Ιστορία του Όθωνος Βασιλέως της Ελλάδος (1832-1862)/Εισαγωγή
| ←Προλεγόμενα | Ἱστορία του Ὄθωνος Βασιλέως της Ἑλλάδος (1832-1862) Εἰσαγωγή |
Κεφάλαιον Α′.→ |
Ὁ Ἕλλην, ὅστις ἀπὸ τοῦ 1453, ἀπὸ τῆς μοιραίας δηλαδὴ ἐκείνης ἡμέρας τῆς 29ης Μαΐου, καθ’ ἣν ἀπώλεσε σὺν τῷ τελευταίῳ αὐτοῦ βασιλεῖ καὶ τὴν ἐλευθερίαν, ἣν πατέρες ἐλεύθεροι πρὸ αἰώνων ἐκληροδότησαν αὐτῷ, ὁ Ἕλλην, λέγω, ἐν τοιαύτῃ εὑρεθεὶς αἴφνης πολιτικῇ ἀνυπαρξίᾳ, ἐσκέπτετο, τοῦτο μέν, ἀφ’ ἑαυτοῦ ὁρμώμενος, τοῦτο δὲ καὶ ὑπὸ τῶν ἐν Εὐρώπῃ φιλοκτημόνων ὑποκινούμενος ὡς κοινὸν μέλημα καὶ ἐθνικὴν ἐπιθυμίαν εἶχε τὴν ἀπαλλαγὴν αὐτοῦ ἀπὸ τοῦ ζυγοῦ τοῦ μισητοῦ αὑτοῦ τυράννου. Ἤδη δὲ δέκα μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἔτη καὶ δύο μετὰ τὴν πτῶσιν τοῦ τελευταίου τοῦ Ἑλληνισμοῦ προπυργίου, τῆς Τραπεζουντιακῆς τῶν Κομνηνῶν αὐτοκρατορίας (1463), αἱ ἐπαναστατικαὶ ἐνέργειαι αὐτοῦ ὁσημέραι ἐκρατύνοντο καὶ ἐξύψουν τὸ πρὸς τὴν ἐλευθερίαν φρόνημα τῶν Ἑλλήνων. Καίτοι δὲ πᾶσαι αἱ ἐπαναστατικαὶ αὗται τάσεις, ὑπὸ ξένων, ὡς ἐπὶ τὸ πολύ, ἴδια συμφέροντα ἐχόντων, ὑποκινούμεναι, κατέληξαν εἰς ζημίαν τῶν Ἑλλήνων, οὐχ ἧττον ὅμως διετήρουν καὶ συνεκράτουν τὸν πρὸς τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὴν πίστιν ἔρωτα καὶ προπαρεσκεύασαν, ἐν πολλοῖς, τὴν γιγαντιαίαν ἐκείνην τῶν ἀρχῶν τοῦ αἰῶνος ἡμῶν ἐπανάστασιν, ἥτις διὰ τῶν ὑπερανθρώπων ἐκείνων θυσιῶν καὶ τῶν ἄλλων δυσπραγιῶν, ἔδωκεν ἡμῖν ἐλευθέραν την μικρὰν ταύτην γωνίαν, τὴν ἐλευθέραν Ἑλλάδα, ἐν ᾗ, ἀπὸ ἡμίσεως καὶ πλέον αἰῶνος, ζῶμεν ἐλεύθεροι, ἀναπνέοντες τὸν ἁγνὸν καὶ ζωογόνον τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἐκ ταύτης προϊούσης πολιτικῆς καὶ κοινωνικῆς εὐημερίας καὶ ἐπιστημονικῆς προόδου ἀέρα. Ἀλλὰ καίπερ τῆς Θείας Προνοίας ἐπιφυλαξάσης ἡμῖν τὴν τοιαύτην εὐγενῆ τύχην, ἐν τῇ σειρᾷ τῶν αἰώνων, καὶ εὐδοκισάσης νὰ φυτεύσῃ ἐπὶ τοῦ πάλαι κλασικοῦ ἐδάφους τὸ ἀποξηρανθὲν πλατύφυλλον δένδρον τῆς ἐλευθερίας, ἅμα ὅμως τῇ ἀποκαταστάσει τοῦ ἔθνους εἰς πολιτικὴν ὕπαρξιν, μετὰ τὴν συνθήκην τῆς Ἁδριανουπόλεως 21 Αὐγούστου 1829, διὰ τοῦ διορισμοῦ τοῦ κυβερνήτου Ἰωάννου Καποδίστρια (1827 — 1831), ὅστις τοσοῦτον τραγικῶς κατέστρεψε τὸν βίον ὡς ἐκ τῆς τρομερᾶς κατ’ αὐτοῦ ἀντιπολιτεύσεως, ἐξ ἧς προῆλθεν ἡ διετὴς ἐκείνη (1831 — 1833) χαώδης κατάστασις τῶν ἑλληνικῶν πραγμάτων, οἱ πάντες, μὴ ἰδόντες τοὺς πόθους αὐτῶν πληρουμένους, ᾐσθάνθησαν τὴν ἀνάγκην συνεκτικοῦ τινος βραχίονος, στιβαρᾶς τινος χειρός, τὴν ἀνάγκην βασιλέως, ὅστις, ἐκ ξένου ἔθνους λαμβανόμενος καὶ οὐδεμίαν διαφορὰν ἢ εὔνοιαν πρὸς τοῦτον ἢ ἐκεῖνον ἔχων, νὰ διοικήσῃ τὴν ἀποκαταστᾶσαν ἐλευθέραν Ἑλλάδα, καὶ νὰ προαγάγῃ αὐτὴν εἰς τὴν σταδιοδρομίαν τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς εὐημερίας, κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς μεγάλης ἐκείνης κοινωνικῆς μεταβολῆς, ἥτις καλεῖται Γαλλικὴ Ἐπανάστασις.
Οἱ Ἕλληνες ἤδη καὶ πρότερον ἐπὶ Καποδίστρια, ἐσκέφθησαν περὶ βασιλέως (διάγγελμα τῆς 23ης Ἰουλίου 1830 πρὸς τὰς προστάτιδας Δυνάμεις διὰ τῆς Γερουσίας) καὶ ὡς τοιοῦτος διὰ πρωτοκόλλου τῆς 22ας Ἰανουαρίου (3 Φεβρουαρίου) 1830, τῇ προτάσει τοῦ Ἄγγλου πληρεξουσίου (ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν) Ἄβερδην, ἀνεκηρύττετο ὁ πρίγκηψ Λεοπόλδος τοῦ Σάξ-Κόβουργ, «ἡγεμὼν κυρίαρχος τῆς Ἑλλάδος» [1] ἀλλ’ ὁ νεαρὸς πρίγκηψ ἐπιθυμῶν, ὅσον τὸ δυνατόν, μεγαλειτέρας νὰ λάβῃ ἐδαφικὰς ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος παραχωρήσεις καὶ μεγαλειτέρας ἐγγυήσεις, ὑποβαλὼν ἐκ Κλαρμοντίου πέντε αἰτήσεις πρὸς τὰς προστάτιδας Δυνάμεις καὶ μὴ γενομένας δεκτάς, ἠναγκάσθη ἐκ Μάλβουργ-Χάους νὰ γράψῃ εἰς ἀπάντησιν τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 8 Φεβρουαρίου, τῇ 3)15 Μαΐου 1830, ὅτι ἄνευ τῶν ὑποδεικνυομένων τροποποιήσεων ἠδυνάτει νὰ λάβῃ τὸ στέμμα τῆς Ἑλλάδος· ἐπειδὴ δὲ αἱ προστάτιδες Δυνάμεις πρὸς τὸ ἔγγραφον τοῦτο τοῦ πρίγκηπος ἀντέταξαν, ὅτι ἥ τε Τουρκία καὶ ἡ Ἑλλὰς παρεδέχθησαν τοὺς ὅρους τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 22ας Ἰανουαρίου 1830, ὁ Λεοπόλδος ἠναγκάσθη πλέον νὰ ἀπευθύνῃ αὐτοῖς ἐν μακρῷ ἐγγράφῳ χρονολογουμένῳ ἀπὸ τῆς 9)21 Μαΐου τ. ἔ. τὴν ἀπὸ τοῦ θρόνου τῆς Ἑλλάδος παραίτησιν αὐτοῦ. Ἐντεῦθεν δὲ ἀποτυχόντος τοῦ σχεδίου τῆς βασιλείας τοῦ Λεοπόλδου, αἱ προστάτιδες Δυνάμεις ἐσκέπτοντο περὶ νέου μνηστῆρος τοῦ στέμματος τῆς Ἑλλάδος, καὶ ὡς τοιοῦτον ὑπέδειξαν διὰ πρωτοκόλλου τῆς 1)13 Φεβρουαρίου 1832 «τὴν Α. Β. Υ. τὸν πρίγκηπα τῆς Βαυαρίας Ὄθωνα δευτερότοκον υἱὸν τῆς Α. Μ. τοῦ βασιλέως τῆς Βαυαρίας, πρίγκηπα ὅστις, ἐν ταῖς παρούσαις περιστάσεσι, φαίνεται συνενῶν τὰς ἐπιθυμητὰς ἰδιότητας ὑπὲρ πάντα ἄλλον ὑποψήφιον.» Ἡ ἐκλογὴ αὕτη ἐπεκυρώθη ὑπὸ τῶν ἀντιπροσώπων τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, διὰ συνθήκης δὲ μεταξὺ Βαυαρίας καὶ τῶν τριῶν προστατίδων Δυνάμεων συναφθεῖσα ὑπὸ ἡμερομηνίαν 25 Ἀπριλίου (7 Μαΐου ν. ἡμ.) τοῦ 1832, ἐκανόνισε λεπτομερῶς τὰ τοῦ Ἑλληνικοῦ στέμματος. Ἡ συνθήκη αὕτη εἶχεν ὡς ἑξῆς:
Συνθήκη περὶ Ἑλλάδος μεταξὺ Γαλλίας, Ἀγγλίας, Ρωσίας
καὶ Βαυαρίας, συνομολογηθεῖσα ἐν Λονδίνῳ
τῇ 25 Ἀπριλίου (7 Μαΐου) 1832.
Ἀφ’ ἑτέρου, ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας, ἐνεργῶν ὑπὸ ἰδιότητα ἐπιτρόπου τοῦ ρηθέντος πρίγκηπος Ὄθωνος, διαρκούσης τῆς ἀνηλικιότητος αὐτοῦ, συμμεριζόμενος τὴν πρόθεσιν τῶν τριῶν Αὐλῶν, καὶ ἐκτιμῶν τοὺς λόγους, δι’ οὓς αἱ ψῆφοι αὐτῶν ἔπεσαν ἐπὶ Πρίγκηπα τοῦ οἴκου αὐτοῦ, ἀπεφάσισε νὰ δεχθῇ τὸ Ἑλληνικὸν στέμμα ὑπὲρ τοῦ δευτεροτόκου υἱοῦ αὐτοῦ, τοῦ πρίγκηπος Φρεδερίκου Ὄθωνος τῆς Βαυαρίας.
Τούτου ἕνεκα, καὶ διὰ νὰ συμφωνήσωσι περὶ τῶν ὑπὸ ταύτης τῆς ἀποδοχῆς ὑπαγορευομένων μέτρων, ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας ἀφ’ ἑνός, καὶ αἱ ΑΑ. ΜΜ. ὁ βασιλεὺς τῆς Γαλλίας, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου τῆς Μεγάλης Βρεττανίας καὶ Ἰρλανδίας, καὶ ὁ αὐτοκράτωρ πασῶν τῶν Ρωσιῶν ἀφ’ ἑτέρου, διώρισαν πληρεξουσίους αὐτῶν.
Ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας τὸν κ. Αὔγουστον Βαρῶνον Κέττ, ἔκτακτον ἀπεσταλμένον καὶ πληρεξούσιον ὑπουργὸν παρὰ τῇ Α. Β. Μ.
Ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῶν Γάλλων, τὸν κ. Κάρολον Μαυρίκιον Ταλλεϋρὰνδ Περιγόρδ, πρίγκηπα δοῦκα Ταλλεϋράνδ, ἰσότιμον τῆς Γαλλίας, ἔκτακτον ἀπεσταλμένον καὶ πληρεξούσιον ὑπουργὸν τῆς Α. Μ. παρὰ τῇ Α. Β. Μ. κτλ.
Ἡ Α. Μ. βασιλεὺς τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου τῆς Μεγάλης Βρεττανίας καὶ Ἰρλανδίας, τὸν ἐντιμότατον Ἑρρῖκον Ἰωάννην ὑποκόμητα Παλμερστῶνα, Βαρῶνον Τέμπλ, ἰσότιμον τῆς Ἰρλανδίας, σύμβουλον τῆς Α. Β. Μ. ἐν τῷ ἰδιαιτέρῳ αὐτῆς συμβουλίῳ, μέλος τοῦ κοινοβουλίου, καὶ πρώτιστον αὐτῆς γραμματέα τῆς ἐπικρατείας ἐπὶ τῶν ἐξωτερικῶν ὑποθέσεων.
Ἡ Α. Μ. ὁ αὐτοκράτωρ πασῶν τῶν Ρωσιῶν, τὸν κ. Χριστόφορον πρίγκηπα Λῆβεν, στρατηγὸν τῆς γραμμῆς τῶν στρατῶν αὐτοῦ, γενικὸν αὐτοῦ ὑπασπιστὴν καὶ πληρεξούσιον παρὰ τῇ Α. Β. Μ. ἔκτακτον πρέσβυν κτλ.
Οἵτινες, ἀπαλλάξαντες τὰ πληρεξούσια αὐτῶν ἔγγραφα, εὑρεθέντα ἐν τάξει, ἀπεφάσισαν καὶ ὑπέγραψαν τὰ ἑπόμενα ἄρθρα:
1) Αἱ Αὐλαὶ τῆς Γαλλίας, τῆς Μεγάλης Βρεττανίας καὶ τῆς Ρωσίας, δυνάμει τῆς πρὸς αὐτὰς προσηκόντως δοθείσης πληρεξουσιότητος ὑπὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ ἔθνους, προσφέρουσι τὴν διαδοχικὴν κυριαρχίαν τῆς Ἑλλάδος πρὸς τὸν πρίγκηπα Φρεδερῖκον Ὄθωνα τῆς Βαυαρίας, δευτερότοκον υἱὸν τῆς Α. Μ. τοῦ βασιλέως τῆς Βαυαρίας.
2) Ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας, ἐνεργῶν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ μνησθέντος υἱοῦ αὐτοῦ, ἀνηλίκου εἰσέτι, ἀποδέχεται ἀντ’ αὐτοῦ τὴν διαδοχικὴν κυριαρχίαν τῆς Ἑλλάδος, ὑπὸ τοὺς ἐφεξῆς προσδιοριζομένους ὅρους.
3) Ὁ πρίγκηψ Ὄθων τῆς Βαυαρίας θέλει φέρει τὸ ὄνομα Βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος.
4) Ἡ Ἑλλάς, ὑπὸ τὴν κυριαρχίαν τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος τῆς Βαυαρίας καὶ τὴν ἐγγύησιν τῶν τριῶν Αὐλῶν, θέλει ἀποτελεῖ Κράτος μοναρχικὸν ἀνεξάρτητον, ὡς τοῦτο ὁρίζεται ὑπὸ τοῦ, κατὰ τὴν 3 Φεβρουαρίου 1830, ὑπὸ τῶν
Ὁ Ὄθων ἀποβιβαζόμενος εἰς Ναύπλιον
5) Τὰ ὅρια τῆς Ἑλληνικῆς χώρας θέλουσιν εἶσθαι ὁριστικῶς οἷα προσδιορισθῶσιν ὑπὸ τῶν, δυνάμει τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 26 Σεπτεμβρίου 1831, μεταξὺ τῶν Αὐλῶν τῆς Γαλλίας, τῆς Μεγάλης Βρεττανίας καὶ τῆς Ρωσίας πρὸς τὴν Ὀθωμανικήν Πύλην ὑφισταμένων ἤδη διαπραγματεύσεων.
6) Συμφώνως μὲ τὴν ὑπὸ τῶν τριῶν Αὐλῶν γενομένην ἐπιφύλαξιν νὰ τρέψωσιν εἰς Συνθήκην ὁριστικὴν τὸ πρωτόκολλον τῆς 3ης Φεβρουαρίου 1830, ἀμέσως, μετὰ τὴν ἀποπεράτωσιν τῶν περὶ τῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος διαπραγματεύσεων, καὶ νὰ γνωστοποιήσωσιν αὐτὴν πρὸς ἁπάσας τὰς ἐπικρατείας, μεθ’ ὧν εὑρίσκονται εἰς σχέσεις, συνομολογεῖται ὅτι, αἱ τρεῖς Αὐλαὶ θέλουσιν ἐκπληρώσει τὴν συμφωνίαν ταύτην, καὶ ὅτι ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος θέλει εἶσθαι μέρος συνομολογοῦν ἐν τῇ διαληφθείσῃ Συνθήκῃ.
7) Αἱ τρεῖς Αὐλαὶ θέλουσι μεσολαβήσει ἀπὸ τοῦδε, ὥστε ν’ ἀναγνωρισθῇ ὁ πρίγκηψ Ὄθων τῆς Βαυαρίας ὡς βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος παρ’ ἁπάντων τῶν κυριαρχῶν καὶ ἐπικρατειῶν, μεθ’ ὧν διατελοῦν εἰς σχέσεις
8) Τὸ στέμμα καὶ τὸ βασιλικὸν ἀξίωμα, τὰ ὁποῖα θέλουσιν εἶσθαι διαδοχικὰ ἐν Ἑλλάδι, θέλουσι περιέλθει εἰς τοὺς κατιόντας καὶ κατ’ εὐθεῖαν γραμμὴν γνησίους κληρονόμους τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος τῆς Βαυαρίας κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας. Ἂν ὁ πρίγκηψ Ὄθων τῆς Βαυαρίας ἀποβιώσῃ, ἄνευ γνησίων καὶ κατ’ εὐθεῖαν γραμμὴν ἀπογόνων, τὸ Ἑλληνικὸν στέμμα θέλει περιέλθει εἰς τὸν νεώτερον αὐτοῦ ἀδελφὸν καὶ τούς, κατ’ εὐθεῖαν γραμμήν, γνησίους αὐτοῦ κατιόντας κληρονόμους, κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας. Ἂν ὁ τελευταῖος οὗτος ἀποβιώσῃ ὡσαύτως ἄνευ γνησίων καὶ κατ’ εὐθεῖαν γραμμὴν ἀπογόνων, τὸ Ἑλληνικὸν στέμμα θέλει περιέλθει εἰς τὸν νεώτερον τούτου ἀδελφόν, καὶ τοὺς κατ’ εὐθεῖαν γραμμὴν γνησίους αὐτοῦ κατιόντας κληρονόμους, κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας.
Κατ’ οὐδεμίαν περίπτωσιν, τὸ Ἑλληνικὸν στέμμα καὶ τὸ Βαυαρικὸν δὲν δύνανται νὰ ἑνωθῶσιν ἐπὶ τῆς αὐτῆς κεφαλῆς.
9) Ὁ πρίγκηψ Ὄθων τῆς Βαυαρίας, ὡς βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος, θέλει εἶσθαι ἐνήλικος, ἅμα συμπληρωθέντος τοῦ εἰκοστοῦ αὐτοῦ ἔτους, ἤτοι τὴν 1ην Ἰουνίου (20 Μαΐου) 1835.
10) Διαρκούσης τῆς ἀνηλικιότητος τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος τῆς Βαυαρίας, βασιλέως τῆς Ἑλλάδος, τὰ κυριαρχικὰ αὐτοῦ δικαιώματα θέλουσιν ἐνεργεῖσθαι ἐν Ἑλλάδι, καθ’ ὅλην αὐτῶν τὴν ἔκτασιν, ὑπὸ Ἀντιβασιλείας, συγκειμένης ἐκ τριῶν συμβούλων, δοθησομένων αὐτῷ ὑπὸ τῆς Α. Μ. τοῦ βασιλέως τῆς Βαυαρίας.
11) Ὁ πρίγκηψ Ὄθων τῆς Βαυαρίας διατηρεῖ ἀπαραμείωτον τὸ ἐπὶ τῆς ἐν Βαυαρίᾳ ἡγεμονικῆς αὐτοῦ χορηγήσεως δικαίωμα. Ἡ Α. Μ. ὁ βασιλεὺς τῆς Βαυαρίσς ὑποχρεοῦται ὡσαύτως νὰ παράσχῃ πᾶσαν δυνατὴν συνδρομήν, διευκολύνουσαν τὴν ἐν Ἑλλάδι ἀποκατάστασιν τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος μέχρι τῆς ὁριστικῆς προικοδοτήσεως τοῦ στέμματος.
12) Πρὸς ἐκτέλεσιν τῶν διὰ τοῦ ἀπὸ 3 Φεβρουαρίου 1830 πρωτοκόλλου συνομολογηθέντων, ἡ Α. Μ. ὁ αὐτοκράτωρ πασῶν τῶν Ρωσιῶν ὑποχρεοῦται νὰ ἐγγυηθῇ, αἱ δὲ ΑΑ. ΜΜ. ὁ βασιλεὺς τῆς Γαλλίας, καὶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου τῆς Μεγάλης Βρεττανίας καὶ Ἰρλανδίας ἀναδέχονται νὰ συστήσουν, ὁ μὲν πρὸς τὸ κοινοβούλιον, ὁ δὲ πρὸς τὰ βουλευτικὰ σώματα, νὰ τοὺς θέσωσιν εἰς κατάστασιν ν’ ἀναδεχθῶσι τὴν ὑπὸ τοὺς ἀκολούθους ὅρους ἐγγύησιν δανείου, συνομολογηθησομένου ὑπὸ τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος ὑπὸ τὴν ἰδιότητα τοῦ βασιλέως τῆς Ἑλλάδος.
Α′. Τὸ κεφάλαιον τοῦ ὑπὸ τὴν ἐγγύησιν τῶν τριῶν Δυνάμεων συνομολογηθησομένου δανείου δύναται ν’ ἀναβῇ μέχρις ἑξήκοντα ἑκατομμυρίων.
Β′. Τὸ δάνειον τοῦτο θέλει πραγματοποιηθῇ κατὰ τρεῖς σειράς, ἐξ εἴκοσιν ἑκατομμυρίων φράγκων ἑκάστης.
Γ′. Ἐπὶ τοῦ παρόντος θέλει πραγματοποιηθῇ μόνον ἡ πρώτη σειρά, αἱ δὲ τρεῖς Αὐλαὶ θέλουσιν ἐγγυῶνται ἑκάστη διὰ τὸ τριτημόριον τῆς πληρωμῆς τῶν τόκων καὶ τοῦ ἐτησίου χρεωλυσίου τῆς ρηθείσης σειρᾶς.
Δ′. Ἡ δευτέρα καὶ τρίτη σειρὰ τοῦ ρηθέντος δανείου δύνανται νὰ πραγματοποιηθῶσιν ἀναλόγως τῶν ἀναγκῶν τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, μετὰ προηγουμένην συνεννόησιν μεταξὺ τῶν τριῶν Αὐλῶν καὶ τῆς Α. Μ. τοῦ Βασιλέως τῆς Ἑλλάδος.
Ε′. Ἐάν, συνεπείᾳ τοιαύτης συνενοήσεως, πραγματοποιηθῶσιν ἡ δευτέρα καὶ τρίτη σειρὰ τοῦ ρηθέντος δανείου, αἱ τρεῖς Αὐλαὶ θέλουσιν ἐγγυῶνται, ἑκάστη κατὰ τὸ τριτημόριον, περὶ τῆς πληρωμῆς τῶν τόκων καὶ τοῦ ἐτησίου χρεωλυσίου τῶν δύο τούτων σειρῶν, ὡς καὶ περὶ τῆς πρώτης.
