Συνθήκη της Λωζάνης/Ελληνοτουρκική συμφωνία περί των αιχμαλώτων

VII. ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΕΡΙ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΤΩΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ ΠΟΛΕΜΟΥ

ΥΠΟΓΡΑΦΕΙΣΑ ΤΗ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1923

ΟΙ ΥΠΟΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΙ, ενεργούντες δυνάμει των πληρεξουσίων αυτών εγγράφων, ευρεθέντων εν πλήρει τάξει και κατά τους απαιτουμένους τύπους, συνεφώνησαν επί των ακολούθων διατάξεων, επί τω τέλει της εξασφαλίσεως της αμοιβαίας αποδόσεως των κατακρατουμένων ήδη εν Ελλάδι και Τουρκία πολιτικών και της ανταλλαγής των αιχμαλώτων πολέμου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α' ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ

Άρθρον 1.

Οι όμηροι και οι πολιτικοί αιχμάλωτοι Τούρκοι, οι ήδη κατακρατούμενοι εν Ελλάδι, θα παλινοστήσωσι τη μερίμνη της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ήτις κατ' αρχήν θέλει μεταφέρη εις μεν την Σμύρνην, τα εξ Ανατολίας καταγόμενα πρόσωπα, εις δε την Κωνσταντινούπολιν τα καταγόμενα εκ Θράκης.

Η απόδοσις, λογιζόμενη από της εν Ελλάδι επιβιβάσεως, θέλει αρχίσει κατ' αρχήν επτά ημέρας μετά την υπογραφήν της παρούσης Συμφωνίας. Δέον δε να έχη περατωθή:

α) εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης δύο εβδομάδας, ως προς τα πρόσωπα τα σημειούμενα εν τοις χορηγηθείσι υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως καταλόγοις·

β) εντός δε της βραχυτέρας προθεσμίας, ως προς τα αναζητητέα πρόσωπα, τα σημειούμενα εν τοις υπό της Τουρκικής Κυβερνήσεως χορηγηθείσι καταλόγοις.

Άρθρον 2.

Οι όμηροι και πολιτικοί αιχμάλωτοι 'Έλληνες, οι τυχόν κατακρατούμενοι υπό των Τούρκων, θέλουσι συγκεντρωθή εν Σμύρνη ή εν Κωνσταντινουπόλει, τη μερίμνη της Τουρκικής Κυβερνήσεως, κατά τρόπον ώστε η μεν παλινόστησις αυτών να δύναται να λαβή χωράν ευθύς μετά την των τούρκων πολιτικών ομήρων, των αναφερομένων εν τω εδαφίω α) του άρθρου 1, η δε παλινόστησις των αναζητητέων προσώπων, ως οίον τε τάχιον.

Άρθρον 3.

Οι κατάλογοι της παλινοστήσεως, οι παραδοθέντες αμοιβαίως υπό της Ελληνικής και τουρκικής Κυβερνήσεως, θέλουσι συμπληρωθή βραδύτερον.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β' ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΙ ΠΟΛΕΜΟΥ

Άρθρον 4.

Ευθύς ως καταστή δυνατόν μετά την ημέραν της αποδόσεως υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως εις την Τουρκικήν των τούρκων πολιτικών ομήρων, των αναφερομένων εν τω εδαφίω α) του άρθρου 1, και εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης δέκα πέντε ημέρας από της ημέρας ταύτης, η Ελλάς θέλει αποδώσει εις την Τουρκίαν και μεταφέρει εις Σμύρνην, εφάπαξ, το σύνολον των αιχμαλώτων πολέμου ους κατακρατεί.

Η Τουρκία θέλει αποδώσει είτα εις την Ελλάδα ίσον αριθμόν ελλήνων αιχμαλώτων πολέμου, αξιωματικόν προς αξιωματικόν, στρατιώτην προς στρατιώτην. Οι αιχμάλωτοι ούτοι θέλουσι συγκεντρωθή υπό της Τουρκικής Κυβερνήσεως εν δέοντι χρόνω και καταλλήλω τόπω, ούτως ώστε να καταστή δυνατή η παλινόστησις αυτών κατά την επιστροφήν των ελληνικών πλοίων, άτινα μετέφεραν τους τούρκους αιχμαλώτους πολέμου.

