Περί φυτών (ή Γεωργικά)
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Επεξεργασία(sc. neutrius: cf. A. P. p. 264. 270. adde Theophr. fr. 167 — 170. Wimmer, coll. Plin. 19, 11 — 14).
- Alex. Aphr. de sensu (ad Ar. 442b 25) Ven. 1527 f. 109a (Thurot p. 183)
τὰ γὰρ ἄλλα πάθη τῶν χυμῶν ... οἰκεῖά
φησιν εἶναι τῇ περὶ φυτῶν φυσιολογίᾳ. καὶ ἔστι περὶ φυτῶν
Θεοφράστῳ πραγματεία γεγραμμένη· <Ἀριστοτέλους γὰρ οὐ
φέρεται>.
- A. P. p. 261
atque ... botanica diu exculta edere in animo
habuisse ipsius verbis constat ad libros de plantis postmodum
edendos saepius lectorem ablegantis. attamen inter ipsas etiam
litteras zoologicas morte immatura abreptus est. quos ipse non
scripsit libros de plantis, de lapidibus et metallis, scripsit Theophrastus
Aristotelicae doctrinae famaeque heres, unius quasi
corporis librorum Aristotelicorum scientiam universam posteris
tradentium partes.
- cf. A. P. p. 3
discipulorum autem et philosophiae quasi
heredum studiis legavit libros ab ipso etsi multis locis annuntiatos
nunquam tamen perscriptos περὶ τροφῆς καὶ αὐξήσεως,
περὶ νόσων et quibus Theophrasti nomen maxime inclaruit περὶ
φυτῶν.
- Athen. XIV p. 652a
καὶ <Ἀριστοτέλης> ἐν τῷ περὶ
φυτῶν οὕτως “<φοινίκων> ἀνόρχων, οὕς τινες εὐνούχους
καλοῦσιν, οἱ δὲ ἀπυρήνους”.
- Pollux 10, 170
καὶ ἐν <Ἀριστοτέλους> δὲ ἢ <Θεο-
φράστου> φυτικοῖς γέγραπται “καλάμου, ὀρόφου, θρυαλλίδος,
στροβίλου, πίτυος”.
- Antigonus mirab. 169
περὶ δὲ φυτῶν (φησιν ὁ Καλ-
λίμαχος) τῆς <ἀκάνθης> εἶδος <Ἀριστοτέλην> φάσκειν περὶ
τὴν Ἐρύθειαν εὑρίσκεσθαι διαποίκιλον τὴν χρόαν, ἐξ οὗ
πλῆκτρα γίνεσθαι.
- Apollon. mir. 16
Θεόφραστος δ' ἐν τῇ περὶ φυτῶν
πραγματείᾳ τὴν <θαψίαν> ῥίζαν, ᾗ οἱ ἰατροὶ χρῶνται, ἐάν
τις σὺν κρέασιν ἑψήσῃ, τὰ πολλὰ ἓν γίγνεσθαι ὥστε ἐκ τοῦ
ἀγγείου μηκέτι δύσασθαι ἐξαιρεθῆναι.
- Phot. lex. s. ἕσμα
<Ἀριστοτέλης>, ὅπερ Θεόφραστος
μίσχον· ἔστι δὲ ὁ αὐχὴν τοῦ καρποῦ τῶν ἀκροδρύων.
- Eustath. in Il. ν, 289 (ἐν αὐχένι) p. 932
σημείωσαι δὲ
ὅτι αὐχὴν οὐ μόνον ἐπὶ ζῴων λέγεται ἀλλὰ καὶ ἐπὶ καρπῶν,
ὡς δηλοῖ ὁ οὕτω γράψας “<ἕσμα> φησὶν <Ἀριστοτέλης>,
Θεόφραστος δὲ μίσχον. ἔστι δὲ ὁ αὐχὴν τοῦ καρποῦ τῶν
ἀκροδρύων”.
- Apollon mir. 47
τὰ <ὕδνα> βροντῶν συνεχῶν γιγνο-
μένων σκληρότερα γίγνεται, καθάπερ Θεόφραστος ἐν τοῖς
περὶ φυτῶν εἴρηκεν.
