|
[[fr:Auteur:Épicure]]
[[ru:Эпикур]]
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΖΩΗΣ (3-10-2011)
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ 341-271 π.χ
Ο Επίκουρος του Νεοκλέους και της Χαιρεστράτης καταγόταν όπως αναφέρει ο Διογένης Λαέρτιος από το γένος των Φιλαϊδών Αθηναίος πολίτης και γεννήθηκε στην Σάμο το 341 π.χ. Το 310 ίδρυσε την πρώτη του Σχολή στην Μυτιλήνη και αργότερα την μετέφερε στην Λάμψακο. Το 306 γύρισε στην Αθήνα και ίδρυσε την Σχολή του Επίκουρου όπως αρχικά ονομάσθηκε. Η Σχολή του δεν άργησε να φθάσει σε μεγάλη ακμή επειδή ανταποκρινόταν στις ανάγκες της εποχής και μετονομάσθηκε σε Κήπος. Ήταν πολυγραφότατος. Εδώ έγραψε όλο το έργο του που αποτελείται από 300 κυλίνδρους όπως αναφέρει ο Διογένης Λαέρτιος. Πέθανε το 271 σε ηλικία εβδομήντα ένα χρονών. Η Επικούρεια φιλοσοφία διακόπηκε βίαια από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που για πολιτικούς λόγους στήριξε ένα ξενόφερτο δόγμα που ήταν εχθρικό στην ελεύθερη σκέψη και την γνώση με το σκεπτικό ότι με κανένα τρόπο δεν πρέπει να γίνει γνωστή η φιλοσοφία στους πολίτες γιατί τότε θα δημιουργηθεί μια τρομακτική αποστροφή των ανθρώπων από την θρησκεία. Μα σήμερα 2300 χρόνια από την γέννηση του Επίκουρου από την Θεσσαλονίκη ιδρύεται για δεύτερη φορά ο Κήπος της Θεσσαλονίκης και από αυτόν ξεκινά και η δημιουργία και άλλων Κήπων και φιλοδοξεί στο μέλλον μέσα από την αλλαγή της προσωπικής μας φιλοσοφίας ζωής να προκύψει μια ουσιαστική βελτίωση του σημερινού μοντέλου της κοινωνίας
Η Επικούρεια φιλοσοφία αποσκοπεί στην ευτυχία του κάθε ανθρώπου και στέλνει σημαντικά και επίκαιρα μηνύματα στο σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι. Αντιπροσωπεύει φιλοσοφία ζωής, που αναγνωρίζει ότι η ανθρώπινη ζωή έχει τη μέγιστη αξία. Δεν την απαξιώνει και δεν τη θεωρεί μάταιη ούτε προθάλαμο μιας μετά θάνατο ζωής, όπως ισχυρίζονται τα διάφορα δόγματα. Ο άνθρωπος μεθυσμένος από την ομορφιά της φύσης και συνεπαρμένος από το φαινόμενο της ζωής με κανένα τρόπο δεν θέλει να αποδεχθεί τον τρομερότερο νόμο της φύσης την Λήθη. Όμως ο πρώτος και αδήριτος νόμος που αφορά κάθε ζωντανό οργανισμό μέσα στη φύση (ο νόμος του Μέλισσου- Επίκουρου) είναι ότι: Κάθε τι που γεννιέται πεθαίνει αναγκαστικά και ότι πεθαίνει δεν ανασταίνεται. Ξεκινάμε από την λήθη και καταλήγουμε στην λήθη και το μεσοδιάστημα αποτελεί την ζωή. Η ζωή μας είναι μία και μοναδική και μη αναστρέψιμη όσες ανησυχίες και φόβους είχαμε στην αιωνιότητα που πέρασε πριν γεννηθούμε τόσες ανησυχίες να έχουμε για την αιωνιότητα μετά τον θάνατό μας δηλαδή καμιά. Οι παράλογοι πόθοι του ανθρώπου για ανάσταση και αιώνια και μετά θάνατον ζωή δεν θα υποχρεώσουν ποτέ μα ποτέ την φύση να αλλάξει τους νόμους της.
