Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1888/Μικρά συμβολή εις την πάτριον ιστορία
| ←Ὁ Ῥώσσος ποιητὴς Νάτσων | Ἐτήσιον Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1888 Συγγραφέας: Μικρὰ συμβολὴ εἰς τὴν πάτριον ἱστορία |
Ἡ ἰσορροπία τῆς εὐτυχίας→ |
ν τῇ Revue Critique τῆς 28 Φεβρουαρίου τοῦ ἔτους τούτου ἐπιμελείᾳ εὐλαβοῦς συγγενικῆς χειρὸς ἐδημοσιεύθησαν πέντε ἐπιστολαὶ τοῦ γάλλου στρατηγοῦ Ἱωσὴφ Λουδοβίκου d’Arbois de Joubainville, δύο ἐκ τῶν ὁποίων ἔχουσί τινα ἀναφορὰν πρὸς τὴν ἱστορίαν τῆς Κερκύρας ἐπὶ τῆς γαλλικῆς κατοχῆς.
Ὁ στρατηγὸς d’Arbois γεννηθεὶς κατὰ τὸ 1764 καὶ εἰσελθὼν εἰς τὸ στρατιωτικὸν στάδιον, δὲν ἔκρινε πρέπον νὰ μεταναστεύσῃ ἅμα τῇ ἐκρήξει τῆς ἐπαναστάσεως ἂν καὶ ἀνῆκεν εἰς τὴν τάξιν τῶν εὐγενῶν, παρὰ τῆς ἐπαναστάσεως μάλιστα ἔτυχεν ἀνελπίστου προαγωγῆς μέχρι τοῦ ἔτους 1793, ὅτε διὰ τὴν τότε ἐπικρατοῦσαν τρομοκρατίαν ἀφῃρέθη τὸν βαθμόν του ὡς ὕποπτος, ἐν ᾧ λαμπρὰς προσέφερεν ὑπηρεσίας ἐν τῷ στρατῷ τοῦ Βορρᾶ ὑπὸ τὸν στρατηγὸν Dampierre. Μετὰ δύο ἔτη ἀνέκτησε πάλιν τὸν βαθμὸν τοῦ λοχαγοῦ καὶ ἐστάλη εἰς τὸν στρατὸν τῆς Ἰταλίας, οὗτινος ὁ ἀρχιστράτηγος, ὁ Βοναπάρτης, προβιβάσας αὐτὸν εἰς ταγματάρχην τὸν ἐκάλεσεν εἰς τὸ στρατηγεῖον καὶ τὸν προσέταξε νὰ συνοδεύσῃ εἰς τὴν Κέρκυραν τῇ 7 λειμωνίου, τοῦ ἔτους ε′ ἤτοι τῇ 26 Μαΐου 1797, ὡς ὑπασπιστὴς, τὸν ἀντιστράτηγον Γεντίλην, ὅστις μετὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Βοναπάρτου κατάλυσιν τῆς Βενετικῆς Πολιτείας προσορμισθεὶς μετὰ ἕνα περίπου μῆνα ἐπὶ κεφαλῆς χιλίων πεντακοσίων γάλλων στρατιωτῶν εἰς Κέρκυραν ἐλάμβανε κατοχὴν τῆς νήσου ἀνηκούσης ἕως τότε εἰς τὰς Βενετικὰς κτήσεις. Διορισθεὶς δὲ ἀρχηγὸς τοῦ ἐπιτελείου τοῦ στρατοῦ τῆς κατοχῆς ἔγεινεν ἐπί τινα χρόνον διοικητὴς τῆς Κερκύρας, προσωρινῶς ἀναπληρῶν τὸν διὰ τὰς τότε περιστάσεις ἀναγκασθέντα νὰ ἀπομακρυνθῇ τῆς Κερκύρας, ἀντιστράτηγον Γεντίλην. Μετὰ τὴν ἐπάνοδον τοῦ ἀντιστρατήγου ὁ d’Arbois ἔλαβε τὴν ἐντολὴν παρ’ αὐτοῦ νὰ πορευθῇ διὰ λόγους ὑπηρεσίας εἰς Μεδιόλανον πρὸς τὸν Βοναπάρτην, ἐκεῖ δὲ εὑρισκόμενος ἐπαύθη τὸ δεύτερον, τῇ 28 Νοεμβρίου 1797 ἕνεκα πολιτικῶν ῥᾳδιουργιῶν. Ἀλλ’ ὅμως ὁ Βοναπάρτης τὸν ἐπροστάτευσε καὶ πάλιν καὶ ἠδυνήθη οὕτω νὰ ἐπαναλάβῃ τὴν θέσιν του εἰς τὰς τάξεις τοῦ στρατοῦ, εἶχε δὲ τὸν βαθμὸν τοῦ ὑποστρατήγου, ὅτε συλληφθεὶς ὑπὸ τῶν Ἄγγλων αἰχμάλωτος ἐν Ἁγίῳ Δομίγγῳ ἀπέθανεν ἐπιβαίνων πολεμικοῦ πλοίου παρὰ τὰς ἀκτὰς τῆς Ἰαμαϊκῆς τῇ 16 Νοεμβρίου 1803.
