Ο Κόδρος/ι
| ←Μέρος IX | Ὁ Κόδρος Συγγραφέας: Μέρος X |
επίμετρο→ |
Τὸν ἐβενώδη παστὸν ἀφίνει
νύμφη κροκόπεπλος ἡ Αὐγή,
τὴν πορφυρόχρυσον κόμην χύνει,
πυρρὸν τὸ βῆμά της ὁδηγεῖ·
ῥοδοδακτύλους ἐκτείνει χεῖρας
καὶ τὰς ἑῴας ἀνοίγει θύρας.
Ὑπεμειδίασεν ὅλ’ ἡ πλάσις.
Κ’ ἁρματηλάτης περικλυτὸς
εἰς ἐρεβώδεις ὠθεῖ ἐκτάσεις
τὸ μαῦρον κάλυμμα τῆς νυκτός.
Οἱ τῆς ἀγρίας Πελοποννήσου
βλαστοί, μὲ βλέμμα πλεονεκτῶν,
ὡς εἰς τὰ μύχια τῆς ἀβύσσου
τὸ γένος στρέφεται τῶν νηκτῶν,
οὕτως ὁ ἕτερος πρὸς τὸν ἄλλον
στρέφετ’ ἀπόρρητον ὑποβάλλων.
Τῶν Δωριέων δ’ ἀρχὸς ὁ Δάμας
ἐν μέσῳ φαίνεται τοῦ στρατοῦ
ἐξέχων πάντων, ὡς ὁ ἀδάμας
ἐν μέσῳ λάμπει κονιορτοῦ.
Ὡς δ’ ἐν ἀγρίᾳ ζοφώδει ζάλῃ
λαμπροὶ βροντῶσιν οἱ κεραυνοί,
οὕτως ἐκεῖνος φωνῇ μεγάλῃ
τοὺς στρατιώτας παρακινεῖ.
«Τὸ τῆς Πυθίας μὴ λησμονεῖτε
καὶ ὡς οἱ λέοντες πολεμεῖτε.
Πολλοὺς θὰ φέρωμεν κεκρυμμένους
ἐκ τοῦ φρουρίου τῶν θησαυρούς,
πολλὰς θὰ λάβωμεν τὰς παρθένους,
τοὺς ἐλαιῶνας καὶ τοὺς ἀγρούς.
»Νʾ ἀναχαιτίσῃ πλῆθος ὀρέων
τὰ βήματά μας ἀδυνατεῖ·
καὶ ὁ στρατός μας, χείμαρρος ῥέων,
καὶ τῶν στοιχείων ἐπικρατεῖ.
Λοιπὸν τοιαῦτα σαθρὰ τειχία
δὲν θʾ ἀναβῶμεν ἐν ἡσυχίᾳ;
Ἐδὼ ἂν ἔχῃ καθεὶς ἂς δείξῃ
ὑπὸ τὰ στήθη ψυχὴν ἀνδρός.
Κτυπῶμεν, ἕως νὰ κατάπνιξῃ
ἐκείνους αἷμα, ἡμᾶς ἱδρώς!»
Πρὶν ἢ σιγήσῃ, τρεῖς ἐστεμμένοι
προβαίνουν κήρυκες ἐν λευκοῖς,
δαφνηφοροῦντες, ἀπεσταλμένοι
παρὰ τοῦ δήμου τῆς Ἀττικῆς.
Σεμνοὶ τῷ Δάμαντι προσεγγίζουν
καὶ νὰ τῷ λέγουν τοιαῦτʾ ἀρχίζουν.
—Ξένε, στρατάρχα τῶν Δωριέων,
τὴν ἱεράν μας σέβων μορφήν,
τὸν βασιλέα τῶν Ἀθηναίων
ἀπόδος ὅσιος εἰς ταφήν.
—Καὶ πῶς ὁ Κόδρος νεκρὸς εὑρέθη,
ἄθλιοι κήρυκες, παρ’ ἡμῖν;
—Ἐν τῷ στρατῷ σου ψὲς ἀνῃρέθη,
καὶ μὲ ἀνδρίαν καὶ μὲ τιμήν.
Ὅλος ῥιγήσας ὡχρὸς ὁ Δάμας
ἔκρουσεν ἄπελπις τὰς παλάμας.
