τον δὲ δίκαιον εἶχε τοιαῦτα προβλέπουσα, ἀπέδειξαν μετ’ ὀλίγον τὰ εἰς τὴν Κασσάνδραν καὶ αὐτὸν τὸν Ἀγαμέμνονα ἐν Ἄργει συμβάντα. Ἀξία δὲ τῷ ὄντι θαυμασμοῦ εἶναι ἡ φρόνησις νεαρᾶς γυναικός, μὴ θαμβουμένης ἐκ τῆς λάμψεως οὔτε τῆς βασιλείας, οὔτε τῆς δόξης, οὔτε τοῦ κάλλους, οὔτε τῶν ἄλλων προτερημάτων τοῦ ἐραστοῦ καὶ τῆς θέσεως, ἣν οὗτος παρεῖχεν αὐτῇ, ἀλλὰ προϊδούσης καὶ ἀποφυγούσης τὰ μετέπειτα, ὡς ἥρμοζεν εἰς θυγατέρα ἱερέως τοῦ Ἀπόλλωνος ὑπὸ τὴν σκιὰν τοῦ βωμοῦ ἀνατραφεῖσαν. Ἁληθὲς εἶναι ὅτι ὁ Ὅμηρος δὲν παριστᾷ τὴν Χρυσηίδα χαίρουσαν, ὅτι ἀπεδοθη εἰς τὴν πατέρα, ὡς παρέστησε τὴν Βρισηίδα λυπουμένην· καὶ τοῦτο ὅμως σωφρονοῦσα ἔπραττεν, ὅπως μὴ παροξύνῃ τὸν Ἀγαμέμνονα εἰς παράπονα καὶ φιλονεικίαν, καθότι πασίγνωστον εἶναι πόσον δυσαρεστότερος εἶναι εἰς τοῦ ἀνδρὸς τὸν ἐγωισμὸν ὁ χωρισμὸς ἀπὸ ἐρωμένης, ἥτις φαίνεται ὑποτασσομένη εἰς τοῦτο μετ’ ἐλαφρᾶς καρδίας. Καίτοι ὅμως οὐδὲν λέγων ὁ ποιητὴς περὶ τῆς τοιαύτης προθυμίας τῆς Χρυσηίδος, ὑποδηλοῖ ὅμως τοῦτο διὰ τοῦ στίχου
ὁ δ’ ἐδέξατο χαίρων παῖδα φίλην,
καθότι δὲν ἤθελε χαίρει ὁ πατὴρ ἂν ἔβλεπεν αὐτὴν λυπουμένην, οὐδ’ ἤθελε τὴν ὀνομάζει φίλην, ἂν ἄκουσα ἐπέστρεψε παρ’ αὐτῷ. Εἰς τὰ μαρτύρια ταῦτα τῆς φρονήσεως τῆς Χρυσηίδος μία μόνη ἴσως ἔνστασις δύναται ν’ ἀντιταχθῇ, ὅτι πάντα τὰ ἀνωτέρω ἐσκέφθη αὐτὸς ὁ Χρύσης, ἡ δὲ θυγάτηρ του οὐδὲν ἄλλ’ ἔπραξεν ἢ νὰ πεισθῇ τοῖς λόγους καὶ νὰ ὑπακούσῃ εἰς τὴν πρόσκλησιν τοῦ πατρός. Καὶ τοῦτο ὅμως ἂν ὑποθέσωμεν, ἔτι μείζονος ἴσως θαυμασμοῦ ἀπομένει νέα κόρη πειστικώτερα εὑρίσκουσα τὰ ἐπιχειρήματα γέροντος καὶ ἀφανοῦς πατρὸς ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἔζη ἀπὸ δεκαετίας κεχωρισμένη, ἢ ἐραστοῦ κεκτημένου οἷα ὁ Ἀγαμέμνων προσόντα, τὰ ἱκανὰ ὄντα νὰ θαμβώσωσι τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ νὰ φράξωσιν εἰς τὰς συμβουλὰς τῆς φρονήσεως πάσης ἄλλης κόρης τὰ ὦτα. Καὶ τῆς τοιαύτης ὅμως μοναδικῆς παρὰ νεάνιδι φρονήσεως θαυμαστοτέρα φαίνεται ἡμῖν ἡ τέχνη τοῦ Ὁμήρου, ὅστις, οὐδαμοῦ τοῦ ἔπους αὐτοῦ οὔτε ἔργου τινὸς οὔτε ἁπλοῦ λόγου μνημονεύσας τῆς Χρυσηίδος, κατόρθωσεν ἐν τούτοις νὰ καταστήσῃ οὕτως εὔκολον διὰ μικρᾶς σκέψεως τὴν πλήρη ἀνάπλασιν τῆς ἠθικῆς αὐτῆς εἰκόνος.
