Στροφαί εις την Ελευθερίαν
| ←Ὁ θάνατος τοῦ Ἰβραΐμη | Ἡ Βάρβιτος Συγγραφέας: Στροφαὶ εἰς τὴν Ἐλευθερίαν |
Εἰς ἓν ἄστρον→ |
| Η Βάρβιτος, Αθήνα 1860 |
Ὦ Ἐλευθερία ἥτις θρόνον σου τὰς Θερμοπύλας
Ἔχεις ἢ τῆς Σαλαμῖνος τὰς γλαυκώφρυδας ἀκτὰς,
Καὶ ἐκεῖθεν ὡς ὁ Φοῖβος κατὰ πρῶτον ἀνατείλας,
Μὲ ἀκτῖνας εἰς γενναῖα στήθη λάμπεις ἐφικτὰς,
Κ’ εἰς ἐμὲ χρυσοῦν ἓν βέλος πέμψον, ὦ θεά, φωτός σου,
Κ’ εἰς ἀνάξιον δὲν θέλει πέσει στῆθος, βεβαιώσου.
Ἐπλημμύρει ἡ Ἀσία μὲ τὰ βάρβαρά της σμήνη
Τὴν Ἑλλάδα τῆς ὁποίας τὸ ἐλεύθερον μισεῖ·
Ἡ ἐλπὶς τοῦ κόσμου εἶχεν εἰς ὀλίγων χεῖρας μείνει,
Ὅμως μετὰ τῶν ὀλίγων τούτων συνεμάζεις Σὺ,
Καὶ τὸ κομητολαμπές σου, κομητόμηκές σου ξίφος
Ἐξωλόθρευσε μυρίων μυριάδων ἐχθρῶν στίφος.
Ἀθανάτου θεᾶς ἔχεις καὶ ἀνάστημα καὶ εἶδος.
Τὸ ἀῤῥενωπόν σου κάλλος πόῤῥω κεῖται τῆς τρυφῆς.
Τὸ μεσόφρυόν σου εἶναι θρόνος φόβου καὶ ἐλπίδος,
Οὐρανὸς γαληνιαῖος ἐναλλὰξ καὶ συννεφής.
Κτείνεις ἐνταυτῷ καὶ σώζεις, ἐπειδὴ ὑπάρχεις μία
Κ’ ἡ αὐτὴ τυράννων μάστιξ καὶ λαῶν παραμυθία.
Τοὺς τυράννους δ’ ὡς πατάξῃς καὶ τὰ στίφη των σκορπίσῃς,
Ἀναπαύεσαι εἰς ἄνθη παίζουσα μετὰ βρεφῶν.
Ἀλλ’ ἐνῷ ἀθῶα παίζῃς, ἐὰν κίνδυνον νοήσῃς,
Ὡς κορυφουμένη αὖρα ἥτις καταντᾷ τυφὼν,
Ὀλολύζουσα προβαίνεις, κ’ οἱ ἐπιβουλεύοντές σε
Ἀπελπίζονται ταχεῖαν, δεινὴν τόσον βλέποντές σε.
Σὺ ἀκμάζουσαν παρέχεις, εὐανδροῦσαν τὴν Πατρίδα.
Ἡμιθέους ἔχεις τέκνα καὶ τροφίμους εὐγενεῖς.
Μόνη τοὺς ὁπλίζεις, μόνη παραδίδεις τὴν ἀσπίδα,
Κ’ ὡς ἡ Σπαρτιᾶτις μήτηρ τὰν ἢ ἐπὶ τὰν φωνεῖς.
Καὶ ἀντὶ τὸ μητρικόν σου στέργηθρον νὰ μαλακύνῃ
Τὰς ψυχὰς, ἀπ’ ἐναντίας τὰς ἀνδρίζει καὶ θαρσύνει.
Σὺ τὸ φρόνημα ἐξαίρεις, εὐγενίζεις τὰς καρδίας,
Τὴν διάνοιαν εὐρύνεις, καὶ ποιεῖς τὰ εὐτυχῆ
Εὐνοούμενά σου ἔθνη μουσοτρόφους Πιερίας,
Ἥλιος τῆς ἐπιστήμης, τῆς ποιήσεως ψυχή.