Ὁ κυριάρχης τῆς Ἑλλάδος καὶ τὸ Ἑλληνικὸν κράτος ὑποχρεοῦνται νὰ προσδιορίσωσιν εἰς τὴν πληρωμὴν τῶν τόκων καὶ τοῦ ἐτησίου χρεωλυσίου τῶν ὑπὸ τὴν ἐγγύησιν τῶν τριῶν Αὐλῶν πραγματοποιηθησομένων σειρῶν τὰς πρώτας τῆς ἐπικρατείας προσόδους, ὥστε αἱ πραγματικαὶ εἰσπράξεις τοῦ δημοσίου ταμείου θέλουσι πρὸ πάντων ἀφιεροῦσθαι εἰς τὴν πληρωμὴν τῶν ρηθέντων τόκων καὶ τοῦ χρεωλυσίου, χωρὶς νὰ δύναται νὰ γίνῃ αὐτῶν χρῆσις πρὸς ὁποιονδήποτε ἄλλον σκοπόν, ἐνόσῳ ἡ ὑπηρεσία τῶν πραγματοποιηθεισῶν σειρῶν τοῦ ὑπὸ τὴν ἐγγύησιν τῶν τριῶν Αὐλῶν δανείου δὲν ἤθελεν ἐξασφαλισθῆ ὁλοσχερῶς διὰ τὸ τρέχον ἔτος.
Οἱ διπλωματικοὶ ἀντιπρόσωποι τῶν τριῶν Αὐλῶν θέλουσιν εἰδικῶς ἐπιφορτισθῆ νὰ ἐπαγρυπνῶσι πρὸς ἐκτέλεσιν τοῦ τελευταίου τούτου ὅρου.
13) Ἐὰν τυχὸν αἱ πρὸς ὁριστικὴν ρύθμισιν τῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος ἀρξάμεναι ἤδη ὑπὸ τῶν τριῶν Αὐλῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει διαπραγματεύσεις προκαλέσωσι χρηματικήν τινα ἀποζημίωσιν πρὸς ὄφελος τῆς ὀθωμανικῆς Πύλης, συνομολογεῖται, ὅτι τὸ πρὸς τὴν ἀποζημίωσιν ταύτην ἀπαιτούμενον ποσὸν θέλει προαφαιρεθῆ ἐκ τοῦ προϊόντος τοῦ ἐν τῷ προηγουμένῳ ἄρθρῳ μνησθέντος δανείου.
14) Ἡ Α. Μ. ὁ Βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας θέλει διευκολύνει πρὸς τὸν Πρίγκηπα Ὄθωνα τὰ μέσα τοῦ νὰ στρατολογήσῃ ἐν Βαυαρίᾳ καὶ νὰ παραλάβῃ εἰς τὴν ὑπηρεσίαν αὐτοῦ, ὡς Βασιλέως τῆς Ἑλλάδος, σῶμα στρατιωτικόν, μέχρι τρισχιλίων πεντακοσίων ἀνδρῶν, οὗ τὸν ὁπλισμόν, τὴν ἀποσκευὴν καὶ μισθοδοσίαν θέλει χορηγήσει τὸ Ἑλληνικὸν κράτος· τὸ σῶμα τοῦτο θέλει ἀποσταλῆ αὐτόσε ὅσον τάχιστα, διὰ ν’ ἀντικαταστήσῃ τὰ μέχρι τοῦδε ἐν Ἑλλάδι διατελοῦντα συμμαχικὰ στρατεύματα ἀλλ’ ὁ τελευταῖος οὗτος στρατὸς θέλει διαμείνει εἰς τὴν διάθεσιν τῆς Α. Μ. τοῦ Βασιλέως τῆς Ἑλλάδος, μέχρι τῆς ἀφίξεως τοῦ ἀνωτέρω ρηθέντος σώματος. Ἅμα ἀφιχθέντος τοῦ σώματος τούτου ἐν Ἑλλάδι, ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος συμμαχικὸς στρατὸς θέλει ἀποσυρθῆ, καὶ ἐκκενώσει ὁλοσχερῶς τὴν ἑλληνικὴν χώραν.
15) Ἡ Α. Μ. ὁ Βασιλεὺς τῆς Βαυαρίας θέλει ὡσαύτως διευκολύνει πρὸς τὸν Πρίγκηπα Ὄθωνα τὰ μέσα τοῦ νὰ συμπαραβάλῃ ἀριθμόν τινα ἀξιωματικῶν Βαυαρῶν διὰ νὰ συντρέξωσιν εἰς τὸν διοργανισμὸν ἐθνικῆς στρατιωτικῆς δυνάμεως.
16) Ἅμα καταστῇ δυνατόν, μετὰ τὴν ὑπογραφὴν τῆς παρούσης συμβάσεως, οἱ ὑπὸ τῆς Α. Μ. τοῦ Βασιλέως τῆς Βαυαρίας πρὸς τὴν Α. Β. Υ. τὸν Πρίγκηπα Ὄθωνα παραχωρηθησόμενοι τρεῖς σύμβουλοι πρὸς συγκρότησιν τῆς Ἀντιβασιλείας τῆς Ἑλλάδος, θέλουσιν ἀναλάβει αὐτόθι τὰ καθήκοντα τῆς ρηθείσης Ἀντιβασιλείας, καὶ θέλουσι παρασκευάσει ὅλα τὰ πρὸς ὑποδοχὴν τοῦ κυριάρχου ἀπαιτούμενα μέτρα, ὅστις θέλει ὡσαύτως μεταβῆ εἰς τὴν Ἑλλάδα ἐντὸς βραχυτάτης προθεσμίας.
17) Αἱ τρεῖς Αὐλαὶ θέλουσι διὰ κοινῆς δηλώσεως, ἀναγγείλει πρὸς τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος τὴν παρ’ αὐτῶν γενομένην ἐκλογὴν τῆς Α. Β. Υ τοῦ πρίγκηπος Ὄθωνος τῆς Βαυαρίας, ὡς Βασιλέως τῆς Ἑλλάδος, καὶ θέλουσι χορηγήσει πρὸς τὴν Ἀντιβασιλείαν πᾶσαν τὴν ὑπ’ αὐτῶν ἐξαρτωμένην ὑποστήριξιν.
18) Ἡ παροῦσα σύμβασις θέλει ἐπικυρωθῆ, αἱ δὲ ἐπικυρώσεις θέλουσιν ἀνταλλαχθῆ ἐν Λονδίνῳ ἐντὸς ἓξ ἑβδομάδων, ἢ πρότερον, ἐὰν ᾗ δυνατόν.
Εἰς πίστωσιν τούτου οἱ πληρεξούσιοι ὑπέγραψαν αὐτήν, ἐπιθέσαντες καὶ τὴν σφραγῖδά των.
(ὑπογ.) Ταλλεϋραν, Παλμεστρων, Ληβεν,
Ματουστζεβικ, Δεσετ,
Τοιαύτη ἦτο ἡ συνθήκη, ἤν, ἐπικυρώσαντος τοῦ βασιλέως τῆς Βαυαρίας Λουδοβίκου τῇ 15)27 Μαΐου 1832, οἱ ἀντιπρόσωποι τῆς Ἑλλάδος, κατὰ τὴν ἐν Προνοίᾳ τῇ 14ῃ Ἰουλίου τ. ἔτ. συγκροτηθεῖσαν Ἐθνικὴν Συνέλευσιν, ἔμελλον νὰ ἐγκρίνωσι καὶ νὰ ἀποδεχθῶσι.
Μετά τινας ἡμέρας ἐλύετο αἰσίως, ὁπωσδήποτε, καὶ τὸ ζήτημα τῶν Ἑλληνικῶν μεθορίων. Ἡ Πύλη ὑπεχώρησε πρὸς τὰς αἰτήσεις τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει πρεσβευτῶν τῶν Δυνάμεων, παρεδέξατο τὴν τροποποίησιν τῶν μεθορίων καὶ ὑπέγραψε τὴν 27ην Ἰουνίου 1832 τὴν ὁριστικὴν περὶ Ἑλλάδος συνθήκην, ἔχουσαν ᾧδε:
Συνθήκη ὑπογραφεῖσα ἐν Κωνσταντινουπόλει τῇ 27 Ἰουνίου
(9 Ἰουλίου) 1832.
Οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν ὑπογραψασῶν τὴν ἐν Λονδίνῳ συνθήκην τῆς 6ης Ἰουλίου 1827 τριῶν δυνάμεων, δηλονότι:
Ὁ ἐντιμότατος κ. Στράτφορδ Κάνιγγ, ἔκτακτος πρέσβυς καὶ πληρεξούσιος τῆς Α. Β. Μ. ἐν εἰδικῇ ἀποστολῇ παρὰ τῇ Ὑψηλῇ Ὀθωμανικῇ Πύλῃ.
Ὁ κ. Ἀπολλινάριος Βοντενιὲφ ἔκτακτος ἀπεσταλμένος καὶ πληρεξούσιος ὑπουργὸς τῆς Α. Μ. τοῦ αὐτοκράτορος πασῶν τῶν Ρωσιῶν κτλ.
Ὁ κ. Ἰάκωβος Ἑδουάρδος βαρόνος Βυρογνάτιος Δεβαρὲν ἐπιτετραμμένος τὰς ὑποθέσεις τῆς Α. Μ. τοῦ βασιλέως τῶν Γάλλων.
Γνωστοποιήσαντες πρὸς τὴν Ὑψηλὴν Ὀθωμανικὴν Πύλην τὰς μεταβολάς, αἵτινες ἀπαιτεῖται νὰ γίνωσιν ὡς πρὸς τὰ ὅρια τῆς Ἑλλάδος καὶ κοινοποιήσαντες αὐτῷ τὸ ἀντικείμενον τῶν ὁδηγιῶν καὶ τῆς πληρεξουσιότητος δι’ ὧν ἐφωδιάσθησαν διὰ νὰ τῇ προτείνωσι τὴν ὁριστικὴν ὁροθέτησιν, ὑπὸ τὴν αἵρεσιν τοῦ νὰ συμψηφισθῇ δι’ εὐλόγου ἀποζημιώσεως ἡ ἐντεῦθεν προκύψασα ζημία.
Ἡ δὲ Ὑψηλὴ Πύλη ἐμπνεομένη ὑπὸ τῆς ἐφέσεως τοῦ νὰ στερεωθῶσι τὰ μέτρα εἰς ἃ ἐξ ὑπολήψεως πρὸς τὰς τρεῖς συμμάχους Αὐλὰς καὶ στηριζομένη ἐπὶ τῶν εἰλικρινῶν αὐτῶν αἰσθημάτων, εἶχε προηγουμένως συγκατατεθῇ, συνῄνεσεν εἰς τὴν προκειμένην διαπραγμάτευσιν, ἣν καὶ ἀνέθετο εἰς δύο τῶν ὑπουργῶν αὐτῆς, δηλονότι τὴν Α. Ε. τὸν Μουσταφᾶν Βεδζὲρ ἐφένδην καὶ ἀρχιστράτηγον τῶν Ρουμελιωτῶν, ἤδη ἀρχιατρὸν τῆς Α. Γαληνότητος, καὶ τὴν Α. Ε. τὸν Ἐλχὰδζ Μεχμὲτ Ἀκὶρ ἐφένδην, ἐν ἐνεργείᾳ Ρεῒζ ἐφένδην.
Οἱ διαληφθέντες πληρεξούσιοι, ἐμπνεόμενοι ἀμοιβαίως ὑπὸ τῶν αὐτῶν αἰσθημάτων ὑφ’ ὧν καὶ αἱ οἰκεῖαι αὐτῶν κυβερνήσεις καὶ μὴ ἀποβλέποντες εἰς ἄλλο τι εἰμὴ νὰ ἀποπερατώσωσι τὴν Ἑλληνικὴν ὑπόθεσιν εἰς τρόπον μόνιμον καὶ ἐπιτήδειον νὰ προλάβῃ πᾶσαν περὶ τοῦ ζητήματος τούτου μεταγενεστέραν συζήτησιν, συνῆλθον ἐπανειλημμένως πρὸς τὸν σωτήριον τοῦτον σκοπὸν, τὸ δὲ ἐντελὲς ἀποτέλεσμα τῶν συνδιαλέξεων αὐτῶν κατεχωρίσθη ἐν τῇ παρούσῃ πράξει, ἥτις ἀντηλλάγη μεταξὺ τῶν συναλλαξαμένων, ὡς ὄργανον τοῦ ὁριστικοῦ αὐτῶν συμβιβασμοῦ.
