Ο Κόδρος/θ
| ←Μέρος VIII | Ὁ Κόδρος Συγγραφέας: Μέρος IX |
Μέρος X→ |
Ἐπλάν’ ἀνήσυχος ὁ Κοδρίδης
ἀπὸ τῆς πύλης τοὺς ὀφθαλμούς,
ὅπως ἱέραξ ἀπὸ τῆς Ἴδης
σκοπεῖ ἀκίνητος εἰς δρυμούς,
ὁ μὲν πρὸς λάφυρον ἐνεδρεύων,
ὁ δὲ τὸν Κόδρον κατασκοπεύων.
Εἶχεν ἐκεῖνος ἀποφασίσει,
ἅμα τελέσας τὰ ἱερά,
ἐλθὼν ἐκεῖσε, νὰ καταστήσῃ
πᾶσι τὰ δόξαντα φανερά.
Λοιπὸν ἐμμέριμνος ἐθεώρει
πάντα φαινόμενον ἀσπιστήν,
ὡς ἀπεκδέχετ’ ἀθώα κόρη
ἀργοποροῦντα τὸν ἐραστήν.
Ἐλπὶς ματαία! Δὲν ἀνεφάνη,
ἡ δὲ ψυχή του στὰ χείλη φθάνει.
Καί, αὐστηρότατα παραγγείλας
ἵνα φυλάττωσιν οἱ φρουροὶ
καὶ τῇ Παλλάδι κλειστὰς τὰς πύλας,
δρομαίως οἴκαδ’ ἀναχωρεῖ.
Ὅπως δ’ ἡ λύκαινα, ὅταν χάσῃ
ἐκ τῆς εὐνῆς τῶν τοὺς λυκιδεῖς,
ἀγρία φέρεται, καὶ τὰ δάση
κατασκοπεύει μετὰ σπουδῆς,
οὕτως ἐκεῖνος, ὅθεν ἐπέρα
ζητεῖ ἀκράτητος τὸν πατέρα.
Πλήν, μάτην ἦλθεν εἰς τὰ τεμένη·
ματαίως ἦλθεν εἰς τοὺς ναούς·
καὶ ματαιότερον χαλεπαίνει
πρὸς τοὺς πολίτας τείνων τὸ οὗς!
Ἰδοὺ τοῦ Κόδρου τέλος ὁ οἶκος.
Εἰσπίπτει, ὅλος παραφορά,
τὸν διατρέχει καὶ κατὰ μῆκος,
καὶ κατὰ πλάτος τὸν διορᾷ·
ἀλλὰ ἐκεῖνος κ’ ἐντεῦθεν λείπει...
Τὴν ἀπορίαν σκεπάζ’ ἡ λύπη!
—Ποῦ εἶν’ ὁ Κόδρος; λέγε μ’ εὐθέως.
Εἶπε πρὸς γραῖαν ἀποταθείς.
Κ’ ἐκείνη.—Σύννους ἐξῆλθε τέως,
ἐσθῆτα πένητος ἐνδυθείς.
Ὡς ἐξυπνοῦντες ἐκπεπληγμένοι
δύσπιστον τρίβομεν ὀφθαλμόν,
οὕτως ὁ Μέδων ἔκπληκτος μένει
παθὼν ἀκούσιον τιναγμόν.
Ἐπιλαβόμενος τοῦ μετώπου
ἀναμιμνήσκεται μετὰ κόπου.
Ἔπειτα δ’ ὥς τι ἀνακαλύψας,
κλείει τὸ κοῖλον τῶν παλαμῶν
καί, τοὺς κροτάφους βαρέως τύψας,
ἐξῆλθε, χείμαρρος ἐφορμῶν.
Ποῦ τρέχει τάχα; Οὐδ’ οὗτος βλέπει·
πλὴν σπεύδει, σπεύδει· καὶ καθ’ ὁδόν,
τυφλὸς παντάπασιν, ἀνατρέπει
πᾶν τὸ γινόμενον ἐμποδών·
μὲ τὴν ταχύτητα δὲ τοῦ βέλους
φθάν’ εἰς τὰς τάξεις του ἐπὶ τέλους.
Οὐδεὶς ἐτόλμησε νὰ μὴ φύγῃ·
καὶ, διὰ μέσου τῶν διελθών,
ταχὺς τὰς πύλας αὐτὸς ἀνοίγει
κ’ ἐξέρχετ’ ἄφωνος ἀπελθών.
