΛΑΜΙΑ.
Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας 95510	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Λεβαδίας.	Λεβαδία.
		Θηβῶν.	Θῆβαι.
		Ἀττικῆς.	ΑΘΗΝΑΙ.
		Μεγαρίδος.	Μέγαρα.
		Αἰγίνης.	. . . .
Εὐβοίας 68813	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Χαλκίδος.	ΧΑΛΚΙΣ.
		Ξηροχωρίου.	Ξηροχώριον.
		Καρυστίας.	Κάρυστος.
		Σκοπέλου, ὁμοῦ Σκύρος, Σκίαθος, Λειοδρόμια.	Σκόπελος.
Κυκλάδων πληθ. 142958	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Σύρου ὁμοῦ Μύκονος καὶ Δῆλος. Κέας ὁμοῦ Κύθνος καὶ Σέριφος.	ΕΡΜΟΥΠΟΛ.
		Ἄνδρου.	Ἄνδρος.
		Τήνου.	Τῆνος.
		Νάξου ὁμοῦ Πάρος, Ἀντίπαρος.	Νάξος.
		Θήρας ὁμοῦ Ἴος, Ἀμοργὸς καὶ Ἀνάφη.	Θήρα.
		Μήλου ὁμοῦ Κίμωλος, Σίφνος, Φολέγανδρος καὶ Σίκινος.	Μῆλος.

418. η πελοποννησος (6251), διαιρουμένη εἰς πέντε νομοὺς, εἰς τὸν τῆς Ἀργολίδος καὶ Κορινθίας, τὸν τῆς Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος, τὸν τῆς Μεσσηνίας, τὸν τῆς Λακωνίας, καὶ τὸν τῆς Ἀρκαδίας, περιέχει τὰς ἑξῆς σημαντικωτέρας πόλεις·

Νομὸς Ἀργολίδος καὶ Κορινθίας. Περιλαμβάνει τὸ Ἀνατολικὸν μέρος τῆς Πελοποννήσου, ἀπὸ τοῦ Ἰσθμοῦ ἀρχόμενον καὶ ἐκτεινόμενον Ἀν-Μ. ὡς χερσόνησος μεταξὺ τοῦ Σαρωνικοῦ καὶ Ἀργολικοῦ κόλπου. Διαιρεῖται δὲ μετὰ τῶν παρακειμένων Νήσων εἰς 7 Ἐπαρχίας, τὴν τῆς Ναυπλίας, Ἄργους, Ἑρμιονίδος καὶ Σπετσῶν, Τροιζηνίας, Ὕδρας καὶ Κορινθίας (πληθ. 113336). — Εἰς τὴν Ἐπαρχίαν Ναυπλίας, περιλαμβάνουσαν δήμους 4 καὶ πληθ. 13084 — Ναύπλιον, εἰς τὸν μυχὸν τοῦ Ἀργολικοῦ κόλπου, ἐχυρὰ παράλιος πόλις καὶ ἐμπορικὴ μὲ ἀπόρθητα φρούρια Ἐνετικὰ, χρηματίσασα πρώτη καθέδρα τοῦ βασιλείου· ἔχει ἓν Γυμνάσιον, καὶ ἀνὰ ἓν Πρωτοδικῶν καὶ Ἐφετῶν δικαστήριον, καὶ Βασιλικὸν ὁπλοστάσιον (κάτ. 4260 καὶ 7666 ὅλου τοῦ δήμου). Αὐτοῦ πλησίον εἰς τὸ παράλιον τῆς πεδιάδος τοῦ Ἄργους, ἄντικρυ τῶν ἐρειπίων τῆς Τύρινθος, εἶναι οἱ ἀπόβαθμοι Ὄθωνος, ὅπου δηλαδὴ ἀποβὰς ὁ Βασιλεὺς Ὄθων ἐπάτησε κατὰ πρῶτον τὴν Ἑλληνικὴν γῆν. Εἰς τὴν Τύρινθα ὑπάρχει τὸ ὑπὸ τοῦ Κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος συστηθὲν καὶ νῦν τελειοποιηθὲν γεωργικὸν σχολεῖον, ὅπου πολλοὶ ἐκ διαφόρων Δήμων ὑπότροφοι καὶ τῆς Κυβερνήσεως διδάσκονται θεωρητικῶς καὶ πρακτικῶς τὴν Γεωργίαν. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Ἄργους (δῆμοι 6 καὶ πληθ. 21658) — Ἄργος, ἀπέναντι τοῦ Ναυπλίου, καὶ ὀλίγον μακρὰν τῆς θαλάσσης, εὐκραεστάτη καὶ καλὴ πόλις, κειμένη εἰς τὴν ἀρχαίαν αὐτῆς τοποθεσίαν, ὅπου ἐπὶ λόφου διασώζονται καὶ ἐρείπεια τῆς ἀρχαίας αὐτῆς Ἀκροπόλεως, λεγομένης Λαρίσσης. Αὐτόθεν οἱ Ἕλληνες ὁρμώμενοι ἀπέκρουσαν τήν τε εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη κατὰ τὸ 1822, καὶ μετέπειτα τὴν τοῦ Ἰμβραήμη εἰς Μύλους κατάβασιν ἄντικρυ τοῦ Ναυπλίου (κάτ. 10,651). Ὄχι μακρὰν τοῦ Ἄργους σώζονται ἐρείπια τοῦ Ἠραίου καὶ τῶν Μυκηνῶν περὶ τὸ χωρίον Χαρβάτι. — Ὕδρα (Ὑδρέα κάτ. 12,008), ἀπαρτίζουσα ἰδίαν ἐπαρχίαν, καὶ Σπέτσαι (Τηπάρηνος κάτ. 10660), παρὰ τὴν εἴσοδον τοῦ Ἀργολικοῦ κόλπου, ναυτικαὶ νῆσοι ὀνομασταὶ εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας ἀγῶνος τῆς Ἑλλάδος, εἰς τὴν ἐπιτυχίαν τοῦ ὁποίου μεγάλως συνετέλεσαν διὰ τῶν ἰδίων αὐτῶν πλοίων καὶ τῶν ἀνδρείων ναυτῶν. — Εἰς τὴν Ἑρμιονίδα, περιέχουσαν 3 δήμους μετὰ τοῦ τῶν Σπετσῶν (πληθ. καὶ τῶν 3 δήμων 20110). — Καστρὶ (Ἑρμιόνη) ἄντικρυ τῆς Ὕδρας, καὶ Κρανίδιον ( Μάσης ἄντικρυ τῶν Σπετσῶν)· τούτων οἱ κάτοικοι ζῶσιν ἀπὸ τῆς ναυτιλίας καὶ τῆς γεωργίας. — Εἰς τὴν Τροιζηνίαν, παρὰ τὸν Σαρωνικὸν κόλπον ἐκτεινομένην (δῆμοι 3 καὶ πληθ. 10442) — Δαμαλᾶς (Τροιζὴν), πλησίον τῆς εἰς κόλπον σχηματιζομένης παραλίας. Αὐτοῦ συνεκροτήθη ἡ Γ′. Ἐθνικὴ Συνέλευσις τῶν Ἑλλήνων, ἡ ψηφίσασα τὸ Σύνταγμα τῆς Τροιζῆνος καὶ τὸν Ι. Καποδίστριαν Κυβερνήτην τῆς Ἑλλάδος κατὰ τὸ 1827. Εἰς τούτου τοῦ κόλπου τὸν πόρον παρεμπίπτουσα ἡ νῆσος Καλαυρία, νῦν Πόρος, μετὰ μιᾶς ἄλλης μικρᾶς λεγομένης Σφαιρίας, σχηματίζει ἕνα τῶν εὐρυχωροτάτων καὶ ἀσφαλεστάτων λιμένων τῆς Ἑλλάδος, ἔχοντα δύο στενὰς εἰσόδους. Εἰς αὐτὸν ὑπάρχει καὶ ὁ Βασιλικὸς Ναύσταθμος ὑπὸ τοῦ Κυβερνήτου συστηθεὶς, καὶ ἕδρα τοῦ ἐπαρχείου. Ὅλος ὁ τόπος εἶναι ὡραῖος καὶ τερπνότατος διὰ τοὺς ἐκτεταμένους λειμῶνας του (κάτ. ὅλου τοῦ δήμου Τροιζῆνος 8083). — Πρὸς Β: ἐκτείνεται ἡ χερσόνησος τῶν Μεθάνων, ἐπὶ τῆς ὁποίας κεῖνται τὰ Μέθανα (δῆμος Μεθάνων) ἐξάγοντα ἐξαίρετον ἐλαιόλαδον. — Ἔτι βορειότερον Ἐπίδαυρος, εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Ναυπλίας, ἔχουσα μικρὸν λιμένα, ὅπου ἀποβαίνουσιν οἱ ἐξ Ἀθηνῶν μεταβαίνοντες εἰς Ναύπλιον. Αὐτοῦ συνεκροτήθη ἡ πρώτη Ἐθνικὴ Συνέλευσις, ἡ κηρύξασα τὴν ἀνεξαρτησίαν τοῦ Ἔθνους κατὰ τὸ 1822. — Εἰς τὴν Κορινθίαν, περιλαμβάνουσαν 11 δήμους καὶ πληθ. 34914. — Καλαμάκιον, λιμὴν εἰς τὸν μυχὸν τοῦ Σαρωνικοῦ κόλπου ἐπὶ τοῦ Ἰσθμοῦ, καὶ Λουτράκιον (Λέχαιον), ἀπὸ τὸ μέρος τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου, ἀνήκοντα εἰς τὸν δῆμον Κορίνθου εἶναι ἀξιοσημείωτα διὰ τὴν αὐτόθεν συγκοινωνίαν τῶν Ἀθηνῶν μετὰ τῶν ἐν τῷ Ἀδριατικῷ κόλπῳ, ἐνεργουμένην διὰ τῶν Αὐστριακῶν ἀτμοπλοίων. — Ἀπέναντι τοῦ Λουτρακίου ἐπὶ μικρᾶς χερσονήσου, Περαχώρα (δῆμος Περαχώρας) καὶ Πεῖσα, ὅθεν ἐξάγεται πίσσα, ῥητίνη, καὶ κατράμιον. Πλησίον τοῦ Καλαμακίου φαίνεται ἡ ἀρχὴ τῆς διώρυγος, δι’ ἧς ἐπεχειρίσθη ἡ ἀπονήσωσις τῆς Πελοποννήσου. — Κόρινθος, ἐπὶ τῆς ἀρχῆς τοῦ Ἰσθμοῦ εἰς τὴν ἀρχαίαν της τοποθεσίαν ὑπὸ τὸν Ἀκροκόρινθον, ἀλλὰ ἐρειπωμένη καὶ ταπεινὴ, μόλις 1331 κατοίκους ἔχουσα· κατεστράφη δὲ ἐξ ὁλοκλήρου ὑπὸ τοῦ συμβάντος τρομεροῦ σεισμοῦ τὴν 9 Φεβρουαρίου 1858· ὅθεν διετάχθη νέος συνοικισμὸς αὐτῆς παρὰ τὴν παραλίαν τοῦ Λουτρακίου, εἰς θέσιν λεγομένην νῦν Σχοινιάν. Τὸ δὲ κύριον τῶν Κορινθίων προϊὸν εἶναι ἐλαιόλαδον καὶ σταφίδες Κορινθιακαὶ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πλουτίζονται καὶ οἱ κάτοικοι τῶν Τρικκάλων ἀπῳκισμένων μακρὰν τῆς θαλάσσης. — Πλησίον τῆς Κορίνθου εἰς τὴν παραλίαν τοῦ ὁμωνύμου κόλπου, Κιάτον καὶ Διμηνιὸν, χωρίδια τερπνὰ τοῦ νῦν δήμου Σικυῶνος· καὶ ἐνδότερον, Βασιλικὸν πλησίον τῆς ἀρχαίας Σικυῶνος. — Ἔτι ἐνδότερον κεῖνται οἱ δῆμοι Φενεοῦ καὶ Στυμφάλου, ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε λιμνῶν ἐπονομασθέντες. — Ἅγιος Γεώργιος (δῆμος Νεμέας), κωμόπολις ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς φερούσης ἀπὸ Κορίνθου εἰς Ἄργος, παράγουσα οἶνον κάλλιστον. — Αὐτοῦ πλησίον εἶναι τὸ λεγόμενον Ἁγιονόρι, στενὴ δίοδος, εἰς ἣν Νικήτας ὁ Τουρκοφάγος κατέστρεψε τὸν στρατὸν τοῦ Δράμαλη, ἀποχωροῦντα εἰς Κόρινθον.

Νομὸς Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος. Παρεκτείνεται παρὰ τὸν Κορινθιακὸν κόλπον καὶ παρὰ τὴν δυτικὴν παραλίαν τῆς χερσονήσου μέχρι τῶν ἐκβολῶν τοῦ Ἀλφειοῦ, περιλαμβάνων τέσσαρας ἐπαρχίας, τὴν τῆς Αἰγιαλείας, Πατρῶν, Καλαβρύτων, καὶ Ἠλείας (πληθ. 130591). — Εἰς τὴν τῆς Αἰγιαλείας, συνορεύουσαν μὲ τὴν Κορινθίαν, καὶ περιλαμβάνουσαν 3 δήμους, τὸν τοῦ Αἰγίου, τῶν Βουρῶν καὶ Αἰγείρας (πληθ. ὅλων 10560), κεῖται ἡ Βοστίτσα (καὶ νῦν Αἴγιον), πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας καὶ τοῦ δήμου Αἰγίου (κάτ. 2581, καὶ ὅλου τοῦ δήμου 6543) ὀλίγον μακρὰν τῆς θαλάσσης, ἐξάγουσα σταφίδα Κορινθιακήν. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Ἀχαΐας, περιέχουσαν πέντε δήμους Πατρῶν, Φαρῶν, Δύμης, Τριταίων καὶ Ἐρινεῶν, καὶ πληθ. 37703.—Πάτραι, πρωτεύουσα τοῦ Νομοῦ, ἀρχαία πόλις, καὶ νῦν ὀνομαστὴ διὰ τὸ ἐμπόριόν της· ἔχει Πρωτοδικῶν δικαστήριον, καὶ Γυμνάσιον (κάτ. 15 χιλ.). — Πλησίον καὶ πρὸς Β: αὐτῆς, ὅπου στενοῦται ἡ εἴσοδος τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου, κεῖται ἐπὶ τοῦ Ῥίου ἀκρωτηρίου φρούριον ὁμώνυμον (252). — Εἰς τὰ μεσόγεια καὶ πρὸς Ἀν: συνορεύουσα μὲ τὴν Αἰγιάλειαν, Κορινθίαν καὶ Γορτυνίαν, κεῖται ἡ ἐπαρχία Καλαβρύτων, ἐπαρχία ὀρεινὴ, περιλαμβάνουσα ἐννέα δήμους καὶ πληθ. 43145. — Καλάβρυτα, πρωτ: πόλις τῆς ἐπαρχίας (κάτ. 1622 καὶ ὅλου τοῦ δήμου 7450), ὀνομασθείσης ἐξ αὐτῆς τῆς πρωτευούσης· διότι αὕτη ἔχει τὸ κλέος, ὅτι ἐν αὐτῇ πρώτῃ ἀνεπετάσθη ἡ σημαία τῆς ἐθνεγερσίας τὴν 25 Μαρτίου 1821 ὑπὸ τῶν ἀοιδίμων Παλαιῶν Πατρῶν, Ἀνδρέου Ζαῆμη κλπ. προκρίτων, ἐπιπεσόντων κατὰ τῶν ἐκεῖ Τούρκων. Μακρὰν αὐτῆς 2 ὥρας εἰς τὸν δῆμον Κερπινῆς κεῖται καὶ ἡ Μονὴ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου. — Ἡ ἐπαρχία Ἠλείας περιλαμβάνει ὀκτὼ δήμους καὶ πληθ. 40237, καὶ τὰς ἐκτεταμένας πεδιάδας τῆς Ἤλιδος, ὅπου κεῖνται Γαστούνη, Λεχαινὰ, καὶ Πύργος (δῆμος Λετρίνων κάτ. τούτου 7992), ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἐπαρχίας (κάτ. 3875), ἔχουσα ἐπίνειον τὸ Κατάκωλον εἰς τὸ παράλιον, μὲ τὸ ὁποῖον συγκοινωνεῖ δι’ ἁμαξιτῆς ὁδοῦ· ἡ δὲ Γλαρέντσα, πρὸς Β: κειμένη, εἶναι ἐπίνειον τῆς Γαστούνης καὶ τῶν Λεχαινῶν.

