χωριὸ καὶ τὸ κάτω δὲ μιλούσανε καθαφτὸ τὴν ἴδια γλώσσα. Καὶ τόντις παρατηροῦσα κάτι ἀνωμαλίες ποὺ δὲν ξηγιοῦνται παρὰ σὰν ὑποθέσῃς, πὼς δυὸ κάπως ἀλλόγλωσσα χωριὰ ἀνακατέψανε τὶς λαλιές τους. Ἔτσι καὶ τὰ παραμύθια μοναχά τους, ποὺ νὰ πῇς, ἀνακατέβουνε τοὺς τύπους, ἄφησε ποὺ στὰ ἴδια τὰ Νένητα ἔτυχε νἀκούσω μιὰ ὀνομαστικὴ οὑ τοῦ ἑνικοῦ ἀρσενικοῦ ἄρθρου, ἐνῶ τέτοιο ου, ἀντὶς ἄτονο ο, δὲν εἶναι συνήθεια σὲ κεῖνα τὰ χωριά. Ὅπως ὅμως καὶ στὴν κοινή μας γλώσσα, ἡ αἰτιατικὴ πληθυντικὴ τοῦ θηλυκοῦ τὶς ἀνάγκη νὰ γεννήθηκε στὴ Θεσσαλία ἢ σὲ κανένα μέρος τῆς Ῥωμιοσύνης, ὅπου τὸ ἄτονο ε γίνεται ι, μὲ τέτοιον τρόπο ἀλληλοδανίζουνται τύπους καὶ τὰ χωριά. Ὥςτε φτάνει νὰ εἶναι στὴ μέση γλώσσα φιλολογικὴ – φιλολογία καὶ τὰ παραμύθια – κι ἀμέσως βγαίνει κοινὴ γλώσσα, εἴτε περιωρισμένη σὲ δυὸ τρεῖς χωριολαλιές, εἴτε κι ἀπὸ ντοπιολαλιὲς καμωμένη, καθὼς στὴν Ἰλιάδα καὶ στὴν Ὀδύσσεια. Εἶναι ἀναντίλεχτο πὼς πρέπει νὰ ταξιδέψανε καὶ τὰ ὁμηρικὰ ποιήματα, γιὰ νὰ δείχνουνε τόσο ἀλλόκοτη διγλωσσία – διγλωσσία ἐννοεῖται ποὺ μὲ τὴ σημερνή μας μήτε συγκρίνεται, ἀφοῦ τότες τὴν ἀποτελούσανε γλῶσσες ζωντανές.
Εἶχα σκεφτῆ νὰ τὰ μελετήσω ἀφτᾶ σὲ χωριστὸ βιβλίο, καὶ τὁμηρικὸ τὸ ζήτημα καὶ τὴ φιλολογικὴ δημοτικὴ κι ἄλλα χίλια, ἐπειδὴ μοῦ φαινότανε πὼς ἄξαφνα γύριζα πίσω ἴσια μὲ τὰ παλιά, τὰ προϊστορικὰ τὰ χρόνια, πὼς τὴν ἀρχαία μας τὴ γλώσσα τὴν παρακολουθοῦσα σὲ κάτι ὠγύγιες ἀλλαγές της, γιατὶ ὅταν ἐρχότανε κανένας κι ἀντὶς ἀκούσῃς, μοῦ τὸ πρόφερνε ἀκούῃς, ἀμέσως θαῤῥοῦσα πὼς βρισκόμουνε στὴν ἐποχὴ ὅπου κάποιος πρόγονός μας, στὴν ὁμιλία, μοῦ ἔλεγε κι’ ἕνα γένεος, ἀντὶς τὸ κοινὸ τότες γένεσος, ποὺ μᾶς τὸ κοπανίζουνε στὰ σκολειά, μὰ ποὺ δὲ μᾶς τὸ δείχνουνε στὴ ζωή. Ἡ δουλειὰ μου εἴτανε ἄλλη, κ’ ἤθελα νὰ ξετάσω σὲ τί μοιάζουνε, σὲ τί δὲ μοιάζουνε κοινὴ γλώσσα καὶ χωριολαλιά, ποιὰΣελίδα:Το Ταξίδι μου (1905).djvu/16
Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
8
ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΟΥ
