Νεοελληνική Φιλολογία/Άγγελος Βεργίκιος

←Δαμασκηνός Στουδίτης

Νεοελληνική Φιλολογία: Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της βυζαντινής αυτοκρατορίας μέχρι της ελληνικής εθνεγερσίας (1453-1821) Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Σάθας Ἄγγελος Βεργίκιος

Νίκανδρος Νούκιος→

Ἄγγελος Βεργίκιος^[1].

Κρής· ἐπὶ τῆς βασιλείας Φραγκίσκου Αʹ ἐλθὼν ἀποκατέστη εἰς Γαλλίαν, καὶ ἐπορίζετο τὰ πρὸς ζωάρκειαν ἀντιγράφων κώδηκας· ἦν δὲ θαυμάσιος καλλιγράφος, καὶ ἡ γραφὴ αὐτοῦ ἐθαυμάσθη ὑφ ὅλων τῶν τότε λογίων· ἡ φήμη του κατέστη Εὐρωπαϊκὴ, καὶ ἐθεωρεῖτο εἰς τὸ εἶδος τοῦτο ὁ ἄριστος μεταξὺ τῶν συγχρόνων του· ὁ περίφημος Ἄγγλος καλλιγράφος Ἐῤῥίκος Στέφενς συγκατηριθμεῖτο μεταξὺ τῶν μαθητῶν τοῦ Βεργικίου, τοῦ ὁποίου τὸ ὄνομα κατήντησε μετ’ οὐ πολὺ νὰ ἐκφράζει τὴν ἰδέαν τῆς καλλιγραφικῆς τελειότητος, ἐντεῦθεν προκυψάσης τῆς παρὰ Γάλλοις συνήθους φράσεως «Ecire comme un Ange»^[2]. Ὁ βασιλεὺς Φραγκίσκος διώρισεν αὐτὸν ἐπιθεωρητὴν τῶν ἀποτεθησαυρισμένων Ἑλληνικῶν βιβλίων ἐπὶ ἁδρῷ μισθῷ. Ὁ Βεργίκιος ἦτο οὐ μόνον καλλιγράφος ἄριστος, ἀλλὰ καὶ φιλολόγος δόκιμος. Ἀντέγραψέ τινα τῶν ἐν Γαλλίᾳ ὑπὸ τοῦ χρόνου, ἢ τῆς κακῆς χρήσεως βλαβέντων χειρογράφων, προσαπέκτησε νέα, καὶ ἐνέπνευσεν εἰς τὸν Φραγκίσκον τὸν εὐγενῆ ζῆλον τῆς διὰ τύπου ἐκδόσεως πολλῶν ἐξ αὐτῶν. Εἰς τὸν Ἄγγελον ὀφείλεται ἡ πρώτη διὰ τοῦ τύπου διάδοσις τῶν Ἑλληνικῶν, Λατινικῶν, καὶ αὐτῶν τῶν Ἑβραϊκῶν βιβλίων ἐν Γαλλίᾳ, αὐτοῦ ἐπιτυχέστατα χαράξαντος τὰ πρῶτα τυπογραφικὰ στοιχεῖα.

Ἀξιόλογα τοῦ Βεργικίου καλλιγραφήματα γραφέντα ἀπὸ τοῦ 1535—1566 κοσμοῦσι τὰς βιβλιοθήκας τῆς Γαλλίας, Ἰταλίας, καὶ ἄλλων μερῶν.

Μετέφρασεν ὁ Ἄγγελος Λατινιστὶ τὸ «Περὶ ποταμῶν καὶ ὀρῶν ἐπωνυμίας» τοῦ Πλουτάρχου^[3].

