Γελοιογραφικόν Ημερολόγιον του Έτους 1886/Αττικοί κώμοι

Γελοιογραφικὸν Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1886
Συγγραφέας:
Ἀττικοὶ κῶμοι


ΑΤΤΙΚΟΙ ΚΩΜΟΙ

Ὀλίγον ἐνδιαφερόμεθα περὶ τῆς ἱστορίας τῶν κώμων ἀρκεῖ ὅτι αὐτὴ ἡ λέξις, ἀπαλλάσσουσα ἡμᾶς τῆς κατὰ τὸ σύνηθες ἐξελληνίσεως τῆς serrenade εἰς σερενάδαν, μᾶς διαβεβαιοῖ ἐξ ἄλλου ὅτι καὶ οἱ πολυθρύλλητοι πρόγονοί μας ἑξελαρυγγίζοντο ἐπίσης ὑπὸ τὰ παράθυρα προσφιλῶν ὑπάρξεων, ἀναμένοντες, οὐχὶ βεβαίως το δειλὸν ἄνοιγμα τοῦ παραθύρου ἢ τὴν καταδάμασιν τῆς σκληρότητος Εὔας τινὸς, ἀλλ' ἁπλούστατα τὸ ἄνοιγμα τῆς θύρας καὶ τὴν δεξίωσιν αὐτῶν παρ' ἁβροσάρκου Λαΐδος. Ἇ! ἦσαν πρακτικοὶ ἄνθρωποι οἱ μακαρῖται ἐκεῖνοι. Κεκορεσμένοι ἀπὸ δαψιλοῦς συμποσίου καὶ πλήρη καπνῶν ἔχοντες τὴν κεφαλὴν ἀπὸ τοῦ ἀθανάτου ὁποῦ τῆς σταφυλῆς, ἐξεδίδοντο καθ' ὁμάδας εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ διέτρεχον τὰς συνοικίας καὶ ἔμελπον ὑπὸ τὰ παράθυρα τῶν φιλτάτων. Καὶ δὲν ἀναφέρουσι μὲν τὰ σεμνὰ ἱστορήματα τὸν σκανδαλισμὸν τῶν ζηλοτύπων συζύγων, τὴν ἐπανάστασιν τῶν δεσποινῶν καὶ τῶν παιδισκῶν, οὐδὲ τοὺς ἀμφιβόλους κατακλυσμοὺς ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τῶν κανταδόρων, οὐδὲ τὴν γκρίνια τῶν ἐχόντων ἀνάγκην ὕπνου καὶ ἀναπαύσεως, ἀλλ' οὐδεὶς ἀπαγορεύει ἡμῖν νὰ φαντασθῶμεν πάντα ταῦτα ἐν τοῖς κωμικωτέροις ἐπεισοδίοις. Δὲν βλέπομεν ἐν τούτοις τὴν ἀνάγκην νὰ παρακολουθήσωμεν τὴν ἱστορίαν τῶν κώμων, οὐδὲ νοοῦμεν τί διαφέρει τὸν ἀνεκτικὸν ἀναγνώστην ἡ ἱστορία τῶν ἀρχαίων κωμαστῶν ἢ τῶν ἀθανάτων τροβαδούρων, τῶν περιφήμων αἴφνης Vidal, τῶν Bertrand de Borne, τῶν Daniel καὶ τόσων ἄλλων ἀφεντανθρώπων, οἵτινες κατώρθωσαν ν' ἀπαθανατίσωσι τα ὀνόματά των, διατρέχοντες, τὴν Φλωρεντίαν, τὴν Τουλούζην, το Αἴξ, τὴν Προβηγγίαν καὶ ἀπὸ πύργου εἰς πύργον ψάλλοντες τὸν ἔρωτα καὶ τὸν ἱπποτισμόν. Δὲν ἀγαπῶμεν, μὰ τὸν κ. Παππαρηγόπουλον, τὰς ἀνασκαφὰς τῆς ἱστορίας· ἄλλως τί μέλλει ἡμῖν περὶ τῶν παρελθόντων; Δύναται ἡ Σαπφὼ νὰ ψάλλῃ ὅσῳ θέλει:

Δέδυκε μὲν ἁ Σελάνα
Καὶ Πλειάδες μέσαι δὲ
Νύκτες..........