- Συνεφωνήθη ὅτι:
1) Καθ’ ὅσον ἀφορᾷ τὴν πρὸς ἀνατολὰς ὁριοθέτησιν, τὸ ἄκρον σημεῖον τῆς διαχωρίσεως τῶν δύο ἐπικρατειῶν θέλει προσδιορισθῇ εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ παρὰ τὸ χωρίον Γραδίτσαν ρέοντος ποταμίου. Τὸ ὅριον θέλει ἀνατρέχει μετὰ τοῦ ποταμίου τούτου μέχρι τῶν πηγῶν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ἔπειτα τὴν σειρὰν τοῦ ὄρους Ὄθρυος, ἀφιεμένης εἰς τὴν Ἑλλάδα τῆς διόδου τοῦ Χλωμοῦ, χωρὶς νὰ ὑπερβαίνῃ τὴν ράχιν, τῆς σειρᾶς, ταύτης. Ἐκεῖθεν θέλει ἀκολουθεῖ πρὸς δυσμὰς τὴν ράχιν τῆς αὐτῆς σειρᾶς καθ’ ὅλην αὐτῆς τὴν ἔκτασιν, ἰδίως ἕως ἐκ τὸ Βαριμπόπι, διὰ νὰ φθάσῃ οὕτως εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Τυμφρηστοῦ (Βελούχι), ἐξ ἧς διακλαδοῦνται αἱ τρεῖς μεγάλαι σειραὶ τῶν ὀρέων τοῦ τόπου τούτου. Ἐκ τῆς κορυφῆς ταύτης, ἡ γραμμὴ θέλει ἐκτείνεται, ὅσον ἔνεστι συμφώνως μὲ τὰς μυστικὰς τοῦ τόπου ἐξοχὰς ἀναμέσον τῆς κοιλάδος τοῦ Ἀχελῴου ἕως τοῦ κόλπου τῆς Ἄρτης, καὶ λήγει μεταξὺ Κοπραίνης καὶ Μενιδίου ἐπὶ τοῦ κόλπου τούτου, εἰς τρόπον ὥστε ἐν πάσῃ περιπτώσει ἡ γέφυρα Τατάρνης καὶ ἡ δίοδος τοῦ Πύργου τοῦ Μακρυνόρους θέλουσι λαμβάνεσθαι ἐντὸς τῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος, ἡ δὲ γέφυρα τοῦ Κόρακος καὶ αἱ ἁλικαὶ Κοπραίνης θέλουσι μένει εἰς τὴν Ὀθωμανικὴν Πύλην.
Τοιουτοτρόπως ἡ παραλία τοῦ κόλπου τῆς Ἄρτης πρὸς ἄρκτον καὶ πρὸς δυσμὰς τοῦ σημείου, ὅπου τὸ ὅριον βρέχεται ὑπὸ τῶν ὑδάτων αὐτοῦ, θέλει μείνει εἰς τὸ Ὀθωμανικὸν κράτος, ἡ δὲ παραλία τοῦ κόλπου τούτου πρὸς μεσημβρίαν καὶ πρὸς δυσμὰς τῆς γραμμῆς προσδιορίζεται εἰς τὸ Ἑλληνικὸν κράτος, ἐκτὸς τοῦ φρουρίου Πούντας, ὅπερ θέλει καὶ εἰς τὸ ἐξῆς ἀνήκει εἰς τὴν Πύλην, μὲ περιφέρειαν τόπου οὔτε ἐλάσσονα ἡμισείας, οὔτε μείζονα μιᾶς ὥρας.
Ἐπειδὴ δέ, ἐκ σεβασμοῦ διὰ τὴν ἐξ ὀνόματος τῆς Αὐτοῦ Γαληνότητος ἐκφρασθεῖσαν εὐχὴν περὶ τοῦ κατὰ τὰ ἀριστερὰ τοῦ Σπερχειοῦ κειμένου μέρους τῆς ἐπαρχίας Ζητουνίου, οἱ ἀντιπρόσωποι συγκατετέθησαν νὰ ὑποβάλωσι τὰ περὶ τούτου εἰς τὸ ἐν Λονδίνῳ συμβούλιον ἐπί τῷ ρητῷ ὅρῳ ὅτι δὲν θέλει προκύψει ἐντεῦθεν οὐδεμία ἀργοπορία εἰς τὸν προσδιορισμὸν καὶ τὴν ἐκτέλεσιν τῶν συνεπειῶν τοῦ συμβιβασμοῦ, ἀνάγκη πᾶσα νὰ προνοήσουσιν ἐνταῦθα περὶ τῆς τυχαίας περιπτώσεως, καθ’ ἣν τὸ τμῆμα τοῦτο τῆς περιφερείας τοῦ Ζητουνίου ἤθελε μείνῃ εἰς τὸ Ὀθωμανικὸν κράτος.
Ἐν τῇ ὑποθέσει ταύτῃ τὸ πρὸς ἀνατολὰς ὅριον θέλει ἄρχεται ἀπὸ τῶν ἐκβολῶν τοῦ Σπερχειοῦ, καὶ ἀνατρέχον τὴν ἀριστερὰν αὐτοῦ ὄχθην μέχρι τοῦ σημείου, ὅπου ἡ ἐπαρχία Ζητουνίου προσψαύει τὴν τοῦ Πατρατζικίου, θέλει προχωρεῖ μέχρι τῆς κορυφῆς τῆς σειρᾶς τῆς Ὄθρυος, ἀκολουθοῦν τὸ κοινὸν τῶν δύο τούτων ἐπαρχιῶν ὅριον, ἢ τὴν εὐθυτέραν γραμμὴν, ἐν περιπτώσει, καθ’ ἣν τὸ κοινὸν τοῦτο ὅριον δὲν ἤθελε φθάνει εἰς τὴν κορυφὴν τῆς Ὄθρυος.
2) Καθ’ ὅσον ἀφορᾷ τὴν ἀποζημίωσιν, αὕτη ὁρίζεται εἰς τεσσαράκοντα ἑκατομμύρια τουρκικῶν γροσίων διὰ τὴν περίπτωσιν, καθ’ ἣν τὰ ἀριστερὰ τοῦ Σπερχειοῦ ποταμοῦ κείμενα μέρη τῆς ἐπαρχίας Ζητουνίου προσδιορισθῶσι, δι’ ἀποφάσεως τοῦ ἐν Λονδίνῳ συμβουλίου, ὑπὲρ τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους·
Ἂν τοὐναντίον, συνεπείᾳ τῆς ἀποφάσεως τοῦ ἐν Λονδίνῳ συμβουλίου, τὰ μέρη ταῦτα τῆς ἐπαρχίας Ζητουνίου ἐξακολουθήσωσι ν’ ἀνήκωσιν εἰς τὸ Ὀθωμανικὸν κράτος, ἡ εἰς τὴν Ὀθωμανικὴν Πύλην ἀποδοτέα ἀποζημίωσις προσδιορίζεται εἰς τριάκοντα ἑκατομμύρια τουρκικῶν γροσίων.
3) Οἱ ἐπίτροποι τῶν τριῶν Αὐλῶν θέλουσιν ἀμέσως ἐπιχειρήσει τὴν διαχάραξιν τῶν προσδιορισθέντων σήμερον ὁρίων, εἰς δὲ τὴν ὁροθέτησιν ταύτην θέλει συμπράξει καὶ ὁ ὑπὸ τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης ἐκλεχθησόμενος ἐπίτροπος· ἐννοεῖται ὅμως ὅτι ἡ πρόοδος τῶν ἐργασιῶν τούτων δὲν θέλει ἀναχαιτισθῇ, οὔτε ἐκ τῆς ἀπουσίας ἑνὸς ἢ δύο ἐκ τῶν ἐπιτρόπων, οὔτε δι’ ὁποιονδήποτε ἄλλον λόγον. Ἡ Ἑλληνικὴ κυβέρνησις θέλει ὡσαύτως διορίσει ἐπίτροπον, ὅστις δύναται νὰ συμπράξῃ εἰς τὸ διαληφθὲν τῆς ὁροθετήσεως ἔργον, ὅπερ ἀπαιτεῖται ν’ ἀποπερατωθῇ ἐντὸς ἓξ μηνῶν ἀπὸ τῆς σήμερον. Ἐὰν μεταξὺ τῶν ὁροθετῶν προκύψωσι διαφωνίαι, τὰ ζητήματα θέλουσι λύεσθαι ἐπιεικῶς διὰ τῆς πλειονοψηφίας.
4) Ἡ δυνάμει τοῦ παρόντος συμβιβασμοῦ πρὸς τὴν Ὑψηλὴν Πύλην ὀφειλομένη ἀποζημίωσις θέλει πληρωθῆ τὴν 31 Δεκεμβρίου ἐνεστῶτος ἔτους, ἡμέραν καθ’ ἥν, συμφώνως μὲ τὸ ἑπόμενον ἄρθρον, οἱ στρατοὶ καὶ αἱ ἀρχαὶ τῆς Ὑψηλῆς Πύλης θέλουσιν, ἂν οὐχὶ πρότερον, ἐκκενώσει ὅλους ἀνεξαιρέτως τοὺς τόπους, οἵτινες θέλουσιν ἀποτελέσει μέρος τῆς Ἑλλάδος.
Ἡ πληρωμὴ θέλει γένει ἐν Κωνσταντινουπόλει τὴν 31 τοῦ Δεκεμβρίου 1832, κατὰ τὴν ἀγοραίαν συναλλαγὴν τῆς ἡμέρας, καθ’ ἣν θέλει ὑπογραφῇ ἡ παροῦσα πρᾶξις, διὰ συναλλαγματικῶν ἐπὶ Λονδίνου, Παρισίων, Βιέννης ἢ Πετρουπόλεως, ἡ δὲ Πύλη θέλει ἐπισήμως περὶ τούτου εἰδοποιηθῇ, ἅμα φθάσῃ ἡ κατὰ τοὺς νενομισμένους τύπους ἐπικύρωσις τοῦ παρόντος συμβιβασμοῦ.
5) Τὴν 31 Δεκεμβρίου ἐνεστῶτος ἔτους, ἢ καὶ πρότερον, εἰ δυνατόν, αἱ χῶραι, αἵτινες εἶναι τὸ ἀντικείμενον τοῦ παρόντος συμβιβασμοῦ, ἀπαιτεῖται νὰ ἐκκενωθῶσιν ὁλοσχερῶς ἀπὸ τῶν Ὀθωμανικῶν στρατῶν καὶ ἀρχῶν, ἐντὸς δὲ τῆς αὐτῆς προθεσμίας θέλουσιν ἐκκενωθῇ καὶ αἱ προηγουμένως εἰς τὴν Ἑλλάδα ἐκχωρηθεῖσαι χῶραι, αἱ εἰσέτι ὑπὸ τῆς Ὑψηλῆς Πύλης κατεχόμεναι, ὥστε κατὰ τὴν ρηθεῖσαν ἡμέραν θέλει ἐντελῶς ἀποπερατωθῆ ἡ ἐκκένωσις ἁπάντων ἀνεξαιρέτως τῶν τόπων, ἐξ ὧν ἡ Ἑλλάς θέλει σύγκειται..jpg)
Ὄθων Βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος
6) Εἰς τὸ φρούριον Ἄκτιον, ὅπερ, ὡς ἀνωτέρω εἴρηται, θέλει διατηρήσει ἡ Πύλη πρὸς συμπλήρωσιν τῆς ὑπερασπίσεως τῆς Πρεβέζης καὶ κρείττονα τοῦ ἐμπορίου αὐτῆς ἐξασφάλισιν, δὲν θέλει ὑπάρχει εἰμὴ ἡ πρὸς τὴν κατοχὴν τῆς θέσεως ταύτης ἀποχρῶσα φρουρά. Ἐννοεῖται δὲ, ὅτι αἱ Ὀθωμανικαὶ ἀρχαὶ δὲν θέλουσι κατ’ οὐδένα τρόπον κωλύει τὴν διάβασιν τῶν ἑλληνικῶν πλοίων οὐδ’ ἀπαιτεῖ παρ’ αὐτῶν ἕνεκα τούτου ὁποιανδήποτε πληρωμήν, ἐκτὸς τῶν τελωνειακῶν ἢ ἄλλων δικαιωμάτων, τῶν εἰς τὴν Ὀθωμανικὴν Πύλην ὀφειλομένων ὑπὸ τῶν ἐν Πρεβέζῃ, Ἀκτίῳ, ἢ ἄλλοις λιμέσι τοῦ Ἀμβρακικοῦ κόλπου ἐλλιμενιζομένων πλοίων.