Εἴτις τέρψις ἐν τῷ βίῳ, μετὰ σοῦ, θεά! καὶ κάλλη
Λάμπουν ἀρετῶν παντοῖα, καὶ χαρίτων ἔαρ θάλλει.
Μὲ τὰ κύματά της ὅλα συνεκάλυψεν ἡ λήθη
Τὰς ἑκατομπύλους Θήβας, τὴν ἀρχαίαν Νινευΐ.
Χοῦς ἀνώνυμος ἐμπρός μας κεῖνται, σεσηπότες λίθοι,
Ὅθεν πᾶσα ἥτις πνεύσῃ, πᾶσα ἥτις διαβῇ
Αὖρα συγκυκᾷ μὲ κούφην πτέρυγα, πρὸς χλεύην μόνην,
Τοῦ τυράννου καὶ τοῦ δούλου τὴν συμπεφυρμένην κόνιν.
Πλὴν τὸ σκότος τῶν αἰώνων, ὅπου πρὸ πολλοῦ κοιμῶνται,
Διακόπτουσι πολλάκις θλιβεραὶ ἀναλαμπαὶ,
Καὶ εἰς τὴν ἐκπεπληγμένην φαντασίαν παριστῶνται
Δεῖπνα Βαλτασσάρων, κῶμοι, μυριόδουλοι πομπαὶ,
Ἱκετῶν οἰκτραὶ δεήσεις, καὶ τυραννικῶν στομάτων
Καγχασμοὶ, καὶ μετὰ ταῦτα οἰμωγαὶ κωφαὶ θυμάτων.
Καὶ ὁ θεατὴς μὲ φρίκης στέφανον τὸ μέτωπόν του
Ἐζωσμένον φέρει, βλέπων μὲ τὸ ὄμμα τοῦ νοὸς
Καὶ τῆς φαντασίας ἴσας μὲ τὰ κύματα τοῦ πόντου
Γενεὰς παροιχομένας ἀνωνύμως, ἀκλεῶς,
Ἐπειδὴ ὁ τεθλιμμένος βίος των ὑπῆρξε μία
Συνεχὴς, μακρὰ πρὸς τέρψιν ἑνὸς μόνου ἀγωνία.
Ἀλλ’ ἀκούσματα τοιαῦτα δὲν παρέχει οὐδὲ θέας
Ὁ φαιδρὸς τῶν ἐρειπίων δαίμων, ὅστις ἐνοικεῖ
Εἰς τοὺς πνέοντας γαλήνην τόπους, ἔνθα τῆς ἀρχαίας
Κεῖτ’ Ἑλλάδος ἐλαχίστη πόλις δημοκρατική.
Ἐλαφρὸς, γλυκὺς ὁ ὕπνος εἶν’ ἐδῶ τῶν ἐλευθέρων·
Διαρκεῖς τὸν ἀναψύχουν αὖραι εὐκραῶν ἀέρων.
Μ’ ἀφελὲς ἐδῶ τὰς ὄψεις θέαμα εὐθὺς προσβάλλει
Ἡ παλαίστρα τῶν ἐφήβων, ἡ τοῦ δήμου ἀγορὰ,
Τοῦ λευκοῦ Ἀμφιθεάτρου ἡ κυκλοτερὴς ἀγκάλη,
Κ’ ἁρμονία ἐκ μαρμάρου συμπαγὴς, τὰ ἱερὰ
Τῶν θεῶν ὅσοι ἐντός των ἐτιμῶντο, πρὶν λατρεία
Μόνη των ἡ Τέχνη μείνῃ καὶ ἡ Μεγαλοφυΐα.
Καὶ ἡ πότνια ὁπόταν ἀργυρολαμπὴς Σελήνη
Ἐπὶ τῶν λευκῶν μαρμαίνῃ ἐρειπίων εὐμενὴς,
Καὶ ὁ Ἕσπερος σιμά της ἀκτινοβολῇ, γαλήνη,
Δρόσος τόση ἐφ’ ἁπάσης βασιλεύει τῆς σκηνῆς,
Ὥστ’ ἐγγὺς θεοῦ καὶ πνεῦμα ἀποκόσμιόν τι μένει
Ἡ ψυχὴ ἀπὸ ἐκστάσεις ἐκτενεῖς μεθυσκομένη.