Οι λοιποί έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου θα παλινοστήσωσι τη μερίμνη της Τουρκίας, άμα τη υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης και εντός τριών εβδομάδων από της υπογραφής ταύτης.

Άρθρον 5.

Η Ελληνική και η Τουρκική Κυβέρνησις συμφωνούσιν όπως, επί σκοπώ κατευνασμού, επεκτείνωσιν αμοιβαίως το ευεργέτημα της αμνηστείας εις πάντας τους υπ' αυτών κατακρατουμένους αιχμαλώτους πολέμου και πολιτικούς, εις τε τους υποκειμένους ή καταδικασθέντας εις ποινάς δια κακουργήματα ή πλημμελήματα κοινού δικαίου, ως και εις τους υποκειμένους εις τιμωρίας ή τιμωρηθέντας δι' αντιπειθαρχικά παραπτώματα. Αι δύο Κυβερνήσεις συμφωνούσι να επαναφέρωσιν αυτούς εις τας πατρίδας των, αδιακρίτως και χωρίς να ληφθή υπ' όψιν η λήξις της ποινής ή της αρξαμένης διαδικασίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ' ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Άρθρον 6.

Διεθνής Επιτροπή, περιλαμβάνουσα τρεις αντιπροσώπους των Εταιρειών του Ερυθρού Σταυρού, υπηκόους των μη συμμετασχόντων του πολέμου του 1914-1918 Κρατών και ένα αντιπρόσωπον εκάστης των Κυβερνήσεων της Ελλάδος και της Τουρκίας, θα αναλάβη να διευθύνη τας εργασίας τας αφορώσας την απόδοσιν των ομήρων και πολιτικών αιχμαλώτων ως και την ανταλλαγήν των αιχμαλώτων πολέμου, υπό τους όρους τους προβλεπόμενους εν τοις άνω Κεφαλαίου Α' και Β'. Η Επιτροπή αύτη θα καθορίση τον τρόπον των εργασιών τούτων και θα επίβλεψη την εκτέλεσιν αυτών, θα αναλάβη ιδία όπως:

α) παραλάβη παρά των ελληνικών και τουρκικών Αρχών, εις τα σημεία της επιβιβάσεως, τους προς παλινόστησιν ομήρους και αιχμαλώτους, εξελέγξη τον αριθμόν και την ταυτότητα αυτών, και διενεργήση την παράδοσιν των ομήρων και αιχμαλώτων τούτων εις τας τουρκικάς και ελληνικάς Αρχάς, εις τα σημεία της αποβιβάσεως·

β) κανονίση, από κοινού μετά της Ελληνικής και Τουρκικής Κυβερνήσεως, την μεταφοράν από των λιμένων της επιβιβάσεως των προς παλινόστησιν τούρκων και ελλήνων ομήρων και αιχμαλώτων. Η Ελληνική Κυβέρνησις θα παράσχη επί τούτω τα αναγκαιούντα θαλάσσια μεταφορικά μέσα·

γ) προβή, εν συνεργασία μετά των Κυβερνήσεων και Αρχών της Ελλάδος και της Τουρκίας, εις πάσας τας αναγκαίας ερεύνας και ανακρίσεις προς εξακρίβωσιν της τύχης των πολιτικών ομήρων και αιχμαλώτων πολέμου των ζητουμένων υπό της μιας ή της ετέρας των Κυβερνήσεων τούτων και μη παραδοθέντων εισέτι.

Αι ενδιαφερόμεναι Κυβερνήσεις υποχρεούνται να παράσχωσιν εις την Επιτροπήν προς τον σκοπόν τούτον πάσαν την συνδρομήν αυτών ως και πάσαν ευκολίαν.

Άρθρον 7.

Τα έξοδα συντηρήσεως και λειτουργίας της Επιτροπής θα βαρύνωσιν εξ ίσου την Ελληνικήν και την Τουρκικήν Κυβέρνησιν.

Η παρούσα Συμφωνία άρξεται αμέσως ισχύουσα.

ΕΓΕΝΕΤΟ εις τριπλούν εν Λωζάννη, την τριακοστήν Ιανουαρίου του χιλιοστού εννεακοσιοστού εικοστού τρίτου έτους.

Ε.Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

M. ISMET

Δ. ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ

Dr. RIZA NOUR

HASSAN