- Athen. epit. II, 62a
<ὕδνα>. γίνεται καὶ ταῦτα αὐτόματα
ἀπὸ γῆς, μάλιστα περὶ τοὺς ἀμμώδεις τόπους. λέγει δὲ περὶ
αὐτῶν <Θεόφραστος> “τὸ ὕδνον, ὃ καλοῦσί τινες γεράνειον,
καὶ εἴ τι ἄλλο ὑπόγειον” καὶ πάλιν “ἡ τῶν ἐγγεοτόκων
τούτων γένεσις ἅμα καὶ φύσις, οἷον τοῦ τε ὕδνου καὶ τοῦ
φυομένου περὶ Κυρήνην ὃ καλοῦσι μίσυ, δοκεῖ δ' ἡδὺ σφόδρα
τοῦτ' εἶναι καὶ τὴν ὀσμὴν ἔχειν κρεώδη, καὶ τὸ ἐν Θρᾴκῃ
δὲ λεγόμενον ἴτον.
περὶ δὲ τούτων ἴδιόν τι λέγεται. φασὶ γάρ, ὅταν ὕδατα
μετοπωρινὰ καὶ βρονταὶ γίνωνται, σκληρὰ τότε γίνεσθαι, καὶ
μᾶλλον ὅταν αἱ βρονταί, ὡς ταύτης αἰτιωτέρας οὔσης <τῆς
αἰτίας>. οὐ διετίζειν δέ, ἀλλ' ἐπέτειον εἶναι, τὴν δὲ χρείαν
καὶ τὴν ἀκμὴν ἔχειν τοῦ ἦρος. οὐ μὴν ἀλλ' ἔνιοί γε ὡς
σπερματικῆς οὔσης τῆς ἀρχῆς ὑπολαμβάνουσιν. ἐν γοῦν τῷ
αἰγιαλῷ τῶν Μυτιληναίων οὔ φασι πρότερον εἶναι πρὶν ἢ
γενομένης ἐπομβρίας τὸ σπέρμα κατενεχθῇ ἀπὸ Τιαρῶν,
τοῦτο δ' ἐστὶ χωρίον ἐν ᾧ πολλὰ γίνεται. γίνεται δὲ ἔν τε
τοῖς αἰγιαλοῖς μάλιστα καὶ ὅπου χώρα ὕπαμμος· καὶ γὰρ αἱ
Τιάραι τοιαῦται. φύεται δὲ καὶ περὶ Λάμψακον ἐν τῇ
Ἀβαρνίδι καὶ ἐν Ἀλωπεκοννήσῳ κἀν τῇ Ἠλείων.”
- Plin. n. h. 19, 33
<tubera> vocantur undique terra circumdata
nullis fibris nixa ... (36) simile est quod in Cyrenaica
provincia vocant misy, praecipuum suavitate odoris
ac saporis, sed carnosius, et quod in Threcia iton et quod
in Graecia geranion. (37) de tuberibus haec traduntur
peculiariter. cum fuerint imbres autumnales ac tonitrua
crebra, tunc nasci, et maxime e tonitribus, nec ultra annum
durare, tenerrima autem verno esse. quibusdam locis accepta
riguis feruntur, sicut Mytilenis negant nasci sine exundatione
fluminum invecto semine ab Tiaris. est autem is locus in
quo plurima nascuntur. Asiae nobilissima circa Lampsacum
et Alopeconnesum, Graeciae vero circa Elim.
- Athen. epit. II, 61f
<Θεόφραστος> δὲ ἐν τῷ περὶ φυτῶν
[ἱστορίας] γράφει “ὑπόγεια δὲ τὰ τοιαῦτά ἐστι καὶ ἐπίγεια
καθάπερ οὓς καλοῦσί τινες <πέζιας> ἅμα τοῖς μύκησι γινο-
μένους· ἄρριζοι γὰρ καὶ αὐτοὶ τυγχάνουσιν. ὁ δὲ <μύκης>
ἔχει προσφύσεως ἀρχὴν τὸν καυλὸν εἰς μῆκος, καὶ ἀποτεί-
νουσιν ἀπ' αὐτοῦ ῥίζαι”.
- Plin. n. h. 19, 38 (post quae supra ad fr. 272)
sunt et in fungorum genere Graecis dicti pezicae, qui sine
radice aut pediculo nascuntur.
- Athen. XIV p. 653d
οἷον τὰ ἐπεμβεβλημένα. ὁ γὰρ
<Ἀριστοτέλης> καὶ ἐπεμβολάδας <ἀπίους> ὀνομάζει τὰς ἐγκε-
κεντρισμένας.