Νομὸς Μεσσηνίας. Ἀρχόμενος ἀπὸ τοῦ Ἀλφειοῦ, τελευτᾷ εἰς τὴν περιοχὴν τῶν Καλαμών, περιλαμβάνων τὸν Κυπαρισσιακὸν κόλπον καὶ μέρος τοῦ Μεσσηνιακοῦ, καὶ τὰς ἐπαρχίας Ὀλυμπίας, Τριφυλίας, Πυλίας, Μεσσήνης καὶ Καλαμῶν, καὶ συνορεύων πρὸς Β: μετὰ τοῦ Νομοῦ τῆς Ἀρκαδίας (πληθ. 101271). — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Ὀλυμπίας, συνορεύουσαν μὲ τὴν τῆς Ἠλείας καὶ περιλαμβάνουσαν ἓξ δήμους καὶ πληθ. 21810: κεῖται εἰς τὸ ἐσωτερικὸν ἡ Ἀνδρίτσαινα, πόλις ὀρεινὴ καὶ πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας (ὅλου τοῦ δήμου κάτ. 6603). — Ἀγουλινίτσα (δῆμος Βώλακος) πλησίον λιμνοθαλάσσης καὶ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Ἀλφειοῦ ἐκβάλλοντος εἰς τὴν θάλασσαν μεταξὺ αὐτῆς καὶ τοῦ Πύργου, καὶ χωρίζοντος νῦν τὸν Νομὸν τῆς Ἀχαΐας ἀπὸ τὸν τῆς Μεσσηνίας. — Ἀπὸ Πατρῶν μέχρι τῆς Ἀγουλινίτσης ὅλη ἡ παραλία εἶναι ὁμαλὴ καὶ ἐπίπεδος, ἢ διακοπτομένη ἀπὸ γηλόφους εὐφόρους· ὅθεν ὅλος ὁ τόπος οὗτος εἶναι κατάφυτος νῦν ἀπὸ σταφιδαμπελῶνας κλ. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Τριφυλίας, συνεχομένην μὲ τὴν ἀνωτέρω καὶ περιλαμβάνουσαν ἓξ δήμους καὶ πληθ. 21986. — Ἀρκαδιὰ, νῦν Κυπαρισσία, πρωτεύουσα τοῦ δήμου Κυπαρισσίας καὶ ὅλης τῆς ἐπαρχίας (κάτ. ὅλου τοῦ δήμου 3712) κειμένη ἐπὶ λόφου ὑψηλοῦ, ἔχει θέσιν ἐξαισίαν καὶ μαγευτικὴν πρὸς τὸ ἀναπεπταμένον πέλαγος τοῦ ὁμωνύμου αὐτῆς κόλπου, καὶ ἀφ’ ἑτέρου πρὸς ἐκτεταμένας πεδιάδας καταφύτους. — Πρὸς Μ: αὐτῆς, καὶ περίπου 3 ὥρας μακρὰν εἰς τὸ ἐσωτερικὸν, κεῖνται τὰ Φιλιατρὰ (δῆμος Ἐράνης κάτ. ὅλου τοῦ δήμου 3351), κωμόπολις χαριεστάτη ἐπὶ ὁμαλοῦ ὀροπεδίου καταφύτου ἀπὸ ἐλαίας, καὶ πλησίον αὐτῆς Γαργαλιάνοι (δῆμος Φλεσιάδος) ἐπὶ ὁμοίου ὀροπεδίου, ὅθεν ἔχει τις τὴν θέαν τῆς θαλάσσης καὶ τῆς κάτωθεν αὐτῶν ἐκτεταμένης πεδιάδος καὶ καταφύτου ἀπὸ ἐλαιῶνας καὶ ἀμπελῶνας. Ὠνομάσθη δὲ ὁ δῆμος Φλεσιάδος εἰς μνήμην τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Γρηγορίου τοῦ Δικαίου, ἐπικαλουμένου καὶ Φλέσα· διότι οὗτος, εἴς τινα τόπον αὐτοῦ τοῦ δήμου λεγόμενον Μανιάκι, περιχαρακωθεὶς μετὰ 900 Ἑλλήνων, ἔπεσεν ἐνδόξως μετὰ 500, ὡς ἄλλος Λεωνίδας ὑπὲρ πατρίδος μαχόμενος ἡρωϊκῶς πρὸς 25 χιλ. Αἰγυπτίων. — Εἰς τὴν Πυλίαν, περιλαμβάνουσαν 5 δήμους καὶ πληθ: 15870: Νεόκαστρον ἢ Ναυαρῖνοι (καὶ νῦν Πύλος), πρωτ: τῆς ἐπαρχίας, ἔχουσα φρούριον παρὰ τὴν εἴσοδον κόλπου σχηματισμένου εἰς λιμένα μέγαν καὶ ἀξιόλογον διὰ τῆς παρακειμένης νήσου Σφακτηρίας. Ἐντὸς αὐτοῦ αἱ τρεῖς σύμμαχοι Δυνάμεις κατέκαυσαν τὸν Τουρκικὸν στόλον κατὰ τὸ 1827. — Πλησίον πρὸς Μ: Μεθώνη, καὶ πρὸς Ἀν: ταύτης ἐπὶ τοῦ Μεσσηνιακοῦ κόλπου Κορώνη, φρούρια παράλια. Εἰς τὴν Μεθώνην ἀποβὰς ὁ Ἰμβραήμης μετὰ 40 χιλ: Ἀράβων κατὰ τὸ 1825, καὶ κυριεύσας ἔπειτα καὶ τὸ Νεόκαστρον, ἐπόρθει καὶ κατέστρεφε τὴν Πελοπόννησον ἐκεῖθεν ὁρμώμενος. — Πρὸς Β: τῆς Κορώνης καὶ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ κόλπου, Πεταλίδιον (πλησίον τῶν ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας Μεσσήνης), ὅπου οἱ Γάλλοι κατὰ πρῶτον ἀπέβησαν μετὰ τὴν ἐν Νεοκάστρῳ ναυμαχίαν, καὶ νῦν συνῳκίσθησαν Μανιᾶται. Εἰς τὰ πέριξ αὐτῆς καὶ τῆς Κορώνης διασώζονται λείψανα τοῦ ἄλλοτε ἐκτεταμένου ἐλαιῶνος, καταστραφέντος ὑπὸ τῶν Ἀράβων. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Μεσσήνης, περιλαμβάνουσαν ἓξ δήμους καὶ πληθ. 21923. Νησίον, πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας (δῆμος Παμίσου) κωμόπολις τερπνὴ (κάτ. ὅλου τοῦ δῆμον 4,520) ὄχι μακρὰν τῶν Καλαμῶν εἰς τὴν κατακλυζομένην ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ Παμίσου πεδιάδα. — Εἰς τὸ ἐσωτερικὸν, Μελιγαλᾶς καὶ Σκάλα (δῆμος Οἰχαλίας κάτ. 4495) Πρὸς Δ: αὐτῶν κεῖται τὸ ὄρος Ἰθώμη (Βουλκάνο) καὶ ὁμώνυμος δῆμος αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ τὸ ὅρος, ὃν ἡφαίστειον, προξενεῖ συχνάκις σεισμοὺς, ἐξ ὧν πάσχει ἡ Μεσσηνία· κατὰ δὲ τὸ 1846 γενόμενοι σφοδρότεροι, κατερείπωσαν πολλὰ χωρία καὶ αὐτὸ τὸ Νησίον σχεδὸν ἠρήμωσαν — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Καλαμῶν, περιλαμβάνουσαν πέντε δήμους καὶ πληθ. 19382: Καλαμάτα (νῦν Καλάμαι) ἕδρα τοῦ Νομάρχου, ὄχι μακρὰν τῆς θαλάσσης, ἔχουσα ἱκανὸν ἐμπόριον καὶ μεταξουργεῖα (ὅλου τοῦ δήμου κάτ. 6,200). Ὅλος ὁ τόπος ἦτο κατάφυτος ἀπὸ συκαμινέας, συκέας καὶ ἐλαίας, ἀλλ’ ὑπὲρ πάντα ἄλλον ἔπαθεν ὑπὸ τῶν Ἀράβων, οἵτινες ἐδενδροτόμησαν ἀνιλεῶς καὶ ἠρήμωσαν αὐτὸν μόλις ἤδη ἀναλαμβάνοντα· ἐξάγει δὲ σῦκα, μέταξαν καί τινα ὑφάσματα μεταξωτὰ τῶν Καλαμῶν, καὶ ἐλαιόλαδον. — Ἄλλοι δῆμοι αὐτῆς τῆς ἐπαρχίας εἰσὶν ὁ τῆς Θουρίας, Ἀλαγωνίας, Ἄριος καὶ Ἀμφείας. Εἰς τὸν τελευταῖον τοῦτον δῆμον, κείμενον ἐνδότερον πρὸς Β: ἀνήκει καὶ ἡ Πολιανὴ, χωρίον περὶ τὰ στενὰ τὰ λεγόμενα τοῦ Λεονταρίου, δι’ ὧν γίνεται ἡ ἀνάβασις πρὸς τὸ ὀροπέδιον τῆς Ἀρκαδίας καὶ εἰς τὰς πεδιάδας τῆς Μεγαλοπόλεως. Εἰς τὴν Πολιανὴν, Δραμπάλαν, Ἄκωβον καὶ Μακρυπλάγι, θέσεις ὀχυρὰς αυτῶν τῶν στενῶν, συνῆψαν πολλὰς μάχας οἱ Ἕλληνες μετὰ τῶν Ἀράβων, ἀγωνιζόμενοι ὅπως ἐμποδίσωσι τὴν ἐκεῖθεν διάβασιν τοῦ Ἰμβραήμη, ἀνερχομένου πρὸς ἅλωσιν καὶ κατοχὴν τῆς Τριπόλεως.

Νομὸς Λακωνίας. (πληθ. 90593). Αὕτη διαιρεῖται τὴν σήμερον εἰς ἐπαρχίας 4, τὴν τῆς Οἰτύλου, τὴν τοῦ Γυθείου, τῆς Λακεδαίμονος, καὶ τῆς Ἐπιδαύρου Λιμηρᾶς, ἀλλὰ δὲν περιλαμβάνει ὅλην τὴν ἀρχαίαν Λακωνίαν, διότι ἓν μέρος αὐτῆς ὑπάγεται εἰς ἄλλην ἐπαρχίαν, τὴν τῆς Κυνουρίας, τασσομένην νῦν εἰς τὸν Νομὸν τῆς Ἀρκαδίας. Ἀμέσως μετὰ τὴν Μεσσηνίαν ἀρχίζουσιν αἱ ἐπαρχίαι Οἰτύλου καὶ Γυθείου τῆς Λακωνίας, περιλαμβάνουσαι τὴν κυρίως λεγομένην Μάνην, ἥτις διαιρεῖται νῦν εἰς ἀνατολικὴν καὶ δυτικήν. Τῆς Δυτικῆς, ἐκτεινομένης εἰς τὰ παράλια τοῦ Μεσσηνιακοῦ κόλπου, πρωτεύουσα Τσίμοβα (νῦν Ἀρεόπολις). — Πόρτο Βέτουλον (Οἴτυλον καὶ νῦν), εἰς ἕνα δῆμον τὸν τῆς Οἰτύλου μετὰ τῆς Ἀρεοπόλεως τασσόμενον. Τῆς Ἀνατολικῆς πρωτεύουσα Μαραθωνῆσι (νῦν Γύθειον) πλησίον τῆς τοποθεσίας τοῦ ἀρχαίου Γυθείου εἰς τὸν Λακωνικὸν κόλπον, ἔχει 2437 κατοίκους καὶ ἱκανὸν ἐμπόριον, διότι ἐκεῖθεν ἐξάγονται ἐλαιόλαδον, μέταξα καὶ βαλανίδια. Ἡ ἐπαρχία Οἰτύλου περιλαμβάνει 5 δήμους καὶ πληθ. 26089· ἡ δὲ τοῦ Γυθείου ὡσαύτως δήμους 5 καὶ πληθ. 12663· ἀμφότεραι δ’ εἰσὶν ὀρειναὶ, καὶ πετρώδεις καὶ ἄκαρποι, μικρὰς κοιλάδας γονίμους περιέχουσαι.