Οὕτως, ὁπόταν ἀπὸ τῆς Οἴτης
στογγύλος βράχος ἀποκοπῇ,
κυλᾷ ῥαγδαίως, συντρίβων πίτυς,
κ’ ἐνσπείρων τρόμον βαρυδουπεῖ.
Ὅσον δ’ εἰς πρόποδας προσπελάζει
τόσον τὸ τάχος διπλασιάζει.
Ἐνῷ ἡ ἔλαφος, αἱ δορκάδες,
ἐξεγειρόμεναι πρὸς φυγήν,
πηδοῦν περίφοβοι, καὶ δρομάδες
ἄλλην ζητοῦσι καταφυγήν.
Καθεὶς νομίζει, πρὸ τοῦ πατρός του
ἀπῆλθʾ ὁ Μέδων νὰ φονευθῇ,
ἐνῷ ἐκεῖνος τοῦ πνεύματὸς του
τὰς καταιγίδας ἀκολουθεῖ.
Πρὸς αἷμα δʾ αἴφνης ἐξολισθήσας
ἔπιπτε, πτῶμα ψυχρὸν ἐγγίσας.
Ἀλλʾ ἀνωρθώθη σταθεὶς ἠρέμα,
κʾ ὑπὸ ἀκτῖνα φωτὸς ὠχράν,
εἶδε τοῦ Κόδρου σβεσθὲν τὸ βλέμμα
καὶ τὴν μορφήν του τὴν μελιχράν.
Εὐρύνει κόρας ἐκπεπληγμένας·
κόμην καὶ μύστακας ἀνορθοῖ·
στηλόνει χεῖρας προτεταμένας,
ὡσεὶ τὸν ἄνεμον ἀπωθεῖ·
ἡμικλεισμένον ἀφίνει στόμα,
κʾ ἐξολισθοῦντος δεικνύει σῶμα.
Θέλει νὰ κράξῃ· φωνὴν δὲν ἔχει.
Θέλει νὰ φύγῃ· ἀδυνατεῖ.
Θέλει νὰ κλάψῃ· δάκρυ δὲν τρέχει·
καί, Τρόμου ἄγαλμʾ, ἀκινητεῖ.
Κ’ ἤθελεν ἴσως τοῦ ἐξαρπάσει
ἀγρία ζάλη τὸ λογικόν,
ἄν, ἀκατάληπτος τῇ ὁράσει,
πνεῦμα συνέσεως μυστικὸν
εἰς τὴν ψυχήν του δὲν ἐνεφύσα
φίλη θεότης παρασταθεῖσα.
Συνῆλθε μόλις καὶ μετὰ βίας·
καί, τὸν πατέρα περιπτυχθείς,
τρανῶς ἀνῴμωξεν ἐκ καρδίας,
εἰς μαῦρα δάκρυ’ ἀναλυθείς.
Τὴν οἰμωγήν του ἀπεμιμήθη
ἠχὼ στενάξασα θρηνῳδός,
καὶ τὸ στρατόπεδον ἐκινήθη
τῶν Δωριέων θορυβωδῶς·
κ’ ἐδόθ’ ἐξαίφνης ἡ πόλις πᾶσα
εἰς θρηνῳδίας, ἐξαναστᾶσα.
Ἀλλά, τοῦ Ἄστεως κηδομένη,
ἐπέστη τέλος ἡ Ἀθηνᾶ,
(μόνω τῷ Μέδοντι φαινομένη,)
κ’ ἀπό τῆς νάρκης τὸν ἐξυπνᾷ.
«Ἐγείρου, Μέδον,» εἶπε, λαβοῦσα
ἐκεῖνον κλαίοντα τῆς χειρός,
ἐνῷ τὰς φρένας, οὕτως εἰποῦσα,
τῷ ἐνεψύχωσεν ἰσχυρῶς.
«Σκεφθεὶς ὀλίγον ἔπειτα κρῖνε
κλαυθμῶν καὶ θρήνων καιρὸς ἂν ἦναι.
Ἔνθεν τὸ πλῆθος τῶν πολεμίων
ἂν σ’ ἐννοήσῃ σὲ πλημμυρεῖ.
Ἔνθεν ἡ πόλις, ὡς κοῦφον πλοῖον
χωρὶς οἰάκων, ποντοπορεῖ.
