Εθνικόν Ημερολόγιον του Έτους 1892/Τα θύματα της δικαστικής πλάνης
| ←Ὁ Σωκράτης ἐν μέσαις νεωτέραις Ἀθήναις | Ἐθνικὸν Ἡμερολόγιον τοῦ Ἔτους 1892 Συγγραφέας: Τὰ θύματα τῆς δικαστικῆς πλάνης |
Χαῖρε Σμύρνη!→ |
«Εἰ δέοι ἀδικεῖν περὶ τὸ δικάσαι, τὸ
ἀδίκως ἀπολῦσαι ὀσιώτερον ἄν εἴη τοῦ μὴ
δικαίως ἀπολέσαι». (Ἀντιφῶν)
ΤΑ δικαστικὰ χρονικὰ βρίθουσιν — ἀτυχῶς διὰ τὴν πάσχουσαν ἀνθρωπότητα — παραδειγμάτων εἰς ἀπόδειξιν, ὅτι πάντες οἱ κατάδικοι δὲν εἶναι καὶ ἀληθῶς ἔνοχοι.
Δὲν γνωρίζω ἐν Ἑλλάδι ἐπισήμως τὸν ἐτήσιον τῶν καταδίκων ἀριθμόν· διότι τὸ φῶς τῆς στατιστικῆς ἐθυσιάσθη εἰς τὸν πόθον τῆς ταχυτέρας ἀποκτήσεως· τοῦ..... εἰς τὴν δευτέραν παρουσίαν ἀναμενομένου ἰσοζυγίου τοῦ προϋπολογισμοῦ. Ἀλλ’ οὐδ’ ἐκ τῆς εὐγλωττίας τῶν ἀριθμῶν, — ἐὰν ποτὲ ἀνεβίου ἡ στατιστικὴ καὶ ἐν Ἑλλάδι, — εἶναι δυνατὸν νὰ πιστοποιήσωμεν ἑπακριβῶς τὴν ἀναλογίαν τῶν θυμάτων δικαστικῶν πλανῶν πρὸς τὸν ὁλικὸν ἀριθμὸν τῶν καταδίκων· ἡ περίεργος καὶ ἐνδιαφέρουσα αὕτη πληροφορία μόνον εἰς τὰ κατάστιχα τῶν τμηματαρχῶν τοῦ παντεπόπτου ὑπάρχει· μὴ τελειοποιηθέντων ὅμως εἰσέτι τῶν ἀνθρωπίνων τηλεσκοπίων ἐπὶ τοσοῦτον, ὥστε νὰ εἶναι δυνατὴ ἡ ἐκ τῆς γῆς ἀνάγνωσις τῶν θείων ἀριθμῶν, ἀρκοῦμαι εἰς τὴν ἐκ τῆς κοινῆς πείρας βεβαίωσιν, ὅτι καὶ ἡ ποινική δικαιοσύνη, ὑπ’ ἀνθρώπων ἀπονεμομένη ὑπόκειται ἀναμφισβητήτως εἰς τοὺς κινδύνους τῆς πλάνης. Τὸ δεδικασμένον δὲν εἶναι βεβαίως πάντοτε ἡ ἀλήθεια· ὅθεν καὶ τὸ τοῦ ῥωμαϊκοῦ δικαίου ἀξίωμα res judicata pro veritate habetur[1]
Ταῦτα δὲν εἶναι δεκτικὰ ἀντιρρήσεων καὶ δι’ αὐτὰ τὰ μᾶλλον εὐνομούμενα κράτη, εἰς ἃ ἡ καλὴ τῆς δικαιοσύνης ἀπονομή, οὐχὶ μόνον θεωρητικῶς, ἀλλὰ, καὶ πρακτικῶς θεωρεῖται ὁ πρώτιστος τῆς πολιτείας σκοπός· ἀλλὰ τότε τί πρέπει νὰ προστεθῇ διὰ τὰ κράτη ἐκεῖνα, εἰς ἃ ἡ πρὸς τὴν δικαιοσύνην ἐγκληματικὴ ὀλιγωρία τῶν ἁρμοδίων, —κατὰ τὴν δημοσιογραφικὴν φράσιν, — ἔσχεν ὡς καρπὸν τὴν χειροτέρευσιν τῆς ποιότητος τῶν δικαστικῶν ὀργάνων, ἔστιν ὅτε δὲ καὶ εἰς τὴν χρησιμοποίησιν αὐτῶν πρὸς ἀπαλλαγὴν τῶν ἐνόχων καὶ εἰς ἐνοχοποίησιν τῶν ἀθώων; Εἰς τὰ τοιαῦτα κράτη, δύναταί τις νομίζω νὰ εἴπῃ, ὅτι ὁ ἀριθμὸς τῶν θυμάτων τῆς δικαιοσύνης εἶναι κατ’ εὐθὺν λόγον πρὸς τὴν ἔντασιν τοῦ κομματικοῦ πυρετοῦ.. Ἀλλὰ καὶ ἄνευ τῆς δολίας προαιρέσεως, πολλάκις κουφότης ἀνακριτικὴ χάριν ῥεκλάμας, — ἀπαραιτήτου ἐνίοτε ὡς προσὸν προβιβασμοῦ, —ἄλλοτε προκατάληψις ἀνεξήγητος, καὶ ἄλλοτε ἀπαισία ὁμοιότης φυσιογνωμίας τοῦ ἀληθοῦς ἐνόχου πρὸς τὸ θῦμα, ἤ, ὅπερ καὶ συνηθέστερον, συνδρομὴ δυσμενῶν συμπτώσεων ῥίπτει καὶ κατὰ τοῦ ἀθωοτέρου τὴν ὑποψίαν ἐγκλήματος βδελυροῦ.
Ἐσκέφθης ποτέ, φίλε κ. Σκόκε, ὁπόσον ἀποτρόπαιον καὶ ὀδυνηρὸν τυγχάνει τὸ θέαμα ἀθώου συλλαμβανομένου βαρβάρως ὑπὸ τοῦ χωροφύλακος καὶ παραδιδομένου εἰς τὰς χεῖρας τοῦ κ. Εἰρηνοδίκου, ἢ τοῦ κ. Εἰσαγγελέως; Ἐσκέφθης ὁποία δύναται νὰ ᾖ ἡ ψυχική κατάστασις τοῦ ἀθώου, ἐργατικοῦ καὶ ἐντίμου ἐκείνου οἰκογενειάρχου, ἁρπαζομένου ἐκ τῆς ἐργασίας του καὶ ἐκ τῶν κόλπων τῆς οἰκογενείας του, ἵν’ ἀπαχθῇ εἰς τὰς βρωμερὰς φυλακάς, ἀπειλουμένου ὑπὸ τῆς καταστροφῆς τῶν ἐξ οἰκονομίας χρηματικῶν περισσευμάτων του καὶ κινδυνεύοντος τὴν ὑγείαν καὶ τὴν τιμὴν ἑαυτοῦ τε καὶ τῶν ἐπὶ γῆς φιλτάτων αὐτοῦ ὄντων;
Εἰς ὅσα τοὐλάχιστον κράτη ἡ δικαστική μηχανὴ εὐρύθμως λειτουργεῖ, τὸ στάδιον τῆς προδικασίας δὲν παρατείνεται ἐπ’ ἄπειρον καὶ δὴ ὁσάκις ὁ κατηγορούμενος εὑρίσκεται ἐν τῇ προφυλακίσει ἀλλ’ ὅπου οἱ τροχοὶ τοῦ ἅρματος τῆς Θέμιδος κυλίονται βραδέως, προσκόπτοντες ἀπελπιστικῶς ἀνὰ πᾶν βῆμα, οἱ μῆνες διαδέχονται τοὺς μῆνας καὶ ἐνίοτε τὰ ἔτη διαδέχονται τὰ ἔτη ἐν τῇ φοβερᾷ προςδοκίᾳ τοῦ ἀναμενομένου βουλεύματος· δυστυχὴς ὁ ὑπόδικος ὁ μὴ ἔχων μπάρμπα στὴ Κορώνη! Εἶναι δυστυχῶς βεβαιωμένον, ὅτι εἷς εὐτυχὴς κάτοικος τῆς νεωτέρας Ἐλλάδος, τοὔνομα Μιχαὴλ Μητράκης ἠθωώθη μετὰ… ἑνδεκαετῆ προφυλάκισιν! Ὁποία ἀληθῶς ἡ διαφορὰ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀττικοῦ δικαίου, καθ’ ἦν ἐπετρέπετο διὰ πάντα σχεδὸν τ’ ἀδικήματα ἡ ἐπὶ ἐγγυήσει ἀπόλυσις κατὰ τὸ στάδιον τῆς προδικασίας, καὶ τῶν ἡμετέρων χρόνων τοῦ ψευδοπολιτισμοῦ, καθ’ οὓς μετὰ στέρησιν τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας ἐπὶ μίαν δεκαετηρίδα καὶ πλέον, ἡ δικαιοσύνη τῆς πατρίδος τοῦ Σόλωνος, ἀνάγουσα τὴν θύραν τοῦ δεσμωτηρίου λέγει τῷ ὑποδίκῳ ἀφελῶς — «ἐπλανήθην» — ὅπερ οἱ ἕως χθὲς κατακτηταὶ τῆς χώρας ταύτης ἔλεγον «γιαγνὶς ὀλντοῦ»!....
Ἐν τούτοις κατὰ τὸ στάδιον τῆς προδικασίας, ὅτε καὶ μόνη ἔνδειξις ἀρκεῖ πρὸς καταδίωξιν, ἴσως τὰ ὄργανα τοῦ νόμου δύνανται νὰ δικαιολογηθῶσιν ἐκ τῆς ἀναγκαίως ἐσπευσμένης πολλάκις ἐνεργείας πρὸς διάσωσιν τῶν ἰχνῶν τῆς ἀξιοποίνου πράξεως καὶ πρόληψιν τοῦ εἰς φυγὴν ὑπόπτου καὶ ὑποτιθεμένου ἐνόχου. Ἀλλὰ ποσάκις δὲν ἐβεβαιώθη, ὅτι καὶ αὐταὶ αὗται αἱ δικαστικαὶ ἀποφάσεις, αἱ κατόπιν τῆς ἐπ’ ἀκροατηρίου μετὰ μακροτάτην βάσανον διαδικασίας ἐκδοθεῖσαι ὑπῆρξαν προϊὸν δικαστικῆς πλάνης! Τὴν ἀτέλειαν τῶν νόμων καὶ τὴν κακὴν αὐτῶν ἐφαρμογὴν δεινοῦσιν, ἐν κοινωνίᾳ μάλιστα βεβλαμμένῃ καὶ σπαρασσομένῃ ὑπὸ τοῦ κομματικοῦ δαίμονος, οἱ Εἰσαγγελεῖς, — εὐτυχῶς οὐχὶ πάντες, — οἵτινες ἐτάχθησαν μὲν εἰς θέσιν ὑψίστην πρὸς ἀνακάλυψιν τῆς ἀληθείας, ἀλλ’ ἐκτροχιασθέντες νομίζουσιν, ὅτι ἡ μόνη αὐτῶν ἀποστολὴ εἶναι ἡ αὔξησις τοῦ ἀριθμοῦ τῶν καταδίκων! Ἐκεῖνοι οἵτινες ὑπὸ τοῦ νομοθέτου ὡρίσθησαν ὼς σωτῆρες ἄγγελοι, οὐδὲν συνήθως δεικνύουσιν ἐνδιαφέρον εἰς τὴν διάσωσιν τῶν ναυαγῶν τῆς ἀνθρωπίνης ἀτελείας. Τοὐναντίον λακτίζουσιν αὐτοὺς διὰ τοῦ ποδὸς των ἀγερώχως, ὅπως ἐπιδείξωσιν ἐνίοτε ἐπιτετηδευμένην αὐστηρότητα καὶ καλύψωσιν οὕτω τὴν ὑπὲρ τῶν εὐνοουμένων ἀβαρίαν....