Οἱ Μανιᾶται καὶ ἐπὶ Τούρκων διέμειναν αὐτοδιοίκητοι εἰς τὰ ὀρεινὰ καὶ δύσβατα χωρία των κατοικοῦντες ἐπὶ τῆς σειρᾶς τοῦ Ταϋγέτου· μόλις πρὸ τῆς ἐθνεγερσίας 60 περίπου ἔτη ἀνεγνώρισαν τρόπον τινὰ τὴν κυριαρχίαν τοῦ Σουλτάνου, ὅστις ἐδιώριζεν ἕνα ἐκ τῶν ἐντοπίων ἀρχηγόν, ἐπονομαζόμενον Μπέην· οὗτος δ’ ἐδιοίκει τοὺς Μανιάτας κατὰ φρατρίας ἢ φάρας, ἔχοντας ἄλλους ὑπαρχηγοὺς. Τὰ μεσημβρινώτερα τῶν ἀνωτέρω ἐπαρχιῶν μέχρι τοῦ Ταινάρου ἀκρωτηρίου εἶναι τόπος τραχὺς καὶ δύσβατος, Κακοβοῦνι καὶ Κακοβούλια ἢ Μέσα Μάνη λεγόμενος, καὶ κατοικούμενος ὑπὸ τῶν Μανιατῶν Κακοβουναίων ἢ Κακοβουλαίων ἐπιλεγομένων (πληθ. τῶν 2 ἐπαρχ. 39 χιλ. περίπου).

Ἡ ἐπαρχία τῆς Λακεδαίμονος. Ἀπὸ τὰ ὄρη τοῦ Λυκαίου, τοῦ Κρονίου καὶ τοῦ Ταϋγέτου περικλείεται λεκανοπέδιον ἐκτεταμένον καὶ εὔφορον, διαβρεχόμενον ὑπὸ τοῦ Εὐρώτα καὶ ἀνοιγόμενον πρὸς τὸ Ἕλος, εἰς τὸν μυχὸν τοῦ Λακωνικοῦ κόλπου· κατοικεῖται δ’ αὐτὸ ὑπὸ 38 χιλ: περίπου ψυχῶν, συνῳκισμένων εἰς διάφορα χωρία τεταγμένα εἰς δήμους 13, ἀναλαβόντας τὰ παλαιὰ ὀνόματα τῶν ἐκεῖσε ἀρχαίων πόλεων (417) · ἔχει δ’ ἐκτεταμένον ἐλαιῶνα, καὶ μέταξαν παράγει καλλίστης ποιότητος, τῶν ὁποίων ἡ ἐξαγωγὴ γίνεται διὰ τοῦ Γυθείου. — Μισθρᾶς, πρωτεύουσα εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Ταϋγέτου πλησίον τῆς ἀρχαίας Σπάρτης, εἰς τῆς ὁποίας τὰ ἐρείπια ᾠκοδομήθησαν νῦν τὰ δημόσια τῶν Ἀρχῶν, καὶ ἡνωμένην εἰς ἕνα δῆμον μὲ τὸν Μισθρᾶν διώρισεν ἡ Κυβέρνησις πρωτεύουσαν τοῦ Νομοῦ, εἰς τὴν ὁποίαν ὁλονὲν συνοικίζονται κάτοικοι ἐκ τῶν πέριξ· ὀλίγα δ’ ἐρείπια ἀρχαίων φαίνονται ἐν αὐτῇ λόγου ἄξια (ὅλου τοῦ δήμου κάτ. 7912). Εἰς τὰ πέριξ, πρὸς Μ Σκλαβοχώριον (Ἀμύκλαι) εἰς τὸν δῆμον Ἀμυκλῶν — Χρύσαφα πρὸς Ἀν: εἰς τὸν δῆμον Θεραπνῶν. — Βρυλιὰς καὶ Βουτιάνοι πρὸς Β: εἰς τὸν δῆμον Σελασίας — Σκάλα καὶ Τρίνησα εἰς τὸν δῆμον Τρινάσου περὶ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Εὐρώτα εἰς τὸν Λακωνικὸν κόλπον. — Ἐπαρχία Ἐπιδαύρου Λιμηρᾶς· περιλαμβάνει ὅλον τὸ πρὸς Ἀν: τοῦ Γυθείου μεταξὺ τῶν δύο θαλασσῶν χερσοννησίζον μέρος, καὶ ἀποπερατούμενον εἰς τὸν Μαλέαν. — Πρωτεύουσα Μονεμβασία (νῦν Ἐπίδαυρος Λιμηρὰ), φρούριον ἀπόρθητον ἐπὶ νησιδίου ἑνουμένου διὰ γεφύρας μὲ τὴν ξηράν. Αὐτοῦ διασώζεται εἰσέτι Ἐκκλησία ἀρχαία, ἀπὸ τοὺς χρόνους τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων καὶ εἰκὼν ἐν αὐτῇ ὑπάρχει ἀξιοθέατος τῶν Βυζαντινῶν ζωγράφημα. Ἄλλοι 4 δῆμοι, ὁ τοῦ Ἀσωποῦ, Ζάρακος, Βοιῶν καὶ Ἕλους, ἀπὸ μικροχωρίδια συγκείμενα, συνιστῶσι τὴν ἐπαρχίαν ταύτην, περιέχουσα 14068 κατοίκων.

Μέρος τῆς ἀρχαίας Λακωνίας πρὸς Β: τῆς ἀνωτέρω ἐπαρχίας, παρὰ τὸν Ἀργολικὸν κόλπον ἐκτεινόμενον ἕως εἰς τὰ βουνὰ τὰ περικυκλόνοντα πρὸς Ἀν: τὴν λεκάνην τῆς Σπάρτης, εἶναι ἡ λεγομένη Τσακωνία (κατὰ παραφθορὰν τοῦ Λακωνία) ἔχουσα πόλεις, τὸ Λεωνίδιον (νῦν δῆμος Λιμναίου), κείμενον εἰς μικρὰν πεδιάδα ἑλαιόφυτον, περικυκλουμένην γύρωθεν ἀπὸ ὑψηλὰ ἀπότομα καὶ ἀπόκρημνα βουνὰ, καὶ διανοιγομένην εἰς μικρὰν παραλίαν ἄντικρυ τῶν Σπετσῶν. Φαίνεται ὅτι ὁ τόπος οὗτος ἦτον ἀκατοίκητος ἕως περὶ τὰ μέσα τοῦ παρελθόντος αἰῶνος· συνῳκίσθη δ’ αὐτοῦ μέρος τῶν κατοίκων τοῦ Πραστοῦ (νῦν δήμου Βρασιῶν) 4: ὥρας μακρὰν ἀπέχοντος ἐπὶ τῶν ὀρέων, οἵτινες ἠναγκάζοντο διὰ τὸ ψῦχος καὶ πρὸς τὴν καλλιέργειαν τῆς γῆς νὰ διαχειμάζωσιν εἰς Ἅγιον Ἀνδρέαν εἰς τὸ Ἄστρος, καθώς καὶ ἤδη οἱ λοιποὶ διαχειμάζουσιν ἔχοντες αὐτοῦ τὰ κτήματά των· Οἱ κάτοικοι τῶν δύο τούτων δήμων, καθὼς καὶ οἱ τῶν δύο ἄλλων, Γλυπίας καὶ Σελινοῦντος, τῆς αὐτῆς χώρας (ἥτις ἐλέγετο πρότερον ἐπαρχία Πραστοῦ) ἔχουσιν ἰδίαν διάλεκτον, ἡ ὁποία διασώζει πολλὰς λέξεις καὶ ἰδιωτισμοὺς τῆς ἀρχαίας Δωρικῆς. Ἡ ἐπαρχία αὕτη ἡνωμένη μὲ τὴν τοῦ Ἁγίου Πέτρου (ἥτις φαίνεται ὅτι τὸ ἀρχαῖον ἀνῆκεν εἰς τὴν Ἀργολίδα ἐν μέρει καὶ εἰς τὴν Ἀρκαδίαν) συνιστᾷ ἤδη τὴν ἐπαρχίαν Κυνουρίας, ἥτις ὑπάγεται εἰς τὸν νομὸν τῆς Ἀρκαδίας. — Ἅγιος Πέτρος, κωμόπολις ὀρεινὴ (δῆμος Πάρνωνος κάτ. 3507), κειμένη εἰς ἕνα κλάδον τοῦ Κρονίου ὅρους. — Καστρὶ (νῦν δῆμος Τανίας κάτ. 4060) πλησίον πρὸς τὰ Β-Δ: ἐξ οἰκογενειῶν 800, συνῳκισμένων ἐπὶ 7 λόφων καταῤῥύτων καὶ καταφύτων ἀπὸ ἀμπελῶνας, καστανέας, κερασέας καὶ διάφορα ἄλλα ὀπωροφόρα δένδρα. Εἰς αὐτὸν τὸν δῆμον ὑπάρχει καὶ ἡ Μονὴ τοῦ Τιμίου Προδρόμου εἰς κοίλωμα ἀποτόμου βράχου κτισμένη, τὴν ὁποίαν ὁ Ἰμβραήμης δὲν ἠδυνήθη νὰ ἐκπορθήσῃ· κάτωθεν αὐτῆς εἰς στενὴν κοιλάδα ῥέει καὶ ποταμὸς ὁ Τάνης, ἀφ’ οὗ ἐπωνομάσθη καὶ ὁ δῆμος. — Δολιανὰ καὶ Βέρβενα ὁμοίως ὀρεινοὶ δῆμοι, πρὸς τὸ ὀροπέδιον τῆς Τριπόλεως καὶ ὀνομαστοὶ εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς ἐθνεγερσίας ἡμῶν. Εἰς αὐτὰς τὰς κωμοπόλεις οἱ Τοῦρκοι τῆς Τριπόλεως, περὶ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως, κατὰ πρῶτον συνάψαντες μάχην μετὰ τῶν ἐκεῖσε συνηγμένων Ἑλλήνων ἡττήθησαν. — Πρὸς Ἀν: τῆς Τανίας, Ἅγιος Ἰωάννης καὶ Μελιγοῦ, ὀρεινὰ χωρία περίπου 3 ὥρας ὑπεράνω τῆς πεδιάδος τοῦ Ἄστρους, εἰς τὴν ὁποίαν διαχειμάζουσιν οἱ κάτοικοι αὐτῶν ἔχοντες κτήματα ἀμπελώνων καὶ ἐλαιώνων, καὶ συνιστῶντες ἕνα δῆμον τὸν τῆς Θυρέας (ὅλου τοῦ δήμου κάτ. 2500), ὁμοῦ μὲ ὀλίγους κατοικοῦντας εἰς τὸ ὕφορμον παράλιον τοῦ Ἄστρους, ὅπου μικρὰ πλοιάρια ἐλλιμενίζονται πρὸς ἐξαγωγὴν τῶν προϊόντων τῆς ἐπαρχίας, τὰ ὁποῖα εἶναι τυρίον, ἐλάδιον, μέταξα, καί τινα ὀπωρικά. Εἰς τὴν πεδιάδα τοῦ Ἄστρους φαίνονται ἐρείπια τῆς ἀρχαίας Θυρέας, περὶ τῆς ὁποίας ἐμάχοντο οἱ Ἀργεῖοι καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι, καὶ εἰς τὴν αὐτόσε Μονὴν τῆς Λουκοῦς ἀνεκαλύφθησαν λείψανα ἀρχαίου ναοῦ. Αὐτοῦ εἶναι καὶ λίμνη Μουσθὸς νῦν λεγομένη, τὴν ὁποίαν τινὲς ὑπολαμβάνουσιν ὡς τὴν τῶν ἀρχαίων Λέρνην. Εἰς τὸ Ἄστρος συνεκροτήθη ἡ Β′: Ἐθνικὴ τῶν Ἑλλήνων Συνέλευσις· ὅθεν διετήρησε τ’ ὄνομα, καθὼς καὶ τὰ Δολιανὰ καὶ Βέρβενα, πρὸς μνήμην τῶν ἐκεῖ κατὰ τὴν ἐπανάστασιν συμβάντων. Ὅλος ὁ πληθ. τῆς Κυνουρίας συμποσοῦται εἰς 27,768 κατ: ἀνηκόντων εἰς 9 δήμους.

Νομὸς Ἀρκαδίας. Ὁ Νομὸς τῆς Ἀρκαδίας περιλαμβάνει τὰς ἐπαρχίας Κυνουρίας, Μαντινείας, Γορτυνίας καὶ Μεγαλοπόλεως (πληθ. 126,550 εἰς 32 δήμ:). Ἐξαιρουμένης τῆς Κυνουρίας, αἱ λοιπαὶ ἐπαρχίαι τοῦ Νομοῦ τούτου κεῖνται ἐν τῷ μέσῳ τῆς χερσονήσου, περιλαμβάνουσαι τοὺς ὑψηλοτάτους καὶ ὀρεινοὺς τόπους αὐτῆς κατὰ τὴν ἐπαρχίαν μάλιστα τῆς Γορτυνίας, ὅθεν ἔχουσι τὰς πηγάς των καὶ οἱ σημαντικώτεροι ποταμοὶ, οἷον ὁ Ἀλφειὸς, ὁ Λάδων, ὁ Ἐρύμανθος κλπ. (257). Ἡ ἐπαρχία Κυνουρίας, ὁποίαν περιωρίσαμεν αὐτὴν ἀνωτέρω, ἀνήκουσα εἰς τὸν Νομὸν τῆς Ἀρκαδίας, συνέχεται μὲ τὴν ἐπαρχίαν Μαντινείας, Ἀν-Μ. Ἐν τῷ μέσῳ ταύτης κεῖται τὸ ὀροπέδιον τῆς Τριπόλεως 2 χιλ: πόδας ἄνω τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης, ἔχον τὰ ὄρη Μέναλον καὶ Παρθένιον. — Τρίπολις, καὶ κοινῶς Τριπολιτσᾶ, πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας Μαντινείας καὶ ἕδρα τοῦ νομοῦ, πλησίον τῆς Τεγέας ἀνεγερθεῖσα κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους· ἐχρημάτισε δὲ καθέδρα τοῦ διοικοῦντος τὴν Πελοπόννησον Πασᾶ ἐπὶ Τούρκων, ἀλλὰ κατεστράφη ἐκ θεμελίων ὑπὸ τῶν Ἀράβων (κάτ. 10,426). Πλησίον τῶν Τσιπιανῶν εἶναι τὰ ἐρείπια τῆς ἀρχαίας Μαντινείας, εἰς δὲ τὴν παλαιὰν Ἐπισκοπὴν τὰ τῆς Τεγέας, περὶ τὰ ὁποῖα εἶναι ταπεινὰ χωρίδια γεωργῶν. — Λεβίδιον καὶ Κανδήλα (δῆμος Ὀρχομενοῦ) πρὸς τὰ μεθόρια τῆς Ἀργείας. — Βαλτέσιον πρὸς Μ: τῆς Τριπόλεως, Πιάνα καὶ Δαβιὰ πρὸς Β: ὀνομαστοὶ τόποι διὰ τὰς μεταξὺ τῶν Τούρκων αὐτῆς τῆς πόλεως συναφθείσας μάχας, κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐθνεγερσίας, καὶ ἐπὶ Ἰμβραήμη μετὰ τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων (πληθ. ὅλης τῆς ἐπαρχίας 39600 εἰς 9 δήμους).

