νηθίσας ὁ πίθηκος νὰ συνδυάζῃ τὸ ἄκουσμα τοῦ δεῖνος φωνήματος πρὸς τοῦτον ἢ ἐκεῖνον, τὸν μεγάλον ἢ τὸν μικρόν, τὸν δεμένον ἢ τὸν ἄδετον, τὸν ὑψηλὰ ἢ χαμηλά, τὸν πράσινον ἢ τὸν κόκκινον τόμον, οὐδέποτε ἐκόμιζεν ἄλλο σύγγραμμα ἐκτὸς τοῦ ζητηθέντος ἢ ἐτοποθέτει αὐτὸ εἰς ἄλλην πλὴν τῆς οἰκείας θέσιν μετὰ τὴν χρῆσιν.[1] Πράγματι ἡ ταχύτης τῆς προσαγωγῆς τοῦ βιβλίου καὶ ἡ ἀπόσεισις τοῦ κονιορτοῦ καὶ τοῦ θορύβου πατημάτων εἶνε τὰ πρῶτα καὶ ἀπαραίτητα πρὸς μελέτην ἐφόδια, προκαλῶ δὲ τὸν Ἔφορον τῆς Λαυρεωτικῆς νὰ μοῦ ἐπιδείξῃ ἕνα μόνον βιβλιοφύλακα δυνάμενον νὰ συγκριθῇ μὲ τὸν ἰδικόν μου.
Ἐξ ὅλων ὅμως τῶν ὑπηρεσιῶν, τὰς ὁποίας ἀπέδωκεν εἰς τὸν αὐθέντην του ὁ Θωμᾶς, ἡ μεγίστη βεβαίως εἶνε ὅτι τοῦ ἔσωσε τὴν ζωήν. Ὁ βαρῶνος, καίτοι ἀπὸ πολλοῦ δὲν ἦτο νέος, ἐξηκολούθει ν’ ἀγαπᾷ τὰς εὐθύμους ἀγρυπνίας, τὸ δάκρυ τοῦ Χριστοῦ, τοὺς ἀνανάδες, τοὺς φασιανοὺς καὶ τὰς καραβίδας. Ἐκ τούτων συνέβη νὰ ἐξυπνήσῃ τὴν ἐπιοῦσαν καλοῦ δείπνου ἀνίκανος νὰ τὰ χωνεύσῃ, ἡ δὲ ἀνικανότης του ἀνθίστατο ἀπὸ τριῶν ἤδη ἡμερῶν εἰς ὅλα τὰ ἰατρικά. Ὁ τελευταῖος προσκληθεὶς Ἀσκληπιάδης ἐνεφανίσθη κρατῶν εἰς τὰς χεῖρας του φιάλην τοῦ πασιγνώστου δραστικοῦ, τὸ ὁποῖον μόνον ἠδύνατο νὰ σώσῃ, διὰ βιαίου κλονισμοῦ, τὸν πάσχοντα ἀπὸ ἀφεύκτου ἐπικειμένου θανάτου, ἡ συνείδησίς του ὅμως τοῦ ἐπέβαλλε νὰ δηλώσῃ ὅτι ὑπῆρχέ τις μικρὸς κίνδυνος μὴ δὲν δυνηθῇ ν’ ἀνθέξῃ ὁ ἀσθενὴς εἰς τοῦ κλονισμοῦ τούτου τὰς συνεπείας.
Ὁ βαρῶνος ἐδίσταζε ν’ ἀναρρίψη τὸν κύβον καὶ ὁ ἰατρὸς παρέτασσε ἐπιχειρήματα ὅτι προτιμοτέρα βεβαίου θανάτου ἦτο ἡ μεγίστη πιθανότης νὰ σωθῇ, ὅταν ὁ πίθηκος ἥρπασεν ἀπὸ τῆς τραπέζης τὸ ἱατρικόν, ἀνέβη ἐπὶ ἑρμαρίου καὶ ἤρχισε νὰ παρατηρῇ αὐτὸ μετὰ προσοχῆς, νὰ τὸ ὀσφραίνεται καὶ ἔπειτα ν’ ἀποστρέφῃ τὸ πρόσωπον μετ’ ἀηδίας, νὰ κυττάζῃ τὸν ἀσθενῆ καὶ νὰ σείῃ τὴν κεφαλὴν ὡς συμβουλεύων αὐτὸν νὰ μὴ λάβῃ τὸ δύσοσμον ἰατρικόν. Ἐπὶ τέλους, ἤρχισε νὰ κινῇ τὴν φιάλην ἄνω καὶ κάτω, ὡς ἂν εἶχεν ἀναγνώσῃ ἐπὶ τῆς ἐπιγραφῆς αὐτῆς τὸ στερεότυπον: Ἀνακίνησον πρὶν ἢ λάβῃς.
- ↑ Ὁ τοιοῦτος συνδυασμὸς ὡρισμένου τινὸς ἤχου πρὸς ὡρισμένον ἀντικείμενον δὲν ὑπερβαίνει τὴν νοημοσύνην οἰκοσίτων τινῶν ζώων, κατὰ τὰς παρατηρήσεις τοῦ Δαρβίνου κλπ.