Τόση καὶ μετὰ αἰῶνας τῆς ἐλευθερίας εἶναι
Ἡ ἀδάμαστος μαγεία! Δόξης ζώπυρον μακρὸν
Εἰς τὰ στήθη τῶν ὁρῶντων κεῖνται αἱ ἁπλαῖ ἐκεῖναι
Δημοκρατικαὶ ἐπαύλεις, καὶ οἱ τάφοι τῶν νεκρῶν
Ὑπὲρ πᾶσαν φωνὴν ζῶσαν εὐγλωττότερον λαλοῦσι
Πρὸς τὸν νοῦν ὅστις νὰ ἴδῃ δύναται καὶ νὰ ἀκούσῃ.
Τὸ ἀποδημῆσαν Πνεῦμα ἐξ Ἑλλάδος εἰς σὲ τώρα
ᾬκησε, καὶ ὑπὸ λάμψιν οὐρανῶν διηνεκῆ,
Μὲ γλαυκῶν πτερύγων ἴριν σὲ περισκιάζει, χώρα
Τῶν μακάρων καὶ ὀλβίων, Ἀτλαντὶς Ἀμερική!
Καὶ ἐν σοὶ ἡ παλαιά της ἀρετὴ, ἥτις ὑμνεῖται,
Ἀμυδρῶς κ’ ὡς ἐν ἐσόπτρῳ ἄγαλμα σκιαγραφεῖται.
Ὡς τὸ ἀρτοφόρον δένδρον τὸ ἐντός σου ὡριμάζον,
Ἡ ἐλευθερία ἄρτον ζωῆς φέρ’ ὑγιεινὸν
Εἰς τὰ τέκνα σου, καὶ ὅλας τὰς ἀκτάς σου προσπελάζον
Κῦμα δύω βαθυῤῥόων, ἀχανῶν ὠκεανῶν,
Σὲ χωρίζει ἐξ Εὐρώπης ἔνθεν τῆς παρηκμακυίας,
Κ’ ἔνθεν ἐν τῆς δουλοτρόφου καὶ παλίμπαιδος Ἀσίας.
Ὑπὸ τὸν ζυγὸν ἡ μία πάντοτε κεκυρτωμένη·
Πάντοτε τὸ μέτωπόν της βρέχει δουλικὸς ἱδρώς.
Ὕβρεις, αἰκισμοὺς, τὰ πάντα δέχεται καὶ ὑπομένει
Μὲ ἀπάθειαν Βραχμᾶνος Γυμνοσοφιστοῦ ἀνδρός.
Καὶ ἀνίκανος τὸν βίον ν’ ἀπολαύσῃ τὸν παρόντα,
Ὀνειρεύεται μελλόντων κόσμων ἀγαθὰ ἀπόντα.
Καὶ εἰς σὲ, Εὐρώπη, ἄστρον τῶν ἐθνῶν, κ’ εἰς σὲ ἀκόμα
Τὴν λαμπρὰν, τὴν ἐλευθέραν, τὴν λογίαν, τὴν σοφὴν,
Διακρίνει τοῦ ἐμπείρου λάμψιν κίβδηλον τὸ ὄμμα.
Ὄχι! εἰς τῆς Τυραννίας τὴν Γοργόνειον μορφὴν
Πώποτε δὲν προσηρμόσθη πρὸς ἀπάτην τῶν νηπίων
Τῆς ἐλευθερίας τόσον προσφυῶς τὸ προσωπεῖον!
Ὅστις, ὦ Ἑλλὰς, σὲ εἶδεν εἰς τῆς δόξης σου τὸν θρόνον,
Ὅτε ὁ ἀστὴρ τῆς Σπάρτης ἔλαμπε καὶ Ἀθηνῶν,
Δὲν ἐμπόρει νὰ πιστεύσῃ ὅτ’ εἰς τὴν ῥοὴν τῶν χρόνων,
Δούλη ἔμελλες νὰ μείνῃς ταπεινὴ τῶν ταπεινῶν.
Κ’ ὅστις τὴν κατάπτωσίν σου εἶδ’ ἐγγύθεν τὴν μεγάλην,
Δὲν ἐμπόρει νὰ πιστεύσῃ τὴν ἀνεγερσίν σου πάλιν.