Γορτυνία. Ἄλλο μέρος τῆς Ἀρκαδίας ὑψηλότερον καὶ ὀρεινὸν, συνορεῦον μὲ τὰς ἐπαρχίας Καλαβρύτων, Ἤλιδος, Τριφυλίας καὶ Ὀλυμπίας, συνιστᾷ τὴν ἐπαρχίαν ταύτην, περιλαμβάνουσαν 11: δήμους καὶ πληθ. 48747. — πρωτεύουσα Καρύταινα (νῦν δῆμος Γόρτυνος κάτ. 4 χιλ.) ἐπὶ τόπου ὑψηλοῦ μὲ φρούριον, ὑπὸ τὸν ὁποῖον ῥέει ὁ Σελινοῦς ποταμός. — Πρὸς Β: Δημητσάνα (νῦν δῆμος Θεισόας) ὀνομαστὴ διὰ τὸ ἑλληνικόν της Σχολεῖον, συστηθὲν πρὸ τοῦ 1770 (κάτ. 2300). Αὐτοῦ ἐγεννήθη καὶ ὁ ἀοίδιμος Πατριάρχης Γρηγόριος, ὁ κρεμασθεὶς ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα εἰς τὴν θύραν τοῦ Πατριαρχείου, ἅμα ἐκραγείσης τῆς ἐπαναστάσεως. — Ζάτουνα, πλησίον τῆς Δημητσάνης καὶ εἰς τὸν αὐτὸν δῆμον ὑπαγομένη, ὡραία κωμόπολις, ὀρεινὴ καὶ βιομήχανος (κάτ. 1300 καὶ ὅλου τοῦ δήμου 6280).—Β-Ἀν: τῆς Δημητσάνης Βυτίνα (δῆμος Νυμφασίας) κωμόπολις, ἔχουσα καὶ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἑλληνικὸν Σχολεῖον (κάτ: τοῦ δήμου 5. χιλ.).—Λαγκάδια (δῆμος Τευθίδος κάτ. 4400) καὶ ἔτι βορειότερα πρὸς τὰ σύνορα τῶν Καλαβρύτων, Κοντοβάζαινα (δῆμος Ἐλευσῖνος κάτ. 4800) ἀρκετὰ σημαντικαὶ κωμοπόλεις. Ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς ἐπαρχίας ταύτης, οὔσης ὀρεινῆς, ζῶσιν ἀπὸ τῆς κτηνοτροφίαις, μικρᾶς βιομηχανίας καὶ γεωργίας· ἐσχάτως δ’ ἐδόθησαν καὶ εἰς σταφιδοφυτείας σημαντικὰς, καταβαίνοντες εἰς τὰ παράλια τῆς Τριφυλίας. — Ἐπαρχ: τῆς Μεγαλοπόλεως πρὸς Μ: τῆς ἀνωτέρω· σύγκειται ἀπὸ τρεῖς δήμους ἔχοντας πληθ. 13,450 ψυχῶν — πρωτεύουσα αὐτῆς εἶναι τοῦ Σινάνου (δῆμος Μεγαλοπόλεως) ταπεινὸν χωρίον εἰς πεδιάδα, πλησίον τῶν ἐρειπίων της ἀρχαίας Μεγαλοπόλεως. — Λεοντάρι (δῆμος Φαλαισίας) ἐπὶ βουνοῦ, πλησίον τῆς διόδου ἀπὸ τῆς Μεσσηνίας εἰς τὸ ὀροπέδιον τῆς Ἀρκαδίας.

419. στερεα (ἢ ἰδίως ελλας). Πρὸς Β: τῆς Πελοποννήσου καὶ πρὸς Μ: τῆς Θεσσαλίας, μεταξὺ τῶν κόλπων τῆς Ἄρτας καὶ τοῦ Βώλου, τοῦ Κορινθιακοῦ καὶ τοῦ Σαρωνικοῦ, τοῦ Ἰονίου πελάγους καὶ τοῦ τῆς Εὐβοίας, περιλαμβάνεται ἡ Στερεὰ Ἑλλὰς, διαιρουμένη εἰς τρεῖς Νομοὺς, τὸν τῆς Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας, τὸν τῆς Φθιώτιδος καὶ Φωκίδος, τὸν τῆς Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας (πληθ. 293,144).

Ὁ Νομὸς τῆς Αἰτωλίας καὶ Ἀκαρνανίας, λεγόμενος καὶ Δυτικὴ Ἑλλὰς ὡς ἐκ τῆς θέσεώς του, περιέχει 6 ἐπαρχίας· τὴν τοῦ Βάλτου, τὴν τῆς Βονίτσης καὶ Ξηρομέρου, τὴν τοῦ Μεσολογγίου, Ναυπακτίας, Τριχωνίας καὶ Εὐρυτανίας, καὶ δήμους 26, κατοικουμένους ὑπὸ 103,611 ψυχῶν. — Βόνιτσα (νῦν δῆμος Ἀνακτορίων κάτ: 3357) φρούριον καὶ πρωτ: τῆς ἐπαρχίας εἰς τὸ Ἀμβρακικὸν κόλπον. — Πρὸς Ἀν: Κραβασαρᾶς (δῆμος Ἀμβρακίας κάτ. 4300) εἰς τὸν ὁμώνυμον κόλπον, ὁμοίως πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας Βάλτου, λεγομένη καὶ Ἄργος Ἀμφιλοχικόν. — Κατοῦνα (δῆμος Ἐχίνου κάτ: 4400) εἰς τὰ μεσόγεια. — Ἀστακὸς καὶ Δραγαμέστον, παράλιοι ἄντικρυ τῆς Ἰθάκης. Αἱ ἀνωτέρω ἐπαρχίαι ἀνήκουσιν εἰς τὴν ἀρχαίαν Ἀκαρνανίαν, ἥτις χωρίζεται ἀπὸ τῆς Αἰτωλίας διὰ τοῦ Ἀσπροποτάμου (Ἀχελῴου), ἔχουσα καὶ λίμνας τὴν τῆς Ἀμβρακίας καὶ τὴν τοῦ Ὀζεροῦ, καὶ δάση ἀξιόλογα. — Ἐπαρχία Μεσολογγίου πρὸς Ἀν: (Αἰτωλία), περιλαμβάνουσα τέσσαρας δήμους, τὸν τοῦ Μεσολογγίου, Αἰτωλικοῦ, Μακρυνείας καὶ Ὠλενείας (καὶ πληθ. 14311). — Μεσολόγγιον, πρωτεύουσα τοῦ νομοῦ παράλιος πόλις καὶ περίφημος εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς Ἑλληνικῆς ἀνεξαρτησίας, διὰ τὴν φθορὰν, τὴν ὁποίαν οἱ ἐν αὐτῷ ἐπέφερον εἰς τοὺς ἐχθροὺς διὰ τῆς πολυχρονίου ὑπερασπίσεώς των (κάτ: 5877)· ἡ παραλία αὐτῆς εἷναι ἀπρόσιτος εἰς τὰ πλοῖα διὰ τὰ τέλματα καὶ τὰς λιμνοθαλάσσας· προσπελάζουσι δ’ εἰς αὐτὴν διὰ μονοξύλων. Αἱ παρακείμεναι μικρόνησοι Βασιλάδες, καθὼς καὶ ὁ Ἅγιος Σώστης, εἶναι ὡς ἐπίνεια τοῦ Μεσολογγίου, ὅπου δύνανται νὰ ἐλλιμενισθῶσι πλοῖα. — Πρὸς Β: εἰς τὸν μυχὸν τοῦ κόλπου, Αἰτωλικὸν ἐπὶ νησιδίου καὶ ἐπὶ τῆς ξηρᾶς, συναπτομένης μετ’ ἐκείνου διὰ γεφύρας· ὁ δῆμος οὗτος (κάτ. 3385) περιλαμβάνει εὔφορον καὶ καλῶς καλλιεργημένον τόπον, ὅπου καὶ πορτογάλλια γίνονται ἐξαισίου μεγέθους. — Πρὸς Β: τῆς ἐπαρχίας Μεσολλογγίου κεῖται ἡ ἐπαρχία Τριχωνίας, περιλαμβάνουσα τέσσαρας δήμους καὶ πληθ. 10 χιλ. — Ἀγρίνιον, πρωτεύουσα (κάτ: 270 καὶ τοῦ δήμου 2850), κειμένη εἰς τοὺς πρόποδας βουνοῦ, καὶ ἀπέναντι ἐκτεταμένης καὶ εὐφόρου πεδιάδος εἰς γεννήματα καὶ ἀμπελῶνας, πλησίον τῶν λιμνῶν Τριχωνίας καὶ Ὑρίας (τοῦ Ἀγγελοκάστρου), αἵ τινες συγκοινωνοῦσαι χύνονται εἰς τὸν Ἀχελῷον. — Πρὸς Ἀν: ἐπαρχία Ναυπακτίας, περιλαμβάνουσα τρεῖς δήμους καὶ πληθ. 21 χιλ·—πρωτεύουσα Ναύπακτος, φρούριον ἐπὶ τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου, πλησίον τῆς εἰσόδου αὐτοῦ καὶ τοῦ Ἀντιῤῥίου, τοῦ κειμένου ἄντικρυ τοῦ Ῥίου τῶν Πατρῶν (κάτ: 1600). — Πρὸς Β: μέχρι τῶν μεθορίων τῆς Τουρκίας ἐκτείνεται ἡ ἐπαρχία Εὐρυτανίας, ἔχουσα ἑπτὰ δήμους καὶ πληθυσμὸν 30135. — Πρωτεύουσα. Καρπενήσιον (κάτ: 1500) ὀρεινὸς καὶ ὑγιεινὸς τόπος. Αὐτοῦ ὁ ἀείμνηστος Μάρκος Βότσαρης, ἐπιπεσὼν κατὰ τοῦ Τουρκικοῦ στρατοπέδου τὸ 1823 διὰ νυκτὸς, ἐφονεύθη. — Πρὸς Μ: χωρίον Ἀμπλιανὴ (κάτ: 1500) τοῦ δήμου Καλλιδρόμης, περὶ τὸ ὅρος Καλλίδρομον κείμενον, εἶναι γνωστὸν εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς Ἑλληνικῆς ἐθνεγερσίας διὰ τὴν κατὰ τὸ 1824 καταστροφὴν τοῦ ἐκεῖσε συναχθέντος Τουρκικοῦ στρατοπέδου.

Νομὸς Φθιώτιδος καὶ Φωκίδος (περιλαμβάνων 29 δήμους καὶ πληθ: 91944). Πρὸς Ἀν: τῶν προειρημένων ἐπαρχιῶν, συνορεύων πρὸς Βοῤῥᾶν μετὰ τῆς Θεσσαλίας, καὶ παρεκτεινόμενος πρὸς Ἀνατ: μεταξὺ τῶν κόλπων Παγασικοῦ καὶ Μαλιακοῦ, καὶ μέρος τοῦ Εὐβοϊκοῦ Ἀν-Μ: περιλαμβάνει τὰς ἐπαρχίας Φθιώτιδος, Λοκρίδος, Δωρίδος καὶ Παρνασσίδος, ὅθεν καὶ ὁ Νομὸς οὗτος μετὰ τοῦ τῆς Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας λέγονται Ἀνατολικὴ Ἑλλάς.—Εἰς τὴν Φθιώτιδα, περιλαμβάνουσαν δέκα δήμους καὶ πληθ. 33,576. Ζητούνιον (νῦν Λαμία, κάτ: 5200 καὶ 6,074 ὅλου τοῦ δήμου) πόλις μὲ φρούριον, πλησίον τῶν μεθορίων καὶ ἐκτὸς τῶν Θερμοπυλῶν, πρωτ: τοῦ Νομοῦ, εἰς τὴν ὁποίαν συνῳκίσθησαν πολλοὶ τῶν ὁμογενῶν εὐκατάστατοι, ἀγοράσαντες τὰς ἰδιοκτησίας τῶν ἐκεῖ Τούρκων. — Πρὸς Δ: Ὑπάτη, ὀνομαστὴ διὰ τὰ θερμὰ λουτρά της (κάτ: 1,422 καὶ ὅλου τοῦ δήμου 4,165). — Στηλὶς καὶ Ἁγία Μαρίνα (δῆμος Φαλάρων κάτ. 2700), παράλιοι εἰς τὸν Μαλιακὸν κόλπον, ὄχι πολὺ μακρὰν τῆς Λαμίας, τῆς ὁποίας λογίζονται ὡς ἐπίνεια.—Ἐπαρχία τῆς Λοκρίδος· παρεκτεινομένη Μ-Ἀν: κατὰ τὰ παράλια τῆς Εὐβοϊκῆς θαλάσσης, περιέχει ὀκτὼ δήμους, καὶ πληθ. 16,330· εἰς αὐτὴν κεῖνται αἱ Θερμοπύλαι, ἐξ ὧν καὶ δῆμος Θερμοπυλῶν ὀνομάζεται, καὶ ὁ Σπερχειὸς ποταμὸς (νῦν Ἀλαμάνα) ἄνωθεν αὐτῶν ἐκβάλλει εἰς τὸν Μαλιακὸν κόλπον. Ὁ δῆμος Θερμοπυλῶν (κάτ. 1760) περιλαμβάνει μετ’ ἄλλων χωρίων καὶ τὰ τῆς Μενδενίτσης, Δαδίου καὶ Μώλου· ὁ δὲ τῆς Ἐλατείας, (κάτ. 4300) τὰ τοῦ Δραχμανίου, Βελίτσης μετ’ ἄλλων καὶ τὸ Τουρκοχώριον, τὸ εἰς τὴν τοποθεσίαν τῆς ἀρχαίας Ἐλατείας. — Ἀταλάντη (δῆμος, κάτ. 1760) πλησίον τῆς θαλάσσης πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας, οἱ δὲ ἐν αὐτῇ ἀπ’ ἀρχῆς οἰκήσαντες Μακεδόνες, συνῳκίσθησαν εἰς τὸ παράλιον, ἴδιον δῆμον συστήσαντες τὸν τῆς Νέας Πέλλης (κάτ: 715) ὡς ἐπίνειον τῆς Ἀταλάντης γενόμενον, ὅθεν ἐξάγεται καὶ σῖτος κάλλιστος, καθὼς καὶ ἐκ Μώλου πρωτ. τοῦ δήμου Θερμοπυλῶν—Ἐπαρχία Δωρίδος, πρὸς Δ: τῆς ἀνωτέρω καὶ πρός Ἀν: τῆς Ναυπακτίας, ἔχουσα τέσσαρας δήμους, τὸν τοῦ Αἰγητίου, Κροκυλίου, Ποτιδανείας, καὶ Τολοφῶνος, καὶ πληθ: 17514. — Πρωτ: Λιδορίκιον (δῆμος Αἰγητίου), τὸ πλεῖστον μέρος τῆς Ἐπαρχ: εἶναι ὀρεινὸς τόπος περὶ τὸ ὅρος τῆς Οἴτης κειμένης.—Βιτρινίτσα τοῦ δήμου Τολοφῶνος πλησίον τῆς παραλίας (κάτ: ὅλου τοῦ δήμου 2800) — Πρὸς Ἀν: τῆς εἰρημένης κεῖται ἡ ἐπαρχία Παρνασσίδος (καλουμένη Φωκὶς τὸ ἀρχαῖον καὶ νῦν ἐκ τοῦ Παρνασσοῦ ἐνταῦθα κειμένου) περιλαμβάνουσα ἑπτὰ δήμους καὶ πληθ. 24524, ἔχει πρωτεύουσαν τὰ Σάλωνα (νῦν Ἄμφισσαν) εἰς τὸ πέρας πεδιάδος ἐλαιοφύτου (κάτ: 4 χιλ. καὶ τοῦ δήμου 5,300) ἔχουσαν καὶ ἐπίνειον εἰς τὸν Κρισσαῖον κόλπον, ὅθεν ἐξάγει καὶ τὰ προϊόντα αὐτῆς, κυρίως ἐλαιόλαδον καὶ ἁλατισμένας ἐλαίας. — Πλησίον, Χρισσὸς (Κρίσσα) καὶ Καστρὶ ταπεινὸν χωρίδιον εἰς τὴν τοποθεσίαν τῶν Δελφῶν, ἐξ ὧν συγκροτεῖται ὁ δῆμος Κρίσσης. — Γαλαξείδιον (κάτ. 5800: καὶ τοῦ δήμου 6,300) εἰς τὴν ἀρχὴν τοῦ Κρισσαίου κόλπου, ὀνομαστὸν διὰ τὸ ἐμπορικὸν ναυτικόν του.