Η Επικούρεια φιλοσοφία ζωής είναι δεμένη με την φύση και τις δυνατότητές της, ότι βρίσκεται μέσα στις δυνατότητες της φύσης αποτελεί το πραγματικό το αληθές και το λογικό είναι το μέτρο της και αποτελεί το αντικείμενο της κάθε επιστήμης. Ότι είναι έξω από το πλαίσιο των δυνατοτήτων της φύσης βρίσκεται αποκλειστικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο στην σφαίρα των ανθρώπινων επιθυμιών και ιδεών. Και εδώ έχουμε είτε χρήσιμες και ωφέλιμες σκέψεις και επιθυμίες που μπορεί να πραγματοποιηθούν είτε παρασιτικές και υπέρμετρες σκέψεις και επιθυμίες μη πραγματοποιήσιμες.
Η Επικούρεια φιλοσοφία αποδέχεται μόνο ότι ενώνει τους ανθρώπους και απορρίπτει ότι διχάζει και αποτελεί αιτία αιματοφόρων πολέμων και απάνθρωπων πράξεων.
Στην κοινωνία των Επικουρείων επανέρχεται η αρχή της φιλίας ως συνδετικός κρίκος μεταξύ των μελών της.
Ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς της Επικούρειας φιλοσοφίας είναι η ρήξη με τις δεισιδαιμονίες και τους φόβους που υποχρεώθηκε ο κάθε πολίτης μέσω της εκπαίδευσης να αποδεχθεί ώστε να είναι χειραγωγημένος και να μην αντιδρά στα συμφέροντα των δύο μεγάλων εξουσιών που δημιούργησαν το απάνθρωπο μοντέλο του σημερινού κόσμου. Στέλνει το μήνυμα της λύτρωσης του ανθρώπου από τον φόβο του θανάτου και των θρησκοληπτικών δεισιδαιμονιών και προτείνει στους συνανθρώπους μας επιτέλους να μπούν στον κόπο να σκεφθούν πόσα από αυτά που διδάχθηκαν ότι είναι απόλυτη αλήθεια είναι πράγματι αλήθεια και όχι εξουσιαστικός καταναγκασμός.
Η Επικούρεια φιλοσοφία πρεσβεύει ότι ούτε οι ασωτίες, ούτε τα πλούσια τραπέζια, ούτε οι ερωτικές απολαύσεις, ούτε οι οινοποσίες ούτε η αναζήτηση δόξας και πλούτου είναι αυτές που δημιουργούν την ευτυχισμένη ζωή αλλά ο νηφάλιος στοχασμός, η γνώση της φύσης, η έλλειψη πόνου και άγχους, η αρμονική δηλαδή σχέση μεταξύ σωματικής και πνευματικής υγείας και η έλλειψη οχλήσεων από το περιβάλλον, είναι αυτά που φέρνουν την ευτυχία. Και είναι αδύνατο να ζήσεις ευτυχισμένα αν η ζωή σου δεν έχει φρόνηση , ομορφιά και δικαιοσύνη.
Απολαμβάνουμε λοιπόν με χαρά και χωρίς τύψεις και ενοχές όλες τις φυσικές ανθρώπινες αναγκαιότητες στο μέτρο που αυτές αρμονικά εξυπηρετούν την βελτίωση της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Τρώμε για να ζούμε και δεν ζούμε για να τρώμε όπως θέλουν να μας παρουσιάσουν όσοι στηρίξουν τα παράλογα εξουσιαστικά δόγματα.