Ἡ δευτέρα ἐκ τῶν δημοσιευθεισῶν ἐπιστολῶν ἐγράφη ὑπὸ τοῦ d’Arbois πρὸς τὸν ἀδελφόν του, ὡσαύτως στρατιωτικὸν καὶ εὑρισκόμενον εἰς Τρεβῖσον, ἐκ Μεδιολάνου τῇ 16 ὁμιχλώδους τοῦ ἔτους ς′. «Πρὸ μικροῦ, λέγει, ἔλαβον ἐπιστολὴν ἐκ Κερκύρας. Ὁ Joui μὲ πληροφορεῖ, ἀλλ’ ἄνευ λεπτομερειῶν ὅτι μετὰ τὸν ἐκεῖθεν ἀπόπλουν μου la Grimani et le Facchinei (?) περιέπεσαν εἰς καταισχύνην· ὅτι ἅπασα ἡ μοῖρα τοῦ στρατοῦ μετέβαλε γνώμην ὡς πρὸς τὸν Καππάδοκαν (Capadoce) καὶ τὸν Λοβέρδον, οὓς τώρα βλέπει μετ’ εὐχαριστήσεως καὶ πολὺ περιποιεῖται, δὲν μὲ μέμφονται πλέον παρὰ διὰ τὴν ὑπεροψίαν, μὲ τὴν ὁποίαν κατεφρόνησα τὰς κατ’ ἐμοῦ ἐνεργείας. Βλέπεις ὅτι ἡ ἐπανάστασις ὑπῆρξεν εὐτυχής. Ἐδῶ ὁ ἀρχιστράτηγος δὲν ἐζήτησε νὰ φωτισθῇ περὶ τῆς ὑποθέσεώς μου. Μὲ ἐπεφόρτισε νὰ παρασκευάσω πίνακα ἐμφαίνοντα πάσας τὰς γνώσεις, ἂς περὶ τῶν νήσων ἀπέκτησα κατὰ τὴν ἐκεῖ διαμονήν μου καὶ νὰ προσαρτήσω λεπτομερὲς ὑπόμνημα εἰς τὸν ῥηθέντα πίνακα. Πρὸς τοῦτο εἰργάσθην ἀπὸ 24 ὡρῶν καὶ ἐνεχείρισα τὴν ἐργασίαν μου πρὸς τὸν Vignolle ἵνα τὴν ὑποβάλῃ εἰς τὸν ἀρχιστράτηγον. Δὲν ἠξεύρω ἀκόμη ἂν θὰ τὸν εὐχαριστήσῃ καὶ τὶ σκοπεύει νὰ μὲ κάμῃ. Ἐν τῷ μεταξὺ ἀναπαύομαι…… Ὁ Γεντίλης ἐφονεύθη ἐν Κερκύρᾳ ὁ δὲ ἀρχιστράτηγος δὲν ἠξεύρει διὰ τίνος νὰ τὸν ἀντικαταστήσῃ. Πέμπει τοὺς στρατηγοὺς Chabot καὶ La Vallette μετὰ 2700 περίπου ἀνδρῶν. Τὸ κατ’ ἐμὲ ἔχω ἀπόφασιν νὰ μὴ ἐπανέλθω εἰς τὴν Κέρκυραν.»
Δὲν εἶναι εὔκολον ἄνευ εἰδικῶν ἐρευνῶν νὰ ὁρίσῃ τις ὁποῖαι ἦσαν αἱ κατὰ τοῦ d’Arbois ἐνέργειαι τῶν ἐν Κερκύρᾳ, οὐδὲ ὁποῖαι αἱ σχέσεις αὐτοῦ πρὸς τὸν Καππάδοκαν καὶ τὸν Λοβέρδον, γνωστὰ πρόσωπα ἀναμιχθέντα εἰς τὴν πολυκύμαντον πολιτικὴν τῶν Ἰονίων νήσων κατὰ τοὺς χρόνους ἐκείνους. Ὡσαύτως δὲ ἄγνωστον μένει εἰς ἡμᾶς τίνα εἶναι τὰ δύο ἐκεῖνα πρόσωπα τὰ μετὰ τὸν ἐκ Κερκύρας ἀπόπλουν τοῦ d’Arbois περιπεσόντα εἰς καταισχύνην εἰς τὰ ὁποῖα ἐν τῷ γαλλικῷ πρωτοτύπῳ φέρονται ὅπως καὶ ἐν τῇ μεταφράσει τὰ ἄφησα: la Grimani et le Facchinei.
Παραλείπων νὰ κάμω λόγον περὶ τῆς πρώτης, τρίτης καὶ πέμπτης ἐπιστολῆς, ὡς ὅλως ξένων πρὸς τὰ ἡμέτερα καὶ περὶ τοῦ μέρους τῆς δευτέρας, τοῦ μὴ ἀναφερομένου κατ’ οὐδένα λόγον εἰς τὰ τῆς Κερκύρας πράγματα, ἔρχομαι εἰς τὴν τετάρτην. Ἡ τετάρτη ἐπιστολὴ «πρὸς τὴν πολίτιδα d’Arbois» τὴν ἀδελφὴν τοῦ ἐπιστέλλοντος, εὑρισκομένην τότε ἐν Γαλλίᾳ, ἐγράφη ἐκ Μεδιολάνου κατὰ τὴν 7 παγετώδους τοῦ ἔτους ς′. Τὸ πρὸς τὴν ἐν Κερκύρᾳ διαμονὴν τοῦ d’Arbois σχετικὸν μέρος τῆς ἐπιστολῆς εἶναι το ἑξῆς: «..... Ἐάν τυχὸν μάθῃς ὅτι ἐπαύθημεν [καὶ οἱ δύο ἀδελφοὶ] μὴ ταραχθῇς· εἶναι ἀποτέλεσμα συκοφαντίας, ἣν ὀλίγος χρόνος θὰ διαλύσῃ, ἔχομεν δὲ ἐδῶ πολλοὺς καὶ ἰσχυροὺς φίλους, οἵτινες εὐκόλως θὰ μᾶς κάμωσι νὰ καταβάλωμεν τὸν ἄνανδρον καὶ ταπεινὸν ῥᾳδιοῦργον, ὁ ὁποῖος δὲν δύναται νὰ μοῦ συγχωρήσῃ ὅτι συνετέλεσα εἰς τὴν εὐδαιμονίαν τῶν Κερκυραίων ἐμποδίζων τὰς βιαιοπραγίας του καὶ ὁ ὁποῖος διὰ νὰ μὲ ἐκδικηθῇ μὲ κατηγόρησεν εἰς τὸ Διευθυντήριον (Directoire) καὶ ἐμὲ καὶ τὸν Κάρολον [τὸν ἀδελφόν του] ὅτι εἴμεθα ἐχθροὶ τῆς δημοκρατίας καὶ ὅτι ἠρνήθην νὰ ὑπογράψω τὴν πρὸς τὸ Ἐκτελεστικὸν Διευθυντήριον ἀναφορὰν τῆς μοίρας τῆς Ἀνατολῆς… Καὶ αὐτὸς ὁ Βοναπάρτης ἀνεγνώρισε τὴν συκοφαντίαν καὶ ἔχομεν πολλάς ἐλπίδας ἐπὶ τὴν προστασίαν του κατὰ τὴν περίστασίν μας ταύτην....»
Ὁ ἄνανδρος καὶ ταπεινὸς ῥᾳδιοῦργος εἷναι, ὡς φαίνεται ἐκ τῆς τρίτης ἐπιστολῆς τοῦ d’Arbois (πρὸς τὸν ἀδελφόν του Κάρολον), ἀξιωματικός τις καλούμενος Godart, ὅστις εἶχεν ἐπιδώσῃ τακτικὴν καταγγελίαν τῷ ἀρχιστρατήγῳ κατὰ τῶν δύο ἀδελφῶν d’Arbois. Τὰ περὶ τῶν ἐν Κερκύρᾳ βιαιοπραγιῶν τούτου τοῦ Godart εἶναι καθ’ ὅσον ἠξεύρομεν ἄγνωστα.
Σ. Κ. Σακελλαροπουλοσ