Νομὸς Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας. Μεσημβρινοανατολικῶς τοῦ ἀνωτέρω ῥηθέντος Νομοῦ ἀπὸ τοῦ Κρισσαίου κόλπου καὶ τοῦ Εὐβοϊκοῦ ἀρχόμενος παρεκτείνεται μεταξὺ τῶν κόλπων τούτων, τοῦ Σαρωνικοῦ καὶ τοῦ Ἰσθμοῦ· ἀποκλίνουσα δὲ Μ-Ἀν: πρὸς τὸ Αἰγαῖον ἡ χώρα τοῦ νομοῦ τούτου, περιλαμβάνει πέντε Ἐπαρχίας, τὴν τῆς Λεβαδείας, Θηβῶν, Ἀττικῆς, Μεγαρίδος καὶ Αἰγίνης, ἔχουσα εἴκοσι πέντε δήμους καὶ πληθ. 97,519. Ἡ ἐπαρχία Λεβαδείας, πρὸς Ἀν: τῆς Παρνασσίδος, περιέχει πέντε δήμους καὶ πληθ. 14,087.—Πρωτεύουσα Λεβάδεια (Λειβαδιὰ νῦν κάτ. 2850), διαῤῥεομένη ὑπὸ ποταμοῦ πηγάζοντος ἐκ τοῦ ἄκρου αὐτῆς, ὅπου λέγεται ὅτι ἦτο τὸ μαντεῖον τοῦ Τροφωνείου, καὶ καταστήνοντος τὴν ὑπ’ αὐτὴν πεδιάδα εὔκαρπον εἰς γεννήματα, καπνὰ κλ—Πρὸς Ἀν: αὐτῆς κεῖται ἡ λίμνη Κωπαΐς· πρὸς Δ: δὲ πρὸς τὸν Παρνασσὸν Δαυλία καὶ Δίστομον τοῦ δήμου Χαιρωνείας, καὶ μικρὸν χωρίδιον Κάπραινα (Χαιρώνεια).—Ἔτι ἀνατολικώτερον εἶναι ἡ Ῥάχωβα, εἰς διάσελον τοῦ Παρνασσοῦ, ὄχι μακρὰν τῶν Δελφῶν, παράγουσα δυνατὰ κρασία (κάτ. 2500). Ἡ Ῥάχωβα διετήρησε τὄνομα αὐτῆς, εἰς μνήμην τοῦ ἐκεῖ περὶ τὰ τέλη τοῦ 1826 καταστραφέντος ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων, στρατηγοῦντος τοῦ Καραϊσκάκη, Τουρκικοῦ στρατοῦ, ἐρχομένου πρὸς ἐκπολιόρκησιν τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, κατεχομένης ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων. Πλησίον τοῦ Διστόμου κεῖται ἡ Μονὴ τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ, ἔχουσα ἐκκλησίαν κτισμένην κατ’ ἀπομίμησιν τοῦ σχεδίου τῆς Ἁγίας Σοφίας εἰς σμικρόν.

Ἡ ἐπαρχία Θηβῶν κεῖται πρὸς Ἀν: τῆς προειρημένης, μεταξὺ τῆς θαλάσσης τῆς Εὐβοίας καὶ τῆς τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου, καὶ ἀπὸ τὴν Ἀττικὴν χωριζομένη διὰ τοῦ Κιθαιρῶνος· ἔχει ἑπτὰ δήμους καὶ πληθ: 15600, καὶ πρωτεύουσαν τὰς Θήβας (261), παράγουσαν ἄφθονα γεννήματα καὶ σῖτον κάλλιστον εἰς τὰς ἐκτεταμένας πεδιάδας της (κάτ: τοῦ δήμου 4540). Πρὸς Δ: φαίνονται τὰ ἐρείπια τῆς Ἁλιάρτου, τῶν Θεσπιῶν, εἰς τὸ λεγόμενον Ἐρημόκαστρον, καὶ μεσημβρινώτερον τὸ τῶν Λεύκτρων, ὅπου οἱ Λακεδαιμόνιοι ἡττήθησαν ὑπὸ τοῦ Ἐπαμινώνδου (261)· εἰς δὲ τῶν Πλαταιῶν τὴν τοποθεσίαν εἶναι τὸ χωρίον Κόκλα πρὸς τὸν Κιθαιρῶνα. Οἱ δὲ δῆμοι Αὐλίδος καὶ Τανάγρας περιλαμβάνουσι τοὺς τόπους τοὺς πρὸς τὸν Εὔριπον. Ἡ ἐπαρχία Μεγαρίδος πρὸς Μ: τῶν Θηβῶν, μεταξὺ τῆς Ἀλκυονίδος θαλάσσης, τοῦ Ἰσθμοῦ καὶ τοῦ Σαρωνικοῦ κόλπου, περιλαμβάνει τέσσαρας δήμους καὶ πληθ. 11,323. — Μέγαρα, ἡ πρωτεύουσα (κάτ. 3,200), ἔχουσα ἀξιόλογον ἐλαιῶνα. — Ἐλευσὶς, παράλιος εἰς τὴν ἀρχαίαν της τοποθεσίαν· καὶ εἰς τὸ ἐσωτερικὸν, Βύλλια (δῆμος Εἰδυλλίας κάτ. 2,400) εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Κιθαιρῶνος.—Αἱ νῆσοι Σαλαμὶς (κάτ. 2,790) καὶ Αἴγινα (κάτ. 5,250) καὶ Ἀγκίστριον (κάτ. 400) παρακείμεναι ἐν τῷ Σαρωνικῷ κόλπῳ, ἀνήκουσι νῦν, ἡ μὲν πρώτη εἰς ταύτην τὴν ἐπαρχίαν τῆς Μεγαρίδος· αἱ δ’ ἄλλαι δύο εἰς τὴν τῆς Ἀττικῆς.

Ἐπαρχία Ἀττικῆς πρὸς Ἀνατολὰς τῆς Μεγαρίδος· περιλαμβανομένη ὑπὸ τοῦ Σαρωνικοῦ καὶ Εὐβοϊκοῦ κόλπου, ὡς τριγωνικὴ χερσόνησος, ἀπολήγει εἰς τὸ ἀκρωτήριον Σούνιον, ὅπου καὶ ἐρείπια τοῦ ναοῦ τῆς Σουνιάδος Ἀθηνᾶς διασώζονται. Περιλαμβάνει δὲ δήμους ἑπτὰ, ἔχοντας πληθ: 51,000, τὸν τῆς Περαίας, ἐν ᾧ εἶναι καὶ ὁ Ὠρωπὸς (εἰς τὴν θάλασσαν τῆς Εὐβοίας), τὸν τοῦ Μαραθῶνος, τὸν τοῦ Λαυρείου, τὸν τῆς Κρωπίας, τοῦ Πειραιῶς, τῶν Ἀθηνῶν καὶ τὸν τῆς Φυλῆς (πρὸς Ἀν: περὶ τὰ σύνορα τῆς Βοιωτίας). — ΑΘΗΝΑΙ (260), πρωτεύουσα τοῦ Νομοῦ καὶ καθέδρα τοῦ Βασιλείου, διασώζουσα εἰσέτι πολλὰ καὶ θαυμαστὰ λείψανα ἀρχαίων κτιρίων. Μεταξὺ αὐτῶν λαμπρότατα εἶναι τὰ εἰς τὴν Ἀκρόπολιν, τῶν Προπυλαίων, τοῦ Παρθενῶνος, Ἐρεχθείου κτλ. Ἀφ’ οὗ κατὰ τὸ 1835 ἐκηρύχθη καθέδρα τοῦ βασιλείου (καταστραφεῖσα ἐξ ὁλοκλήρου καὶ αὐτὴ κατὰ τὸν ὑπὲρ τῆς ἀνεξαρτησίας πόλεμον), ἀνῳκοδομήθη μὲ πλατεῖς καὶ εὐθεῖς δρόμους, καὶ μὲ ἱκανὰς καλοκτισμένας οἰκίας, καὶ ὁλονὲν ἐκτεινομένη καλλωπίζεται μὲ ἰδιωτικὰ καὶ δημόσια κτίρια. Τὸ στρατιωτικὸν νοσοκομεῖον, τὸ νομισματοκοπεῖον, τὸ Πανεπιστημεῖον, τὸ Ἀστεροσκοπεῖον, καὶ πρὸ πάντων τὸ Βασιλικὸν Παλάτιον λαμπρότατον οἰκοδομηθὲν, εἶναι δημόσιαι οἰκοδομαὶ ἀξιοθέατοι. Ἡ Ῥιζάρειος σχολὴ πρὸς ἐκπαίδευσιν τοῦ Ἱερατείου, τὸ Ἀρσάκειον Παρθεναγωγεῖον τῆς Φιλεκπαιδευτικῆς Ἑταιρείας, τὸ Τυφλοκομεῖον διὰ συνδρομῶν ἀνεγερθὲν, καὶ τὸ ἐκπαιδευτήριον, καὶ τὸ ἤδη ἀνεγειρόμενον Ἀμαλιεῖον ὀρφανοτροφεῖον τῶν κορασίων, καὶ τὸ Βαρβάκειον Λύκειον εἰς ναυτικὸν σχολεῖον, ἐκ τῆς πρὸς τοῦτο ἀφιερωθείσης περιουσίας τοῦ ἀοιδίμου Βαρβάκη, γίνονται οἰκοδομαὶ ἀξιόλογοι δημοσίων καί κοινωφελῶν καθιδρυμάτων. Πρὸς ἐκπαίδευσιν δὲ τοῦ λαοῦ ὑπάρχουσι δύο Γυμνάσια δημόσια καὶ δύο ἕτερα ἰδιωτικὰ, καὶ δημοτικὰ σχολεῖα τέσσαρα δημοσυντήρητα, καὶ πλῆθος ἄλλων ἰδιοσυντηρήτων τῆς κατωτέρας καὶ μεσαίας παιδείας· εἰς ὅλα δὲ τὰ ἐν Ἀθήναις παντὸς εἴδους διδακτήρια φοιτῶσι 4600 μαθηταί· οἱ δὲ τοῦ Πανεπιστημείου νῦν (κατὰ τὸ 1859) ἀριθμοῦνται ὑπὲρ τοὺς 500: ἔκ τε τῶν ἡμεδαπῶν καὶ τῶν ἀλλοδαπῶν ὁμογενῶν (κατ. 31. χιλ.).

Εἰς τὸν αὐτὸν δῆμον τῶν Ἀθηνῶν ἀνήκουσιν ἡ Κηφισσία καὶ τὸ Ἀμαρούσιον, χωρία δύο ὥρας μακρὰν τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν ἀπέχοντα, εἰς τὰ ὁποῖα τὸ θέρος ἐνδιατρίβουσι πολλοὶ τῶν εὐκαταστάτων κατοίκων τῆς πρωτευούσης (κάτ. ὅλου τοῦ δήμου 33,450). — Δῆμος Πειραιῶς (κάτ. 6,050). — Πειραιεὺς, λιμὴν τῶν Ἀθηνῶν εἰς τὴν ἀρχαίαν αὐτοῦ τοποθεσίαν συνοικιοθεὶς, καὶ καθ’ ἑκάστην αὐξόμενος καὶ καλλωπιζόμενος μὲ πλατείας δημοσίας καὶ δενδροφύτους, καὶ δρόμους πλατεῖς καὶ εὐθυγράμμους καὶ οἰκίας καλοκτισμένας· ἔχει δὲ καὶ καταστήματα ἴδια σχολείων Ἑλληνικοῦ καὶ δημοτικῶν δύο. Αὐτοῦ ὑπάρχει καὶ τὸ δημόσιον κατάστημα τῆς Στρατιωτικῆς σχολῆς. Καὶ τῶν δύο δὲ δήμων τὰ πέριξ καλλωπίζονται μὲ δενδροφύτους λεωφόρους ἁμαξιτὰς καὶ μὲ κήπους καὶ ἐπαύλεις ἀγροτικὰς, ἐν αἷς διακρίνονται αἱ δύο τῆς σεπτῆς ἡμῶν Ἀνάσσης, ἐνισχυούσης τὴν καλλιέργειαν καὶ τὸν καλλωπισμὸν τοῦ τόπου. Ὅλη δὲ ἡ Ἀττικὴ, ἂν καὶ λεπτόγειος, εὐφορεῖ ἐλαίας, ἀμπέλους καὶ διάφορα ὀπωροφόρα δένδρα.

νομος των νησων. — Νομὸς Εὐβοίας, περιλαμβάνων τὴν νῆσον Εὔβοιαν, ἐκτεινομένην ἀπ’ ἄντικρυ τῶν Θερμοπυλῶν μέχρι τοῦ Σουνίου τῆς Ἀττικῆς, καὶ τὰς Β-Ἀν: αὐτῆς κειμένας Σποράδας νήσους, Σκίαθον, Σκόπελον, Λειοδρόμια καὶ Σκῦρον. Διαιρεῖται δὲ εἰς ἐπαρχίας τέσσαρας, περιλαμβανούσας δέκα ἐννέα δήμους καὶ πληθ. 68,813.