Η Επικούρεια φιλοσοφία αποτελεί στήριγμα στον σκεπτόμενο άνθρωπο που αισθάνθηκε ξαφνικά ότι είναι μόνος του, ότι δεν έχει το στοιχειώδες δημοκρατικό δικαίωμα να ορίζει με την θέλησή του το μέλλον του και τά όνειρά του αλλά ότι άλλα κέντρα εξουσίας έξω από την πατρίδα του ορίζουν την ζωή του την οικονομία και το μέλλον του. Η Επικούρεια φιλοσοφία δεν θέλει τον πολίτη υποταγμένο θεατή αλλά με δικαιώματα συμμετοχής στις αποφάσεις στα σημαντικά θέματα που αφορούν το μέλλον του. Στηρίζει την δημοκρατία στην πράξη.
Ο Κήπος είμαι ένας θεσμός κοινωνικής και πολιτικής απόκλισης από την επικρατούσα πολιτική θρησκευτική και κοινωνική ύπαρξη. Η Επικούρεια φιλοσοφία ζωής σηματοδοτεί ριζική αλλαγή στις αρχές τα πρότυπα και τις αξίες του απάνθρωπου μοντέλου της σημερινής κοινωνίας που διαμορφώθηκε από τις δύο μεγάλες εξουσίες όπου οι ονομαζόμενοι προστάτες του μεταβλήθηκαν σε δυνάστες. Στο σημερινό μοντέλο επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας όπου η ευτυχία των λίγων συνεπάγεται την δυστυχία των πολλών. Ο σκεπτόμενος πολίτης αισθάνθηκε ότι προδόθηκε βαθύτατα από τις δύο μεγάλες εξουσίες και έχασε σημαντικά από τα ανθρώπινα δικαιώματα του όπως το αίσθημα της ασφάλειας και της ελευθερίας και το μέγιστο δικαίωμα να ορίζει ο ίδιος την ζωή του. Οι δύο εξουσίες δημιούργησαν το σημερινό απάνθρωπο κοινωνικό σύστημα για να τον εξουσιάσουν και να του στερήσουν κάθε γόνιμη προσπάθεια σκέψης για ριζική αλλαγή και δικαιώματα στην συμμετοχή της χαράς της ζωής και την ευδαιμονία. Και αυτό αποτελεί για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο την ανάγκη της ριζικής αλλαγής του με ειρηνικό τρόπο. Αυτά που γίνανε στο παρελθόν από τον πολιτικό τον εθνικό και τον θρησκευτικό φανατισμό με κάψιμο βιβλίων, με κλείσιμο σχολών, με κατεδάφιση ναών, με βίαιο εξαναγκασμό να εγκαταλείψει κανείς την φιλοσοφία ζωής που ακολουθεί, με οικονομική και σωματική εξόντωση και γενοκτονίες, αυτά οι Επικούριοι επιθυμούν όχι μόνο να μην επαναληφθούν στο μέλλον αλλά να μην έχουν και την δυνατότητα να επαναληφθούν από όντα που θέλουν να ονομάζονται άνθρωποι.
Η Επικούρεια φιλοσοφία αποτελεί ένα πανανθρώπινο κίνημα εν τω γενάσθαι και έχει μέσα της την ενδελέχεια, αυτή τη δεύτερη φορά μια και που οι συνθήκες είναι με το μέρος της, να πραγματοποιήσει αυτά που υπόσχεται.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ
ΑΦΟΒΟΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ , ΤΆΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ
Ο Θεός δεν εμπνέει φόβο , ο θάνατος είναι ανύποπτος , το καλό εύκολα αποκτιέται το κακό υποφέρεται εύκολα (Φιλόδημος 119)
ΓΝΩΣΙΣ ΟΡΘΗ ΤΟΥ ΜΗΘΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣ ΥΜΑΣ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ ΑΠΟΛΑΥΣΤΟΝ ΠΟΙΕΙ ΤΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΘΝΗΤΟΝ, ΟΥΚ ΑΠΕΙΡΟΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΙΣΑ ΧΡΟΝΟΝ ΑΛΛΑ ΤΟΝ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΑΦΕΛΟΜΕΝΗΝ ΠΟΘΟΝ
Η σωστή γνώση ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτα για εμάς κάνει απολαυστική την θνητότητα της ζωής , όχι επειδή της προσθέτει άπειρο χρόνο αλλά επειδή της αφαιρεί τον πόθο της αθανασίας (προς Μενοικέα § 124)
ΗΔΥ ΓΕΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΖΕΙΝ ΟΤΑΝ ΑΠΗ ΘΑΝΑΤΟΥ ΦΟΒΟΣ
Γλυκιά γίνεται η ζωή όταν απουσιάζει ο φόβος του θανάτου (Διογένης ο Οινοανδεύς Απ.130)
ΛΑΘΕ ΒΙΩΣΑΣ
Ζήσε στην αφάνεια
Άλλα Επικούρεια μηνύματα χωρίς το αρχαίο κείμενο.
