ΤΗι ΦΙΛΟΜΟΥΣΩι ΚΥΡΙΑι Ε. ΒΕΡΝΟΥΔΑΚΗ. (Διηγησαμένῃ μοι τὴν παράδοσιν)
Ἐπ’ εὑώδους κλίνης, μαλθακῶν στρωμάτων,
κεῖται κόρη τοῦ σουλτάνου τρυφηλή.
Ὕπνος δὲν τῆς ἔρχετ’ ἐπὶ τῶν ὀμμάτων,
νωχελῶς ῥεμβάζει κι’ ὀνειροπολεῖ.
Μάτην τῶν εὐμόλπων χανεντίδων ἡ φωνή,
τῶν ὀργάνων ἡ βοὴ τὸν νοῦν μεθύσκει.
Μάτην τοὺς λευκοὺς τασοὺς περιδινεῖ
εἰς ῥυθμοὺς χορῶν ἡ ὀδαλίσκη.
Κρυφὴ θλίψις τὴν σουλτάναν τυραννεῖ,
τέρψιν δὲν εὑρίσκει.
Ἐστηρίχθ’ εἰς τὸν ἀκγῶνα τὸν μικρόν,
τὸ ῥεμβόν, τὸ μαῦρόν ὄμμα της ἀνοίγει·
κύκλῳ μὲ μειδίαμ’ ἀπαντᾷ πικρόν,
νεύει, κ’ ἡ βοὴ τῆς συναυλίας λήγει.
Χαίρων ὁ χορὸς τῶν δούλων διαβαίνει,
προσκυνεῖ ταχὺς καὶ φεύγει κατ’ εὐθύ.
Εἶν’ ἀργά, τὸ μισονύκτιον σημαίνει,
ὁ καθεὶς τὴν κλίνην του ποθεῖ.
Μόνον μία γραῖα παραμένει
μ’ ὄψιν ἐμβριθῆ.
Σύννους ἐπὶ τὴν χλιδὴν τῆς κλίνης νεύει,
τῆς δεσποίνης μελετῶσα τὴν μορφήν·
τῶν ὰβρῶν τριχῶν τὸν ἔβενον θωπεύει,
τῶν λεπτῶν της πέπλων ψαύει τὴν ὑφήν:
“Δὲν ἐνδίδ’ εἰς ὕπνον τ’ ὄμμα σου γλυκύν;
Τὸ καλλίλοφόν σου στῆθος πῶς κυμαίνει!
Ὑπὸ τὴν χιόνα, κόρη, τὴν λευκὴν
θάλασσα φλογῶν σπαργᾷ κλεισμένη!
Ποῖος μὲ χαράν—μὲ θλίψιν μυστικὴν
πόθος σὲ φλεγμαίνει;
“Στρέψον κύκλῳ τ’ ὄμμα, τ’ ἄστρον τὸ γλυκύ,
εἰς τοὺς οὐρανοὺς τῶν ἀνακτόρων τούτων:
Ὅλ’ ἡ εὐτυχία τῆς Ἐδὲμ οἰκεῖ
μὲ τῆς γῆς ἐδὼ τὴν δόξαν καὶ τὸν πλοῦτον.
Ποῖαι τῆς ψυχῆς σου προσφιλεῖς ὀρέξεις
δὲν ἐπέτυχον ’ως τώρα χορτασμοῦ!
Πάσχεις, ἀποροῦσα ποίαν νὰ ἐκλέξῃς
ἡδονήν, ἐκ τόσου πληθυσμοῦ;
Ὤ! Τὸ πῦρ μὴ πάλιν ἀναφλέξῃς
τοῦ παροξυσμοῦ!
“Εἰς τὸν ἀχανῆ τῆς φαντασίας κῆπον
παῦσ’ ἐπιπλανῶσα τ’ ὄμμα τῆς ψυχῆς.