Ἡ νῆσος Εὔβοια διαιρεῖται εἰς 4: ἐπαρχίας, τὴν τῆς Χαλκίδος, τὴν Καρυστίαν, τὴν τοῦ Ξηροχωρίου καὶ τὴν τῆς Σκοπέλου. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Χαλκίδος, περιλαμβάνουσαν πέντε δήμους· Χαλκὶς, παρὰ τὸν Εὔριπον πλησίον τῆς ἀρχαίας γεφύρας (261 καὶ 277), πρωτεύουσα τοῦ Νομοῦ, συνοικισθεῖσα ἀπὸ πολλοὺς εὐκαταστάτους ὁμογενεῖς, ἀγοράσαντας ἐκεῖ κτήματα· διέμειναν δ’ εἰς αὐτὴν καί τινες οἰκογένειαι Ὀθωμανῶν καὶ Ἑβραίων ἐκ τῶν πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως οἰκούντων (κάτ. 4200 καὶ τοῦ δήμ. 10400). Εἰς τὸ φρούριον αὐτῆς ὑπάρχει εἱρκτὴ διὰ τοὺς κακούργους, καὶ τὸ πρὸ αὐτοῦ στενὸν μέρος τοῦ Εὐρίπου νῦν κατωρύχθη πρὸς διάβασιν μεγάλων πλοίων, καὶ ἡ ἐπ’ αὐτοῦ ἀρχαία γέφυρα ἀνεκαινίσθη κινητὴ γενομένη. Ἄντικρυ ἐπὶ τῆς Βοιωτίας ὑπάρχει ἕτερον φρούριον Μπαμπᾶς λεγόμενον. Εἰς αὐτὴν τὴν ἐπαρχίαν ἀνήκουσι καὶ οἱ δῆμοι Ληλαντίων, Κηρονηλέων, Αἰγαίων καὶ ὁ τῶν Νέων Ψαρῶν, συστηθεὶς ὑπὸ Ψαριανῶν συνοικιζομένων εἰς τὴν ἀρχαίαν Ἐρέτριαν. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Καρυστίας, (περιλαμβάνουσαν 7 δήμους καὶ πληθ. 24800) πόλις, Κάρυστος, Β-Ἀν: τοῦ Σουνίου, ὀλίγον μακρὰν τῆς θαλάσσης ἔχουσα καὶ φρούριον, νῦν δὲ συνοικίζεται εἰς τὸ παράλιον ἡ Ὀθωνόπολις. — Κύμη (πρὸς Β. κάτ: 4500) πέραν τοῦ Καβοδόρου εἰς τὴν ἑτέραν θάλασσαν, παράλιος ἄντικρυ τῆς Σκύρου· ἀμφότεραι δὲ λογίζονται πρωτεύουσαι τῆς ἐπαρχ. Πλησίον τῆς Κύμης ἀνεκαλύφθησαν γαιάνθρακες καλλίστου εἴδους· ἐξάγονται δὲ αὐτόθεν καὶ κρασία ἀρκετὰ καθὼς καὶ ἀπὸ τὸ πλησίον χωρίον τοῦ Καστροβαλᾶ (δῆμος Κοτυλαίων κάτ. 2,900). Εἰς τὸ Βόρειον μέρος τῆς νήσου κεῖται ἡ ἐπαρχία Ξηροχωρίου, δύο δήμους περιλαμβάνουσα, τὸν τῶν Ἱστιαίων καὶ Αἰδηψίων, καὶ πληθ. 9600. — Ξηροχώριον (κάτ. 2400 καὶ τοῦ δήμου 7400) κωμόπολις, ἀπέναντι τῆς εἰσόδου τοῦ Βώλου καὶ πλησίον τῶν Ὠρεῶν καὶ τοῦ Ἀρτεμισίου, μακρὰν τῆς θαλάσσης ἀπῳκισμένη εἰς τόπον κατάφυτον καὶ εὔφορον. Πρὸς Ἀν: Αἱδηψὸς, πλησίον τῆς ὁποίας, παρὰ τὸν Εὐβοϊκὸν κόλπον, ὑπάρχουσι καὶ θερμὰ λουτρὰ ὀνομαστὰ εἰς τοὺς ἀρχαίους. Ὅλη ἡ νῆσος εἶναι εὔφορος, παράγουσα γεννήματα, κρασία, ἐλαιόλαδον, μαλλία, καπνὰ, ἐρυθρόδανον καὶ ξυλείαν πρὸς ναυπηγίαν.

Ἡ ἐπαρχία τῆς Σκοπέλου περιλαμβάνει τὰς νήσους Σκοπέλου, Σκιάθου, Σκύρου καὶ Ἁλονήσου (Λειοδρομίων) καὶ πληθ: 12350. Ἑκάστη δ’ αὐτῶν συνιστᾷ ἕνα δῆμον, πλὴν τῆς Σκοπέλου ἐχούσης τὸν δῆμον τῆς Σκοπέλου (κάτ. 5330) καὶ τὸν τῆς Γλώσσης (κάτ. 1300). Ἡ νῆσος αὕτη εἶναι εὔκαρπος καὶ δασώδης ἐξάγουσα γενναῖον οἶνον καὶ ὀπωρικὰ καλά.

Νομὸς Κυκλάδων· περιλαμβάνει τὰς Κυκλάδας νήσους (278) καί τινας Μεσημβρινῶν Σποράδων, διαιρούμενος εἰς ἑπτὰ ἐπαρχίας, καὶ ἔχων 142,958: Πληθ: — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Σύρου. Ἡ Ἑρμούπολις, ἐπὶ τῆς νήσου Σύρου, πρωτεύουσα αὐτῆς τῆς ἐπαρχίας καὶ τοῦ Νομοῦ τῶν Κυκλάδων, συνοικισθεῖσα ἀπὸ τοὺς καταφυγόντας ἐκεῖ κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως, Σμυρναίους, Χίους, Ψαριανοὺς, κτλ. Τὴν σήμερον κατέστη σημαντικὴ διὰ τὸ ἐκτεταμένον ἐμπόριον, τὸ ὁποῖον ἔχει μ’ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου, θεωρουμένη ὡς μία τῶν κεντρικῶν ἀποθηκῶν τῶν ἐμπορευμάτων τῆς Δύσεως· ἔχει δὲ καί τινα βιομηχανίας ἐργοστάσια, οἷον σαπωνοποιεῖα, βυρσοδεψεῖα, καὶ ναυπηγεῖον ἐμπορικῶν πλοίων ἀξιόλογον. Καὶ ἡ πόλις δὲ καθ’ ἑκάστην καλλωπίζεται μὲ ἰδιωτικὰ καὶ δημόσια κτίρια ἐκκλησιῶν, σχολείων κλπ. μὲ ἀγορὰς καὶ πλατείας καὶ δημοσίους περιπάτους. Τὰ δὲ πρὸς διάδοσιν τῆς παιδείας εἰς τὸν λαὸν μέσα διατηρεῖ φιλοτιμότερον παντὸς ἄλλου ὁ δῆμος. Ὑπάρχουσι πολλότατα δημοτικὰ σχολεῖα ἀῤῥένων καὶ κορασίων, δημοσυντήρητα καὶ ἰδιοσυντήρητα, καὶ Γυμνάσιον δημόσιον, καὶ Λύκεια ἰδιαίτερα, ἐν οἷς πλῆθος ὁμογενῶν νέων, ἡμεδαπῶν καὶ ἀλλοδαπῶν, ἐκπαιδεύονται, καὶ δημοσυντήρητον ὀρφανοτροφεῖον τῶν ἀῤῥένων, καὶ νοσοκομεῖον πολιτικὸν ἄριστον, ἐν ᾧ παντὸς ἔθνους καὶ θρησκεύματος ξένοι φιλανθρωπότατα νοσηλεύονται. Ἡ πόλις, ἐπὶ ἀνωμάλου ἐδάφους κατωφεροῦς καὶ ἐν μέρει ἀποκρήμνου ἐπὶ βράχων συνῳκισμένη μέχρι τῆς θαλάσσης, ἔχει θέαν ἔξωθεν, ἀπὸ μέρους τοῦ λιμένος, ἀμφιθεάτρου μεγαλοπρεποῦς καὶ λαμπροτάτου, ὅταν τύχῃ μάλιστα κατὰ τὰς ἐθνικὰς ἑορτὰς φωταγωγημένη (κάτ. 17 χιλ.). — Σύρος, ἐπὶ λόφου· οἱ πρὸ τῆς ἐθνεγερσίας κατοικοῦντες τὴν νῆσον εἶναι αὐτοῦ συνῳκισμένοι περὶ τὰς 8 χιλ: τοῦ δυτικοῦ δόγματος ὄντες οἱ πλεῖστοι — Ἡ νῆσος Μύκονος ἀνήκει εἰς τὴν αὐτὴν ἐπαρχίαν, ἔχουσα ἱκανὰ ἐμπορικὰ πλοῖα (κάτ. 5 χιλ.). — Δῆλος, μεταξὺ Μυκόνου καὶ Σύρου, ἀκατοίκητος, ἐπὶ τῆς ὁποίας τῶν Μυκονίων τὰ κτήνη βοσκίζονται. — Τῆνος, πρωτεύουσα τῆς ὁμωνύμου ἐπαρχίας, ὀνομαστὴ διὰ τὸν ἐν αὐτῇ ἱερὸν ναὸν τῆς Εὐαγγελιστρίας (ὅλης τῆς νήσου δῆμοι τέσσαρες καὶ πληθ. ὑπὲρ τὰς 22 χιλ. κατ. ἐν οἷς καὶ τοῦ δυτικοῦ δόγματος). — Ἄνδρος, συστήνουσα μίαν ἐπαρχίαν, περιλαμβάνει τρεῖς δήμους· τὸν τῆς Ἄνδρου, Κορθίου καὶ Γαυρίου, καὶ πληθυσμὸν 22,400. Ἔχει ἱκανὸν ἐμπορικὸν ναυτικὸν καὶ προϊόντα, λεμόνια, πορτογάλλια, μέταξαν καὶ βαλανίδια. Ἐπὶ τοῦ βορειοτάτου αὐτῆς ἀκρωτηρίου, Καβάνου καλουμένου, κατεσκευάσθη ἐσχάτως καὶ Φάρος Α′. τάξεως, οὗ ὁ πυρσὸς, 216: μ: ὑπὲρ τὴν θάλασσαν, καθορᾶται εἰς ἀπόστασιν 30 μιλίων ἐν αἰθρίᾳ νυκτί. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Κέας· — Κέως, νῆσος ἄντικρυ τοῦ Σουνίου ἐξάγουσα βαλανίδια καὶ κρασίον (κάτ. 4300). — Θερμιὰ (Κύθος) ὀνομαστὴ διὰ τὰ θερμὰ λουτρά της, ἔχουσα πρωτεύουσαν ὁμώνυμον, καὶ ἕτερον χωρίον τὴν Δρυοπίδα, ἴδιον δῆμον συστήνουσαν (κάτ. ὅλης τῆς Νήσου 3600). — ἄλλη νῆσος ἡ Σέριφος (κάτ. 2,700). — Εἰς τὴν ἐπαρχ. Νάξου (πληθ. 21650) περιλαμβάνονται αἱ νῆσοι Νάξου, Πάρου καὶ Ἀντιπάρου. — Νάξος, ἡ μεγίστη καὶ εὐφορωτάτη τῶν Κυκλάδων, ἔχουσα τέσσαρας δήμους, τὸν τῆς Νάξου, Ἀπειράνθου, Τραγαίας καὶ Βύβλου, καὶ πληθ. 14,500· παράγει δὲ κρασία ἐξαίρετα, κίτρα, λεμόνια καὶ πορτογάλλια, καὶ τὸ ὀρυκτὸν τῆς Σμυρίδος. — Ἡ Πάρος ἔχει τρεῖς δήμους· τὸν τῆς Πάρου, Ναούσης, καὶ Μαρπίσης, καὶ πληθ. 7,150· ἔχει δ’ ἐξαίρετα λατομεῖα λευκοῦ μαρμάρου καὶ νῦν ἐξορυσσόμενα. — Ἡ Ὠλίαρος, λεγομένη νῦν Ἀντίπαρος, καὶ ὑπαγομένη εἰς τὸν δῆμον τῆς Πάρου, ἔχει ὑπόγειον ἄντρον βαθύτατον καὶ ὀνομαστὸν διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ σταλακτίτας. — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν Μήλου ἀνήκουσιν αἱ νῆσοι Μῆλος, σημαντικὴ διὰ τὰ ὀρυκτὰ καὶ τὸν εὐρύχωρον λιμένα της, καὶ αἱ μικραὶ νῆσοι Κίμωλος, Φολέγανδρος, καὶ Σίκινος, καὶ ἡ Σίφνος (πληθυσμὸς ὅλης τῆς ἐπαρχίας 13,115.). — Εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Θήρας ἀνήκουσιν αἱ νῆσοι Θήρας, Θηρασίας, Ἴου, Ἀνάφης καὶ Ἀμοργοῦ, περιλαμβάνουσαι ὀκτὼ δήμους καὶ 23 χιλ. πληθ. — Ἡ νῆσος Θήρα ἔχει 4: δήμους, τὸν τῆς Θήρας Ἑμπορείου, Οἴας καὶ Καλλίστης καὶ 15: χιλ: κατοίκων· εἶναι δὲ ὀνομαστὴ ἡ Θήρα, ἢ Σαντορίνη, διὰ τὸ κρασίον καὶ διὰ τὸν ἄπατον λιμένα αὐτῆς, ὅστις μετὰ τῆς κισσιρώδους γῆς αὐτῆς, εἶναι γέννημα Ἡφαιστείου. Ἐν τῷ μέσῳ δ’ αὐτοῦ τοῦ λιμένος κεῖνται καὶ δύο σμικραὶ καὶ πετρώδεις νῆσοι ἡφαιστειογενεῖς, Μεγάλη καὶ Μικρὰ Καϋμένη ὀνομαζόμεναι, ἐξ ὧν ἡ Μικρὰ ἀνέδυσεν ἐκ τῆς θαλάσσης περὶ τὰς ἀρχὰς τῆς παρελθούσης ἑκατονταετηρίδος, ὅτε σεισμοὶ τρομεροὶ, καὶ κρότοι ὑπόγειοι, καὶ σκότος ψηλαφητὸν, καὶ βροχαὶ στάκτης καὶ μύδρων ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἐγίνοντο (^[20]). Πολλὰ τῶν χαλκενδύτων πλοίων ἐλλιμενίζονται πλησίον αὐτῶν τῶν νησιδίων διὰ πρυμνησίων ἀπὸ τῶν ἐκεῖσε πετρῶν ἐξαρτώμενα πρὸς καθαρισμὸν τοῦ χαλκοῦ· διότι τὰ περὶ αὐτὰ τὰ νησίδια ὕδατα ἔχουσι τὴν ἰδιότητα ἵνα δίδωσιν εἰς τὸν χαλκὸν τὸ στιλπνὸν καὶ διάπυρον τοῦ χρώματος, ὅπερ ἔχει, ὅτε καθαρὸς ἐξέρχεται τοῦ χωνευτηρίου.