Νίκανδρος ὁ Νούκιος γνωρίσας αὐτοπροσώπως τὸν Βεργίκιον λέγει περὶ αὐτοῦ ταῦτα· «Ἀλλὰ δὴ καὶ Ἄγγελον ἐκεῖνον τὸν Βεργίνιον (sic) καλούμενον, Κρήτηθεν ἀφικόμενον, ἐπιμελητὴν τῶν Ἑλληνικῶν βιβλίων ἐφέστηκε, σιτηρέσιόν τε δοὺς αὐτῷ ἐνιαύσιον, ἐπάξιον τῆς αὐτοῦ ἐπιμελείας καὶ ἐπιστήμης· καὶ γὰρ οὐ μόνον τὰ ὑπὸ τοῦ χρόνου καὶ ἀμελείας τῶν πρώην κατεχόντων διεφθαρότα τῶν βιβλίων ἀνακτᾶται καὶ ἀντιγράφει, ἀλλὰ δὴ καὶ τὸν βασιλέα πρὸς ζῆλον οὐ τὸν τυχόντα ἠρέθισεν, ὡς καὶ πάμπολλα ἐκ τούτων, ἐκτυπῶσαι καὶ χαλκογραφεῖν κατασκευάσαι. Καὶ τὰ δυσπόριστα καὶ σπάνια τῶν Ἑλληνικῶν καὶ Λατινικῶν, ἄλλα καὶ Ἑβραϊκῶν, εὐπόριστα καὶ εὔωνα τοῖς ἀνὰ τὴν οἰκουμένην καταστῆσαι· ἔνθεν τοι καὶ χαρακτῆρα γραμμάτων Ἑλληνικῶν αὐτὸς συνεγράψατο, ἄριστα συνδεδεμένον καὶ κάλλιστα συνηρμοσμένον, ὡς ὁρᾷν ἔξεστιν, εἰς κάλλος δὲ γράφειν μελετήσας, ἄριστος τῶν καθ’ ἡμᾶς, ὡς ἡμεῖς ἴσμεν, ἐν Λευτεκίᾳ (sic) τῶν Παρισίων ἄριστος ἐντάττεται.»

Καὶ ὁ υἱὸς δὲ τοῦ Ἀγγέλου Νικόλαος, τῷ 1540 ἐκ Κρήτης εἰς Γαλλίαν ἀποδημήσας, ἦν τῶν γραμμάτων θεράπων, γράψας στίχους εἰς Ἀνδριανὸν τὸν Τούρνεβον.

Συγγενὴς δὲ αὐτοῦ φαίνεται ὢν καὶ Ἰωάννης Βεργίκιος ὁ Κρὴς, γράψας Ἰταλιστὶ ἱστορίαν τῆς νήσου ἐν βιβλίοις δέκα ἑπτὰ ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τοῦ 1597^[4].

Ἀλλὰ καὶ Γεώργιος Βεργίκιος συγγενὴς πιθανῶς ἦν τῶν ἄνω· τούτου δ’ εὕρηται τὸ ἑξῆς χειρόγραφον ἐν τῇ Βιβλιοθήκῃ Δουβλίνου· «Μιχαὴλ τοῦ Λυγίζου ἐξήγησις κατὰ πλάτος εἰς τὸν Θουκυδίδην κατὰ λέξιν καὶ κατὰ νοῦν, παρὰ τοῦ ἐντίμου Γεωργίου τοῦ Βερκικίου (sic)^[5]».

---

1. Τὸ ὄνομα τοῦ Βεργικίου διαφοροτρόπως παραλλαγὲν φέρεται. Ὁ ὁλλανδὸς Ῥουτιγέζιος, Βεργέριον, ὁ Βάϋλος Βεργέκιον, ἡ Γραφικὴ Ἀποθήκη καὶ ὁ Νούκιος Βεργίκιος καὶ ἄλλοι Βερβίκιον ὀνομάζουσι τὸν Βεργίκιον.
2. Magasin Pittoresque, 1840, σελ. 104.
3. Σ. Οἰκονόμου, Πανδώρᾳ, φυλλ. 398.
4. Αὐτόθι
5. Fabricii Bibliotheca Græca.