αὐτοῦ. Ἡ Ἀπολογία εἶνε ὁ τελευταῖος λόγος τοῦ Σωκράτους, περιέχουσα τὴν τελευταίαν πρὸς τοὺς προσφιλεῖς του Ἀθηναίους διδασκαλίαν του, ἥτις εἶνε ἔντονος καὶ μεγαλοπρεπὴς καθὼς ἦτο ὅλη ἡ ζωή του.
Ἐνταῦθα τελειόνει ὁ πρῶτος λόγος.
Μετὰ ταῦτα, ἀφοῦ οἱ δικασταί, ἀποσυρθέντες καὶ διασκεφθέντες, ἐκήρυξαν τὸν Σωκράτην ἔνοχον τῶν ἀποδοθεισῶν εἰς αὐτὸν κατηγοριῶν, ἔλαβε καὶ πάλιν τὸν λόγον, ἵνα κατὰ τὸν νόμον ὁρίσῃ τὴν ἁρμόζουσαν εἰς τὸν ἑαυτόν του ποινὴν.
Τὸ δεύτερον αὐτὸ λογύδριον (κεφ. 25—28) θεωρούμενον ὡς συμπλήρωμα τοῦ πρώτου λόγου, ἔχει καὶ αὐτὸ τὰς τρεῖς ῥητορικὰς διαιρέσεις του. Ὁ Σωκράτης, κηρυχθεὶς ὑπὸ τοῦ δικαστηρίου ἔνοχος, δηλοῖ μὲ θαυμαστὴν ἀταραξίαν ὅτι ἀνέμενε τὴν καταδίκην του. Ἀλλὰ τὸ θάρρος του αὐτὸ παρίσταται ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου ὡς ὑπεροψία προσβλητικὴ διὰ τοὺς δικαστὰς, ἰδίως ὅταν ὁ Σωκράτης διακηρύττει ὅτι δὲν θὰ ἐνασκήσῃ τὸ δικαίωμα, ὅπερ εἶχε παρὰ τοῦ νόμου, νὰ ὁρίσῃ τὴν ποινήν του. Ἠθικῶς, ἵνα μεταχειρισθῶμεν τοὺς λόγους νεωτέρου τινος, εἶχε δίκαιον ὁ Σωκράτης. Οὐδέποτε ἄνθρωπος εἰς τόσον δεινὰς περιστάσεις εὑρισκόμενος ὡμίλησε μὲ τόσην ἀταραξίαν καὶ παρρησίαν, καθὼς ὁ Σωκράτης, ἀλλὰ δὲν δύναται νὰ ἀρνηθῇ κανεὶς ὅτι, σχετικῶς πρὸς τὴν ὑπεράσπισιν, ἡ ὑψηλόφρων αὕτη ἀκαμψία τοῦ γηραιοῦ Ἀθηναίου ἔβλαψε, διότι συνετέλεσεν εἰς τὸ νὰ σχηματισθῇ ἡ ἀπαιτουμένη πλειοψηφία—καὶ μὲ ὅλην τὴν βίαν τῆς πολιτικῆς—διὰ τὴν εἰς θάνατον καταδίκην αὐτοῦ.
Τέλος τὸ τρίτον λογύδριον, ὅπερ εἶνε τὸ τελευταῖον μέρος τῆς Ἀπολογίας περιλαμβάνει κυρίως μίαν ὡραιοτάτην προσλαλιὰν τοῦ Σωκράτους πρὸς τοὺς δικαστὰς αὐτοῦ, καὶ τοὺς δώσαντας καταδικαστικὴν ψῆφον καὶ τοὺς δώσαντας ἀθῳωτικήν. Ἐν τῇ προσλαλιᾷ αὐτῇ, παρατηρεῖ νεώτερος κριτικός, ὁ Σωκράτης παρίσταται ὡς ἀληθὴς φιλόσοφος, ἀταράχως λαλῶν περὶ τῆς εἰς θάνατον καταδίκης του καὶ συμβουλεύων τοὺς δικαστάς του. Ὁ πρὸς τὴν ζωὴν ἀποχαιρετισμός του εἶνε γεμᾶτος ἀπὸ γαλήνην καὶ ἐλ-
