χαίων ἠθῶν καὶ τῆς ἀρχαίας ἀγωγῆς τῶν πολιτῶν, ὑπὲρ τῶν ὁποίων ἐκεῖνοι εἰργάζοντο. Εἶχον παρέλθει πλέον αἱ ἀνησυχίαι καὶ ἀνωμαλίαι τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου, παρῆλθε καὶ ἡ βιαία δεσποτεία τῶν Τριάκοντα Τυράννων καὶ εἶχε τέλος ἀποκατασταθῆ πάλιν ἐν Ἀθήναις ἡ Δημοκρατία. Ὁ Σωκράτης ἦγε τότε τὴν ἡλικίαν τῶν 70 ἐτῶν, ὅτε νεαρός τις ποιητὴς ὁ Μέλητος, ὁ ῥήτωρ Λύκων καὶ ὁ δημαγωγὸς Ἄνυτος, ἄνθρωποι ὑφ’ ὅλας τὰς ἐπόψεις ἀνάξιοι λόγου, ἀλλ’, ὡς φαίνεται, χωρὶς καμμίαν προσωπικὴν ἐμπάθειαν κατὰ τοῦ γέροντος σοφοῦ, ἐνεκάλεσαν τὸν Σωκράτη εἰς τὸ δικαστήριον, διατυπώσαντες κατηγορίαν κατ’ αὐτοῦ ὅτι δὲν ἀναγνωρίζει τοὺς θεοὺς τῆς πόλεως, ἀλλ’ εἰσάγει νέας θεότητος, καὶ ὅτι διαφθείρει τοὺς νέους. Ἕνεκα τῶν κατηγοριῶν τούτων ὁ Σωκράτης κατεδικάσθη εἰς θάνατον. Πρὸ τῆς ἐκτελέσεως ὅμως τῆς θανατικῆς ποινῆς ἐπετράπη νὰ μείνῃ ἐν τῇ φυλακῇ ἐπὶ 30 ἡμέρας καὶ νὰ διαλέγηται μετὰ τῶν μαθητῶν του· ἀλλὰ καίπερ δοθείσης εὐκαιρίας πρὸς σωτηρίαν, ὁ Σωκράτης ἀπέρριψε τὴν πρότασιν νὰ φύγῃ, καὶ ἔπιε τὸ κώνειον τὸ ἔτος 399 π. X.
Ἐκτὸς τῶν ἀνωτέρω ὅμως ἀφορμῶν τοῦ θανάτου τοῦ Σωκράτους βεβαίως σπουδαιοτάτη ὑπῆρξε καὶ μία ἄλλη πρόσθετος αἰτία, ἡ πολιτικὴ. Ὁ Σωκράτης δὲν ἦτο ἀριστοκρατικός, ἀλλ’ εἶχε χαρακτῆρα λίαν ἰσχυρὸν μὴ ἀρεσκόμενος διόλου εἰς τὰς ἰδιοτροπίας τῶν δημαγωγῶν. Οὐδέποτε εἶχεν ἐνασχοληθῆ εἰς τὴν πολιτικὴν, ἅπαξ μόνον ἀναλαβὼν πολιτικὴν ὑπηρεσίαν καὶ ἐλθὼν ἀμέσως εἰς σύγκρουσιν πρὸς τὴν θέλησιν τοῦ λαοῦ καὶ τῆς κρατούσης ἐξουσίας. Τὸ ῥητορικὸν βῆμα πρώτην φορὰν ἀνέβη, μόνον κατὰ τὴν δίκην του, ἵνα ἀπολογηθῇ. Ὁ Σωκράτης ὑπεστήριζε πανταχοῦ καὶ πάντοτε ὅτι μόνον οἱ πεπαιδευμένοι καὶ ἱκανοὶ ἄνθρωποι ἔχουσι τὸ δικαίωμα νὰ διέπωσι τὰ τῆς πολιτείας, ἐμέμφετο δὲ συχνὰ τὰς ἕξεις τοῦ δημοκρατικοῦ πολιτεύματος, ἰδίως τὴν διὰ κλήρου ἐκλογὴν τῶν ἀρχόντων, ἀπολύτως δὲ ἐπροτίμα τὸ Σπαρτιατικὸν πολίτευμα, τέλος δὲ ἕνεκα τῶν στενῶν σχέσεων αὑτοῦ μετὰ τῶν τότε ἀρχηγῶν τοῦ ὀλιγαρχικοῦ κόμματος, Κριτίου, Ἀλκιβιάδου καὶ λοιπῶν, ἐξήγειρεν εἰς μεγάλον βαθμὸν τὴν δυσπι-