καὶ δύναται νὰ συνθέτῃ ὅσας δήποτε serrenades ὁ Βετχόβεν, ἢ ὁ Μόζαρ ἐν τῷ Δὸν Ζουάν του, ἀλλ' ἕχομεν καὶ ἡμεῖς σήμερον καὶ ἀντηχεῖ ἀνὰ τὰς ὀδοὺς τοῦ ἄστεως τό:
Σὰν δὲν ἤξευρες νὰ βράσῃς μακαρόνια
Ὅπλα! ὅπλα!!
Τί τὸν ἤθελες τὸν ἄνδρα χωρὶς δόντια
Ὅπλα! ὅπλα!!

ἢ τὸ περιπαθέστερον:

Ἐσὺ κοιμᾶσαι 'ς τὴ κουνουπιέρα
Κ' ἐγὼ γυρίζω νύκτα καὶ μέρα,

ἔνθα ὁ τρυφερὸς κωμαστὴς, μετὰ ὥριμον σκέψιν, κρίνει φρόνιμον νὰ παραληφθῇ καὶ αὐτὸς ὑπὸ τ' ἀραχνοϋφῆ παραπετάσματα παρθενικῆς κλίνης, ἀντὶ νὰ περιφέρηται τουρτουρίζων ἐν τῇ ὁδῷ.

* *

Τὴν φύσιν τῶν παρ' ἡμῖν κώμων καὶ τῶν κωμαστῶν οὐδεὶς βεβαίως ἀγνοεῖ. Ἐν τούτοις θὰ ἦτο ἀναγκαία μικρά τις διάκρισις. Πρόκειται πρῶτον περὶ τῶν εὐθύμων ἐκείνων ἀνθρώπων, οἵτινες κατόπιν μακαρίου πότου ἐν ὑπογείῳ οἰνοπωλείῳ, διατρέχουσι τὰς ὀδοὺς συμπεπλεγμένοι χαριέντως, παραπαίοντες καὶ ὠρυόμενοι, χωρὶς νὰ διανοηθῶσι νὰ σταματήσωσιν ὑπὸ τὰ παράθυρα σκληρᾶς τινος, διότι θὰ ἐδυσκολεύοντο καὶ τῆς ἰδίας των οἰκίας τὰ παράθυρα ν' ἀνεύρωσι, καὶ τῶν ἄλλων ἔπειτα τῶν κομψῶς πολλάκις ἐρωτολήπτων, τῶν τρυφερῶν φοιτητῶν, τῶν ὁποίων αἱ Ἀθῆναι συνήθως κλέπτουσι τὴν καρδίαν καὶ ἐκμυζῶσι τὸν ἐγκέφαλον, χαρίζουσαι εἰς αὐτοὺς ἀντὶ τούτων ἓν διδακτορικὸν δίπλωμα, ἢ τίτλον ἰσοβίου τελειοφοίτου. Οἱ πρῶτοι ἀφ' οὗ σπείσωσι τῷ Βάκχῳ καὶ ἐγκυκλοφορήσωσιν εἰς τὰς φλέβας των τὸν θεσπέσιον ῥητινίτην, ἐκχύνονται εὔθυμοι ἀνὰ τὰς συνοικίας καὶ συμπλέγδην διατρέχοντες τὰς ὀδοὺς ὠρύονται ἀγρίως καὶ αἱ ἄναρθροι αὐτῶν φωναὶ συνέρχονται ἐνίοτε καὶ σχηματίζονται εἰς ἀκανόνιστον ᾆσμα, ἵνα καταλήξωσι καὶ πάλιν εἰς ἀνάρθρους ἐπιφωνήσεις, παρακελεύσεις, στεναγμούς, βρυχηθμούς, βῆχας, ἀποχρέμψεις καὶ τὴν λεπτὴν συναυλίαν τῶν ἀηδῶν ἐκείνων ἤχων, τῶν ἐκφαινόντων τὰς ποικιλωτέρας ἐπαναστάσεις τοῦ νευρικοῦ συστήματος. Οἱ δεύτεροι πάλιν, ἀφ' οὗ ἐρωτολογήσωσι καθ' ὅλην τὴν ἡμέραν ἐν τοῖς καφφενείοις ἢ τοῖς κονισαλέοις θρανίοις τοῦ Πανεπιστημίου, ἀφ' οὗ ἐξομολογηθῶσιν ἀλλήλοις τὴν σκληρότητα τῆς μελαγχροινῆς ἐκείνης ἢ τῆς γαλανομμάτας, τῆς οὐλοτρίχου ξανθῆς ἢ τῆς ἐχούσης ἐβένινον τὴν κόμην, συμφωνοῦσιν εἶτα, παραλαμβάνουσι μίαν κιθάραν ὁ εἷς καὶ ἕν βιολίον ὁ ἄλλος, κατὰ τό:


Ἔπαρε σὺ τὴ λύρα σου
Κ' ἐγὼ τὸν ταμπουρά μου....

καὶ πορεύονται οὕτω, νήφοντες συνήθως καὶ μελαγχολικοὶ ὑπὸ τὰ παράθυρα πρῶτον τῆς μιᾶς, ἔνθα ὁ ἐνδιαφερόμενος νεανίας λαμβάνει τὴν δραματικωτέραν στάσιν ὑπὸ τὴν σελήνην ἢ δίδει τὸν περιπαθέστερον τόνον εἰς τὴν φωνήν του, ἐν ᾧ οἱ ἄλλοι βοηθοῦσι περίεργοι ἢ γελῶσι καθ' ἑαυτοὺς διὰ τὰ πάθη τοῦ συναδέλφου των. Τότε ἀκούεται ἐνίοτε τριγμὸς παραθύρου ἀνοιγομένου, σημεῖον ὅτι ἀκούει ὄπισθεν αὐτοῦ ἡ κόρη τῶν ὀνείρων τοῦ δυστυχοῦς ἐραστοῦ, ἢ προβάλλει αὐθαδῶς γηραιὰ μορφὴ, ἐν τῇ ἀσφαλεστέρᾳ ἀτημελησίᾳ, ζητοῦσα ν' ἀναγνωρίσῃ τινὰ τῶν αὐθαδῶν κωμαστῶν, ἢ πρακτικώτερον κάδος διαφόρων χημικῶν ἑνώσεων κενοῦται ἐπὶ τὰς πυρεσσούσας νεανικὰς κεφαλάς. Οὕτως ἀπηλπισμένοι ἢ εὐέλπιδες, μελαγχολικοὶ ἢ σοβαροὶ, βεβρεγμένοι ὑπὸ κατακλυσμοῦ ἀηδῶν ὑγρῶν ἢ βεβρεγμένοι ἐκ τοῦ φόβου, καταλείπουσιν οἱ κωμασταὶ τὸ ἓν πεζοδρόμιον διὰ νὰ μεταβῶσιν εἰς τὸ ἄλλο καὶ διαλυθῶσι κατόπιν, μακαρίζοντες τὸν εὐτυχέστερον καὶ ἀποδίδοντες τὸ ἀτύχημα οἱ ἀτυχέστεροι εἰς τὸ ἀχόρδιστον τῆς κιθάρας ἢ τὴν νωθρότητα τοῦ βαρυτόνου ἤ τοῦ ὑψιφώνου ἐκ τῆς παρέας.