Ἡ Θηρασία φαίνεται ἀποχωρισθεῖσα ἀπ’ αὐτῆς τῆς Θήρας κατὰ τὸν σχηματισμὸν τοῦ λιμένος, εἰς τὴν Βορεῖαν εἴσοδον τοῦ ὁποίου κεῖται κατοικουμένη ὑπὸ 570 ψυχῶν· ἡ Ἴος κεῖται βορειότερον (κάτ. 2,600) καὶ πρὸς Ἀν: ταύτης ἡ Ἀμοργὸς (κάτ: 3700)· ἡ δὲ Ἀνάφη κεῖται πρὸς Μ: τῆς Θήρας, ἀξιοσημείωτος διὰ τὰ ἐν αὐτῇ εὑρεθέντα πολλὰ ἀγάλματα ὁμοῦ μὲ πολλὰ ἄλλα ἐντάφια κοσμήματα.

Ἡ Ἑλλὰς ἔχει κλίμα τερπνόν καὶ ὑγιεινὸν, γῆν καρποφόρον καὶ πάμφορον, καὶ τοποθεσίαν θαυμαστὴν πρὸς ἐμπορίαν. Κατοικεῖται δ’ ἀπὸ λαὸν ἁγχίνουν, φιλομαθῆ καὶ φιλόπονον, μὴ ἔχοντα ὅμως εἰσέτι τὰς γνώσεις, αἵτινες συντείνουσιν εἰς τὴν τελειοποίησιν τῆς γεωργίας, καὶ τὴν ἀνάπτυξιν τῆς βιομηχανίας. Αἰσθάνεται δὲ καὶ ὁ λαὸς τὴν ἔλλειψιν ταύτην καὶ ἡ Κυβέρνησις αὐτοῦ ὁμοίως· ὅθεν καὶ ἀμφότερα τὰ μέρη φιλοτίμως καὶ ἐπιμελῶς ἀσχολοῦνται πῶς διὰ διδασκαλίας καὶ μαθήσεως νὰ κατορθώσωσι τὴν πρόσκτησιν τῶν ἐλλειπόντων. Τὰ προϊόντα τοῦ τόπου εἶναι μάρμαρα, σμυρὶς, σήπιον, θεῖον καὶ γαιάνθρακες· ἐκ δὲ τῶν γεωργικῶν, γεννήματα, μέταξα, μαλλία, ἐρυθρόδανον, ἐλαιόλαδον, κρασίον, μέλι, κηρίον, τυρίον, σῦκα καὶ σταφίδες Κορινθιακαί. Ὅλοι οἱ κάτοικοι συμποσοῦνται ὑπὲρ τὸ ἓν ἑκατομμύριον. Θρησκεία ἐπικρατοῦσα εἶναι ἡ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας· εἰς δὲ τὰς νήσους εὑρίσκονται ἕως 35 χιλιάδες, πρεσβεύοντες τὸ δόγμα τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας. — Κυβέρνησις, Μοναρχία Συνταγματική. Ἡ Βουλὴ τῶν ἀντιπροσώπων τῶν ἐπαρχιῶν (140 ὄντων) καὶ ἡ Γερουσία συμμερίζονται μετὰ τοῦ βασιλέως τὴν Νομοθετικὴν ἐξουσίαν. Τὰ δὲ τῆς Ἐκκλησίας διοικοῦνται κατὰ τοὺς ἱεροὺς κανόνας ὑπὸ πενταμελοῦς Συνόδου Ἐπισκόπων, ἥτις λέγεται Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Βασιλείαν τῆς Ἑλλάδος, διαιρουμένης ἐκκλησιαστικῶς εἰς εἴκοσι τέσσαρας Ἐπισκοπάς. Ἡ δὲ τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους ἐτησία πρόσοδος συμποσοῦνται εἰς 18-19 ἑκατομμύρια δραχμῶν, μὴ ἐξορκοῦντα εἰς τὰς τῆς Κυβερνήσεως δαπάνας, καὶ εἰς πληρωμὴν τῶν ἐτησίων τόκων καὶ τοῦ χρεωλύτρου τοῦ ἐξωτερικοῦ χρέους. Ἔχει δὲ δημόσιον χρέος ἐξωτερικὸν, ἀπὸ μὲν τὸ ἐπὶ τῆς βασιλείας γενόμενον δάνειον, 60 ἑκατομ: φρ: ἀπὸ δὲ τὰ πρότερον 61 ἑκατομ: 500 χιλ. φρ. — Στρατὸν δὲ ἔχει τακτὸν ἐκ παντὸς ὅπλου, συμποσούμενον εἰς 10,268 ἄνδρας, ἐξ ὧν 586 ἀξιωματικοὶ, καὶ ἐτησίαν δι’ αὐτὸν δαπάνην περὶ τὰ 5 ἑκατομ. δραχμ. κατὰ τὸν προϋπολογισμὸν τοῦ 1858. Τοῦ δὲ Ναυτικοῦ λογίζονται διὰ τὸ 1859 ἄτομα 1340 ἐξ ὧν 214 ἀξιωματικοί· πλοῖα δὲ μικρὰ καὶ μεγάλα ὅλα 28, ἐν οἷς καὶ πέντε ἁτμοκίνητα· ἡ δὲ πρὸς διατήρησιν αὐτοῦ ἐτησία δαπάνη περὶ τό 1,700,000· ἐμπορικὰ δὲ πλοῖα ὑπάρχουσιν ὑπὲρ τὰ τετρακισχίλια, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ μεγαλήτερα ἀνήκουσιν εἰς τοὺς λιμένας Ἑρμουπόλεως, Σπετσῶν, Γαλαξειδίου, Θήρας, Ἄνδρου, Μυκόνου καὶ Σκοπέλου (^[21]).

ΙΟΝΙΟΝ ΚΡΑΤΟΣ.

420. ιονιον κρατοσ ἢ Ἑπτάνησος. Συγκροτεῖται ἀπὸ ἑπτὰ κατοικημένας νήσους, κειμένας τὰς πλείστας εἰς τὸ Ἰόνιον πέλαγος πρὸς Δυσμὰς τῆς Ἑλλάδος, παρὰ τὴν Πελοπόννησον καὶ παρὰ τὴν Ἤπειρον, καὶ ἐχούσας ἕως 230 χιλ. κατοίκων, ὁμογενῶν καὶ ὁμογλώσσων μὲ ἡμᾶς, οἵτινες κυβερνῶνται κατὰ τύπους συνταγματικοὺς ὑπὸ τὴν προστασίαν τῆς Μεγάλης Βρεττανίας. Αὕτη στέλλει ἕνα Ἁρμοστὴν Ἄγγλον, μετερχόμενον τὴν Κυβερνητικὴν ἐξουσίαν. Ἡ ἐπικρατοῦσα θρησκεία εἶναι ἡ τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

κερκυρα ἢ Κορφοὶ, εἰς τὴν εἴσοδον τοῦ Ἀδριατικοῦ καὶ ἄντικρυ τῆς Ἠπείρου, εἶναι ἡ καθέδρα τῆς Κυβερνήσεως (274), καὶ Παξοὶ σμικρὰ νῆσος ἄντικρυ τῆς Πάργας. — Ἁγία Μαύρα (Λευκὰς), πλησιεστάτη τῆς Ἀκαρνανίας. — Ἔπειτα Κεφαλληνία, ἡ μεγίστη πασῶν, καὶ Ἰθάκη, ἡ πατρὶς τοῦ Ὀδυσσέως. — Ἡ Ζάκυνθος, ἡ καλλίστη πασῶν, πλησίον τῶν παραλίων τῆς Ἤλιδος, καὶ Τσερίγο (Κύθηρα) πλησίον τῆς Λακωνίας, ξηρὰ καὶ πετρώδης. Προϊόντα δ’ ἔχουσι κύρια ἐλαιόλαδον καὶ σταφίδα Κορινθιακήν (^[22]).

ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ. Αὐταὶ αἰ νῆσοι ἀνέκαθεν ἦσαν Ἑλληνικαὶ, καὶ τὴν αὐτὴν τύχην τῆς Ἑλλάδος ὑπέστησαν κατὰ τὸν σιδηροῦν αὐτῆς αἰῶνα, διαμείνασαι διαρκέστερον ὑπὸ τὸ Ἐνετικὸν κράτος, μέχρι τῆς πτώσεως αὐτῆς τῆς δημοκρατίας. Κατὰ δὲ τὸ 1815 ἐτέθησαν, κατ’ ἀπόφασιν τῆς ἐν Βιέννῃ συνόδου τῶν Βασιλέων, ὑπὸ τὴν προστασίαν τῆς Ἀγγλικῆς Κυβερνήσεως. Οἱ κάτοικοι αὐτῶν διακρίνωνται διὰ τὴν φιλοπατρίαν καὶ διὰ τὰ περὶ τῆς κοινῆς πατρίδος καὶ τῆς ἐθνικῆς δόξης φρονήματα. Πολλοὶ Ἰόνιοι κατὰ τὴν ἐθνεγερσίαν συμμετέσχον τοῦ ἱεροῦ ἡμῶν ἀγῶνος ἐν Πελοποννήσῳ καὶ ἐν τῇ Στερεᾷ μαχόμενοι, καὶ πολλοὶ ἔπεσον ἐνδόξως ὑπὲρ πατρίδος. Ὅ Ι. Α. Καποδίστριας, πρῶτος Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος ψηφισθεὶς ὑπὸ τοῦ ἔθνους, εἶναι γέννημα τῆς Κερκύρας, εἰς ἣν καὶ τὸ λείψανον αὐτοῦ κομισθὲν κεῖται ἐν τοῖς πατρῴοις τάφοις.