Ὡς ἡ Νηόβη ἀπελιθοῦτο,
συμπηγνυμένη κατὰ μικρόν,
ἀπεψυχραίνετ’ ἐκεῖνος οὕτω,
μὴ διαφέρων ἀπὸ νεκρόν.
Ὁ εἷς μανθάνει παρὰ τοῦ ἄλλου
τῆς κηρυκείας τὴν ἀφορμήν.
Καὶ ὅπως κῦμα ποντίου σάλου
τὴν ταραχήν του καὶ τὴν ὁρμὴν
εἰς ἄλλο κῦμα τὴν μεταδίδει,
οὕτω σημαίνει ἀσπὶς ἀσπίδι,
ὅτι ἁλύσεις θεόθεν φέρει
τριὰς κηρύκων εἰς τὸν στρατόν.
Κ’ ὅλον τὸ πλῆθος σημεῖον αἴρει
ἀναχωρήσεως ποθητόν.
Φωνὰς ἀφίνουν συγκεχυμένας·
οὐδεὶς ἀκούει τὸν στρατηγόν·
ζητοῦν μὲ χεῖρας ἐκτεταμένας
πρὸς τὴν πατρίδα των ὁδηγόν·
βιαίως ἅπαντες ἀναζεύγουν
καὶ μετ’ αἰσχύνης ὀπίσω φεύγουν.
Οὕτω, τρεῖς παῖδες μακρὰν ἀγέλην
ὅταν φοβήσωσι κολοιῶν,
εἰς μαύρην αἴροντ’ αὐτοὶ νεφέλην,
πλῆθος ἀφίνοντες λαλιῶν.
Καθεὶς φαντάζετ’ ἐν τῷ αἰθέρι
βροντὰς καὶ θόρυβον φοβερόν,
ἐὰν δ’ ἀτόλμως τὸ βλέμμα φέρῃ
πρὸς τὰ ἐπάνω παρατηρῶν,
ἐκπληκτικώτατον θαῦμα βλέπει
καὶ φεύγων φεύγοντας ἀνατρέπει.
Μ’ ὀφιοπλόκαμον τὴν αἰγίδα
ἐχθρὰ θεότης ἀκολουθεῖ
καί, προδεικνῦσα δεινὴν ἀσπίδα
κ’ ἀστράπτον δόρυ, τοὺς ἀπωθεῖ.
Ἐνῷ δ’ ἐκεῖνοι συγκεχυμένοι
κ’ ἀλληλωθούμεν’ ὑποχωροῦν,
λευχειμονοῦσαι πολλαὶ παρθένοι
ἀπὸ τοῦ Ἄστεως ἐκχωροῦν,
ἐν κελαδήμασι καλλιχόροις
προεξαρχούσης τῆς Θελξιχόρης·
κατόπιν πλῆθος τῶν ἱερέων,
πᾶς χρησμολόγος, πᾶς ἀοιδός,
ἡ πόλις πᾶσα τῶν Ἀθηναίων,
ἀπὸ γερόντων ἕως παιδός.
Μόλις τὸν Κόδρον περιστοιχίζουν
μετ’ εὐλάβειας καὶ συστολῆς,
ἐσθῆτας, πέπλους, πρόσωπα σχίζουν,
τὴν κόμην κείρουν τῆς κεφαλῆς,
τὰς κορυφάς των κατασκονίζουν
καὶ ὀξυφώνως συνολολύζουν·
κ’ ἐνῷ τὸν κείμενον ἐπαινοῦσι
σοφὸν τὸ πλῆθος τῶν ἀοιδῶν,
τὸν συνεπαίρουν, τὸν στεφανοῦσι
καὶ τὴν πρὸς Ἄστυ τέμνουν ὁδόν.
Κ’ εἶπεν ἡ πόλις διὰ κηρύκων.
—Τίς ὡς ὁ Κόδρος ἄναξ ἡμῶν;
—Οὐδείς· ἀλλ’ ὅταν πικρὸν καθῆκον
συνεκπληρώσωμεν ὀδυρμῶν,
ἄρχων ὁ Μένων ἂς διαζήσῃ
καὶ τὰς Ἀθήνας ἂς κυβέρνησῃ.
Ἄγαμος εἶναι. Τὴν Θελξιχόρην
ὑπὸ τῆς πόλεως νυμφευθείς,
θεοῦ προστάτου λαμβάνει κόρην
καὶ λάμπ’ ἐν ἄστροις ἀνυψωθείς.