Σελίδα:Περί του Ανατολικού ζητήματος Δημήτριος Αινιάν.djvu/10

Αυτή η σελίδα έχει εγκριθεί.
— 10 —

κονομίας των αὐξάνουσι τὸν χρηματικὸν αὑτῶν πλοῦτον καὶ δύνανται νὰ κάμωσι τοιαύτας ἀγοράς.

7ον. Καὶ ἂν ἀκόμη ὑποθέσωμεν ὅτι ἤθελεν ἀποδοθῆ πλήρης ἰσονομία μεταξὺ ὅλων τῶν κατοίκων τῆς Τουρκίας, ἤθελον τεθῆ νόμοι καὶ συστηθῶσι δικαστήρια καὶ δημοτικαὶ ἀρχαὶ, δὲν ὑπάρχουσι μεταξὺ τῶν ὀθωμανῶν ἄνθρωποι δυνάμενοι νὰ βάλωσι ταῦτα εἰς ἐνέργειαν καὶ νὰ συμμορφωθῶσι κατὰ γράμμα μὲ τὰ νομοθετούμενα, διότι οὔτε παιδείαν, οὔτε ἱκανότητα, οὔτε ἀνάλογον πολιτισμὸν ἔχουσιν, ὥστε νὰ ἐννοήσωσι καλῶς καὶ νὰ ἐφαρμόσωσιν ὅλα ταῦτα. Δὲν εἶναι λοιπὸν δυνατὸν οὔτε τὸ μέτρον τοῦτο νὰ ἐπιφέρῃ θεραπείαν τοῦ κακοῦ.

Ἐνῶ λοιπὸν τὸ ὀθωμανικὸν στοιχεῖον ἐκπίπτει ὁλοὲν καὶ κατὰ τὸν πληθυσμὸν καὶ κατὰ τὸν πλουτισμὸν, δὲν προβαίνει δὲ οὐδ’ εἰς τὸν πολιτισμὸν, ὡς ἄλλαι ὑποτελεῖς φυλαὶ, εἶναι δυνατὸν νὰ διατηρηθῇ ἐπὶ πολὺ, ἐν αἰῶνι, ὁποῖος εἶναι ὁ σημερινός; Εἶναι δυνατὸν ὅ,τι ἡρπάγη ἐπὶ τῆς κατακτήσεως εἰς ἐποχὴν ἀνωμαλιῶν καὶ διαφθορᾶς, νὰ διατηρηθῇ σήμερον, ὑπαρχουσῶν τῶν ἀνωτέρω ἐκτεθεισῶν περιπτώσεων; Τὶ ἆρα γε μέλλει γενέσθαι; Ὅ,τι ἐγένετο ἐπὶ τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως ἄλλοτε, καὶ ὅ,τι γίνεται ἤδη ἐν Ἑρζεγοβίνῃ. Ἐπαναστάσεις καὶ πόλεμοι θέλουν φέρει ἑκάστοτε πολιτικὰς μεταβολὰς, κλονισμοὺς δὲ ἐπιζημίους εἰς τὰ γειτονεύοντα κράτη.

Θεωρουμένης λοιπὸν ὡς ἀναποδράστου τῆς καταπτώσεως, οἱ ἔχοντες νὰ θηρεύσωσι συμφέροντα ἀπ’ αὐτῆς, τὶ πρέπει νὰ πράξωσι; Δύνανται νὰ μένωσιν ἁπλοῖ θεαταὶ τῶν γινομένων; Ἰδοὺ ὁ φόβος τῆς προσεγγύσεως τοῦ ἀνατολικοῦ ζητήματος, Ὁ φόβος οὗτος ἀνάγκη νὰ δώσῃ αἰτίαν σπουδαίας σκέψεως καὶ εἰς τοὺς Ἕλληνας.

Ἡ Ἑλλὰς ὡς ἐκ τῆς τοπογραφικῆς θέσεως αὐτῆς καὶ ἐν γένει ἡ Ἑλληνικὴ φυλὴ, ὡς ἐκ τοῦ πληθυσμοῦ αὐτῆς συγκρινομένης πρὸς τὰς ἄλλας ὑποτελεῖς τῇ Τουρκίᾳ φυλὰς, ὡς ἐκ τῶν δικαιωμάτων, ἅτινα ἔχει ἢ φρονεῖ ὅτι ἔχει ἐπὶ τῆς κληρονομίας τοῦ ἀσθενοῦς, ὡς ἐκ τῶν ἀρχαίων ἀναμνήσεων τῆς προτέρας αὐτῆς δόξης καὶ λαμπρότητος, ὡς ἐκ τῶν πιθανῶν