ὑπερηγάπησεν. Ἀποχωρῶν παρήγγειλεν εἰς τὸν πατριάρχην ἵνα καὶ ἐγγράφως ἐκθέσῃ τὴν διάλεξιν, ἥτις καὶ μεταφρασθεῖσα ἀραβιστὶ ὑπὸ τοῦ Ἀχμὲτ κριτοῦ τῆς Βεῤῥοίας, ἐνεχειρίσθη αὐτῷ, ὅστις μετὰ προσοχῆς καὶ εὐλαβείας τὴν ἀνέγνωσε[1].
Ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης ἔδειξεν ἀκατανόητον εὔνοιαν πρὸς τὸν Γεννάδιον, πέμπων αὐτῷ συνεχῶς δῶρα, καὶ πᾶσαν παράκλησίν του προθύμως ἐκπληρῶν. Καὶ ἐλέγετο περὶ τοῦ σουλτάνου, ὅτι ἐνωτισθεὶς καὶ πληροφορηθεὶς τὰ περὶ τῆς ἀληθοῦς πίστεως τῶν χριστιανῶν, ἐν ἀμφιβολίᾳ ἦν περὶ τῆς ἑαυτοῦ[2].
Ὁ Γεννάδιος εὐδοκίμως πατριαρχεύσας ἐπὶ πέντε ἔτη καί τινας μῆνας, συνεκάλεσε σύνοδον ἵνα ὑποβάλλῃ τὴν παραίτησίν του. Πάντες οἱ κληρικοὶ καὶ ὁ λαὸς παρεκάλεσαν αὐτὸν ἵνα διαμείνῃ. Ἀλλ’ ὁ Γεννάδιος ἀπαυδήσας πλέον ἐπεθύμει ἵνα ἀπομακρυνθῇ τῆς τύρβης, καὶ πρὸς οὐρανὸν ἀνατείνῃ τὸ πνεῦμά του· ἔγραψε τὴν παραίτησίν του εἰς τὸν κώδικα τῆς μεγάλης ἐκκλησίας, καὶ ἀνεχώρησε διὰ τὴν ἐγγὺς τῶν Σεῤῥῶν μονὴν τοῦ Προδρόμου. ἐν τῷ ὄρει Μενοικέως[3], ὅπου μελετῶν, γράφων, καὶ προσευχόμενος, παρέδωκε τῷ κυρίῳ τὸ πνεῦμα περὶ τὸ 1460.[4]
Ἐπειδὴ περὶ Γενναδίου ὁ λόγος, οὐκ ἄσκοπον, οὐδὲ τοῦ προκειμένου ἐκτὸς θεωροῦμεν ἵν’ ἀναφέρομεν περὶ τῆς τότε διεγερθείσης φιλοσοφικῆς πάλης μεταξὺ τῶν λεγομένων Ἀριστοτελικῶν, ὧν ἡγεῖτο ὁ Σχολάριος, καὶ τῶν Νεοπλατωνικῶν, ὧν ἡγεμόνευεν ὁ περίπυστος Πλήθων.
Γεώργιος ὁ Γεμιστὸς ὁ καὶ Πλήθων (διὰ τὸ πλῆθος τῶν γνώσεων) ἐγεννήθη περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΔʹ. αἰῶνος εἰς Σπάρτην. Ἐὰν ἡ δούλη Ἑλλὰς δύναται νὰ ἐγκαυχηθῇ ἐπὶ σοφίᾳ κατὰ τὸν μεσαιῶνα, ἀναντιῤῥήτως ὁ Γεμιστὸς εἶνε τὸ ἐπισημότερον τῆς τοιαύτης αἴγλης σημεῖον[5]. Νοῦς δαιμόνιος, κριτικὸς, πανδαήμων, τὸν Πλάτωνα καὶ τοὺς νεοπλατωνικοὺς τῆς Ἀλεξανδρείας ἐγκολπωσάμενος, ὁ Πλήθων πρῶτος ἐτόλμησεν ἵν’ ἀποτινάξῃ τὸν ζυγὸν τῆς Ἀριστοτελικῆς ἢ σχολαστικῆς φιλοσοφίας, ἥτις, διὰ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Ἀβερόη, Ἀβικέννου καὶ ἄλλων Ἀράβων φιλοσόφων ἄκραν ἐπίτασιν λαβοῦσα, ἡγεμόνευε καθ’ ὅλας τὰς σχολὰς τῆς Δύσεως.
Ἐν ἔτει 1433 συνώδευσε τὸν αὐτοκράτορα Ἰωάννην μετὰ τοῦ Σχολαρίου καὶ ἄλλων εἰς τὴν ἐν Φλωρεντίᾳ σύνοδον, ἀρνηθεὶς νὰ ὑπογράψῃ τὸν διαβόητον τῆς ἑνώσεως τῶν δύο ἐκκλησιῶν ὅρον. Κατὰ δὲ τὴν ἐν Φλωρεντίᾳ διαμονήν του ἤνοιξε σχολεῖον, ἐν ᾧ ἐφοίτων οἱ ἐπισημότεροι νέοι τῆς Ἰταλίας. Κόσμος ὁ ἐκ Μεδίκων, κατέχων τότε ἓν τῶν πρωτίστων ἀξιωμάτων τῆς ἀνθούσης δημοκρατίας, θελχθεὶς ἐκ τῶν μετὰ τοῦ Γεμιστοῦ συνεχῶν διαλέξεων, ἐπεφόρτισεν αὐτὸν νὰ παραδώσῃ δημοσίᾳ τὴν τέως ἀγνοουμένην Πλατωνικὴν φιλοσοφίαν. Ὁ Πλήθων ἔπραξε τοῦτο μετὰ πολλῆς ἐπιτυχίας· τὸ ὄνομα τοῦ Πλάτωνος, ὅπερ προηγουμένως εἶχεν ἀναμνήσει ἀκροθιγῶς πως ὁ Πετράρχης, διήγειρε γενικὸν ἐνθουσιασμόν· καὶ εἰς τὰς δημοσίας τοῦ Γεμιστοῦ παραδόσεις συνέῤῥεον πάσης ἡλικίας καὶ τάξεως ἀκροαταί. Ὁ Κόσμος ἐμφορηθεὶς διὰ τοῦ Πλήθωνος τὰς ὑγιεῖς ἀρχὰς τοῦ ὑπάτου τῶν φιλοσόφων, ἵδρυσε τὴν Πλατωνικὴν Ἀκαδημίαν, προωρισμένην ἵνα διαδώσῃ τὴν φιλοσοφίαν ἐκείνην, καὶ μεταφράσῃ τὰ συγγράμματα τοῦ Πλάτωνος καὶ τῶν Νεοπλατωνικῶν.[6]
- ↑ Ὁ Κρούσιος ἐδημοσίευσε τὸ ἑλληνικὸν κείμενον μετὰ τῆς ἀραβικῆς μεταφράσεως. (Turcogr. σελ. 109). Τῆς περιλαλήτου δὲ ταύτης διαλέξεως ἐγένοντο πολλαὶ μετατυπώσεις.
- ↑ Historia Politica. — Μαλαξοῦ, Πατρ. Ἱστορία.
- ↑ Μανουὴλ Μαλαξοῦ, Π. Ἱ. σελ. 120.
- ↑ Ἔγραψεν ὁ Γεννάδιος πολλὰ, θεολογικῆς πρὸ πάντων ὕλης, ἐξ ὧν ὁ Φαβρίκιος ἀπαριθμεῖ περὶ τὰ ἑκατὸν, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἀνέκδοτα. [Biblioth. Graec. XI. Παρ. Schoell, Hist. Lit. Gr. VII.
- ↑ Περὶ τούτου λέγει ὁ Ἀλλάτιος. Est Pletho stylo accurato, eleganti, presso, Attici succi pleno, sententiis gravi, argumentis vehemento, eruditione vero, et antiquarum rerum congerie quandoque obscuro atque difficili; non tamen ob gratias ac veneres, quibus ubique dictionem adspergit, molesto, adeo ut cum antiquis nec imerito acquiparetur, sui aevi scriptoribus a plerisque anteponatur. (Diatriba de Georgiis). Καὶ ὁ καρδινάλιος Βησσαρίων· «Τοιούτῳ ἀνδρὶ οὗ μετὰ Πλάτωνα, ἐξηρήσθω δὲ λόγου Ἀριστοτέλης, οὐκ ἔφυσεν ἡ Ἑλλάς. Μέγας Ἑλλάδι κόσμος εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον ἐσεῖται· τούτου κῦδος οὔποτ’ ὀλεῖται. «Παρ. Fabricii, Bibl. Gr. X. — Fulleborn, σελ. 5. — Schoell, Histoire de la litterature gr. VII.
- ↑ Ὁ προστάτης οὗτος τῶν ἐπιστημῶν ἀνέθρεψε παρ’ αὑτῷ τὸν διάσημον Μαρσίλιον Φιτσῖνον, ὃν προώρισεν ὡς ἀπόστολον τῆς Πλατωνικῆς φιλοσοφίας. Ὅταν ὁ πατὴρ τοῦ Μαρσιλίου, ἰατρὸς Φιτσῖνος, ἐπαρουσίασε πρὸς τὸν Μέδικον τὸν νεανίαν υἱόν του, τὸν ὁποῖον ἡ πρόνοια εἶχε προορίσει ἵν’ ἀναδείξῃ τὴν δόξαν τῆς ἀκαδημίας, ὁ Κόσμος
