ζώξῃ λέξες καὶ τόπους ἀπὸ διάφορες ντοπιολαλιές, γιὰ νὰ στήσῃ γλώσσα κοινή. Στὴν Ἑλλάδα, ὅπου τὸ ζήτημα εἶναι πιὸ δυσκολόλυτο, ἴσως θέλει γλωσσολογία περισσότερη. Ὅπως κι ἂν εἶναι, ὁ ποιητὴς ἔχει πρῶτα νὰ πῇ τὸ λόγο του κι ὄχι ἄλλος, ἀφοῦ γιὰ τὴ γλώσσα τοῦ ποιητῆ γίνεται ζήτημα.
Κανένας ὡςτόσο στὴν Ἑλλάδα δὲν ἀπόρησε ποὺ ἕνας Κοραῆς ἢ ἕνας Κόντος ἤρθανε νὰ μᾶς φιλολογήσουνε. Κι ἀπό κεῖ βλέπουμε ποῦ μᾶς κατάντησε ὁ δασκαλισμός. Στὰ κλασσικὰ τὰ χώματα τῆς φιλολογίας, ὁ κόσμος μήτε τὸ ὑποψιαζότανε πιὰ πὼς ὑπάρχουνε τέχνη, ποίηση, φαντασία καὶ πὼς ἴσια ἴσια δουλειὰ τῆς γλώσσας τῆς φιλολογικῆς ἀφτὰ εἴτανε. Δὲν τὸ ὑποψιαζότανε, ἀφοῦ τὴ φιλολογία του τὴν πρόσμενε ἀπὸ τοὺς ἀφιλολόγητους. Καὶ τόσο κατάβαθα τοῦ στρεβλώσανε τὰ μυαλά, ποὺ στὴν Ἑλλάδα, πρὶν ἀπὸ τοὺς Κοραῆδες, πρὶν ἀπὸ τοὺς Κόντους, φανήκανε φιλολόγοι, φανήκανε τεχνῖτες, φανήκανε ποιητάδες, κι ὡςτόσο ἀκολουθοῦσε τοὺς ἄλλους ὁ Ῥωμιός, χωρὶς οὔτε στιμούλα νὰ τὸ στοχαστῇ πὼς ἀφτοὶ δὲν εἴτανε οὔτε ποιητάδες, οὔτε τεχνῖτες, οὔτε φιλολόγοι. Ἀπόλαψε ἡ Ἑλλάδα ἕνα Σολωμό, ἀπόλαψε ἡ Ἑλλάδα ἕνα Βαλαωρίτη, ἀπόλαψε ἡ Ἑλλάδα τὰ τραγούδια τὰ δημοτικά. Τίποτα! Γραφτοδίφηδες προσκυνοῦσε. Τόσο ἔννοιωθε ἀπὸ φιλολογία.
Καὶ τότες εἴδαμε κάτι πολὺ παράξενο. Τὸ ζήτημα τὸ γλωσσικὸ ἔγινε ζήτημα μόνο καὶ μόνο τῆς γλώσσας. Μὰ ξεχάστηκε παντάπασι πὼς ἡ γλώσσα τἄχει ὅλα μέσα της, ὡς καὶ τὴν τέχνη, ὡς καὶ τὴν ποίηση! Νομίσανε πὼς ἄλλο δὲ σημαίνει παρᾶ γραμματική. Ὄξω ἀπὸ τὴ γραμματική, δὲν κοιτάξανε. Κ’ ἔτσι, γιὰ νὰ ξανάρθουμε στὸ ταπεινό μου τὸ βιβλίο, ὕστερις ἀπὸ δέκα χρόνια, συλλογίστηκε ὁ φίλος μου, ποὺ διόλου δὲ φταίει, πὼς τὸ Ταξίδι μπορεῖ νἄναι κ’ ἔργο ποιητικό, ἐνῶ ἂν ὁ δασκαλισμός, ἂν ἡ καθαρέβουσα δὲ μᾶς χαλνούσανε κάθε ὀρθὴ κρίση καὶ κάθε φιλολογικὸ αἴστημα, ἔπρεπε πρῶτα