Τόσον θεσπεσίως ἦτο λαμπροτάτη ἡ ἡμέρα,
Καὶ τὸ σκότος τόσον μέγα καὶ βαθὺ τὸ ἐπελθόν.
Πλὴν ἀλλὰ ἠγέρθης πάλιν ἐν τῷ κόσμῳ ἐλευθέρα,
Καὶ ὁμοί’ ἀνθρώπου ὅστις τὰ ἐντάφι’ ἀπωθῶν
Σάβανα, εἰς τῶν γνωστῶν του φαίνεται τὴν συνοδίαν
Θάνατον ὑπολαβόντων τὴν μακρὰν λειποθυμίαν.
Ἀλλ’ ἐὰν, Ἑλλὰς, δὲν μέλλῃς ἡ περιφανὴς νὰ γίνῃς
Πρωταθλήτρια ἐκείνη εἰς πᾶν ἔργον εὐγενὲς,
Ἂν σκιὰ Ἑλλάδος μόνον καὶ σμικρὰ ἐν σμικροῖς μείνῃς,
Ἕρμαιον τοῦ ξένου τούτου ἢ ἐκείνου ἀσθενὲς,
Εἴθε μ’ ἤθελες ποτέ σου ἐκ τοῦ τάφου ἀνακύψει,
Εἴθε ἤθελεν ὴ λήθη αἰωνίως σὲ καλύψει!
Ἀλλὰ ὄχι! εἰς τὰ στήθη τῶν υἱῶν σου ψυχὴ πάλλει
Μεγαλόσπλαχνος, γενναία τοῦ ἡρωϊσμοῦ τροφὸς,
Ὅπου τῆς μαγευτικῆς σου φύσεως τὰ θεῖα κάλλη
Ζῶσι καὶ ἀντανακλῶνται ὡς ἐν ὀφθαλμῷ τὸ φῶς,
Ὅπου τῆς έλευθερίας ἡ φωνὴ κωφὴ δὲν μένει,
Ἀλλ’ ἐκ βάθρων τὴν καρδίαν σείει καὶ κατακραδαίνει.
Δούλη ἦτον ἡ πατρίς μου ἀλλ’ ἡ θέα της νὰ φέρῃ
Ἤρκει πάλιν εἰς τὰ στήθη καρποὺς δόξης θαυμαστοὺς,
Καὶ πολλοὶ ἐλευθερίαν ἦλθον ἀπὸ ξένα μέρη
Καὶ ἐθήλασαν πολλάκις εἰς τῆς δούλης τοὺς μαστούς.
Ἀλλοι δὲ τὰς συμφοράς της μέλψαντες ἀξίως μόνον,
Ἔσωσαν τὸ ὄνομά των ἐκ τῆς λήθης τῶν αἰώνων.[2]
Τίς τὰς διεσκορπισμένα θέλει περιλάβ’ εἰς μίαν
Πατρικῆς στοργῆς ἀγκάλην τέκνα μου τὰ εἰς πολλὰς
Χώρας καὶ λαῶν οἰκήσεις; τίς τοιαύτην τὴν καρδίαν
Φέρ’ ὑπὸ τὰ στήθη; οὕτω λέγει ἡ Πατρὶς Ἑλλὰς,
Καὶ τὰ δάκρυα της, πόθου τὰ ὁποῖα πηγὴ τρέφει,
Καταπίπτουσιν ὡς δρόσου σταλαγμοὶ ἀπὸ τὰ νέφη·
Ὡς ἐαρινῆς ἡμέρας ὄμβρος, ὅτε εἰς ἀνθῶνας
Πορτοκαλεῶν ἐμπίπτον ὕδωρ νεκταροσταγὲς
Ἐξυπνᾷ τὰς εὐωδίας πέριξ, καὶ τὰς ἀηδόνας
Πανημέριον εἰς ὕμνους ἐρεθίζει λυκαυγές.
Καὶ αἰσθήματα ὁμοίως μελαγχολικῶς θυμήρη
Ἡ Ἑλλὰς μὲ τὰ ἁγνά της δάκρυα μᾶς διεγείρει.