Αττικαί ημέραι/Γ
| ←Β. Αναφορά των Ουγγρικών ίππων | Αττικαί ημέραι Συγγραφέας: Statu quo ante |
Δ. Παιγνιοχάρτων συνδιάλεξις→ |
Οικτίρατέ με, φίλοι μου, διότι είμαι δυστυχής άνθρωπος!
Αφ' ότου ήρχισαν τα σοβαρά εν τη Ανατολή γεγονότα, αφ' ότου ήρχισαν τα συλλαλητήρια, αφ' ότου ήρχισαν αι θεωρίαι των εφημερίδων, τα κύρια άρθρα, αι αγορεύσεις εις το ύπαιθρον, ο βασιλικός λόγος και αι επ' αυτού συζητήσεις, αδιακόπως βασανίζει τον νουν μου η ιδέα του καθεστώτος, η ιδέα της ισορροπίας και ανεγείρονται ως σκόπελοι εις το πνεύμα μου αι τρεις επί κεφαλής λατινικαί λέξεις.
Ν' αποκατασταθή το καθεστώς! … Θεέ μου, Θεέ μου! αλλά ποίον καθεστώς; το καθεστώς με ω ή το καθεστός με ο; ή το καθεστώς με ο εις την ονομαστικήν και με ω εις την γενικήν, όπως πρεσβεύουσι μερικοί ότι πρέπει να γράφεται; Εάν δεν λυθή πρώτον οριστικώς το ορθογραφικόν αυτό ζήτημα, πώς είνε δυνατόν να λυθή παν άλλο πολιτικόν ή εθνολογικόν;
Και η ισορροπία; … Καταλαμβάνετε τι είνε η ισορροπία; Ομολογώ ότι ο εγκέφαλός μου απώλεσε την ιδικήν του κεπτόμενος ν' ανεύρη την εξήγησιν. Διότι κατά περίεργον σύμπτωσιν όλα τα παράγωγα και τα σύνθετα εκ του ίσος, όλα έχουν σημασίαν … ανάποδον. Παραδείγματος χάριν το Σύνταγμα λέγει ότι όλοι οι Έλληνες είνε ίσοι απέναντι του Νόμου· τι είνε λοιπόν η ισότης; … Η ισότης είνε η ιδιότης εκείνη την οποίαν … ο πρώτος υπαστυνόμος ημπορεί να σου σπάση τα πλευρά, αν τύχη να έλθης εις διένεξιν μέ τινα εκλογέα βουλευτού συμπολιτευομένου και να έχης δίκαιον. Ας έλθωμεν εις το ισοζύγιον· επί πολλά έτη ισοζύγιον εσήμαινε το κατ' έτος εξογκούμενον εν τω προϋπολογισμώ έλλειμμα πολλών εκατομμυρίων, έως ότου κατηντήσαμεν να πιστεύσωμεν ότι ήτο τυπογραφικόν λάθος αντί υποζύγιον — λέξις καταλληλοτάτη προς χαρακτηρισμόν του ελληνικού λαού, αίροντος μεθ' υπομονής τα φορτία των εκατομμυρίων των αμαρτιών των προϋπολογισμών των υπουργών του. Και βλέπετε ότι ομιλώ πολύ γενικώς. Θέλετε και άλλο; ιδού· εις την αρχαιότητα ο Ισοκράτης ήτο μέγας ρήτωρ και σήμερον, αν εισέλθητε εις τον ναόν της Αγίας Ειρήνης, θα ίδητε οκτώ ή δέκα Ισοκράτας … μικρούς παίδας, οίτινες «κρατούν το ίσον του ψάλτου». Αλλά μήπως νομίζετε ότι οι μαθηματικοί κανόνες περί των ίσων ισχύουν; Απατάσθε! Προχθές μετέβην να επισκεφθώ ένα εξάδελφόν μου, συνήντησα δε εις την οικίαν του ένα εξάδελφον του εξαδέλφου μου. Αμέσως μοι επήλθεν εις τον νουν το μαθηματικόν αξίωμα: τα δύο τινί ίσα, ίσα και προς άλληλα· τείνας λοιπόν την χείρα οικείως είπον προς τον άγνωστον:
— Είσαι εξάδελφος του εξαδέλφου μου; άρα και αναμεταξύ μας είμεθα εξάδελφοι, επειδή είμεθα ίσοι προς αλλήλους.
Ο εξάδελφος του εξαδέλφου μου έρριψεν επ' εμού βλέμμα αγέρωχον και οργίλον, ως να τον ύβριζον. Επληροφορήθην κατόπιν ότι ήτο σύγγαμβρος του αμαξηλάτου ενός των υπουργών.
Ω! η ισορροπία! το καθεστώς! μα τας 30 σελίδας των πρωτοκόλλων της πρώτης συνεδριάσεως της Συνδιασκέψεως, δεν μου αφήνουν τον νουν ήσυχον ουδ' επί στιγμήν. Χθες περί την μεσημβρίαν ο προϊστάμενός μου εισελθών εις το γραφείον και ιδών ότι, αντί να εργάζωμαι, αναγίνωσκον τα κύρια άρθρα των εφημερίδων, με επέπληξεν αυστηρότατα.
— Όλο το πρωί καθισιό! … μοι είπεν.
— Κύριε, τω απήντησα αξιοπρεπώς, εγώ αγαπώ το «πρώην καθιστός».
Ο προϊστάμενος εξήλθε φρυάττων, αλλ' η αγανάκτησίς του μετετράπη εις σεληνιασμόν, ότε ανεύρεν εις τα έγγραφα, άτινα τω υπέβαλα προς υπογραφήν, λέξεις γεγραμμένας ούτω: «του δήμου Ισ-Ωρωπίων» «του επι statu quo του ταχυδρομείου» «anteλήφθη των πραγμάτων» κτλ.
— Κύριε, τω είπον ιδών το σπινθηροβόλον βλέμμα του, συγχωρήσατέ με, αν υπάρχη κανένα λάθος. Τα έγραφα τροχάδην βιαζόμενος να εξέλθω, επειδή έχω αυτήν την ώραν Συνδιάσκεψιν με ένα φίλον μου! …
Ο προϊστάμενος έξω φρενών εποίησε τοιούτο διάβημα — παν άλλο ή φιλικόν — προς τα μεσημβρινά μέρη του σώματός μου, ώστε απώλεσα πραγματικώς την ισορροπίαν.
Αλγών και απηλπισμένος ετράπην εις φυγήν, εισήλθον δε εις το πρώτον παρατυχόν ζαχαροπλαστείον διά να ησυχάσω.
Έκραξα τον ζαχαροπλάστην και τον ηρώτησα:
— Έχεις ρουμ;
— Μάλιστα.
— Έχεις και μέλι;
— Επίσης.
— Τότε πολύ σε παρακαλώ να μου κατασκευάσης μίαν Ρουμ-μελίαν … Και ει δυνατόν να είνε Ανατολική.
Ο ζαχαροπλάστης με προσέβλεψε περιδεώς και απήλθε σταυροκοπούμενος,
— Έλα δω! τω είπον.
Αλλ' εκείνος έσεισε την κεφαλήν μετ' οίκτου και εξηκολούθει ν' απομακρύνηται.
— Statu να σου quo! τω είπον εντόνως.
— Βρε ante να χαθής! μοι απήντησεν επί τέλους.
(1885)