Πλήρης εἶν’ ἀνθῶν καὶ μύρων παυσιλύπῶν,
ἐκλογὴ σοὶ λείπει μόνον εὐτυχής.
Ἄραξον τοῦ νοῦ σου τ’ ἄστατον πτερὸν
εἰς τῆς γραίας πείρας μου τὰς παραλίας.
Ὕπνον θὰ σ’ ἀνθολογήσω γλυκερὸν
ἀπὸ κήπου ξένης φαντασίας·
θέλγουσα μὲ μύθους τὸ σκληρὸν
πάθος τῆς καρδίας.”
“Μὴ θαρρεῖς ἀπόψε ν’ ἀποκοιμηθῶ,
βαυκαλιζομέν’ ὑπ’ ἀνοήτων μύθων.
Μ’ ἐκπτοεῖ τὸν ὕπνον, γραῖα, ποῦ ποθῶ,
σμῆνος σκέψεων ἀγρίων, ἀσυνήθων!..
Δυστυχεῖς ἐσμεν ἐξ ὅλων τῶν πλασμάτων
αἱ τῆς Ἄγαρ θυγατέρας, δυστυχεῖς!
Τὰς ἀνοίξεις τῆς ζωῆς μας ἀποφράττων
νόμος εἰς τ’ ἀνήλια τραχύς,
θανατοῖ τὸ χρῶμα, τ’ ἄρωμά των:
τ’ ἄνθη τῆς ψυχῆς!
“Ἔνδον φθονερῶν φραγμῶν τοῦ χαρεμίου,
ὡς παρθένος, φθισιῶμεν φρουρηταί.
Εὐτυχεῖς, ἂν δοῦλ’ ἑνὸς ἀδνρός, δημίου
τῆς καρδίας, ἀποθάνωμεν ποτέ.
Τοῦτο ὁ ὕπνος ἔπειτα, κ’ εἰς τὸν φαιδρὸν
τῆς Ἐδὲμ καὶ τρυφηλὸν λειμῶνα,
ὁ ἀπάνθρωπός μας νόμος, ἐπιδρῶν
ἐφ’ ἡμᾶς τ’ ἀνδράποδά του μόνα,
μᾶς δωρεῖ—ἑταίρας τῶν ἀνδρῶν,
πάντα τὸν αἰῶνα!..
“Χθὲς ἐκ τῶν δικτιωτῶν μ’ ἀνιαρὰ
τοῦ Βοσπόρου τοὺς ἐξελυγμοὺς ἐώρων:
Ἔκρουον ἐμπόθως τὰ γλαυκὰ νερὰ
τὸν χρυσοῦν πυλῶν’ αὐτῶν τῶν ἀνακτόρων.
Κι’ ὁ τερπνός των φλοῖσβος μ’ ἐξεκάλει,
ὡς μυστηριώδης, ἔλεγες, φωνή:
Ἔως πότε, σουλτανίς, τ’ ἁβρά σου κάλλη
τοῖχοι θ’ ἀγκαλίζωνται στενοί;
Δὲν σὲ συνεφέλκεται μεγάλη
τῆς Ζωῆς σκηνή;
“Ἴδε πῶς σφριγῶν τὸ Ἔαρ ἐπεχύθη,
ὡς περὶ τὴν ἐρωμένην του, τὴν Γῆν!
Μ’ εὔοσμ’ ἄνθη τῆς ὑπερπληροῖ τὰ στήθη,
μὲ ζωὴν καὶ δρόσον κάθε της πηγήν.
tῆς χαρᾶς αὐτῶν οἱ ψάλται πτερωτοὶ
ἀνὰ δύο τοὺς αἰθεας διασχίζουν.
Ἀνὰ δύο φίλος Ἔρως τοὺς κρατεῖ
εἰς τὰς φωλεὰς ποῦ τώρα κτίζουν.
