καταφανέστερος εἶνε παρὰ τοῖς Ἰνδοῖς ὁ κατακυλισμὸς ἀπὸ εὐφροσύνης τῶν Βεδικῶν ὕμνων εἰς τὰ μηδενιστικά πορίσματα τῆς σοφίας τοῦ Βούδα καὶ τοῦ Καπίλα. Ἀναπόδραστος τῷ ὄντι ἀποβαίνει ἡ ἐναργεστέρα διάκρισις τοῦ τέρματος ἐφ’ ὅσον πλησιάζομεν πρὸς τοῦτο. Ἀλλ’ ἂν ἀδύνατον εἶνε νὰ ὀπισθοδρομήσωμεν ἢ καὶ νὰ σταματήσωμεν, ἀκατανόητος καὶ πάλιν ἀπομένει ἡ ἐκ προθέσεως ἐπίσπευσις πρὸς τὴν ἄβυσον τῆς πορείας. Τοὺς σήμερον ἀποστόλους τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς προόδου κλίνω νὰ ὁμοιώσω πρὸς ἰατρούς, κατορθώσαντας ν’ ἀνεύρωσιν ἀλάνθαστόν τι φάρμακον, δι’ οὗ δύναταί τις τάχιστα νὰ γηράσῃ, καὶ ἐπιβάλλοντας τὴν χρῆσιν αὐτοῦ πρὸς ἀπαλλαγὴν ἀπὸ τῶν μειονεκτημάτων τῆς νεανικῆς ἡλικίας. Ἡ νεότης ἐν τούτοις, ἡ ἄγνοια, ἡ τελεία ἀπὸ πάσης σκέψεως περὶ τῆς τύχης ἡμῶν ἀποχή, ἡ ἄσκησις τῶν μυώνων καὶ ὁ εἰς τὸν ἐλάχιστον ὅρον περιορισμὸς τῆς ἐργασίας τοῦ ἐγκεφάλου εἶνε τὰ μόνο δυνάμενα νὰ μετριάσωσι τὴν ἀχώριστον ἀπὸ τῆς ὑπάρξεως δυστυχίαν. Ῥίψε εἰς τὴν θάλασσαν τὸν Λεοπάρδην καὶ μετ’ αὐτοῦ πάντας τοὺς φιλοσόφους καὶ ποιητάς, πλὴν τοῦ Ὁμήρου, τοῦ Ἀνακρέοντος καὶ τοῦ Θεοκρίτου· ἀντὶ μεταφυσικῶν ἢ ἐπιστημονικῶν φαντασμάτων κυνήγα λαγωοὺς ἢ γυναῖκας, τρέχε, ἵππευε, κωπηλάτει, φύτευε λάχανα ή σχίζε ξύλα, κωπίαζε σωματικῶς καὶ ἀναπαύου πνευματικῶς, ὅπως βραδύτερον ἐπέλθῃ ἡ ὥρα καθ’ ήν, κατανοήσας τὸ ἄσκοπον τοῦ βίου καὶ τὴν κενότητα πάσης ἐλπίδας, θὰ ποθήσῃς βαθὺν καὶ ἀτελεύτητον ύπνον καί, ὡς ἐγώ, θ’ ἀνακράξης· ὦ Νιρβάνα!»
Οτε ἔπαυσαν ἀντηχοῦντες εἰς τὰ ὦτα μου οἱ ἀπαίτιοι ἐκεῖ και χρησμοί καὶ ἀνέτειλε μετ’ ολίγον φαιδρὸς ἥλιος, φωτίζων πλὴν τῶν ἄλλων τὴν Βασίλισσαν, έρχομένην νά σώσῃ ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ Ἁγίου Σώστου, ἐπίστευσα ὅτι ἀπηλλαττόμην ἀπὸ κακοῦ ἐνείρου. Ἐκ τῶν συμβουλῶν τοῦ συνοδοιπόρου μου δὲν ἠκολούθησα καμμίαν, ἀλλ’ οὐδὲ δύναμαι, δυστυχῶς, νὰ βεβαιώσω ὅτι δὲν μετενόησα διὰ τοῦτο. Ανευρίσκων δὲ μετὰ πάροδον ἔλης εικοσιπενταετίας τὰς λησμονηθείσας ταύτας ὁδοιπορικάς σημειώσεις, ἄγομαι εἰς τὸν ποιρασμὸν νὰ ἐρωτήσω, ἂν ἡ κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο ἀναμφισβήτητος καὶ μεγάλη πρόοδος παρ’ ἡμῖν τοῦ πολιτισμοῦ, τὰ τηλεγραφικὰ δίκτυα, τα τηλέφωνα, οι τροχιόδρομοι, οἱ ἠλεκτρικοί λαμπτῆρες, τὰ τεσσαράκοντα γυμνάσια, αἱ ὠδικαὶ λέσχαι, οἱ τρισχίλιοι του Πα-