* *

Καὶ ἐν τούτοις πόσῳ διάφοροι εἷνε αἱ ἐντυπώσεις τὰς ὁποίας προξενοῦσιν αἱ κορυβαντιώδεις οἰμωγαὶ, ἢ τὰ μελαγχολικὰ ταῦτα ᾄσματα, τὰ διαταράσσοντα τὴν σιωπὴν τῆς, νυκτὸς καὶ διαταράσσοντα τὰς σκέψεις τοῦ ἐν ἀϋπνίᾳ κατακειμένου ἐπὶ τῆς κλίνης του, ἢ τὸν ὕπνον τοῦ ἀρρώστου, ὅστις μόλις κατώρθωσε νὰ κλείσῃ τὰ βεβαρυμένα βλέφαρά του, ἢ τὰ παρηγοροῦντα τὸν ἀνιῶντα ἐν τῇ μονώσει τοῦ δωματίου του καὶ τῇ πεζότητι τῆς μελέτης, τ' ἀναγεννῶντα δυσαρέστους ἢ εὐαρέστους ἀναμνήσεις, τὰ συγκινοῦντα τὴν τρυφερὰν παρθένον, τ' ἀναμιμνήσκοντα στιγμὰς ἔρωτος εἰς τὸν ὑποπόλιον γέροντα, τ' ἀφυπνίζοντα κοιμηθέντα ἔνστικτα ἐν τῷ ἀποκλήρῳ τῶν ἡδονῶν, τὰ ὑπομιμνήσκοντα ἐπὶ τέλους τὴν τυρβάζουσαν ζωὴν ἐν τῇ θανατώδει σιγῇ τῆς νυκτός. Ἐξηπλωμένος ἐν τῇ κλίνῃ, ὑπὸ το θάλπος τῶν χειμερινῶν καλυμμάτων μου καὶ ἐν τῷ μυστηριώδει σκιόφωτι τοῦ κανδυλίου μου ἤκουσα πάντοτε ὑπὸ διαφόρους ἐντυπώσεις τοὺς νυκτίους κώμους. Καὶ ἄλλοτε μὲν ἀδιαφόρως ἔστρεψα ἐπὶ το ἀντίθετον πλευρόν· ἄλλοτε ἐβλασφήμισα τοὺς ἐπαναφέροντάς με εἰς τὴν ἐγρήγορσιν καὶ τὴν αἴσθησιν τῶν ἀνηλεῶν δηγμάτων τῶν κωνώπων, καὶ ἄλλοτε πάλιν ἐπρόβαλα τὴν κεφαλὴν ἐκ τῶν καλυμμάτων καὶ ἔτεινα το οὓς πρὸς τὴν περιπάθειαν τῶν τόνων καὶ ἐβαυκαλίσθην ὑπὸ τῶν ὑγρῶν ἤχων τῆς κιθάρας καὶ ἀνεπόλησα εὐδαίμονας χρόνους καὶ ἔρωτας. Ἄλλοτε εἰς ἦχος μοὶ ἀνέμνησε φαιδράν τινα ἐποχὴν, ἄλλοτε ἓν ᾆσμα μοὶ ἀνέμνησε λησμονηθεῖσαν φίλην, ἀπὸ τῶν χειλέων τῆς ὁποίας τὸ εἶχον ἀκούσῃ κατὰ πρῶτον. Τὴν ἡδεῖαν ταύτην ἡδονὴν γνωρίζουσιν ὅσοι τὴν ἠσθάνθησαν, περιέγραψε δὲ αὐτὴν τόσῳ τρυφερῶς ὃ Müller ἐν τῷ Γερμανικῷ του Ἔρωτι. Καὶ ὅτε ἀπεμακρύνοντο οἱ κωμασταὶ καὶ διέλειπε κατὰ μικρόν το ᾆσμα, διετίθετο ἐν τρυφερῷ πάθει ἡ ψυχή μου καὶ κλείων τοὺς ὀφθαλμοὺς προσεπάθουν νὰ συλλάβω ἐν τῷ σκότει τ' ἀποπτάντα ὄνειρα τῆς εὐτυχίας. Πάντοτε ὅμως εἴτε κύπτοντα ἐπὶ τὸ βιβλίον, εἴτε ἐξηπλωμένον ἐπὶ τῆς κλίνης μὲ κατέλαβεν ὁ κῶμος ὑπὸ τὰ παράθυρά μου, πάντοτε ᾐσθάνθην ἀηδές τι αἴσθημα. Ἐλησμόνουν τοὺς κωμαστὰς καὶ μοὶ ἐφαίνοντο αὐτόματοι, μακρόθεν ἐρχόμενοι οἱ ἦχοι.

ᾈείποτε ὅμως συνεπάθησα τοὺς εὐσυνειδήτους τοὐλάχιστον ἐκείνους κωμαστὰς, τοὺς μὴ ἐπαναστατοῦντας κατὰ τῶν ἀκουστικῶν νόμων, ὅσον ἀντεπάθησα τοὺς βρυχωμένους ἐκείνους κορύβαντας ἢ τοὺς λαρυγγίζοντας ἐν ὑπερβολικῷ ἐρωτισμῷ Σατύρους. Οὕτως ἠγάπησα πάντοτε τὸν συμπαθῆ γρύλλον, τὸν ἀναδίδοντα τὸ ἁρμονικῶς μονότονον αὐτοῦ ᾆσμα ἐν ταῖς θερμαῖς νυξὶ τοῦ προσφιλοῦς Ἰουλίου καὶ ἐμίσησα καὶ ἀπηχθέσθην τὴν ἀπαισίως λαρυγγίζουσαν γλαῦκα.

Ἀλλ' ὑπάρχουσιν ἐν τούτοις καὶ ἄνθρωποι, γέροντες αὐτοὶ ἰδίως, κατ' ἀρχὴν καὶ ἀδιακρίτως τρέφοντες ἀδιάλλακτον μῖσος πρὸς τοὺς κωμαστάς. Ὄχι διότι τὸ ἆσμα τοῖς διαταράσσει τὴν μακαριότητα παννυχίου ὕπνου, ὄχι διότι ἀποσπᾷ αὐτοὺς σοβαρῶν μαθηματικῶν ὑπολογισμῶν, ὄχι διότι φοβοῦνται μὴ νοθευθῇ ἀπὸ τῶν ᾀσμάτων ἡ ἁγνεία τῶν παρθενικῶν ὀνείρων τῆς γεροντοκόρης των, ὄχι διότι φοβοῦνται παθολογικήν τινα διέγερσιν τοῦ νευρικοῦ συστήματος τῆς κυρίας ἢ τῆς ὑπηρετρίας των—πράγματα ἐπίφοβα διὰ τὴν ἡλικίαν των—ὄχι διότι τοῖς ἐτάραξε τὸ οὓς ἡ κακοφωνία, ἀλλὰ διὰ τὸν ἁπλούστατον λόγον ὅτι μισοῦσι τοὺς κωμαστάς. Ὁ μέγας Ἄγγλος κριτικὸς Hazlitt δύναται νὰ μᾶς ἐξηγήσῃ τὸ φαινόμενον τοῦτο, αὐτός ὁ τόσῳ σοφῶς γράψας περὶ τῆς τέρψεως τοῦ μισεῖν· ἡμεῖς ἐν τούτοις, en attendant, θέλομεν νὰ παραδεχθῶμεν ὅτι ζηλοτυποῦσιν, οὐχὶ βεβαίως τὸ τρυφερὸν ἥμισύ των, ἀλλὰ τοὺς ἀναμιμνήσκοντας αὐτοῖς χαιρεκάκως τὴν ἀποπτᾶσαν νεότητα. Τὶς οἶδε! Οἱ τοιοῦτοι συνήθως, ὁσάκις ἀκούσωσιν ὑπὸ τὰ παράθυρά των τὸ προανάκρουσμα χορδιζομένης κιθάρας ἢ αἰσθανθῶσι προσεγγίζον τὸ ᾆσμα, αἰσθάνονται ἀσυνήθη ταραχήν. Βήχουσι, ξηροβήχουσιν, ἀνεγείρονται τῆς κλίνης, τοποθετοῦσι τον ἀπαίσιον νυκτικὸν σκοῦφον των, κατορθοῦσι νά διαφύγωσιν εὐσχήμως τὴν παρὰ τὸ πλευρόν των ἀηδῶς ἐξηπλωμένην καὶ ῥογχαλίζουσαν σύζυγον, ἀνοίγουσι βιαίως τὸ παράθυρον καὶ:

— Ντροπὴς, ντροπὴς, ἀλήθεια κι' ἀπ' ἀλήθεια, ἐκφωνοῦσι βραχνῶς. Θαρρεῖτε πῶς ἔχομε τὴν ὅρεξί σας νὰ σᾶς ἀκοῦμε νὰ γκαρίζετε; Νισάφι πειά. Δὲν ἀφίνετε, ἄνθρωπο νὰ κοιμηθῇ. Μὰ κοπιᾶστε κ' ἄλλη μιὰ φορά.....

— Μέσα, γέρω, μέσα.....

Βροχηδὸν ἔρχονται ἐκ τῶν κάτω αἱ φωναὶ καὶ ὁ γέρων βλασφημῶν κλείει ἑρμητικῶς τὸ παράθυρον, διὰ ν' ἀκουσθῇ παρὰ τῆς τρυφερᾶς συμβίας καὶ φανῇ οὕτω κηδόμενος τῆς τιμῆς, τῆς οἰκογενείας του. Ἀλλοίμονον δ' ἂν καὶ εἰς τὰς σπαρακτικὰς κραυγάς του δὲν ἀφυπνίσθη ἡ συμβία. Ἐπανέρχεται εἰς τὴν κλίνην θορυβωδέστατα καὶ ὅταν ἀφυπνισθῆ ἐκείνη καὶ ἀνασύρῃ μηχανικῶς ἐπὶ τοῦ μετώπου τὸν λιπαρὸν κεφαλόδεσμον καὶ ἐρωτήσῃ περιπαθῶς καὶ περίεργος ἐπὶ τῇ ἐκτάκτῳ ζωηρότητι τοῦ συζύγου:

— Τί εἷνε, ἄνδρα;

— Δὲν ἀκοῦς γυναῖκα, ὑπολαμβάνει ἐκεῖνος. Μᾶς ἐξεκούφαναν οἱ χασομέριδες. Μὰ τοὺς ἔδωκα καὶ κατάλαβαν ποιὸς εἷν' ὁ Κωσταντῆς ὁ Ταμπάκης.

— Ἔλα δὰ, πάντοτες ἤσουνα ζηλιάρης, ἐπαναλαμβάνει ἐν ἀηδεῖ ἐρωτοτροπίᾳ ἡ τρυφερὰ ἑξηκοντοῦτις καὶ οὕτως αἱ γεροντικαὶ τρυφερότητες ἀκολουθοῦσι τὴν ἀπὸ τῶν κώμων ἀνησυχίαν, καθ' ἥν στιγμὴν ἡ μὲν ὑπηρέτρια ἀπολαμβάνει τῶν θωπειῶν τοῦ προσφιλοῦς πυροσβέστου ἡ δὲ δεσποινὶς Οὐρανία Ταμπάκη θρηνεῖ τὸν ἀποπεμφθέντα οἰκτρῶς ἀνθυπολοχαγὸν, τὸν τόσῳ περιπαθῶς ψάλλοντα ὑπὸ τὰ παράθυρά της.

Ἡ φιλολογία τῶν παρ' ἡμῖν ἐπικωμίων ᾀσμάτων δὲν παρουσιάζει ὀλιγώτερα παράδοξα. Ἐὰν ἐξαιρέσῃ τις περιπαθεῖς τινας στροφὰς τῶν Παράσχων, τονισθείσας πρὸς κῶμον, καὶ ᾀσμάτιά τινα τοῦ Σολωμοῦ, τοῦ Τυπάλδου, τοῦ Βαλαωρίτου, καὶ δημοτικά τινα δίστιχα ἀπαραμίλλου χάριτος, εὐφυΐας καὶ γλυκύτητος—ἅτινα ἀτυχῶς σπανίως ἀκούονται, τὰ λοιπὰ ἐπικώμια ᾄσματα ἀποτελοῦνται ἐξ ἐζητημένων καὶ κακοτεύκτων στιχαρίων, ἐν τοῖς ὁποίοις διαβλέπει τις καὶ ἀηδῆ δι' ἐξελληνισμοῦ ἐκφαύλισιν γλυκυτάτων δημοτικῶν στίχων, συμφορὰν τὴν ὁποίαν ὑπέστησαν καὶ τὰ λυρικώτερα τεμάχια τοῦ λυρικωτάτου Ἐρωτοκρίτου. Τὴν ἀηδίαν τῶν στίχων τούτων μόλις καταπνίγει ἡ γλυκύτης τοῦ μέλους καὶ κατορθοῦμεν οὕτω ν' ἀκούωμεν ὑπὸ τὰ παράθυρά μας οὐχὶ καὶ μετὰ πολλῆς ἀηδίας στίχους, οἱ ὁποῖοι ἀπαγγελλόμενοι, θὰ μᾶς ἐτάρασσον οὐχὶ πλέον τὰ ὦτα, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀτυχῆ στόμαχον. Δὲν ἔχομεν τὴν ἀξίωσιν ν' ἀκούωμεν εἰς τὴν γλυκεῖαν μουσικὴν τοῦ Μόζαρ τοὺς περιπαθεῖς στίχους τοῦ Alfred de Musset:


Rapelle — toi quand sous la froide terre
Mon cœur brisé pour toujours dormira;
Rapelle — toi quand la fleur solitaire
Sur mon tombeau doucement s'ouvrira.
Tu ne me verras plus; mais mon âme immortelle
Reviendra prés de toi comme une sœur fidele

Ecoute dans la nuit
Une voix qui gémit:
Rapelle — toi.

δὲν ἔχομεν τοιαύτας ἀπαιτήσεις, ἀλλὰ, πρὸς θεοῦ! ἃς ἦτο δυνατὸν ν' ἀκούωμεν καλούς στίχους, φρόνιμα νοήματα, εἰλικρινεστέρας ὁμοιοκαταληξίας. Ἡ παρ' ἡμῖν λυρικὴ ποίησις ἀφθονεῖ εἰς ὡραίους καὶ περιπαθεστάτους στίχους δοκίμων ποιητῶν. Δὲν εἷνε δυνατὸν οἱ στίχοι. οὗτοι ν' ἀντικαταστήσωσι τἄμουσα συνονθυλεύματα, τὰ ὁποῖα ἀπαρτίζουσι παρ' ἡμῖν τὴν ἐπικώμιον ποίησιν;

Θέλετε ἐν τούτοις, τελευτῶν τὴν κωμωλογίαν μου, νὰ σᾶς ἐξομολογηθῶ καὶ τὴν ἁμαρτίαν μου; Τῇ ἀληθείᾳ ἀρέσκομαι βαυκαλιζόμενος ἐν τῇ κλίνῃ μου ὑπὸ τῆς γλυκύτητος νυκτίου ᾄσματος, ἀλλ' ἀγνοῶ διατὶ ἡ διατράνωσις τοῦ ἔρωτος ὑπὸ τὰ παράθυρα, ἔστω καὶ διὰ περιπαθεστέρων ᾀσμάτων, μοὶ φαίνεται ἐνέχουσά τι τὸ κωμικὸν. Ἀγνοῶ ἂν τὸ μονοτόνως ἐν τῇ νυκτὶ κροτοῦν βῆμά μου, ἐπὶ τὰ παράθυρα τῆς ἐρωμένης μου, ἔφθασέ ποτε μέχρι τῆς γλυκείας κόρης καθ' ἣν στιγμὴν, ἀγρυπνοῦσα κλίνῃ ρεμβὴ ὑπὸ τὸ φῶς τῆς φθινούσης λαμπάδος της ἐπὶ βιβλίου τινὸς, ἢ ἔχῃ εἰς γλυκὺν ὕπνον τὰ καστανὰ ὄμματά της, ἀλλὰ νομίζω ὅτι ὃ βωβὸς ἐκείνος ἦχος, βωβὸς ὡς στεναγμὸς ἁγωνιῶτος, εἶνε ἡ εἰλικρινεστέρα ἐν τῇ μυστικότητί της καὶ μελωδικωτέρα serrenade.

Ἰουλίῳ 1885.

Πέτρος Κ. Ἀποστολίδης.