Ταῦτα, νέον πλάσμα, κἄτι τί
δὲν σ’ ὑπενθυμίζουν;—
“Καὶ ἰδοὺ μακρόθεν δοῦπος ἀντηχεῖ:
δύο κῶπ’ ἐρρύθμως πλήττουν τὰ πλευρά του,
ἐποχοῦσ’ ἐπὶ τὸν Βόσπορον ταχὺ
τὸ στενὸν καὶ κοῦφον σῶμα τῆς ἀκάτου.
Κ’ ἐντὸς ταύτης – Ἄχ! Συμπλέγδην δύο φίλοι
εὐτυχεῖς τὸν ῥοῦν ἐπέρων τῆς ζωῆς:
Νέαν κόρην περιέβαλλε κ’ ἐφίλει
νεανίας ἡλιοκαής.
Καὶ αὐτή, τοῦ τ’ ἀνταπέδιδ’ ἐρωτύλη—
Γραῖα! μ’ ἐννοεῖς;
“Τὸν ἐφίλει, δίχως βάσκανός τις δαίμων
τὴν χαρὰν νὰ τῇ λυμαίνηται σκληρά.
Τὴν ἐφίλει—καὶ ῥιπαὶ λεπτῶν ἀνεων
εἰς τὸ φίλημά των ἔδιδον πτερά,
ὅπως πλήττῃ τὴν καρδίαν τῆς πτωχῆς,
ὡσεὶ ξένος πλοῦτος ἀντηχῶν ἐντός μου!
Ὅπως μ’ εἴπῃ, πῶς ὑπάρχω δυστυχής,
βασιλὶς ἐγὼ τοσούτου κόσμου,
ἐπειδὴ θεσμὸς πολὺ τραχὺς
εἶναι τύραννός μου!
“Πόσα πλούτη δὲν θὰ ἔδιδαν ψυχρά,
πόσας δέσμας καὶ δεσμὰ μ’ ἐξ ἀδαμάντων,
ὅπως ἐν καλύβῃ λάβω πενιχρᾷ
τὴν χρυσῆν ἐλευθερίαν, τὴν χαράν των!
Ὅπως εἷς Θεὸς μ’ ἐκεῖνον μ’ εὐλογήσῃ,
ὃν θὰ μ’ ἔδιδε καρδίας ἐκλογή.
Κ’ εἰς δικαίωμα καὶ χρέος ἴση,
εὐτυχίαν πλέξω συμπαγῆ,
ἢν ἀδυνατεῖ νὰ διαλύσῃ
κ’ ἡ τοῦ τάφου γῆ!..”
Κ’ ἡμίκλειστ’ ἀνεπαύθησαν τὰ χείλη
ἐπ’ ὀδόντων, ὡς μαργαριτῶν σειρᾶς.
Τ’ ὄμμα της θαμβὸν ὁ νυσταγμὸς ἐκήλει
μὲ ὀνείρων ἀπολαύσεις γλυκεράς.
Ἐπὶ τὴν ὠχρὰν μορφήν της τὴν μικρὰν
ἓν ἐρύθημα ζωῆν περιεχύθη.
Εἰς τὴν ἠρεμίαν μόνα τὴν νεκρὰν
κυματοῦνται τὰ θερμά της στήθη.
Αἴφνης πλήν, ἠχῶν ἀπὸ μακράν,
κώδων ἐβομβήθη!
“Πόθεν ἦλθε τῶν Ταρτάρων ἡ φωνὴ
εἰς τοὺς οὐρανοὺς τῶν σιγηλῶν μ’ ὀνείρων!
Τίς ὁ τῆς χαρᾶς τὸ ἴνδαλμ’ ἀποινεί,
κ’ ἐκ τοῦ ὕπνου μου φθονῶν καὶ διασπείρων;—
Εἰς τὴν ἄκατόν του πῶς μ’ ἐπῆρεν εἶδον
νέος ἀπὸ τῆς θαλάσσης τῆς γλαυκῆς·
καί, μακρὰν εὐνούχων μαύρων κι’ ὀντατζίδων,
μετὰ φλεγμονῆς ἐρωτικῆς
ἔσφιγγεν ὁ εἷς τὸν ἄλλον, δίδων
ἀσπασμοὺς γλυκεῖς...