«Δὲν θέλει θρήνους ὁ τελευτήσας
ὑπὲρ τῆς δόξης καὶ τῆς τιμῆς.
Πρὸς τοὺς θανόντας ἡ ἀρετή σας
δὲν καταφαίνετ’ ἐν ὀδυρμοῖς.
Καὶ τοῦ μὲν Κόδρου τὸ κλέος ἄλλη
ἐνθουσιῶσα φωνὴ θὰ ψάλῃ·
ἡ δ’ ἀρετή του, διαδραμοῦσα
καὶ τὰς θαλάσσας καὶ τὰς ξηράς,
θ’ ἀφίνῃ σπόρον, ἐπιδημοῦσα,
αὐταπαρνήσεως καθαρᾶς.
»Σὺ δέ, τὸν κείμενον ἐπιτρέψας
εἰς τὴν προφύλαξιν τῶν θεῶν,
εὐθὺς ἀνάγγειλον ἐπιστρέψας
τὴν σωτηρίαν εἰς τὸν λαόν.
Κανεὶς τῆς πόλεως μὴ προβάλῃ,
μηδ’ ἀνανδρίας κραυγὴν ἐκβάλῃ.
Ἅμα δ’ ἀρθεῖσα φαιδρὰ ἡμέρα
τὰς ἀκρωρείας ἐπιχρυσοῖ,
ἐλθὲ καὶ ζήτησον τὸν πατέρα
κῆρυξ μετ’ ἄλλων κηρύκων σύ.»
Ὡς ὑψιτράχηλος, ὑπ’ ἀκτίνων·
λαμπροῦ Φαέθοντος θερμανθείς,
βρέχετ’ ὁ Καύκασος, ὑπαφίνων
ψυχροὺς χειμάρρους πολυβαθεῖς,
οὕτως ὁ Μέδων μὲ βλέμμα κρύον
πρὸ τῆς Παλλάδος μένει δακρύων.
Λύσας δὲ τέλος τὴν ἀγρυξίαν
διὰ βαρείας εἶπε φωνῆς.
«Φαίνει βεβαίως ὁδὸν αἰσίαν
θεὸς ἀνθρώποις ἐπιφανείς...
«Ἀλλ’ ὅταν ἄφθονος ἐπιρρεύσῃ
ἐν τῇ ψυχῇ μας ἡ συμφορά,
καθεὶς ἀγόνως θὰ συμβουλεύσῃ.
Ὁ νοῦς τὸ ἴδιον καθορᾷ.
Κ’ ἐγὼ μὲν τώρα δὲν θὰ θρηνήσω·
ἀλλ’ ὅμως, πάτερ, θὰ σ’ ἐκδικήσω.
Τρέμετε κύνες! Πᾶς ἐναντίος
ἐδὼ θὰ πέσῃ κατακοπείς.»
Καὶ ξιφουλκήσας ὥρμησ’ ἀγρίως,
ἴσα μὲ φλόγα τῆς ἀστραπῆς.
Ἀλλά, τῆς κόμης του δραξαμένη,
τὸν ἀνεχαίτισεν ἡ Παλλάς,
καί, κατ’ ὀλίγον ὀργιζομένη,
τρέπει τοὺς λόγους εἰς ἀπειλάς.
«Θνητός, τῷ εἶπε, τοῖς ἀθανάτοις
ἀλόγους φρένας πῶς ἀντιτάττεις;
Ἀφοῦ τὸ θεῖον οὕτω προκρίνει
νὰ κλίνῃς πρέπει τὴν κεφαλήν.»
Ἐστάθ’ ἐκεῖνος· τὸ ξίφος κλίνει
κ’ ἐπαναστρέφει μὲ συστολήν.
Μόλις ἀπῆλθεν, ἡ ὄχθη πᾶσα
ἔχυσε ῥεύματα φωτεινά.
Παρὰ τὸ σύνηθες παραστᾶσα
νεκρῷ ἀτάφῳ ἡ Ἀθηνᾶ,
πεφυλαγμένως ὀλίγον κύπτει,
μὲ τὴν ἀσπίδα της τὸν καλύπτει,
τρόμον τοῖς πέριξ ἐχθροῖς ἐμβάλλει,
ὡς πῦρ ἀπέρχετ’ ἀστραπηδόν.
Κ’ ἦλθε μακρόθεν θρήνους νὰ ψάλῃ
τοῦ Ἑλικῶνος ἡ ἀηδών.