Ἐνόσῳ πρόκειται περὶ συνεπειῶν στερήσεως ἰδιοκτησίας, ἡ πλάνη τοῦ δικαστοῦ εἶναι ὑποφερτή. Ἐὰν ἔτι πρόκειται περὶ στερήσεως τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας, — ἐναντίον βεβαίως καὶ τῶν συνταγματικῶν ἐγγυήσεων, — τὸ ἔγκλημα τῆς πολιτείας σκληρὸν μὲν καὶ ἀποτρόπαιον εἶναι, ἐναπολείπεται ὅμως ἡ περὶ χάριτος ἐλπίς. Ἀλλ’ ὅταν τὸ πεπλανημένον «διὰ ταῦτα» τοῦ δικαστοῦ ἀφαιρεῖ ζωὴν ἀνθρωπίνην, — ἣν μόνον ὁ Θεὸς δίδει —, ἀναβιβάζον τὸν κατηγορούμενον ἐπὶ τῆς λαιμητόμου καὶ ἐγκολάπτον ἀνεξιτήλως τὴν κηλίδα τῆς ἀτιμίας ἐν τῷ οἰκογενειακῷ ὀνόματι.... Ὦ! τότε ἡ φαντασία τοῦ ἀνθρώπου ἀδυνατεῖ νὰ περιγράψῃ τὰ μαρτύρια τοῦ εἰς τὸν θάνατον βαδίζοντος ἀθώου καταδίκου!
Φέρει εἰς φῶς τὴν ἀλήθειαν, τοὐλάχιστον ἐνίοτε, ὁ χρόνος. Τυχηρὰ συμβάντα, οὐχὶ δὲ σπανίως καὶ ἡ ὁμολογία τῶν ἀληθῶν ἐνόχων, — δι’ ἧς ἐπεζητήθη ἡ ἀνακούφισις τῆς βασανιζομένης συνειδήσεως, — ἀπέδειξαν τὴν τελείαν ἀθωότητα ἀνθρώπων καταδικασθέντων εἰς θάνατον!
Θανατικὴ καταδίκη ἀθώου!
Φρικτὸν νὰ φαντασθῇ τις, ὅτι ἡ πολιτεία ἐν ὀνόματι τοῦ νόμου καὶ χάριν τοῦ γενικοῦ συμφέροντος, βοηθουμένη ὑπὸ τῆς στρατιᾶς τῶν λειτουργῶν τῆς ἁγνῆς Θέμιδος, καρατομεῖ ἀθῶον! Ἀτυχῶς ἡ ἱστορία τοῦ ποινικοῦ δικαίου βεβαιοῖ τοιαύτας σπαραρακτικὰς καταδίκας, οἱονεὶ ὡς στίγματα ἀνεξάλειπτα τῆς ἀνθρωπίνης δικαιοσύνης· ἐξ αὐτῶν ἐδημιουργήθη καὶ τὸ μέγιστον τῶν κατὰ τῆς θανατικῆς ποινῆς ἐπιχειρημάτων τῶν ποινικολόγων.
Ζητῶ παρὰ τῶν ἀναγνωστῶν τὴν ἄδειαν νὰ διηγηθῶ συνοπτικῶς την ἱστορίαν ἑνὸς τοιούτου θύματος ἐκ τῆς συγκυρίας δυσμενῶν συμπτώσεων, ὅπερ ὅμως συνέπεσε νὰ γνωρίσω, διότι ὡς ἐκ θαύματος ἐπέζησεν, ἵνα διηγῆται τὰς ἐντυπώσεις τοῦ παραδεδομένου εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ δημίου· ναί, ἐπέζησεν ἀφοῦ ηὐτύχησε ν’ ἀνέλθῃ εἰς τὴν λαιμητόμον καὶ νὰ δεθῇ ἐπὶ τῆς νεκρικῆς σανίδος πρὸς.... καρατόμησιν.