- Harpocr. lex. (p. 71, 8) s. ἐμβεβλημένα
ἀντὶ τοῦ ἐγκε-
κεντρισμένα. Δημοσθένης ἐν τῷ πρὸς Νικόστρατον. καὶ
<Ἀριστοτέλης> δ' ἐμβολάδας ἀπίους λέγει τὰς τοιαύτας.
- Aelian. de anim. 9, 37
φυτοῦ ἑτέρου κλάδος ἐπιφύεται
πρέμνῳ, προσήκων οἱ μηδὲ ἓν πολλάκις. τὸ δὲ αἴτιον <Θεό-
φραστος> λέγει φυσικώτατα ἀνιχνεύσας ὅτι τὰ ὀρνύφια τὴν
ἄνθην τῶν δένδρων σιτούμενα, εἶτα ἐπὶ τοῖς φυτοῖς καθή-
μενα τὰ περιττὰ ἀποκρίνει. οὐκοῦν τὸ σπέρμα ταῖς κοιλάσι
καὶ ταῖς ὀπαῖς αὐτῶν καὶ τοῖς σηραγγώδεσιν ἐμπῖπτον καὶ
ἐπαρδόμενον τοῖς ὄμβροις τοῖς ἐξ οὐρανοῦ, εἶτα ἀναφύει
ἐκεῖνα ἐξ ὧν ἐβλάστησεν. οὕτω τοι καὶ ἐν ἐλαίᾳ συκῆν
κατανοήσεις καὶ ἐν ἄλλῳ ἄλλο.
- Plin. n. h. 17, 99
semine quoque inserere natura docuit
raptim avium fame devorato solidoque et alvi tepore madido
cum fecundo fimi medicamine abiecto in mollibus arborum
lecticis et ventis saepe translato in aliquas corticum rimas,
unde vidimus cerasum in salice, platanum in lauro, laurum
in ceraso et bacas simul discolores. tradunt et monedulam
condentem semina in thesauros cavernarum eiusdem rei praebere
causas. hinc nata inoculatio ...
- Pseudo — Iulianus epist. 24 Hertlein (A. P. p. 233)
<Θεόφραστος> δὲ ὁ καλὸς <ἐν γεωργίας παραγγέλμασι>
τὰς τῶν ἑτεροφύτων δένδρων γενέσεις ἐκτιθεὶς καὶ ὅσα ἀλλη-
λούχοις ἐγκεντρίσεσιν εἴκει πάντων οἶμαι τῶν φυτῶν μᾶλλον
ἐπαινεῖ τῆς συκῆς τὸ δένδρον ὡς ἂν ποικίλης καὶ διαφόρου
γενέσεως δεκτικὸν καὶ μόνον τῶν ἄλλων εὔκολον παντοίου
γένους ἐνεγκεῖν βλάστην, εἴ τις αὐτοῦ τὸν κλάδον ἐκτεμὼν
ἕκαστον, εἶτα ἐκρήξας ἄλλην ἐς ἄλλο τῶν πρέμνων ἐμφυᾶ
γονὴν ἐναρμόσειεν, ὡς ἀρκεῖν ἤδη πολλάκις αὐτοῦ καὶ ἀνθ'
Category 6, treatise title 38, fragment 276, line 10
ὁλοκλήρου κήπου τὴν ὄψιν.
- Geopon. III, 3, 4 (cf. X, 59, 2. de malo punico Ar. probl. ined. 3, 4 Buss.)
τούτῳ τῷ μηνὶ (τῷ Μαρτίῳ) ταῖς
ῥίζαις τῶν ἀμυγδαλῶν κόπρον χοιρείαν ἐπιθήσομεν· τάς τε
γὰρ πικρὰς γλυκείας ποιεῖ καὶ μείζους καὶ τρυφεράς, ὡς
<Ἀριστοτέλης> φησί. Θεόφραστος δὲ οὖρον ταῖς ῥίζαις ἐπι-
χέειν φησί (c. pl. 3, 9, 3. 17, 5 — 6).
- Gargilius Martialis (Auct. class. Maii I p. 408 cf. A. P. p. 272)
fiunt dulcia ex amaris si ... nec minus
utile est si offundatur stercus suillum humano lotio resolutum
et radicibus superfusum. <Aristoteles> in georgicis amaritudinem
amygdali flagranti soli adsignat, cum crebrius exustae
dulcior sucus hauriatur.