7) Διορία δεκαοκτὼ μηνῶν, ἀφ’ ἧς ἡμέρας ἀποπερατωθῶσιν αἱ ἐργασίαι τῆς ὁροθετήσεως, παραχωρεῖται πρὸς τοὺς ἰδιώτας, ὅσοι θελήσωσι νὰ ἐγκαταλείψωσι τὰς περὶ ὧν ὁ παρὼν συμβιβασμὸς χώρας, διὰ νὰ ἐκποιήσωσι τὰς ἰδιοκτησίας αὐτῶν. Ἐν εἰδικαῖς περιπτώσεσι καὶ ἕνεκεν ἀπροβλέπτων περιστάσεων, δύναται ἡ ὀκτωκαιδεκάμηνος αὕτη προθεσμία νὰ παραταθῇ ἐπί τινας εἰσέτι μῆνας. Διαιτητικὴ ἐπιτροπὴ θέλει κρίνει περὶ τοῦ κύρους τῶν ἐξαιρετικῶν τούτων λόγων, καὶ συντρέξει ὥστε αἱ ἐκποιήσεις νὰ ἐνεργηθῶσιν εἰς εὐλόγους τιμάς.
Τὰ αὐτὰ πλεονεκτήματα παραχωροῦνται εἰς τοὺς κατοίκους τῆς νήσου Εὐβοίας καὶ Ἀττικῆς, καὶ εἰς τοὺς κτηματίας τῶν Θηβῶν, ὅσοι εἰσπράττουσι καὶ σήμερον τὰς νομίμους αὐτῶν προσόδους, ἂν ἡ ἐπαρχία αὕτη κατείχετο ὑπὸ τῶν ὀθωμανικῶν ὅπλων κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς συγκαταθέσεως τῆς Πύλης εἰς τὴν προηγουμένην σύμβασιν τῆς 22 Ἰανουαρίου (3 Φεβρουαρίου) 1830.
Ἐννοεῖται, ὅτι οἱ αὐτοὶ ἰδιῶται δύνανται ἐπίσης νὰ διαθέσωσι, καὶ ἐντὸς τῆς αὐτῆς προθεσμίας, τὰ ἐπωφελῆ δικαιώματα ὅσα τυχὸν ἔχουσιν εἴτε ὡς ἐπικαρπωταί, εἴτε ὡς κατὰ κληρονομίαν διαχειρισταὶ ἐπὶ τῶν βακουφίων, ἅτινα μεταβαίνουσιν ὁλοσχερῶς εἰς τὸ ἑλληνικὸν κράτος.
8) Καθὰ προηγουμένως συνωμολογήθη, ἡ κυβέρνησις τοῦ νέου βασιλέως τῆς Ἑλλάδος δύναται νὰ συνδέσῃ διαπραγματεύσεις διὰ νὰ ρυθμίσῃ ἐπὶ τῇ βάσει τῆς ἀμοιβαιότητος τὰς ἐμπορικὰς καὶ ναυτιλιακὰς αὐτῆς σχέσεις μετὰ τῆς Ὑψηλῆς Πύλης, πράκτορες δέ, προσηκόντως διαπεπιστευμένοι ἑκατέρωθεν, θέλουσι γίνει δεκτοὶ εἰς τοὺς λιμένας τῆς Τουρκίας καὶ τῆς Ἑλλάδος, κατὰ τοὺς νενομισμένους τόπους, ὥστε οἱ μὲν Ὀθωμανοὶ ὑπήκοοι θέλουσιν ἔχει ἀνεγνωρισμένον δικαίωμα τοῦ ἐμπορεύεσθαι κατὰ τὸ δοκοῦν αὐτοῖς ἐν τῷ ἑλληνικῷ κράτει, ἀφ’ ἑτέρου δὲ οἱ Ἕλληνες θέλουσι παύσει νὰ προσφεύγωσιν εἰς ξένην προστασίαν, διὰ νὰ μεταβαίνωσιν εἰς τοὺς λιμένας καὶ τοὺς ὅρμους τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας.
Οἱ ὑπογεγραμμένοι πληρεξούσιοι τῶν τριῶν Αὐλῶν καὶ οἱ τῆς Ὑψηλῆς Πύλης, ἀποπερατώσαντες τὰς πρὸς τόν, ὡς ἀνωτέρω ἐξετέθη, ὁριστικὸν κανονισμὸν τῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος συνδιαλέξεις, ἀναγνωρίζουσιν ὅτι, μετὰ τὰ διὰ τῆς παρούσης συμβιβαστικῆς πράξεως ἐκ συμφώνου συνομολογηθέντα, ἔφθασαν εἰς τὸ διὰ τῆς ἐν Λονδίνῳ συνθήκης τῆς 24 Ἰουνίου (6 Ἰουλίου) 1827 καὶ τῶν ὑπὸ διαφόρους χρονολογίας παρεπομένων αὐτῇ πρωτόκολλον προτεθὲν ἀποτέλεσμα, ὅτι αἱ μακραὶ διαπραγματεύσεις, εἰς ἃς αἱ συνομολογήσεις αὗται ἔδωσαν ἀφορμήν, ἀπεπερατώθησαν ὁριστικῶς, καὶ ὅτι τὸ ἑλληνικὸν ζήτημα ἐλύθη ἀμετακλήτως.
Ὑπὸ τῶν τριῶν σεβαστῶν Αὐλῶν κατὰ τύπους ἔγκρισις τοῦ παρόντος τελειωτικοῦ συμβιβασμοῦ θέλει διαβιβασθῆ πρὸς τὴν Ὑψηλὴν Πύλην ἐντὸς τεσσάρων μηνῶν ἀπὸ τῆς παρούσης ἡμέρας, ἡ δὲ ἔγκρισις αὕτη θέλει ἀπέχει ὡς πρὸς τὴν παροῦσαν πρᾶξιν τόπον ἐπικυρώσεως.[2]
(ὑπογρ.) Σταυφουρτ Κανιγγ, Α. Βουγεννεφφ,
Ε. Β. Ουαρρενν
Τούτων γενομένων τῇ 14ῃ Ἰουλίου 1832, ὑπὸ τὴν προεδρείαν τοῦ Πανούτσου Νοταρᾶ συνελθοῦσα ἡ ἐν Προνοίᾳ Ἐθνικὴ Συνέλευσις ἐψήφισε τάδε: νὰ κηρυχθῇ γενικὴ ἀμνηστεία χάριν τῆς εἰρηνοποιήσεως τῶν διαφόρων κομμάτων· ἐκφρασθῇ εὐγνωμοσύνη πρός τε τὰς τρεῖς προστάτιδας δυνάμεις καὶ τὸν βασιλέα Λουδοβῖκον ἐπὶ τῇ ἀποδοχῇ τοῦ ἑλληνικοῦ στέμματος διὰ τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ὄθωνα· ἀναθεωρηθῶσιν οἱ συνταγματικοὶ νόμοι· συνταχθῇ νέον σύνταγμα πρὸς ἀσφάλειαν τοῦ τε λαοῦ καὶ τοῦ θρόνου· διανεμηθῇ ἡ ἐθνικὴ γῆ· ἀμειφθῶσιν οἱ ἀγωνισταὶ καὶ οἱ ἀπόγονοι τῶν φονευθέντων ὑπὲρ τῆς πατρίδος· συγκροτηθῇ πρόσκαιρος κυβέρνησις μέχρι τῆς καθόδου τοῦ βασιλέως κτλ. Ἐκ τούτων ἐψηφίσθη (19 Ἰουλίου) τὸ ά) ψήφισμα περὶ γενικῆς ἀμνηστείας, ἐν ᾧ: παρεδίδοντο εἰς παντελῆ λήθην τὰ ἀπ’ ἀρχῆς τοῦ ἐθνικοῦ ἀγῶνος ἐγκλήματα, τὰ πηγάσαντα ἐκ πολιτικῶν δοξασιῶν καὶ αἱ ἀπὸ ἔργων πολέμου εἰς τοὺς ἰδιώτας προκύψασαι ὑλικαὶ καὶ ἀποδεδειγμέναι ζημίαι ἤθελον ἀποδοθῆ ὑπὸ τοῦ δημοσίου. Ἀλλὰ πρὶν ἢ προβῇ περαιτέρω ἡ συνέλευσις, οἱ τρεῖς τῶν δυνάμεων ἀντιπρέσβεις διεμαρτυρήθησαν ἀμέσως ἀντιπροτείναντες ά) ὅτι ἡ πρόσκαιρος κυβέρνησις ἔδει νὰ μείνῃ ἡ αὐτὴ μέχρι τῆς καθόδου τοῦ βασιλέως καὶ ἱδρύσεως τῆς ἀντιβασιλείας· β′) ὅτι ἀπηγορεύετο ἡ πώλησις τῶν ἐθνικῶν γαιῶν μέχρι τῆς ἐλεύσεως τοῦ βασιλέως γ′) ὅτι ἄνευ τοῦ βασιλέως οὐδὲν σύνταγμα ἠδύνατο νὰ ψηφισθῇ· Ἡ συνέλευσις ἀπέστειλε δριμεῖαν ἀπάντησιν πρὸς τοὺς ἀντιπρέσβεις ἀναιροῦσαν τὰς ἀξιώσεις αὐτῶν ταύτας ὡς παρανόμους· ἀλλ’ ὁ Σ. Τρικούπης δὲν ἐπέδωκεν αὐτὴν παρὰ τὴν θέλησιν τῆς συνελεύσεως. Ἐὰν τὸ σύνταγμα ἐψηφίζετο τότε, ἴσως δὲν θὰ ἐγίνοντο αἱ πολιτικαὶ ἐκεῖναι κομματικαὶ ἔριδες αἰ πολλαχῶς παραβλάψασαι τὰς σχέσεις τοῦ βασιλέως Ὄθωνος πρὸς τὸ ἔθνος καὶ ἐπενεγκοῦσαι τῷ 1843 τὴν στάσιν, ἐξ ἧς ὁ Ὄθων ἠναγκάσθη ἄκων καὶ μὴ βουλόμενος νὰ ἐπικυρώσῃ σύνταγμα, ὅπερ τελέως ἀπεστρέφετε» λέγει ὁ κ. Κρέμος. Εἶτα δὲ τῇ 26 Ἰουλίου 1832 ἐψηφίσθη τὸ β′) ὑπὸ τῆς συνελεύσεως ψήφισμα, δι’ οὗ ἐγένετο ἡ ἐπικύρωσις τῆς ἐκλογῆς τοῦ Ὄθωνος ὡς βασιλέως, ἣν ἐψήφισεν ἤδη ἡ γερουσία καὶ ἀπέστειλε τῇ 26 Ἀπριλίου πρὸς τὸν βασιλέα Λουδοβῖκον ἡ διοικητικὴ ἐπιτροπή. Μετὰ τὴν ἐπίσημον ἐπικύρωσιν οἱ πληρεξούσιοι ἀναστάντες πάντες ἀνεβόησον ὁμοθύμως καὶ ἐπανειλημμένως: Ζήτω ὁ βασιλεὺς τῆς Ἑλλάδος Ὄθων ὁ Α′. Καὶ τὸ πλῆθος δὲ τῶν Ἑλλήνων περικυκλῶσαν τὸ παράπηγμα τῆς ἐθνοσυνελεύσεως, ὧν πολλοὶ εἰσώρμησαν εἰς αὐτό, καὶ μετὰ χαρᾶς δακρύων ἐπεβόων ἐπὶ πολὺ ἔξαλλοι ἐκ χαρᾶς: Ζήτω ὁ βασιλεὺς καὶ πανταχοῦ ἔν τε τῷ προαστείῳ καὶ τῷ Ναυπλίῳ φαιδροὶ περιήρχοντο καθ’ ὁμάδας οἱ Ἕλληνες ἀποβαλόντες τὸν φόβον ἐκ τῆς ἀβεβαίου πολιτικῆς τοῦ ἔθνους καταστάσεως ἅτε ἐλπίζοντες τὰ βέλτιστα ἐκ τοῦ βασιλέως. Διωρίσθησαν δὲ (19 Αὐγούστου) ὑπὸ τῆς διοικητικῆς ἐπιτροπείας, ἤτοι τῆς κυβερνήσεως, μετὰ ψήφισμα τῆς συνελεύσεως, ὁ ναύαρχος Ἀνδρέας Μιαούλης, ὁ στρατηγὸς Κώστας Μπότσαρης καὶ ὁ συνταγματάρχης Γενναῖος Κολοκοτρώνης ὅπως συνελθόντες εἰς ἐπιτροπὴν νἀπέλθωσιν εἰς τὴν βασιλεύουσαν τῆς Βαυαρίας καὶ προσενέγκωσι τὴν ἀφοσίωσιν καὶ ὑποταγὴν τοῦ ἔθνους πρὸς τὸν βασιλέα αὐτοῦ Ὄθωνα· ἀντὶ δὲ τοῦ Γενναίου μὴ δυνηθέντος νὰ μεταβῇ, ἀπῆλθεν ὁ Δ. Πλαπούτας. Ἐκόμισαν δ’ εἰς Μόναχον τό τε ψήφισμα τῆς ἐπικυρώσεως τῆς ἐκλογῆς ἐν πρωτοτύπῳ καὶ τὰς ἀναφορὰς τῆς συνελεύσεως περὶ ταχείας καθόδου τοῦ βασιλέως.