“Ὄστις τὴν ἀπόλαυσιν μ’ ἔχ’ ὑφαρπάσει,
διὰ ξίφους ν’ ἀποθάνῃ καὶ πυρός!”
“Ἐκ Νεοχωρίου, κόρη, ἔχει φθάσει
τῶν κωδῶνων των ὁ ἦχος ὁ σκληρός:
Ἔχουν Πάσχα, λέγουν, οἱ Χριστιανοί,
καὶ καλοῦνται νύκτωρ εἰς τὴν ἐκκλησίαν.
Ναί! τῆς Παναγίας ἦτον ἡ φωνή—
τὴν γνωρίζεις σὺ τὴν Παναγίαν;
Εἶν’ αὐτή, αὐτὴ ποῦ σοῦ φθονεῖ
τὴν εὐδαιμονίαν.”
Κ’ εἰς τὰς ἐμπαθεῖς κυμάνσεις τοῦ νοὸς
ὁ Ἀλάστωρ παρεμβὰς τῇ ὑποψάλλει:
Ἂν δὲν ἦτον ὁ ἀλλόθρῃσκος ναός,
ἔτ’ ὁ Ἔρως ἤθελε σὲ περιβάλλει.—
“Μπαλτατζή! Τὸ Ῥεῦμα διαβὰς τοῦ πόντου
μὲ σκαπανηφόρους οὐλαμοὺς στρατοῦ,
τοῦ Νεοχωρίου τὸν ναὸν ἐξόντου—
ἀλλὰ σύλησέ του τ’ ἀγαθὰ προτοῦ.
Κ’ ἐπιστρέψας, φέρε τὸν χρυσόν του,
τὴν Εἰκόν’ αὐτοῦ!
“Νὰ γνωρίσω πρὸ πολλοῦ ἐπόθουν ἤδη
τίς εἶν’ αὕτ’ ἡ περιλάλητος γυνή,
ποῦ τιμὰς εἰς τὰς ἀπίστους κόρας δίδει,
ὅμως τὰς πιστὰς ἡμᾶς δὲν συμπονεῖ...
Δὲν πιστεύω πῶς ἐγέννησεν αὐτὸν
τὸν Θεόν, καὶ πῶς διέμεινε παρθένος.
Ἀλλ’ ἀνέδειξεν, ἐξ δούλων ὠνητῶν,
ἄρχον τῶν ἀνδρῶν τὸ θῆλυ γένος.
Ὅ τι κεῖτ’ ἐδὼ ψηλαφητὸν
δὲν τ’ ἀρνοῦμ’ ἀσμένως.
“Δι’ αὐτὸ πλὴν τὴν μισῶ ἀπὸ ψυχῆς!
Εἶμ’ ἀμείλικτος ἐχθρός της πάντων πλέον!
Ἵνα κάμῃ μερικάς των εὐτυχεῖς,
κάμνει πλείστας δυστυχεῖς ἐκ τῶν θυλέων.
Τί καθῄρει τοὺς κοινοὺς θεσμούς, τοὺς πρώτους,
θεῖσα νέον τι παρὰ τὸ παλαιόν!
Θὰ ἐκλαίετό τις νῦν κατὰ τοῦ σκότους,
τοῦ φωτὸν τὴν α´ιγλην ἀγνοῶν;
Ἂς τῆς ῥίψουν μ’ ὕβρεις περικρότους
κάτω τὸν ναόν!
“Πλὴν ἐπόθουν νὰ ἰδῶ καὶ ἂν, εὐγνώμων,
θὰ ἐκδράμ’ ἡ γενεὰ τῶν γυναικῶν.
