Σελίδα:Συριανά Αφηγήματα, Εμμανουήλ Ροΐδου.djvu/162

158ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΟΥ

ρικὸν αὑτοῦ οἶστρον, παρενθέτει ποιήματα ὅλως ἀλλότρια τῆς δραματικῆς ὑποθέσεως, ὁτὲ δέ, ἔχων ὄρεξιν νὰ γελάσῃ, παρεισάγει πρόσωπα ἀνταλλάσσοντα ἐπὶ ὁλοκλήρους κατὰ σειρὰν σκηνὰς χαριεντισμούς, βωμολοχίας καὶ λογοπαίγνια, οὐδὲ ταῦτα ἔχοντά τι κοινὸν πρὸς τὸ δρᾶμα, καὶ ἄλλοτε πάλιν, κατὰ τὰς κρισίμους μάλιστα πλοκάς, ἀντικαθιστᾷ ὡς ἐν τῷ μπαλλέτῳ τὸν διάλογον ἡ ἁπλῆ ὑπόδειξις τοῦ τί πρέπει νὰ πράξωσι τὰ ἐπὶ τῆς σκηνῆς πρόσωπα, νὰ μονομαχήσωσι, νὰ ἐγχύσωσιν εἰς κύλικα δηλητήριον, νὰ κόψωσι κλάδους δένδρου, νὰ ἐξορύξωσιν ὀφθαλμὸν ἢ νὰ σπαθίσωσι ποντικόν. Ταῦτα ἀρκοῦσι, πιστεύω, πρὸς ἀπόδειξιν ὅτι ἐξ ἴσου ἄτοπον καὶ παράλογον εἶνε νὰ ζητῇ τις δρᾶσιν εἰς τὰ ἔργα τοῦ Ῥακίνα ἢ νὰ περιορίσῃ εἰς τὸν διάλογον τὰ δράματα τοῦ Σαιξπήρου. Ἂς ἀφήσωμεν λοιπὸν τὸ δῆθεν δρᾶμα καὶ τὸ μελόδραμα εἰς τοὺς χοϊκοὺς ἀνθρώπους, καὶ ἐνῷ τέρπονται οὗτοι εἰς τὴν ἀναπαράστασιν τῶν σκηνῶν τοῦ συνήθους βίου, ἂς ἀναζητήσωμεν ἡμεῖς ἓν τῷ θεάτρῳ εὐγενέστερόν τι ἐντρύφημα τοῦ αἰσθήματος καὶ τῆς φαντασίας. Ὑποθέσατε, κύριοι, ὅτι παιανίζει ἡ ὀρχήστρα συμφωνίαν τοῦ Χάϋδν ἢ τοῦ Μπετόβεν. Τὸ ἄκουσμα τοῦτο ἀρκεῖ ὅπως μεταφέρῃ ἡμᾶς ἐν ἀκαρεῖ εἰς τὴν εὐδαίμονα σφαῖραν ὅπου δὲν ὑπάρχουσιν οὔτε κακοὶ ἄνθρωποι, οὔτε ῥυπαραὶ πόλεις, οὔτε ἀγροὶ ἡλιοκαεῖς ἢ κατεψυγμένοι. Ἀληθὲς εἶνε ὅτι οἱ πεζοὶ καὶ ἡμιμαθεῖς ἀποκαλοῦσι περιφρονητικῶς ὄνειρον τὴν ἀνύψωσιν εἰς τοιοῦτον κόσμον, οἱ μέγιστοι ὅμως τῶν φιλοσόφων πάσης ἐποχῆς καὶ χώρας, κηρύττουσιν ἑνὶ στόματι τὸν τέλειον τοῦτον νοητὸν κόσμον πολὺ πραγματικώτερον τοῦ ὑποπίπτοντος εἰς τὰς αἰσθήσεις ἡμῶν καὶ τὴν εἰς αὐτὸν ἀνύψωσιν ἐπὶ τῶν πτερύγων τῆς διαλεκτικῆς ἢ τῆς τέχνης ὡς τὸν μόνον τρόπον δι’ οὗ δύνανται νὰ προγευθῶσι τῆς μελλούσης μακαριότητος οἱ πατοῦντες τὸν βόρβορον τοῦ τρισαθλίου ἡμῶν πλανήτου. Ἀλλ’ ὁ κόσμος οὗτος ὁ ἰδανικὸς καὶ ὡραῖος, ὃν ἀπεκάλυψεν εἰς τὴν ψυχὴν ἡμῶν ἡ μουσική, θαμβώνει αἴφνης καὶ τὴν ὅρασιν ἡμῶν, ὑψουμένης τῆς αὐλαίας. Ἡ σκηνὴ παριστᾷ ἱερόν τι ἄλσος· εἰς τὸ βάθος αὐτῆς, ἐπὶ τῆς κορυφῆς χλοεροῦ λοφίσκου, στίλβουσιν αἱ στήλαι ἀρχαίου ναοῦ, καὶ κατωτέρω, ὑπὸ τὸ φύλλωμα μεγαλόπρεπων δένδρων, τὰ ὕδατα διαυγοῦς λίμνης. Καὶ πάντα ταῦτα, χλόη, μάρμαρα, δένδρα καὶ νερά, παρίστανται ὑπὸ τὴν μαγικὴν λάμψιν τοῦ νυκτερινοῦ φωτὸς ὑπὸ ὄ-