Μετά τινα χρόνον, οἱ περὶ τὸν Θήρσιον, φιλέλληνα βαυαρόν, ἀναλώμασι τοῦ Λουδοβίκου, τὴν Ἑλλάδα περιηγούμενον, ἀλλ’ ἐπὶ τοσοῦτον χρόνον μετὰ τῶν Ἑλλήνων συγχρωτισθέντα, ὥστε νὰ ἀναμιγνύηται εἰς τὰ τῆς Ἑλλάδος, διέλυσαν τὴν ἐν Προνοίᾳ Ἐθνοσυνέλευσιν.
Μετὰ τὴν διάλυσιν τῆς ἐν Προνοίᾳ ἐθνοσυνελεύσεως ἐπῆλθε μεγίστη ἀναρχία. Διότι ἡ μὲν ἐθνοσυνέλευσις, ἥτις ἐν ὁμονοίᾳ ἦρξε τῶν ἐργασιῶν αὐτῆς καὶ ἦτο ἡ μόνη ἄγκυρα τῆς τεταραγμένης ἑλληνικῆς πολιτείας, διελύθη· ἡ δὲ γερουσία, καίπερ καθ’ ὁλοκληρίαν καποδιστριακή, ἥτις ἠδύνατο οὐχ ἧττον νὰ εἶναι σκιὰ ἀρχῆς ὡς τοσάκις πρότερον, ἦτον διαλελυμένη ὑπὸ τῆς ἐθνοσυνελεύσεως· ἡ δὲ διοικητικὴ ἐπιτροπεία ἡ συνισταμένη ἐκ τοῦ Κουντουριώτου, Ὑψηλάντου, Ζαήμη, Κωλέττη, Πλαπούτα, Μεταξᾶ, Τρικούπη καὶ ἀντ’ αὐτοῦ τοῦ Ἀναγνώστου Λοιδωρίκη καὶ ἀντ’ αὐτοῦ τοῦ Κώστα Μπότσαρη, ἥτις, εἰ μή τι ἕτερον, ἠδύνατο νὰ συνέχῃ τὰ ταραχώδη στρατιωτικά, πρὸ πάντων στοιχεῖα, ὡς κεκολοβωμένη καὶ κατεσπαραγμένη, διότι ὁ μὲν Κουντουριώτης χολωθεὶς ἀπῆλθεν εἰς Ὕδραν, ὁ Ὑψηλάντης ἀπέθανεν, ὁ Κώστας Μπότσαρης καὶ ὁ Πλαπούτας ἢ Κολιόπουλος ἀπῆλθον εἰς Μόναχον, οὐδ’ αὕτη πλέον ὑφίστατο· ἡ δὲ γραμματεία, τὸ ὑπουργεῖον τοὐτέστι συγκείμενον ἐκ τοῦ Τρικούπη, Μαυροκορδάτου, Ζωγράφου, Βούλγαρη, Ρίζου, Κλονάρη καὶ Χρηστίδη, διίσταντο πρὸς ἀλλήλους. Πρὸς δὲ τούτοις, ὡς εἴρηται, ἡ ἐθνοσυνέλευσις ἀντὶ τοῦ Ὑψηλάντου καὶ τοῦ Μεταξᾶ διώρισε τὸν Α. Μαυρομιχάλην καὶ Μ. Μηλαΐτην. Ἐντεῦθεν δὲ προῆλθε μέγας κυκεών, ἐπαυξηθεὶς διὰ τῶν ρᾳδιουργιῶν τῶν ἀντιπρέσβεων Ἀγγλίας, Γαλλίας καὶ Ρωσίας, ὧν ἕκαστος ἐπεζήτει νὰ τρέψῃ τὰ τῆς Ἑλλάδος πρὸς ἑαυτόν. Ὁ γέρων τοῦ Μωργιᾶ ὅμως, διαλυθείσης ἤδη τῆς ἐθνοσυνελεύσεως ἀνεκτήσατο τὸ κράτος αὐτοῦ ἐν Πελοποννήσῳ. Συνεκάλεσε λοιπὸν τοὺς ὀπαδοὺς αὑτοῦ εἰς Ἀχλαδόκαμπον καὶ εἶτα τοὺς Ρουμελιώτας εἰς Τζιβέρι, ἔνθα ἀπεφάσισαν ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐξέλθῃ τῆς Πελοποννήσου ὁ πολλὰς καταχρήσεις ἐν αὐτῇ ποιήσας Θεόδωρος Γρίβας, ὅστις καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν δυτικὴν Ἑλλάδα, ἐν ᾗ ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ Γαρδικιώτης εἶχε κυριεύσῃ τὸ Μεσολόγγιον. Ἡ ἀπόφασις αὕτη ἦτο ἀναγκαία· διότι οἱ διάφοροι λῃσταὶ καὶ λωποδύται καὶ λιποτάκται στρατιῶται ὧν πολλοὶ ἦσαν Ρουμελιῶται, πολλὰς καταχρήσεις διέπραττον, ἐν Πελοποννήσῳ. Οὗτοι, κατ’ ἐκθέσεις τῶν χρόνων ἐκείνων «ἐλεηλάτησαν, πόλεις καὶ χωρία· ἁπλῶς δ’ εἰπεῖν ἡ χώρα ὁλόκληρος ὑπῆρξεν ἕρμαιον τοιαύτης φοβερᾶς ἀναρχίας καὶ παραλυσίας τῶν ἀρχῶν, ὥστε ἐπὶ 20 ὅλας ἡμέρας οὐδεμία ἀπολύτως ὑπῆρχε κυβέρνησις. Ἐκτὸς τοῦ Ναυπλίου, ὅπερ χάρις εἰς τὰς λόγχας τῶν Γάλλων ὑπήκουε πρὸς τοὺς τρεῖς ἀντιπρέσβεις, πᾶσα ἡ λοιπὴ χώρα ἦτο παραδεδομένη εἰς τὴν διάκρισιν τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τῶν λοιπῶν συμμοριαρχῶν, οἵτινες συμφώνως πρὸς τὴν ἐν Τζιβέρι συνομολογηθεῖσαν ἀνακωχὴν, προσεπάθουν νὰ ἐκμυζήσωσι, κατὰ γράμμα, τὴν χώραν πρὸς ὄφελος τῶν ἰδίων στρατιωτῶν καὶ ἴδιον ἑαυτῶν πλουτισμὸν διαρκούσης τῆς μεσοβασιλείας ἐκείνης καὶ μέχρι τῆς ἀφίξεως τῆς βαυαρικῆς ἀντιβασιλείας». Ὕστερον δὲ ὁ Κολωκοτρώνης διαλυθείσης τῆς συνελεύσεως, ἐλθὼν εἰς Ναύπλιον ἐπὶ τῆς φρεγάτας τοῦ Ρίκορδ συνδιελέχθη μετὰ τῶν Ρουμελιωτῶν ὁπλιταρχῶν Φωτομάρα, Μπότσαρη, Κριεζώτη καὶ αὐτοῦ τοῦ ἐχθροῦ αὑτοῦ Θεοδώρου Γρίβα περὶ ἱδρύσεως κυβερνήσεως καὶ τῆς ἀναστάσεως πάλιν τῆς γερουσίας.
Ἐκ τῆς συνεννοήσεως ταύτης τοῦ Κολοκοτρώνη προέκυψαν ἡ ἀνίδρυσις αὖθις τῆς γερουσίας· ὑπὸ δὲ ταύτης ἐπεκυρώθη ἡ τριμελὴς ἐπιτροπεία συνισταμένη ἐκ τοῦ Κωλέττη, Ζαήμη, καὶ Μεταξᾶ, ἥτις ἔμελλε νὰ ὑπάρχῃ μέχρι τῆς καθόδου τοῦ βασιλέως τηροῦσα τὰ αὐτὰ δικαιώματα, ἅπερ εἶχε καὶ ἡ ἑπταμελὴς ἐπιτροπεία. Ἀλλ’ οἱ ὀπαδοὶ τοῦ Κωλέττη βλέποντες ὅτι ἐν τῇ τριμελεῖ ἐπιτροπείᾳ ὁ προϊστάμενος αὐτῶν, ὁ Κωλέττης, ἔμελλε νὰ ᾗναι πάντῃ ἀνίσχυρος ὡς μειονοψηφῶν ἀνεκήρυξαν τὸν συμβιβασμὸν τοῦτον καὶ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὰς πράξεις τῆς γερουσίας ὡς παρανόμους. Γάλλοι δὲ στρατιῶται ὀπαδοὶ τῶν συνταγματικῶν ἀπέσπασαν (18 Ὀκτωβρίου 1832) τὴν προκήρυξιν τῆς γερουσίας, δι’ ἧς ἐρρυθμίζοντο τὰ τῆς τριμελοῦς ἐπιτροπείας, ἅπερ ἀπεδοκίμαζον, τοὺς δὲ ἀντιστάντας τακτικοὺς στρατιώτας ἀντέκρουσαν καὶ ἐπέτυχον διὰ τῶν ἀντιπρέσβεων νὰ ἐκβάλωσιν αὐτοὺς τοῦ φρουρίου. Ἡ γαλλικὴ λοιπὸν φατρία ὑπερίσχυσε καὶ ἐκ παντὸς τρόπου ἀπεδοκίμαζε τὰς πράξεις τῆς γερουσίας. Τῷ γαλλικῷ κόμματι συνέπραττε, συμφέροντος ἰδίου ἕνεκεν, καὶ ἡ τριανδρία, ἥτις κατέλυσε (8 Ὀκτωβρίου) πάντα τὰ ἑλληνικὰ δικαστήρια. Τέλος δὲ καὶ αὐτὸς ὁ πρόεδρος τῆς γερουσίας Τσαμαδὸς συνελήφθη (19 Ὀκτωβρίου) ὑπὸ τοῦ γάλλου διοικητοῦ.
Οἱ Ρωσόφρονες πρὸς καταπολέμησιν τῶν συνταγματικῶν προσείλκυσαν τὴν γερουσίαν, ἧς τὰ μέλη εἶχον διαφθαρῇ διὰ χρημάτων Ρωσικῶν ἵνα ἐκλέξωσι κυβερνήτην τῆς Ἑλλάδος τὸν Ρίκορδ, πρὸς τοῦτο δὲ οὐδὲν ἦτο τὸ κωλῦον· διότι «ἡ ἐν Ναυπλίῳ ἐθνοσυνέλευσις εἶχεν ἀπονείμη τῷ Ρώσῳ ναυάρχῳ τὰ δικαιώματα τοῦ πολίτου Ἕλληνος, ἕνεκεν τῶν πρὸς τὴν Ἑλλάδα ἀγώνων αὐτοῦ καὶ τοῦ ὑπὲρ τῆς εὐδαιμονίας αὐτῆς φιλογενοῦς αὐτοῦ ζήλου».