Πρωΐαν τινὰ τοῦ ἔτους 185… εὑρέθη ἔν τινι νήσῳ τῶν Κυκλάδων πτῶμα, πλησίον δὲ αὐτοῦ ἡ θανατηφόρος μάχαιρα αἱμοσταγής. Τυχαίως διήρχετο ἐκεῖθεν ὁ Τ* γείτων αὐτοῦ, ὅστις ὀλίγας μὲν ἡμέρας πρὶν συνέπεσε νὰ ἐκφρασθῇ ἔν τινι καφενείῳ δυσμενῶς περὶ τοῦ φονευθέντος, ἐκ περιεργείας δέ, πλησιάσας τὸ πτῶμα καὶ ἀναγνωρίσας τὸν γείτονα του ἄπνουν, λαμβάνει εἰς χεῖρας τὴν μάχαιραν, προσπαθῶν ν’ ἀναγνωρίσῃ, εἰ δυνατόν, ἐξ αὐτῆς τὸν φονέα, ὅτε οἱ ἐκεῖθεν διελθόντες συγγενεῖς τοῦ φονευθέντος συλλαμβάνουν αὐτὸν ὡς ὕποπτον· συνεπείᾳ τῶν ἀνωτέρω ἐνδείξεων παραπέμπεται ὁ Τ* ἐπὶ φόνῳ ἐκ προμελέτης εἰς τὸ Καιουργοδικεῖον. Τὸ ὁρκωτὸν δικαστήριον, παρασυρθὲν καὶ ἐκ τῶν κεραυνοβόλων εἰσαγγελικῶν ἐπιχειρημάτων κατὰ τοῦ ἐπ’ αὐτοφώρῳ φονέως, θεωρεῖ ἀποχρώσας ἀποδείξεις περὶ τῆς ἐνοχῆς τὴν δυσμενῆ ὀλίγας πρὸ τοῦ φόνου ἡμέρας ἔκφρασιν τοῦ κατηγορουμένου κατὰ τοῦ παθόντος καὶ τὴν σύλληψίν του παρὰ τῷ νωπῷ ἔτι πτώματι, οὕτω δὲ κηρύττει αὐτὸν ἔνοχον φόνου προμεμελετημένου· τὸ δικαστήριον τῶν Συνέδρων καταδικάζει τὸν κηρυχθέντα ἔνοχον εἰς τὴν ἐσχάτην τῶν ποινῶν!
Ὁ εἰς θάνατον καταδικασθεὶς Τ* ἦτο χριστιανὸς τοῦ δυτικοῦ δόγματος· ἐπίσης ὁ φονευθείς· ὁ τῶν δυτικῶν ἱερεύς, ἐν Σύρῳ νομίζω διαμένων, εἴτε ἐξ εὐσπλαγχνίας, εἴτε ἐκ λόγων σπουδαίων, οὓς ἐγνώριζε μέν, δὲν ἠδύνατο ὅμως νὰ κοινολογήσῃ εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, ἐπιμόνως εἶχεν ἐργασθῆ παρὰ τῷ βασιλεῖ Ὄθωνι πρὸς χορήγησιν χάριτος ἀλλ’ ὁ Ὄθων δὲν ὑπέγραφε διατάγματα περὶ χάριτος χωρίς προηγουμένως νὰ μελετήσῃ ὁ ἴδιος τὸν φάκελλον, ἡ δὲ μελέτη αὐτοῦ τοὐλάχιστον κατ’ ἀρχὰς δὲν ἐκλόνισε τὴν περὶ τῆς ἐνοχῆς πεποίθησίν του· ἡ ταχύπτερος φήμη διεβίβασε μέχρι τῆς σκοτεινῆς φυλακῆς, τοῦ δεσμώτου τὴν εἴδησιν ὅτι