Σελίδα:Το Ταξίδι μου (1905).djvu/13

5

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

---

Ταξίδι μου, πὼς δὲν καταπιάστηκα τέτοιο βιβλίο, χωρὶς πρῶτα νὰ ξετάσω τὰ καθέκαστα κι ἀπὸ τὰ καθέκαστα νὰ μορφώσω γνώμη ποὺ νὰ στέκῃ. Τὴν ἱστορική μας γραμματικὴ τὴν εἶχα μελετημένη χρόνια πρὶν ξαναβγῶ στὸ ῥωμαίϊκο. Καὶ στὰ μαθήματά μου καὶ σὲ ἄρθρα ἐπιστημονικὰ καὶ σὲ ἀλάκαιρους τόμους εἶχα ξηγήσει τύπους, λέξες καὶ κανόνες. Ὁ σκοπός μου, σὰν ξαναπῆγα κάτω, εἴτανε νὰ βεβαιωθῶ γιὰ κάμποσά ποὺ ἀπὸ μακριὰ βρισκόμουνε σὲ ἀνάγκη νὰ τὰ συμπεράνω μόνο καὶ μόνο, συχνὰ καὶ νὰ τὰ ὑποθέσω. Πόσες φορὲς μὲ τἀφτιά μου ἄκουσα ἐκεῖνα ποὺ ὅσο σπούδαζα, μάντεβα μόνο τὴν ὕπαρξή τους. Μεγαλήτερη χαρὰ γιὰ τὸ γλωσσολόγο δὲν ἔχει καὶ τὴν ἀπόλαψα τότες μὲ κάθε λέξη ποὺ μάζωνα. Πῆγα στὰ σκολειά, ἑλληνικά, δημοτικὰ καὶ γυμνάσια, πῆγα στὴ Μεγάλη τοῦ Γένου Σκολή, κράτησα σημείωση γιὰ κάθε παράδοση, κάθε τάξη ὅπου πῆγα. Μίλησα μὲ τοὺς βαρκάρηδες ἢ τοὺς καϊξῆδες, μίλησα μὲ τοὺς φτωχοὺς καὶ μικρούς, μίλησα μὲ τὴν πιὸ διαλεχτή, μὲ τὴν καλήτερη κοινωνία. Παντοῦ ἔβλεπα τοὺς ἴδιους νόμους νὰ βασιλέβουνε, στρεβλωμένους κάπου κάπου ἀπὸ τὴν καθαρέβουσα μὲ τὸν ἵδιο τρόπο. Καταντοῦσε λοιπὸν πολὺ ἔφκολο νὰ ξεκαθαρίσῃ κανεὶς τοὺς κανόνες τοὺς ἀληθινούς, νὰ βρῇ τὸ σύστημα τὸ σωστὸ τῆς γραμματικῆς, νὰ διορθώσῃ τὰ ἴδια λάθια ποὺ τἄφταιγε πάντα ἡ καθαρέβουσα. Τὰ λάθια διωρθωνόντανε καὶ μοναχά τους, γιατὶ κι ἀφτὸ παρατήρησα, πὼς κοινωνία καὶ λαός, ἀγράμματοι καὶ γραμματισμένοι, διορθώνουνε παντοῦ, ἴδια κι ἀπαράλλαχτα, τοὺς δασκαλισμούς. Μιὰ μέρα, στὸ βαποράκι ποὺ ἀπὸ τὸ Γεφύρι τῆς Πόλης κατεβαίνει στὸ Φανάρι, ὅπου πήγαινα κι ἀντίγραφα κάτι χερόγράφα παλιά, ἔτυχε νὰ καθήσω κοντὰ σὲ τρεῖς τελειόφοιτους τῆς Μεγάλης τοῦ Γένου Σκολῆς, ποὺ σᾶς ἔλεγα. Ποτέ μου θαῤῥὼ δὲ χάρηκα περισσότερο. Μιλούσανε ἀναμεταξύ τους τὴν καθάρια δημοτική· ἀκόμη καὶ σὰν κουβεντιάζανε γιὰ τὸ σκολειό, γιὰ πολιτικά, γι’ ἁψηλὰ