Γεννηθήκαμε μια φορά και δεύτερη δεν υπάρχει. Ούτε θα υπάρξει στον αιώνα τον άπαντα. Εσύ όμως ενώ δεν ορίζεις το αύριο, αναβάλεις τη χαρά . Και η ζωή μας χάνεται με τις αναβολές και ο καθένας από μας πεθαίνει απασχολημένος (Επ. Προσφ. 14)
Θεωρούμε ότι η αυτάρκεια είναι μέγιστο αγαθό. (προς Μενοικέα §130)
Για όποιον δεν είναι αρκετό το λίγο τίποτα δεν είναι αρκετό (Επίκουρος Απ.69, Αιλιανός Ποικίλαι ιστ. IV 13)
Δεν υπάρχει ευχάριστη Zωή χωρίς φρόνηση , ομορφιά και δικαιοσύνη, ούτε Ζωή με φρόνηση , ομορφιά και δικαιοσύνη χωρίς να είναι ευχάριστη. (Κύρια Δόξα V, 140)
Η γυναίκα σου πρέπει μάλλον να σε ντρέπεται και όχι να σε φοβάται. Διότι δεν την πήρες για υπηρέτρια αλλά για σύντροφο στην ζωή σου. (Γνώμαι συλλεγείσαι… Επ. Θύρ. σ 236)
Μια πατρίδα έχουμε όλοι την γή όλη, και ο κόσμος είναι το κοινό μας σπίτι. ( Διογένης ο Οινοανδεύς Απ. 30)
Δεν προκαλεί φόβο σε κάποιον η άγνοια για τα κυριότερα σημεία της φύσης του σύμπαντος , αλλά η υποψία ότι υπάρχουν αλλόκοτα πράγματα σύμφωνα με τους μύθους. (Κύρια Δόξα ΧΙΙ, 143)
Η ζωή (των ανθρώπων) δεν έχει ανάγκη από δεισιδαιμονίες και δόγματα αλλά από αταραξία (προς Πυθοκλή)
1. Τίποτε δεν γίνεται από το τίποτε (Προς Ηρόδ. Δ.Λ. Χ3 ..ούδέν γίνεται έκ του μη όντος.)
Τίποτα δεν δημιουργείται ποτέ εκ του μη όντος, με θεία βούληση τα πάντα συμβαίνουν σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους χωρίς θειϊκή παρέμβαση, η ύλη δεν πλάστηκε. (Λουκρίτιος D. R. N. κεφ. Ι στ. 146-155. Nullam rem e nichilo gigni divinitus umguam)
2. Τίποτα δεν αφανίζεται στο μηδέν.
(Προς Ηρόδ. Δ.Λ.38, 40,41..ταύτα δε έστιν άτομα και άμετάβλητα, είπερ μή μέλλει πάντα εις το μή όν φθαρήσεσθαι.