πᾶσα περὶ χάριτος ἐλπὶς ἐσβέσθη· τοῦ λοιποῦ ὁριστικῶς πλέον διεγράφη ἐκ τοῦ καταλόγου τῶν ζώντων. Αἱ ἡμέραι παρέρχονται ἐν ἀγωνίαις· εἰς πάντα κρότον τῶν στροφίγγων τῆς θύρας, στρέφεται νομίζων, ὅτι ἀκούει ἐρχόμενον τὸν δεσμοφύλακα, ἵνα τῷ ἀναγγείλῃ, ὅτι ὁ δήμιος περιμένει αὐτὸν ἵνα θέσῃ τέρμα εἰς τὸν ἀφόρητον βίον του. Τις οἶδεν, ἐὰν ἐκ τῶν ἀκροωμένων αὐτόν, ὁσάκις διεμαρτύρετο ὑπὲρ τῆς ἀθωότητός του, ὑπῆρχον οἱ πιστεύοντες, ὅτι τ’ ἀληθῆ ἔλεγεν!…
Ἡ χάρις δὲν ἐδόθη. Ὁ Τ* ὡδηγήθη εἰς τὸν τόπον τῆς ἐκτελέσεως, ἐξομολογούμενος μέχρι τῆς τελευταίας στιγμῆς εἰς τὸν ἱερέα, ὅτι ἦτο πάντῃ ἀθῶος τοῦ χυθέντος αἵματος. Τὸ φιλοπερίεργον κοινὸν εἶχε συναθροισθῇ, ὅπως ἴδῃ τὴν κεφαλὴν τοῦ καταδίκου πίπτουσαν ὑπὸ τὴν μάχαιραν τοῦ δημίου. Δὲν ἀπουσίαζεν, ὡς συνήθως, καὶ τὸ ὡραῖον, ἀλλ’ ἱκανῶς σκληρὸν ὅπως ἀντέχῃ εἰς τοιοῦτο θέαμα, φῦλον. Ὁ δήμιος λαμβάνει κατοχὴν τοῦ ἀναισθήτου πλέον σώματος τοῦ καταδίκου, ὅπερ προσδένει εἰς τὴν σανίδα τῆς φονικῆς μηχανῆς… Μετ’ ὀλίγας στιγμὰς ἡ κεφαλὴ θὰ εὑρίσκεται ἐν τῷ σανιδίῳ αἱμοστάζουσα καὶ… ὁ νόμος ἱκανοποιημένος! Ἀλλά....
«Ἀλλ’ ἔστι δίκης ὀφθαλμὸς ὃς τὰ πανθ’ ὁρᾷ». Τοὐλάχιστον ἐνίοτε. Αἰφνιδίως ἀκούονται μακρόθεν πυροβολισμοί, φαίνεται ἀμέσως ἔφιππος χωροφύλαξ, ἀπὸ ῥυτῆρος τρέχων πρὸς, τὸν τόπον τῆς θανατικῆς ἐκτελέσεως. Ῥῖγος καταλαμβάνει τοὺς θεατὰς ἐκ φόβου μὴ ὁ ἀγγελιαφόρος ἐκεῖνος, κομίζων ἴσως τὴν ζωὴν τοῦ ἐπὶ τῆς σανίδος ἁναμένοντος τὴν μάχαιραν τῆς λαιμητόμου σώματος, δὲν φθάσῃ ἐγκαίρως. Ἀληθῶς ἐκεῖνος διὰ σχημάτων καὶ διὰ παντὸς τρόπου προσπαθεῖ νὰ ἐκδηλώσῃ καὶ μακρόθεν τὴν ἀπαραίτητον ἀνάγκην τῆς ἐπὶ στιγμὰς ἀναστολῆς τῆς ἐκτελέσεως. Ἡ συγκίνησις διαδίδεται ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον καὶ ἐκτείνεται. Ὁ δήμιος σταματᾷ ἐν ἀμηχανίᾳ· ὁ Εἰσαγγελεὺς ἐσπευσμένως ἀνοίγει τὸν κομισθέντα φάκελλον καί… ὁποία ἔκπληξις! ἀναγινώσκει ὰμέσως τὸ βασιλικὸν Διάταγμα περὶ χάριτος, ὅπερ ὁ τότε περιοδεύων εἰς τὴν ἐπαρχίαν Λεβαδείας βασιλεὺς Ὄθων, πεισθεὶς ἐπὶ τέλους, — τίς οἶδεν ἕνεκεν ἀνακοινώσεως τίνων πληροφοριῶν, — εἶχεν ὑπογράψει, μετατρέψας τὴν ποινὴν τοῦ θανάτου εἰς ἰσόβια δεσμά. Ὁ εὐεργετικὸς τηλέγραφος δὲν ἐλειτούργει ἀκόμη ἐν Ἑλλάδι καὶ εἰς τὸν ἀγγελιαφόρον ἐδόθη ἡ ἐντολή, ἵνα διὰ πάσης δυνατῆς θυσίας φθάσῃ πρὸ τῆς ἐκτελέσεως.
Ὅλοι, ὅλοι ἐχάρησαν ἐκ τῆς ἀναγνώσεως τοῦ διατάγματος, ἐκτὸς δύο.... τοῦ δημίου, ὅστις δὲν ἐπεράτωσε τὸ ἀρξάμενον ἔργον του καὶ τοῦ καταδίκου, ὅστις πρὸ πολλοῦ λιποθυμήσας ἔκειτο ἐπὶ τῆς σανίδος ἀναίσθητος....
Μετὰ τὴν μεταπολίτευσιν τοῦ 1862 ὁ Τ* δι’ ἀλλεπαλλήλων διαταγμάτων μετριασάντων τὸν χρόνον τῆς ποινῆς του, ἀφέθη ἐπὶ τέλους ἐλεύθερος, τὸν ἐγνώρισα δὲ καὶ ἐγὼ ὡς ἀρχικλητῆρα τῆς δημοτικῆς ἐν Χαλκίδι ἀστυνομίας.
Ἡμέραν τινα ἐδημοσιεύετο ἐν ταῖς ἐφημερίσιν ἐνυπόγραφος δήλωσις τοῦ ἱερέως, — ὅστις τοσοῦτον ἀποτελεσματικῶς ἐργασθεὶς παρὰ τῷ Ὄθωνι εἶχεν ἐπιτύχει τὴν ἐκ τῆς λαιμητόμου διάσωσιν τοῦ Τ* — ὅτι, ἐντολὴν ἐκτελῶν τοῦ Δ* ὃν ἐξωμολόγησε, δημοσιεύει μετὰ τὸν θάνατόν του, ὅτι τὸν φόνον, δι’ ὃν εἶχε καταδικασθῆ ὁ παντελῶς ἀθῶος Τ* εἷχε διαπράξει ὁ Δ*,
Ἡ βαθμιαία βελτίωσις τῆς ἀνθρωπίνης δικαιοσύνης, — ἐννοῶ εἰς ὅσα κράτη γίγνεται ἡ πρὸς τοῦτο δέουσα ἐνέργεια, — παρέχει τὴν ἐλπίδα τῆς μειώσεως τῶν δικαστικῶν πλανῶν, ἀλλ’ οὐδέποτε καὶ τῆς παντελοῦς ἐξαλείψεως αὐτῶν ἕνεκεν τῆς ἀτελείας τοῦ ἀνθρώπου. Διὰ τοῦτο πρὸ αἰῶνος μελετᾶται ἐπισταμένως θεσμὸς περὶ ἀποζημιώσεως τῶν ἐκ δικαστικῆς πλάνης θυμάτων ἢ τῶν οἰκογενειῶν αὐτῶν.