---

1. Ἴδε Cours Method. de Géographie par Chauchard et Muntz. σελ. 8. Ὁ Μ.
2. Ὡς πρῶτον Μεσημβρινὸν παραδέχθημεν τὸν διαβαίνοντα διὰ τοῦ Ἀστεροσκοπείου τῶν Παρισίων, διότι καὶ αἱ παρ’ ἡμῖν νεώτεροι Ἄτλαντες καὶ οἱ Γεωγραφικοὶ Πίνακες τοῦτον ἔχουσιν.
3. Οὗτος εἶναι ὁ πληθ: τοῦ ἐν Εὐρώπῃ Κράτους τῆς Ἀγγλίας· εἰς δὲ τὰς κατὰ τὴν Οἰκουμένην διαφόρους ἀποικίας αὐτῆς ὁ πληθ: λογίζεται εἰς 6 ἑκατομ: καὶ 190 ἑκατομ. εἰς τὰς κτήσεις τὰς ἐν Ἰνδίαις
4. Παρεκτὸς τούτων κοινωνοῦσι τὰ μέρη καὶ δι’ ὑπογείου διόδου ὑπὸ τὸν ποταμὸν κατασκευασθείσης, πρὸ ὀλίγων ἐτῶν, καὶ λεγομένης Τοῦνελ.
5. Ἄλλο μνημεῖον εἰς Σύδεναμ ἐν Λονδίνῳ περίεργον εἶναι καὶ τὸ οἰκοδομηθὲν ἐσχάτως Κρυστάλλινον Παλάτιον, εἰς ὃ ἐγένετο ἡ παγκόσμιος Ἔκθεσις τῶν φυσικῶν καὶ τεχνητῶν προϊόντων ὅλων τῶν ἐθνῶν τοῦ κόσμου κατὰ τὸ 1851· διετηρήθη δὲ καὶ αὐτὸ ὡς μαρτύριον ὑπερήφανον τῶν μεγαλουργημάτων τῆς τέχνης καὶ ἐπιστήμης τοῦ ἔθνους, ὅπερ κατώρθωσε τοιοῦτο γιγαντῶδες οἰκοδόμημα ἐξ εὐθραύστου ὕλης, τὸ θαῦμα ἀληθῶς τῶν καθ’ ἡμᾶς χρόνων. Εἰς ἔκτασιν ἐπιφανείας 754 χιλ: περίπου τετραγ: ποδῶν ᾠκοδομήθη τὸ μαγικὸν τοῦτο παλάτιον, ἔχον ὕψος 33 μ., ὥστε νὰ περιληφθῶσιν ἐν αὐτῷ καὶ τὰ ἐν τῷ τόπῳ εὑρεθέντα δένδρα, τοίχους καὶ στέγην διαφανεῖς, συμπεπηγμένους διὰ 3,300 στηλῶν σιδηρῶν, δι’ ἀναριθμήτου πλήθους δοκῶν σιδηρῶν καὶ ξυλίνων. Ἡ δὲ τοσαύτη καὶ τοιαύτη οἰκοδομὴ κατωρθώθη διὰ δαπάνης 150 χιλ: λιρῶν στερλινῶν (3,750,600 φράγκων) εἰς διάστημα 3 μηνῶν 1,800—2,000 ἐργατῶν καθ’ ἡμέραν ἐργαζομένων. Τοῦτο ἀληθῶς εἶναι τὸ μέγιστον θαῦμα τῆς τέχνης, τῆς βιομηχανίας καὶ τῆς ἐπιστήμης τῶν καθ’ ἡμᾶς χρόνων.
6. Λέγονται πλοῖα τῆς γραμμῆς, ὅσα ἔχουσι πλέον τῶν 80 κανονίων· ὅσα δ’ ἔχουσιν ἀπὸ 80—20 λέγονται Φρεγάται· ὅσα δὲ φέρουσιν ὀλιγώτερα τῶν 20 λέγονται κορβέται, βρίκια, κότερα κτλ. Κατὰ τὶς δημοσιευθείσας στατιστικὰς πληροφορίας (κατὰ τὸν Ἰούλιον τοῦ 1856) τὸ Ἀγγλικὸν ναυτικὸν εἶχε τότε 269 ἰστιοφόρα πλοῖα, φέροντα 9,326 κανόνια, καὶ 258 ἀτμοκίνητα, φέροντα 9,362 κανόνια. Ἐν καιρῷ πολέμου ὁ Ἀγγλικὸς στόλος χρειάζεται 100 χιλ: ναυτῶν καὶ 40 χιλ: στρατοῦ ναυβάτου. Τῆς δὲ ξηρᾶς ὁ τακτικὸς στρατὸς δὲν ὑπερβαίνει τὰς 162 χιλ: ἐξ ὧν μόλις αἱ 50 μένουσιν εἰς τὸ Ἡνωμένον Βασίλειον, αἱ δὲ λοιπαὶ εἰς τὰς Ἀγγλικὰς κατακτήσεις.
7. Ἡ Ἰσλανδία ὑπό τινων Γεωγράφων συντάσσεται μετὰ τῆς Ἀμερικῆς εἰς τὴν Ἤπειρον, τῆς ὁποίας εἶναι πλησιεστέρα. Ὁ Μ.
8. Ἡ κατὰ τὸ 1853 ἐξαγωγὴ τῶν σιτηρῶν ἐκ τῆς Ῥωσσίας ἐλογίσθη ἀξίας ὑπερβαινούσης τὰ 220 ἑκατομ. φράγκων· καὶ ἡ τῆς βιομηχανίας παραγωγὴ εἶναι ἱκανῶς σημαντικὴ, ὑπολογισθείσης τῆς ἀξίας τῶν τεχνουργηθέντων εἰς 648 ἑκατ. διότι ἔχει 10,380 βιομηχανικὰ καταστήματα, εἰς τὰ ὁποῖα ἐργάζονται 470 χιλ. ἐργατῶν. Καὶ ἡ παιδεία δὲ προάγεται ἱκανῶς νῦν καὶ εἰς τὴν μεσαίαν καὶ τὰς κατωτέρας τάξεις· διότι κατὰ τὴν στατιστικὴν τοῦ 1856 ὑπῆρχον ἐν Ῥωσσίᾳ 3872 καταστήματα ἐκπαιδευτικὰ δημόσια, εἰς ἃ φοιτῶσιν 194,490 μαθηταὶ, καὶ ἄλλα 614 ἰδιαίτερα, ἔχοντα 21,892 μαθητάς· ἰδιαιτέραν δὲ ἀγωγὴν λαμβάνουσιν ἄτομα 2,086 καὶ ἐκ τῶν δύο γενῶν. Εἰς δὲ τὰ Κυβερνεῖα τῆς Σιβηρίας (423) ἰδίως ὑπάρχουσι Γυμνάσια ἢ Λύκεια 3, σχολεῖα 7 καὶ 2 ἰδιαίτερα καταστήματα, εἰς ἃ φοιτῶσι 4,346 μαθηταί—Καθ’ ὅλην δὲ τὴν Αὐτοκρατορίαν ὑπάρχουσι 47 δημόσιαι βιβλιοθήκαι, καὶ 104 περιοδικὰ συγγράμματα ἐκδίδονται. Τὰ δὲ ἔξωθεν εἰσαχθέντα βιβλία κατὰ τὸ 1855 ἠριθμήθησαν εἰς 1,191,745 τόμων.
9. Κατὰ τὰς νεωτάτας στατιστικὰς πληροφορίας ἡ πόλις τῶν Παρισίων, διαιρουμένη εἰς 12 δημαρχίας, περιέχει 35 χιλ. οἰκίας καὶ 1 ἑκατ. 525 χιλ. κατοίκων
10. Κεῖται εἰς τὴν συμβολὴν δύο ποταμῶν μακρὰν τῆς θαλάσσης, ὅπου ὅμως καὶ τὰ μέγιστα πλοῖα δύνανται ν’ ἀναπλεύσωσιν. Εἰς αὐτὴν τὴν πόλιν, λέγουσι, σκάπτοντες ἓν πηγάδιον, εὕρηκαν εἰς 37 ποδ. βάθος, ἓν καράβιον μὲ τὰ κατάρτιά του, καὶ ἔτι βαθύτερον τὰ κόκκαλα ἑνὸς κήτους τοῦ γένους τῶν φυσητήρων, Cachalot ὀνομαζομένου. (ἴδε τὴν Γεωγρ. του Pinkerton). Εἰς τὴν αὐτὴν ἐπαρχίαν, ἔχουσαν ἕλη ἄβατα καὶ γαιανθρακωρυχεῖα (tourbières) ἐκτεταμένα, κατὰ τὸ 1818 ἀνεκαλύφθη εἰς ἓν γαιανθρακωρυχεῖον κατὰ τύχην γέφυρα ξιλίνη πλάτους 12 ποδῶν καὶ 3 λευγῶν μήκους· ὑποθέτουσι δὲ, ὅτι κατεσκευάσθη αὕτη ἐπὶ τῶν ἀπεράντων ἐκείνων τελμάτων ἐπὶ τοῦ Αὐτοκράτορος Τιβερίου ὑπὸ Γερμανικοῦ, στρατηγοῦ τῶν Ῥωμαίων. Ὁ Μ.
11. Τὸ ἐμπόριον τῆς πόλεως ταύτης ἔλαβε μεγίστην αὔξησιν ἐν τῇ Ἀνατολῇ ἀπὸ τῆς συστάσεως τῆς Ἑταιρίας τῶν ἀτμοκινήτων, τῆς ἐπονομαζομένης τοῦ Λόϋδ, ἑδρευούσης ἐν Τεργέστῃ· νῦν δὲ ἡ πόλις αὕτη λαμβάνει καὶ ἄλλην σημασίαν μεγαλητέραν καὶ διὰ τὸ ἐσωτερικὸν τῆς Αὐτοκρατορίας, ἀνοιχθέντος ἐσχάτως (κατὰ Ἰούλιον 1857) τού συστηθέντος σιδηροδρόμου ἀπ’ αὐτῆς μέχρι Λαϋβάχης, ὅς τις ἐκεῖθεν διὰ Γραιτσίου καταντᾷ εἰς Βιέννην
12. Ἡ Πρωσσία ἔχει ὑπὲρ πάντα ἄλλον τόπον περισσότερα ἐκπαιδευτικὰ καταστήματα. Τὸ Βερολῖνον μόνον ἔχει 196 Γυμνάσια, εἰς ἃ φοιτῶσι 5077ῦ μαθηταὶ, καὶ 1611 Καθηγηταὶ καὶ διδάσκαλοι διδάσκουσιν. Ἰδιοσυντήρητα δὲ 113, ἔχοντα μαθητὰς 23,900 καὶ 834 διδασκάλους καὶ διδασκαλίσσας· δημοτικὰ καὶ κατώτερα δημόσια ἐκπαιδευτήρια ἔχει 83 εἰς ἃ 25,870 μαθηταὶ φοιτῶσι διδασκόμενοι ὑπὸ 777 διδασκάλων καὶ διδασκαλισσῶν. Τὸ ὅλον τῶν μαθ: ἀναβαίνει εἰς 101,540.
13. Ὀνομαστὴ δὲ ὑπάρχει καὶ ἡ ἐν Βενετίᾳ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Γεωργίου τῆς ἐκεῖσε Ἀνατολικῆς Ἀδελφότητος, συστηθείσης κατὰ τὸ 1496, ἥτις κατὰ τοὺς παρελθόντας αἰῶνας ἀδιακόπως συνήργησεν επ’ ἀγαθῷ τῶν Ὁμογενῶν, πολλαχοῦ τῆς Τουρκίας καθιδρύσασα δημόσια διδασκαλεῖα, καὶ πλουτίσασα αὐτοὺς μὲ βιβλία ἐκκλησιαστικὰ καὶ παιδευτικὰ, ἐκδοθέντα καὶ ἐκδιδόμενα ἐξ ἑλληνικῶν ἐν Βενετίᾳ τυπογραφείων ἀπὸ τοῦ 1486 μέχρι τοῦ νῦν. (Σημ. τοῦ διορθωτοῦ)
14. Κατ’ ἄλλους ἐγεννήθη εἰς τὸ Ῥέγιον, ἐτάφη δ’ εἰς τὴν Φεῤῥάραν.
15. Ἡ ἐπίσημος ἀπογραφὴ, γενομένη κατὰ τὸ 1843 ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως, ἀνέδειξε πληθ. 810 χιλ. συναριθμουμένων καὶ τῶν πέριξ τοῦ Καταστένου
16. Εἰς τὰ περὶ Ἀρχαίας Γεωγραφίας διαγράψαντες κατ’ ἔκτασιν τὰ περὶ Ἑλλάδος (ἴδ. Μέρ. Β′. Βιβλ. Α′. Κεφ. Γ′. 251) δηλ. περί τε τῆς φυσ: Γεωγραφίας αὐτῆς καὶ περὶ τῆς τότε πολιτικῆς διαιρέσεως διαλαβόντες, περιττὸν κρίνομεν ἐνταῦθα νὰ ἐπαναλάβωμεν τὰ ἐκεῖ ῥηθέντα, μάλιστα τὰ περὶ Φυσικῆς Γεωγραφίας, οἷον τὰ περὶ ὀρέων, ποταμῶν, κόλπων κλπ, διότι ὑποθέτομεν ὅτι οἱ ἀναγνῶσται ἡμῶν ἐμελέτησαν πρότερον διδαχθέντες τὴν ἀρχαίαν Γεωγραφίαν, καὶ μάλιστα τὴν τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος, τὴν ὁποίαν ἀγνοοῦντες δὲν δύνανται οὐδένα τῶν Ἑλλήνων συγγραφέων νὰ ἐννοήσωσιν, οὐδὲ τὴν ἀρχαίαν ἱστορίαν νὰ διδαχθῶσι. Δι τοῦτον τὸν λόγον, ὀλίγα διαλαμβάνοντες ἐνταῦθα περὶ τῆς Φυσικῆς Γεωγραφίας, περιοριζόμεθα νὰ ἐκθέσωμεν τὰ περὶ τῆς νῦν πολιτικῆς διαιρέσεως τῆς Ἑλλάδος, περὶ τῶν ὁρίων αὐτῆς, ἐπαρχιῶν, πόλεων κλ. ἀναφέροντες πάντα πρὸς τὰ τῆς Γεωγραφίας τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος, τὴν ὁποίαν ἀπὸ τῶν παραγρ. 251 ἕως 282 (πάλιν ἐπαναλέγομεν) οὗ μόνον πρέπει νὰ προδιδαχθῶσιν οἱ μαθηταὶ πρὸ τῆς διδασκαλίας περὶ τῆς νῦν Ἑλλάδος καὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας, ἀλλὰ καὶ ἐνταῦθα φθάνοντες ὠφέλιμον εἶναι νὰ μελετῶσι κατὰ σύγκρισιν.
17. Κατὰ τὴν δημοσιευθεῖσαν παρὰ τῆς Κυβερνήσεως στατιστικὴν, γενομένην τὸ 1847 ἐκ πληροφοριῶν τοῦ 1845 (ἴδε κατωτ.) τὸ βασίλειον τῆς Ἑλλάδος, διαιρούμενον εἰς 10 νομοὺς, 50 ἐπαρχίας καὶ 275 δήμους, ἔχει πόλεις 67, κωμοπόλεις 265 καὶ χωρία 2441. Οἱ δὲ δῆμοι ἐτάχθησαν Α′. τάξεως οἱ ἔχοντες πληθ. ἀνώτερον τῶν 10 χιλ: Β′ δὲ οἱ ὑπὲρ τοὺς δισχιλίους καὶ Γ′. ὅσοι δὲν ἔφθανον αὐτὸν τὸν ἀριθμόν.
18. Ὁ ἀριθμὸς τῶν εἰς ὅλα τὰ κατὰ τὴν Ἑλλ. ἐπικράτειαν διδακτικὰ καταστήματα μαθητευομένων ὑπῆρξεν 64,061 (κατὰ τὸ σχολικὸν ἔτος 1857—1858) καὶ ἡ πρὸς διατήρησιν αὐτῶν δαπάνη 1,393,184 δρ. κατὰ τὴν ἐπίσημον ἔκθεσιν τοῦ ἐπὶ τῶν ἐκκλησ. κτλ. Ὑπουργείου.
19. Αἱ μὲ κεφαλαῖα πόλεις εἶναι καὶ τῶν νομῶν πρωτεύουσαι, ὅπου ἑδρεύει καὶ Δικαστήριον Πρωτοδικῶν· εἰς δὲ τὰς ἐπαρχίας τὰς μὴ ἐχούσας ἐπαρχεῖον δὲν ἐσημειώθη πρωτεύουσα· οἱ δὲ τεθέντες ἀριθμοὶ μετὰ τὴν ὀνομασίαν ἑκάστου νομοῦ σημαίνουσι τὸν ἀριθμὸν τῶν κατοίκων αὐτοῦ, κατὰ τὴν γενομένην ἀπαρίθμησιν τοῦ 1856, καὶ δημοσιευθεῖσαν ἐπισήμως διὰ τῆς ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως κατὰ τὸ 1858. Κατ’ ἐκείνην εὑρέθη τὸ ὅλον τοῦ πληθυσμοῦ συμποσούμενον εἰς 1,067,216 (ἴδε Ἑφ. τῆς Κυβερ. Ἀριθ. 53), νῦν δὲ προσεγγίζοντος τὸ ἓν ἑκατομ. καὶ ἑκατὸν χιλ.
20. Ὁ Τουρνεφόρτ, εἰς τὸ σύγγραμμα αὐτοῦ (Relation d’ un voyage au Levant) ἀναφέρει περὶ τῆς γεννήσεως τῆς Μικρᾶς Καϋμένης, ἀλλὰ λεπτομερῆ περιγραφὴν τῶν τότε συμβάντων ἔτυχον ν’ ἀναγνώσω χειρόγραφον, Ἰταλιστὶ ὑπὸ αὐτόπτου μάρτυρος γεγραμμένην.
21. Τὸ ἐμπορικὸν ναυτικὸν τῆς Ἑλλάδος εἶχεν ἀκριβῶς κατὰ τὸ τέλος τοῦ ἔτους 1857 πλοῖα 4,230, καὶ ναύτας 26,202.
22. Ἴδε τὴν Ἀρχαίαν Γεωγραφ: τῆς Ἑλλάδος §. 251 — 282, τὴν ὁποίαν ὁ μαθητὴς πρέπει νὰ διδαχθῇ πρότερον, καὶ ἔπειτα τὴν τῆς νῦν Εὐρωπαϊκῆς Τουρκίας καὶ τῆς Ἑλλάδος, ὡς προείπομεν, ἔχων πρὸ ὀφθαλμῶν διὰ ταύτας τὸν κατὰ τὸ 1858 ἐκδοθέντα περὶ ἀητόν ἰδίως χάρτην ἐπιμελείᾳ τοῦ Κ. Γ. Θ. Παγῶντος, καὶ τὸν ὑπὸ τοῦ κ. Ἡρ. Λαζαρίδου ἐκδοθέντα Γεωγραφικὸν Ἄτλαντα τοῦ 1858.