D. R. N. κεφ. I στ. 215-224, sua corpora rusum dissoluat natura negue ad nichilum interemat res.
Τίποτα δεν μπορεί να γεννηθεί από το τίποτα και ούτε πάλι μετά την γέννησή του να επιστρέψει στο μηδέν. D. R. N. κεφ. I στ.265 non posse creari de nichilo negue item genitas ad nil revocari. Προείπε τον Νόμο της αφθαρσίας της ύλης ! )
3. Τα πρωταρχικά στοιχεία της ύλης είναι τα άτομα σωματίδια το μάτι δεν μπορεί να τα διακρίνει ωστόσο υπάρχουν!
4. Το κενό είναι άψαυστο , όμως υπάρχει
5. Το σύμπαν είναι άπειρο (Προς Ηρόδ. 41-42)
6.Το σύμπαν αποτελείται από άτομα και κενό (Προς Ηρόδ. 39-40)
7.Τα σώματα είναι είτε άτομα είτε ενώσεις ατόμων (Προς Ηρόδοτο 61-62)
8.Τά άτομα βρίσκονται πάντοτε σε κίνηση , στο κενό η κίνησή τους είναι γραμμική, μέσα στα σώματα είναι παλμική ! ( Προς Ηρόδοτο 61-62)
9. Ανά πάσα στιγμή μπορούν τα άτομα να παρεκκλίνουν ελαφρά από την ευθεία κίνηση, να συγκρουστούν ,να αλλάξουν φορά, να ενωθούν με άλλα άτομα, σχηματίζοντας σύνθετα σώματα ! (D. R. N. κεφ ΙΙ στ. 216)
10.Τα άτομα έχουν επίσης ελεύθερη κίνηση.! Ο Επίκουρος την έφερε εις το φώς : μία κίνηση παρεκλίνουσα, όπως απέδειξε με βάση τα φαινόμενα.. ( Διογένης ο Οινοανδεύς
Απ. 54 Και ελευθέραν τινά εν ταις ατόμοις κείνησιν είναι …. Επίκουρος δε εις φως ήγαγεν, παρεγκλιτικήν υπάρχουσαν, ως εκ των φαινομένων δείκνυσιν..)
11.Τα άτομα δεν έχουν καμιά από τις ιδιότητες των σωμάτων είναι άφθαρτα και προικισμένα με δική τους μάζα και σχήμα ! (Προς Ηρόδοτο 54-57)
12. Για τους Επικούρειους η φύση είναι η μητέρα των όντων και όχι κάποιος θεός.
Ο Επικούρειος ποιητής Τίτος Λουκρίτιος Κάρος στο έργο του D. R. N. κεφ. V στ.821 γράφει:
Το ξαναλέω λοιπόν η γή κρατάει επάξια κερδισμένο το όνομα της μάνας, αφού από μόνη της έπλασε το γένος των ανθρώπων και έβγαλε από τα σπλάχνα της, στην ώρα τους θα λέγαμε όλα τα ζώα που οργιάζουν στα ψηλά βουνά και όλα τα είδη των πουλιών που σκίζουν τον αέρα….όλα εξελίσσονται, όλα τα αλλάζει η φύση και τα αναγκάζει να μεταμορφώνονται.
Πρέπει να αφανίστηκαν τότε πολλά είδη ζώων καθώς δεν μπόρεσαν με τον πολλαπλασιασμό να σφυρηλατήσουν την γενιά τους !
(D. R. N. κεφ.V στ. 855 Προείπε τον Νόμο της εξέλιξης του Δαρβίνου ! )
13. Ο χρόνος κατά τον Επίκουρο είναι παράγωγο μέγεθος δεν υπάρχει πραγματικά στη φύση. Ο χρόνος δεν υπάρχει από μόνος του, έξω και ανεξάρτητα από τα πράγματα. Είναι σύμπτωμα των πραγμάτων (παράγωγο μέγεθος) .
(tempus item per se non est . D. R. N. κεφ. Ι. στ. 459-463)
Η επιλογή και η επεξεργασία του κειμένου έγινε από τον Αθ. Μερτζανίδη
| 