Ἓν θῦμα τῆς δικαιοσύνης, — λέγει ὁ Βένθαμ, — εἶναι καθ’ ἑαυτὸ λόγος, ὅπως πενθήσῃ ἡ κοινωνία. Ἀλλ’ ἐὰν καὶ μετὰ τὴν ἀναγνώρισιν τῆς πλάνης, δὲν γίνῃ ἡ δυνατὴ ἐπανόρθωσις, ἐπέρχεται πλέον ἀνατροπὴ τῆς κοινωνικῆς τάξεως.
Σπουδαία καὶ ἐνδιαφέρουσα λίαν ἐξακολουθεῖ ἐν τῷ ἐπιστημονικῷ κόσμῳ ἡ συζήτησις περὶ τοῦ θεσμοῦ τῆς ὑπὸ τοῦ δημοσίου ταμείου ἀποζημιώσεως τῶν ἐκ δικαστικῆς πλάνης καταδικασθέντων· ἀλλ’ αὕτη ἐξέρχεται τῶν ὁρίων τοῦ προγράμματος τοῦ ἀνὰ χεῖρας Ἡμερολογίου· ὅ,τι ὅμως δὲν βλάπτει νὰ μάθωσι σὺν τοῖς ἀναγνώσταις καὶ αἱ πολυπληθεῖς αὐτοῦ ἀναγνώστριαι εἶναι ὅτι ὁ τοιοῦτος θεσμὸς κατ’ ἀρχὴν ἰσχύει εἰς πολλὰ κράτη[2].
Ἐὰν ἤλπιζον, ὅτι καὶ τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων τὴν προσοχὴν ἠδύνατο νὰ προσελκύσῃ ἄλλο τι ἐκτὸς τῶν νομοσχεδίων περὶ φορο-δανείων πρὸς τροφοδότησιν τοῦ κόμματος καὶ παράτασιν τοῦ εἰρηνοπολέμου, ἤθελον εὐχηθῇ, ὅπως τὰς πολυτίμους στιγμὰς τῶν ἁρμοδίων ἐπασχολήσῃ, εἰ δυνατόν, καὶ ἡ μελέτη νόμων, λειτουργούντων ἀπροσκόπτως ἐν κράτεσιν εὐνομουμένοις, ὡς αὐτοκαλεῒται καὶ τὸ Ἑλληνικόν.
Ἀλλὰ γνωρίζων καλῶς, ὅτι οἱ πάσης τάξεως κύριοι ἁρμόδιοι οὐδὲ τὴν πρὸ πολλῶν ἐτῶν ὑποβληθεῖσαν πρότασιν περὶ καταργήσεως τῆς εἰς ὅλοι σχεδὸν τὰ κράτη καταργηθείσης προσωπικῆς κρατήσεως ἠθέλησαν νὰ μελετήσωσι… παύω τὰς ἀκάρπους μεμψιμοιρίας.
- Ἐν Καλλιθέᾳ (Ἀθηνῶν) τῇ 30 Ἰουλίου 1891.
Γεωργιοσ Ν. Φιλαρετοσ
- ↑ Τὸ δεδικασμένον ἀντὶ ἀληθείας ἐστίν.
- ↑ Οὕτω ἰσχύει ἐν Μεξικῷ, ἐν Πορτογαλλίᾳ, ἐν Σουηδίᾳ διὰ τοῦ ἀπὸ 12 Μαρτίου 1886 νόμου, ἐν Δανίᾳ διὰ τοῦ ἀπὸ 5 Ἀπριλίου 1888 νόμου, ἐν τοῖς Ἑλβετικοῖς καντονίοις τῆς Γενεύης, τῆς Βέρνης, τοῦ Φριμπούργου, τοῦ Νεφσατέλ, τοῦ Βὼ καὶ τῆς Ἀργοβίας· τελευταῖον δὲ διὰ τοῦ ἀπὸ 9 Δβρίου 1889 εἰσήχθη καὶ εἰς τὸ καντόνιον τῆς Βασιλείας.