Γεωγραφία Στοιχειώδης/Μέρος Β΄/Βιβλίον Α΄/Εισαγωγή
| ←Εισαγωγή | Γεωγραφία στοιχειώδης μαθηματικὴ, φυσικὴ καὶ πολιτικὴ, ἀρχαία καὶ νεωτέρα, περιόδου Β′ Μέρος Β΄, Βιβλίον Α΄, Εἰσαγωγή |
Κεφάλαιον Α΄→ |
199. Οἱ ἀρχαῖοι δὲν ἐγνώριζον ποσῶς ὅλην τὴν ἔκτασιν τῆς οἰκησίμου Γῆς. Ἐκτὸς τοῦ ὅτι δὲν εἶχον οὐδεμίαν ἰδέαν περὶ τῆς Ἀμερικῆς, ἠγνόουν ἔτι μέγα μέρος τοῦ παλαιοῦ κόσμου. Εἰς τὴν Εὐρώπην π. χ. ὅλον τὸ βόρειον μέρος καὶ ἀνατολικὸν, ἀπὸ τοῦ Ἄλβιος σχεδὸν καὶ τοῦ Ὡδέρου, τοῖς ἦτο ἀγνώριστον. Παρομοίως ἠγνόουν καὶ πολλὰ τῆς Ἀσίας. Μία γραμμὴ ἀγομένη ἀπὸ τὸ χεῖλος τῆς Κασπίας θαλάσσης ἕως εἰς τὴν Χερσόνησον τῆς Μαλάκης, θέλει μᾶς σημαίνει τὰ ὅρια τοῦ ὁποίου ἐγνώριζον μέρους τῆς Ἀσίας· ἀλλὰ καὶ περὶ πολλῶν τόπων ἐντὸς τῆς γραμμῆς ταύτης κειμένων, εἶχον ἀμυδρὰς καὶ συγκεχυμένας ἰδέας. Ἐκ τῆς Ἀφρικῆς ἐγνώριζον μόνον τὰ παράλια τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης καὶ τῆς Μεσογείου, καὶ πολλὰ ὀλίγα τῶν ἐσωτερικῶν αὐτῆς τόπων. Εἶναι δὲ πολλὰ ἀμφίβολον, ἂν ἔκαμον ποτε τὸν περίπλουν τῆς Ἀφρικῆς, μ’ ὅλον ὅτι λέγεται τοιοῦτος λόγος. Ὅπως καὶ ἂν ἔχη τὸ πρᾶγμα, ὁ περίπλους οὗτος, ἄν ποτε ἐξετελέσθη, δὲν τοῖς ἔκαμε γνωστὸν τὸ ἀληθὲς σχῆμα τῆς εὐρυχώρου ταύτης Χερσονήσου, τὴν ὁποίαν ὑπέθετον τρίγωνον καὶ μὴ ἐκτεινομένην πέραν τοῦ Ἰσημερινοῦ.
200. Πρὶν τῆς ἐκστρατείας τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου εἰς τὴν Ἀσίαν, καὶ τοῦ ἀπόπλου τῶν Πτολεμαίων εἰς τὴν θάλασσαν τῶν Ἰνδιῶν· πρὶν τῆς εἰσβολῆς τῶν Ῥωμαίων εἰς τὰς Γαλλίας, εἰς Βρεττανίαν καὶ Γερμανίαν, καὶ πρὶν τῆς τοῦ Αἰλίου Γάλλου ἐκστρατείας εἰς τὴν Ἀραβίαν, αἱ γεωγραφικαὶ γνώσεις τῶν ἀρχαίων ἦσαν ἐπὶ πολὺ πλέον περιωρισμέναι.
201. Ἐκ τῶν εἰρημένων κατανοεῖται, ὅτι ὁ ἐγνωσμένος κόσμος ὑπὸ τῶν παλαιῶν ἐξετείνετο πλέον ἀπὸ Ἀν. πρὸς Δ: ἢ ἀπὸ Β: πρὸς Ν: διὰ τοῦτο ὠνόμασαν μῆκος τὴν ἀπὸ Ἀν. πρὸς Δ: διεύθυνσιν, καὶ πλάτος τὴν ἑτέραν ἀπὸ Β: πρὸς Ν. Ἐφυλάξαμεν δὲ καὶ ἡμεῖς τὰς ἐκφράσεις ταύτας, ἂν καὶ δι’ ἡμᾶς δὲν ἔχουσι κατ’ αὐτὸ πλέον κἀνὲν νόημα.
202. Οἱ παλαιοί, ἀληθῶς εἰπεῖν, δὲν εἶχαν γνωρίσει ἀκριβῶς ἄλλους τόπους παρὰ τοὺς κειμένους πέριξ τῆς Μεσογείου θαλάσσης, τὴν ὁποίαν ὠνόμαζον ἔσω θάλασσαν ἢ θάλασσαν ἡμετέραν (mare internum, mare nostrum). Αὕτη δὲ ἐπωνομάζετο διαφόρως κατὰ τὰ διάφορα αὐτῆς μέρη· οἷον, πέλαγος Τυῤῥηνικὸν μεταξὺ τῆς Ἰταλίας, Γαλλίας καὶ Ἱσπανίας· πέλαγος Λιβυκὸν, κατὰ τὰ παράλια τῆς Βαρβαρίας· πέλαγος Σικελικὸν, τὸ μεταξὺ τῆς Σικελίας καὶ τῆς Ἑλλάδος· πέλαγος Ἀδριατικὸν, ὁ νῦν ὀνομαζόμενος Κόλπος τῆς Βενετίας· Αἰγαῖον πέλαγος, τὸ Ἑλληνικὸν ἀρχιπέλαγος· πέλαγος Συριακὸν, Αἰγυπτιακὸν κτλ. Ὁ Πορθμὸς τοῦ Γιβραλτάρου ἐλέγετο Γαδείρων Πορθμὸς, ἢ ὁ κατὰ τὰς Ἡρακλείους Στήλας· τὰ στενὰ τῶν Δαρδανελλίων, Ἑλλήσποντος· ἡ θάλασσα τοῦ Μαρμαρᾶ, Προποντίς· ὁ Πορθμὸς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Βόσπορος Θρᾳκικός· ἡ Μαύρη θάλασσα, Εὔξεινος Πόντος· τὰ στενὰ τοῦ Καφᾶ, Βόσπορος Κιμμέριος· ἡ θάλασσα τοῦ Ἀζόφου, Μαιῶτις λίμνη.Ἀπὸ τὴν Ἀσίαν, ὅπου ἐσυστήθησαν τὰ ἀρχαιότατα βασίλεια, θέλομεν ἀρχίσει κατὰ πρῶτον τὰ περὶ τῆς ἀρχαίας Γεωγραφίας, καὶ θέλομεν τελειώσει εἰς τὰ τῆς Εὐρώπης.