ὅπως σῶσῃ τῆς σωτείρας της τὸν δόμον,
τὴν ἰδίαν, ἀπὸ τ’ ἄφυκτον κακόν.—
Εἰς τὸ ῥεῦμ’ ἂς καθελκύσουν παρευθὺς
τὴν πλουσίαν ἄκατόν μου, τὴν μεγάλην.
Φεύγ’ ὁ Ὕπνος τὴν ἀγκάλην μ’ ἀρνηθείς;
Καὶ ἐγὼ τοῦ φεύγω τὴν ἀγκάλην.—
Φέρετέ με, ναῦταί μ’ εὐπειθεῖς,
’ς τὴν ἀκτὴν τὴν ἄλλην!
“Εἰς τοῦ Μπεμπεκίου στῆτε τὴν Αὐλήν·
τὴν σκιάδ’ ἀνοίξατέ μου τοῦ πατρός μου.—
Πάτερ! Πάτερ! Μίαν πρᾶξίν μου καλὴν
σ’ ἀναγγέλλω. Ἔλα, γεῖνε σύντροφός μου.
Θὰ ἰδῇς πῶς τὰ καλὰ σοῦ τοῦ ἰδίου,
τὰ ῥωμαιοφθόρα ἴχνη σου ζηλῶ—
εἰμπορεῖς νὰ βλέπῃς ἐκ τοῦ ἀκατίου,
ἡ σκηνὴ τελείτ’ ἐν ὑψηλῷ:
Ταύτην τὴν στιγμὴν τοῦ Νιχωρίου
τὸν ναὸν χαλῶ!”
Σκυθρωπὸς ὁ γηραιὸς τὴν ἀτενίζει:
“Ὁ χαλῶν τοῦ ὑπηκόου τὸν ναόν,
ἐπὶ τῶν ἰχνῶν μου, κόρη, δὲν βαδίζει.
Προκαλεῖ τὸν ἕνα τοῦ Παντὸς Θεόν!
Τὸν Θεόν, πρὸς ὃν τελοῦν τὴν προσευχήν,
ὡς τελοῦνται πρὸ τοῦ θρόνου μας οἱ φόροι—
ἄπαγ’ ἔμπροσθέν μου, μὲ ταρσὸν ταχύν!
Μόνη καθὼς ἦλθες ἀναχώρει—
ὁ Διάβολος, προβλέπω, τὴν ψυχὴν
θὰ σ’ ἐπάρῃ, κόρη!”
Ἐξημμέν’ ἡ πείσμων της μορφὴ δηλοῖ,
πῶς ὁ νοῦς της φέρετ’ ἐν ὀργῆς θυέλλῃ.
Τοῦ σουλτάνου δὲν τῆς μέλ’ ἡ ἀπειλή,
τὸν ναὸν πῶς τὸν χαλοῦν νὰ ἴδῃ θέλει,
Εἰς τὴν ἄκατον εἰσπίπτει μὲ μανίαν—
εἶν’ ἀνήσυχα τοῦ πόντου τὰ νερά!
“Κωπηλάτ’, ἐμπρός! Παρὰ τὴν παραλίαν.
Ἂς κοχλάζ’ ἡ ὄχθ’ ἡ ἁλμυρά!
Μ’ εἴκοσι κωπῶν ἰσχὺν καὶ βίαν
τίς δὲν τὴν περᾷ;”
Τὰ βαρύγδουπα κωπί’ ἀστραπηβόλα
τ’ ἀγριεῦον κῦμα ῥυθμικῶς κροτοῦν·
τὰ φρουρὰ τῶν Ἱσαρίων τηλεβόλα
τῆς σουλτάνας τὸν ἀνάπλουν χαιρετοῦν.