Ἀλλ’ ὅπως τοῦτο γένηται κατεβλήθησαν πολλὰ χρήματα ὑπὸ τοῦ γενικοῦ τῆς Ρωσίας προξένου Βλασσοπούλου, ὅπως οἱ γερουσιασταί, ἵνα ὦσιν ἀσφαλεῖς καὶ αἱ πράξεις αὐτῶν ἔγκυροι, ἀπέλθωσιν εἰς Ἄστρος διὰ τῆς μεγάλης λέμβου τῆς φρεγάτας «Πριγκιπίσσης Λουΐζας». Οἱ γερουσιασταὶ ἔλαβον μεθ’ ἑαυτῶν τὰ ἀρχεῖα, τὸ πιεστήριον καὶ τὴν ἐφημερίδα αὐτῶν τὸν «Ἑλληνικὸν καθρέπτην», καὶ ἐκεῖ ἐξέδωκαν (9 Νοεμβρίου), ὡς ἡ μόνη δῆθεν νόμιμος ἐξουσία, διάταγμα, δι’ οὗ ἠκυροῦντο πάνθ’ ὅσα ἀκούσης αὐτῆς ἐγένοντο ὑπὸ τῆς ἐν Ναυπλίῳ κυβερνήσεως. Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ παραπλεύσασα καὶ ἡ ρωσικὴ ναυαρχὶς παρέλαβε τοὺς γερουσιαστὰς Αἰνιᾶνα καὶ Περούκαν, τὸν Καλλέργην καὶ τὸν Κολοκοτρώνην, ὅπως συνδιασκέψωνται μετὰ τοῦ Ρίκορδ περὶ τοῦ τρόπου τῆς ἀνακηρύξεως αὐτοῦ ὡς κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος. Ἀλλ’ ἐπειδὴ ὅμως ἐκτὸς τῶν δαπανηθέντων χρημάτων, ὁ Περούκας ἐζήτησεν ἔτι 200,000 φράγκων, ὁ Ρίκορδ ἠρνήθη. Τότε ἡ γερουσία φοβηθεῖσα ἐξ Ἄστρους ἀπέπλευσεν εἰς Σπέτσας· ἐδημοσίευσε δὲ πρότερον ὁ «Ἑλληνικὸς καθρέπτης», ὅτι ἡ γερουσία κατέλιπε τὸ Ναύπλιον ἀλλὰ τοῦτο ἔπραξεν ἵνα ἐλευθέρως ἐνεργῇ τὰ ὑψηλὰ αὐτῆς καθήκοντα. Πλὴν τὸ μυστικὸν ἐγνώσθη οἱ δὲ ναύαρχοι συνέχαιρον τῷ Ρίκορδ ἐπανελθόντι εἰς Ναύπλιον, ἐπὶ τῇ ἐκλογῇ αὐτοῦ, ὡς κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος· ὁ Ρῶσος ὅμως ἀντιπρεσβευτὴς ἐπέπληξεν αὐτὸν σφοδρῶς ἐπὶ τῇ πράξει· οὗτος δὲ ἐπέρριψε πᾶσαν τὴν εὐθύνην ἐπὶ τοῦ κόμητος Πάλμα καὶ Βούκοτιτς, ὡς δῆθεν ἐν ἀγνοίᾳ αὐτοῦ, διενεργησάντων τὰ περὶ ὑποψηφιότητος αὐτοῦ ὡς κυβερνήτου. Ἀλλ’ εἰ καὶ ἀπέτυχεν ἡ ὑποψηφιότης τοῦ Ρίκορδ ἐν Ἄστρει, ἐν Σπέτσαις ὅμως ἐπέτυχε, διορισθέντος ὑπὸ τῆς φυγάδος γερουσίας κυβερνήτου τῆς Ἑλλάδος. Καὶ τὸ μὲν ἀξίωμα οὔτε ἀπεδέξατο οὔτε ἐνήσκησεν ὁ Ρίκορδ, τὸ ἐπίσημον ὅμως ἔγγραφον τοῦ διορισμοῦ αὐτοῦ ἀπέστειλεν ὁ φιλόδοξος ναύαρχος εἰς Πετρούπολιν.
Ἐντεῦθεν ὅσῳ προσήγγιζεν ἡ κάθοδος τοῦ βασιλέως Ὄθωνος, τόσῳ ἀγὼν μέγας κατεβάλλετο, ὅπως, πάσῃ δυνάμει, ἕκαστος τῶν δυναμένων λῃστεύῃ τό τε δημόσιον καὶ ἰδιώτας, σκεπτόμενος ὅτι, μετὰ τὴν κάθοδον τοῦ βασιλέως, ἔμελλε πλέον νὰ ἰσχύσῃ ὁ νόμος· ἐξ ἄλλου δὲ μέρους καὶ οἱ σκιὰν ἀρχῆς ἔχοντες συνεκράτουν αὐτήν, ἵνα παραστῶσι κατόπιν πρὸς τὸν βασιλέα ὡς περιβεβλημένοι ἀρχὴν τοῦ κράτους. Ἐπειδὴ δὲ οἱ στρατιωτικοὶ ἦσαν οἱ ἔχοντες τὰ ἰσχυρότερα ὅπλα ὡς μᾶλλον ἠσκημένοι τῶν χωρικῶν περὶ τὸ λαφυραγωγεῖν, αὐτοὶ μάλιστα διέπρεψαν ἐπὶ τούτῳ. Ὁ Κολοκοτρώνης ἐφαίνετο, κατ’ ἀρχὰς, ὅτι ὑπερήσπιζε τοὺς παλαιοὺς δημοτικοὺς θεσμοὺς τῶν δημογεροντιῶν τῶν ἐπί τε τῆς τουρκοκρατίας καὶ ἐπὶ Καποδιστρίου, ἰσχυσασῶν, αἵτινες ἐν χαλεποῖς χρόνοις, διέσωζον τὴν κατὰ τόπους ἐξουσίαν καὶ εὐταξίαν. Τὰς δημογεροντίας δὲ ταύτας προβαλλόμενος ὡς ἀσπίδα ὁ Κολοκοτρώνης τήν τε τάξιν, ὅσον τὸ δυνατὸν, συνεκράτει καὶ φόρους ὅμως εἰσέπραττε, παρὰ τὴν θέλησιν τῆς ἐν Ναυπλίῳ κυβερνήσεως, καὶ παρὰ πάντα νόμον· οὕτω δὲ ὁ ἄλλως εὐεργέτης τοῦ ἔθνους, στρατάρχης οὗτος καθίστατο αἴτιος πάσης αὐταρχίας καὶ παρανομίας. Τὰς πράξεις δὲ ταύτας τοῦ Κολοκοτρώνη ἐμιμήθη καὶ ὁ Κριεζώτης, ἐν τῇ βορείῳ Πελοποννήσῳ· αὐτὸς δὲ οὐ μόνον εἰσέπραττε φόρους, ἀλλὰ καὶ ἐδίκαζε καὶ κατεδίκαζε καὶ προὐβίβαζε ἀξιωματικοὺς ἐν τῷ στρατῷ καὶ ἵδρυεν ἀρχὰς καὶ ἐτιμώρει καί, ἦρχε, τρόπον τινὰ, ὡς ἡγεμονίσκος ἀνεξάρτητος. Εἰς τοσοῦτον δ’ αὐταρχίας προέβησαν οἱ στρατιωτικοί, ὥστε ἤθελον μόνον αὐτοὶ νὰ φαίνωνται παρὰ τῷ λαῷ ὡς ἄρχοντες καὶ νομοθέται, ὡς ἀνώτατοι δημόσιοι λειτουργοὶ τοῦ Κράτους καὶ στρατιωτικοί, ἀνεξέλεγκτοι, ἔχοντες ἀπεριόριστον ἐξουσίαν. Πάντα δ’ ἀντίπαλον αὑτῶν πολιτικόν τε καὶ στρατιωτικὸν ἐθεώρουν ὡς ἐχθρὸν τῆς πατρίδος καὶ παντὶ τρόπῳ κατερραδιούργουν αὐτούς. Οὕτω, δέ, πᾶν ὅ,τι οἱ Γάλλοι ἐν Μεσσηνίᾳ ἐποίουν ὑπὲρ τῆς συγκοινωνίας, τοῦτο κατέστρεφον οἱ ἡμέτεροι στρατιωτικοὶ διαδιδόντες παντοῖα ἄλλα ψεύδη καὶ ὅτι οἱ Γάλλοι παρέμενον ἐν Ἑλλάδι ἐπὶ σκοπῷ δῆθεν νὰ καταλάβωσιν αὐτήν. Ἐντεῦθεν δ’ ἐν Νησίῳ, Καλάμαις, Κορώνῃ καὶ ἀλλαχοῦ ἀενάως ἤριζον οἱ ἡμέτεροι στρατιῶται πρὸς τοὺς Γάλλους καὶ ὁσημέραι ἐξήπτετο τὸ μῖσος μεταξὺ αὐτῶν καὶ τῶν φιλελλήνων ἐκείνων. Ἐπειδὴ δὲ οἱ ἡμέτεροι ἤθελον νὰ παραστῶσιν ἰσχυροὶ καὶ ἄρχοντες, κατὰ τὴν κάθοδον τοῦ βασιλέως, πανταχοῦ συνενοοῦντο ἵνα ὁμοφώνως ἐνεργῶσιν ὅ,τι πρὸς τοῦτο ἀπέβλεπε· συνενοεῖτο δ’ αὐτοῖς καὶ ὁ πολλῶν τοῖς Ἕλλησι κακῶν αἴτιος γενόμενος Ῥίκορδ. Ἐντεῦθεν δ’ ἐξηγοῦνται καὶ αἱ θερμαὶ ἐκεῖναι ἐνέργειαι τοῦ Κολοκοτρώνη, τοῦ Ῥίκορδ, τοῦ Τσώκρη, τῶν γερουσιαστῶν καὶ ἐν γένει τῶν ὀπαδῶν τοῦ καποδιστριακοῦ κόμματος. Ἐντεῦθεν ἐξηγεῖται, πρὸς τούτοις, καὶ τὸ ὁσημέραι αὐξανόμενον μῖσος τούτων πρός τε τοὺς Γάλλους καὶ τοὺς συνταγματικούς, ὅπερ ἐπετείνετο, ἡμέρᾳ τῇ ἡμέρᾳ, ἐφ’ ὅσον προσήγγιζεν ἡ κάθοδος τοῦ βασιλέως, πανταχοῦ ὅπου ὑπῆρχον ἀντισυνταγματικοί. Ὡς κέντρον δὲ συναθροίσεως τῶν ἀντισυνταγματικῶν ὡρίσθη τὸ Ἄργος, ἐξ οὗ, κατὰ τὴν ἀπόβασιν τοῦ βασιλέως, ἔμελλον νὰ πορευθῶσιν εἰς Ναύπλιον πρὸς ὑποδοχὴν αὐτοῦ ἐπιδεικνύμενοι ὡς οἱ μόνοι κραταιοί, πρὸς οὓς ὁ βασιλεὺς ὤφειλε ναὶ στραφῇ καὶ ἐρεισθῇ ἐπὶ τῇ αὐτῶν δυνάμει. Ταῦτα κατανοοῦντες οἱ συνταγματικοί,[3] ἡτοιμάζοντο πρὸς ἀπόκρουσιν τῶν ἀντισυνταγματικῶν. Ἐν ᾧ λοιπὸν ἔσπευδον πανταχόθεν εἰς Ἄργος οἱ ἀντισυνταγματικοί, ἔσπευδον καὶ οἱ συνταγματικοί. Ἡ πόλις τοῦ Ἄργους ἦτο πεπληρωμένη στρατιωτῶν τοῦ Τσώκρη, τοῦ Κριεζώτη καὶ ἀνεμένοντο, ἀπὸ ἡμέρας εἰς ἡμέραν, καὶ ἐκ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τοῦ Νικήτα, ὅτε ἡ τριανδρία: Κωλέττης, Ζαήμης καὶ Μεταξᾶς, γινώσκοντες τὸν σκοπὸν τῆς συναθροίσεως προσεκάλεσα διὰ τῶν ἀντιπρέσβεων τὸν στρατηγὸν Κορβέ, ὅπως τάχιστα ἐξαποστείλῃ στρατὸν εἰς Ναύπλιον. Ὁ στρατηγὸς Γκεενὲκ μαθὼν τοῦτο παρὰ τοῦ Κορβὲ ἔπεμψεν ἐκ Κορώνης ἀμέσως ὑπὸ τὸν ταγματάρχην Νώδ τέσσαρας λόχους ἐκ τοῦ 21ου συντάγματος τοῦ ἐλαφροῦ Πεζικοῦ μετὰ δύο ὀρεινῶν πυροβόλων, οἵτινες κατέλυσαν ἐν τῷ στρατῶνι τοῦ ἱππικοῦ. Εἰς Ἄργος ἔμελλον οὗτοι νἀναμείνωσι τέσσαρας ἔτι λόχους μετὰ πυροβολικοῦ ὑπὸ τὸν συνταγματάρχην Στόφφελ. Ὅτε τὸ γαλλικὸν τοῦτο σῶμα ὁδεῦον εἰς Ἄργος, ἀφίκετο τῇ 2 Ἰανουαρίου 1833 εἰς Τρίπολιν, ὁ Κολοκοτρώνης ἐφάνη φίλα φρονῶν αὐτῷ· ἀλλὰ πράγματι ὅμως, ἐὰν δὲν ἀπετρέπετο ὑπὸ τοῦ Χατσηχρήστου, ἐσκόπει νὰ προσβάλῃ αὐτοὺς αἴφνης, ὅπερ οἱ Γάλλοι διέγνωσαν ἐκ τοῦ ἀγρίου τρόπου τῶν Ἑλλήνων στρατιωτῶν πρὸς αὐτούς. Τούτου ἕνεκα οἱ Γάλλοι ἐρχόμενοι ἐκ Τριπόλεως πρὸς τὸ Ἄργος ἐβάδιζον λίαν προφυλακτικοί. Φθάσαντες δ’ αὐτόσε (3 Ἰανουαρίου) εὗρον μὲν τοὺς Ἕλληνας ἐχθρικῶς διακειμένους, ἀλλ’ οὐδέποτ’ ἐπίστευον, ὅτι θὰ συνεπλέκοντο ἄνευ σπουδαίας ἀνάγκης. Τούτου ἕνεκα οἱ Γάλλοι στρατιῶται περιήρχοντο ἀφρόντιδες καὶ ἄοπλοι. Ἀλλ’ ὅμως ἡμέραν τινα, 13 Ἰανουαρίου 1833, ὅτε ὑπασπιστής τις μετέβη εἰς Ναύπλιον ὡς ἀγγελιοφόρος, τινὲς δὲ στρατιῶται περιήρχοντο ἀνὰ τὴν πόλιν ἀγοράζοντες ζωοτροφίας, διὰ τὸν στρατόν. Ἕλληνες στρατιῶται ἔνοπλοι ἐπέπεσον λιθοβολοῦντες καὶ πυροβολοῦντες ἐν χλεύῃ κατ’ αὐτῶν, ὧν καί τινας ἐφόνευσαν. Οὕτω δὲ οἱ Γάλλοι καταδιωκόμενοι κατέφυγον εἰς τὰ καταλύματα αὐτῶν, ἔνθα εὗρον ἕνα σχεδὸν λόχον ἕτοιμον εἰς μάχην, ὃν εἶχεν ἑτοιμάσῃ ἐν τῷ μεταξὺ ὁ διοικητὴς Νὼδ μαθὼν τὴν κατὰ τὴν πόλιν, ἐπίθεσιν. Μετ’ οὗ πολὺ ἐφάνησαν καὶ Ἕλληνες στρατιῶται ἀθρόοι ἐπιτιθέμενοι κατὰ τοῦ στρατῶνος τῶν Γάλλων καὶ διαρκῶς ἄλλοι προσερχόμενοι πυροβολοῦντες καὶ ἀπειλοῦντες. Τότε ἐξώρμησαν οἱ Γάλλοι ἐκ τοῦ στρατῶνος, ἐξεδίωξαν ἐν ἀκαρεὶ τοὺς Ἕλληνας ἐκ τῶν πέριξ αὐτοῦ, κατέλαβον τὰς πέριξ οἰκίας, ἐφόνευσαν πολλοὺς καὶ τοὺς ἄλλους διὰ τῆς λόγχης, ἔτρεψαν εἰς φυγήν. Ὑπὸ πανικοῦ καταληφθέντες οἱ Ἕλληνες διεσπάρησαν ἀνὰ τοὺς ὁδοὺς τῆς πόλεως ζητοῦντες σωτηρίαν· ἀλλὰ τέσσαρες λόχοι Γάλλων καταδιώκοντες ἐξέβαλον αὐτοὺς καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς πόλεως πλὴν τῶν κρυβέντων ἐν ταῖς οἰκίαις, ἐν οἷς καὶ ὁ Τσώκρης, ὅστις μόλις ἐν ἀχυρῶνι ἐσώθη ἐκ τῆς λόγχης τῶν Γάλλων. Οὕτω δ’ ἐντὸς τριῶν ἢ τεσσάρων ὡρῶν διεσκορπίσθησαν οἱ Ἕλληνες ὁπλῖται εἰς τὰ ἐκτὸς τῆς πόλεως· οὐδ’ ἐκεῖ ὅμως ἐπὶ τῆς πεδιάδος καὶ τῶν λόφων εὑρίσκοντες ἀσφάλειαν ἐτράπησαν εἰς ἄτακτον φυγήν. Οὐδέποτε Ἕλληνες ὁπλῖται κατῃσχύνθησαν τοσοῦτον, ὅσον κατὰ τὴν συμπλοκὴν ταύτην, ἧς αἰτία ἐγένοντο αὐτοὶ οὗτοι προσβαλόντες ἀδίκως καὶ ἀνάνδρως καὶ φονεύσαντες, κατ’ ἀρχάς, ἐκ παρασκευῆς, ἔνοπλοι αὐτοὶ ἀόπλους. Ἔπεσον δ’ ἐκ μὲν τῶν Ἑλλήνων περὶ τοὺς 160, ἐπληγώθησαν πολλοὶ καὶ συνελήφθησαν αἰχμάλωτοι ἄλλοι τε καὶ ὁ ἕτερος ἀρχηγὸς, ὁ ἀτιμίαν τοῖς Ἕλλησι περιάψας καὶ ἀχαρίστους καταστήσας ἕνεκα τῆς πράξεως ταύτης Κριεζώτης. Καὶ τούτου ὅμως μεγαθύμως φερόμενος ὁ διοικητὴς Νώδ, ἐφείσθη, παρὰ τὴν κοινὴν ἀπαίτησιν τῶν Γάλλων στρατιωτῶν, ἐκ δὲ τῶν ἄλλων αἰχμαλώτων διέταξε νὰ τουφεκίσωσι δύο. Ἐκ δὲ τῶν Γάλλων, ἐφονεύθησαν μόνον 18 καί τινες ἐτραυματίσθησαν. Ἡ πρᾶξις αὕτη σωφρόνισε μὲν τοὺς ἀντισυνταγματικοὺς καὶ τοὺς κακοποιούς, ἐν γένει, στρατιωτικούς, ἐχαροποίησε δέ, ὑπὸ κομματικὴν ἔποψιν, τοὺς συνταγματικοὺς καὶ πρώτιστα τοὺς ὀπαδοὺς τῆς τριανδρίας, ἥτις διὰ προκηρύξεως ἀπεδοκίμασε τὴν κακὴν ἐκείνην πρᾶξιν τοῦ ἐν Ἄργει στρατιωτικοῦ συρφετοῦ προσβαλόντος στρατὸν εὐεργέτιδος δυνάμεως. Ἐπὶ τούτῳ δὲ ὡμολόγησαν πολλὰς χάριτας ἥ τε ἑλληνικὴ κυβέρνησις καὶ οἱ δημογέροντες Ναυπλίου τῷ στρατηγῷ Γκεενέκ. Ἡ δ’ ἐν Ἄργει αὕτη ἄδοξος χύσις ἑλληνικοῦ αἵματος ἦτο ἡ τελευταία σκηνὴ τοῦ βδελυροῦ δράματος τῆς ἀπαισίου ἀναρχίας, ἥτις ἐμάστισε τὸ πολυπαθὲς ἑλληνικὸν ἔθνος, ἀπὸ τοῦ θανάτου τοῦ Καποδιστρίου μέχρι τῆς καθόδου τοῦ βασιλέως Ὄθωνος.
Ταῦτα, ἐν εἴδει προεισαγωγῆς εἰς τὰ κατὰ τὴν βασιλείαν τοῦ Ὄθωνος, ἵνα δείξωμεν ὑπὸ ποίους ὅρους καὶ ποίας συνθήκας ἀνελάμβανε τὴν βασιλείαν ὁ Ὄθων καὶ ποία ἦτο ἡ πρὸ τῆς ἐλεύσεως αὐτοῦ κατάστασις τῆς Ἑλλάδος.[4]
- ↑ Ἰδοὺ αἱ λέξεις τοῦ πρωτοκόλλου τῶν τριῶν προστατίδων Δυνάμεων, αἱ ἀναφερόμεναι εἰς τὸν Ἑλληνικὸν θρόνον: «Ἡ κυβέρνησις τῆς Ἑλλάδος ἔσται μοναρχία κληρονομικὴ κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας. Ἐμπιστευθήσεται δ’ εἰς ἡγεμόνα μὴ δυνάμενον νὰ ἐκλεχθῇ ἐκ τῶν βασιλικῶν οἰκογενειῶν τῶν Ἐπικρατειῶν (Ἀγγλία, Γαλλία καὶ Ρωσία), τῶν ὑπογραψασῶν τὴν συνθήκην τῆς 24 Ἰουνίου τοῦ 1827 ἔτους, καὶ ἕξοντα τὸν τίτλον: Ἡγεμὼν Κυριάρχης τῆς Ἑλλάδος»
- ↑ Ἐκ τῆς Συλλογῆς Συνθηκῶν Δ. Σούτσου.
- ↑ Ὡς γνωστὸν, τὰ κόμματα κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἐν Ἑλλάδι ἦσαν τρία ἀναλόγως τῶν αἰσθημάτων τοῦ λαοῦ πρὸς ταύτην ἢ ἐκείνην τῶν τριῶν προστατίδων δυνάμεων. Καὶ οἱ μὲν Ρωσόφρονες, οἱ καὶ ὀπαδοὶ τοῦ Καποδίστρια, ἐκαλοῦντο Ναπαῖοι ἔκ τινος Νάπα καποδιστριακοῦ φανατικοῦ, οἱ Ἀγγλόφρονες Μπαρλαῖοι ἔκ τινος Μπάρλα φανατικοῦ ὀπαδοῦ τοῦ Ἀγγλικοῦ κόμματος, οἱ δὲ Γαλλόφρονες οἱ τοῦ Κωλέττη δηλαδὴ ὀπαδοὶ Μοσχομαγγίται ἔκ τινος Μόσχου ὀπαδοῦ τοῦ Κωλέττη ἐνθέρμου καὶ τῆς Μάγκας = δεκαρχίας. Οὗτοι ἐκαλοῦντο καὶ συνταγματικοί Ἀντισυνταγματικοὶ δὲ πάντες οἱ κατὰ τούτων.
- ↑ Ἐν τῇ συγγραφῇ τῆς παρούσης ἱστορίας μεγίστην συμβολὴν εὕρομεν ἐν τῇ ἐκδιδομένῃ «Ἱστορίᾳ τοῦ Συγχρόνου Ἑλληνισμοῦ» ὑπὸ Ἐπ. Κ. Κυριακίδου.