Ἀλλὰ μόλις ἀνακάμπτουν πρὸς βορρᾶν—
τῶν στοιχείων ἡ δρυὰς θαρρεῖς ἐμάνη!
Πῶς θὰ διεκφύγῃ τώρα τὴν φθοράν,
ἂν δὲν φθάσ’ εἰς τὸ Μπαλτὰ-Λιμάνι;
Θάρρος! Μετὰ πάλην φοβεράν,
ὁ λιμὴν ἐφάνη!
Πρὶν εἰσπλεύσουν, λαῦρον ῥεῦμα τοὺς ἁρπάζει—
Ὠργισμέν’ ἡ λαῖλαψ ἐκ βορρᾶν φυσᾷ!
Βρέμ’ ἡ θάλασσα σφοδρῶς, σφοδρῶς παφλάζει,
ὡσεὶ δέσμιος Τυφῶν σφαδάζει καὶ λυσσᾷ.
Μεταξὺ στροβίλων Δαίμων νεμεσσῶν
τὴν ὁλκάδα μετ’ ἐπιμονῆς ἐπείγει—
“Ὅλον μου σᾶς δίδω, ναῦται, τὸν χρυσόν,
ἡ ζωή μ’ ἐντεῦθεν ἂν ἐκφύγῃ!..”
Σίφων τοὺς στροφοδινεῖ λυσσῶν—
Ἄβυσσος τοὺς πνίγει!..
Τίς θὰ τοὺς βραβεύσῃ νῦν τοὺς σκαπανεῖς;
Τοῦ Νεοχωρίου τὸν ναὸν καθεῖλον,
κ’ ἔρχοντ’ ἐκ τῆς ὄχθης τῆς ἀντικρυνῆς,
μὲ χρυσὸν ἑπτὰ φορτώματα καμήλων.
Μόνον τὴν εἰκόνα της τὴν σεβασμίαν
ἡ Παρθένος διεξέσωσ’ ἀσφαλῆ.
Κ’ ἐπειδὴ εὑρέθ’ εἰς τὴν φυτείαν
τῶν κομάρων οὐ μετὰ πολύ,
Κουμαριώτισσαν τὴν Παναγίαν
ὁ λαὸς καλεῖ.
Ἐπῃρμέν’ οἱ συληταὶ τῶν ἱερῶν
μετὰ κόμπων εἰς τὰ μέγαρ’ ἀποβαίνουν.
Βλέμμ’ ἀνάσσης ἀπεκδέχοντ’ ἱλαρόν,
τ’ οὐρανοῦ τὸν χόλον δὲν προσμένουν.
Ἀλλ’ ὁ Σίφων, τὰ πτερά του περιτείνων,
τοὺς ἁρμοὺς τῶν δόμων ἐξαρθροῖ!
Τρίζουν τοῖχοι· Ὀδαλίσκ’ ἐγείρουν θρῆνον·
βλασφημοῦν εὐνοῦχοί των νωθροί—
Καταπίπτ’ ὁ οἶκος... Ὑπ’ ἐκεῖνον
θάπτονται νεκροί!..
Ἔκτοτ’ ἐπωνόμασε τὸ λαῦρον ῥεῦμα
ὁ σουλτάνος τὸ Σεϊτὰν-Ἀκυντησί:
Ἐπειδὴ ἐδῶ τῆς κόρης του τὸ πνεῦμα
μαῦροι δαίμονες ἐπῆραν καὶ ῥυσοί.
Ἔκτοτ’ ἔρημί’ Ἁπλοῦται θλιβερὰ
ἐπὶ τῶν τοῦ Τσιμπουκλῖ χλωρῶν λειμώνων.
Εἰς τὰ σκότη, ὀδαλίσκαι κλαυθμηρὰ
ἐξ ὑγρῶν στενάζουσι κευθμώνων·
εἰς τὸ φῶς—ἐπ’ ἐρειπίων τὰ νερὰ
ψιθυρίζουν μόνον.
|
