ἐν λόγῳ γυνὴ εἶχε διατελέσῃ ἄλλοτε ὑπηρέτρια ἐφημερίου λατινομαθοῦς, ὅστις συνήθιζε μετὰ τὸ γεῦμα νὰ περιφέρεται εἰς τὸν διάδρομον τοῦ πρεσβυτερίου καὶ ν’ ἀπαγγέλλῃ μεγαλοφώνως στίχους τοῦ Βιργιλίου, τοῦ Ὀρατίου καὶ τοῦ Ὀβιδίου, οἵτινες εἶχον ἐντυπωθῆ ἔκτοτε μηχανικῶς εἰς τὴν μνήμην τῆς ἀγροίκου ὑπηρετρίας.
Ὑπάρχει μία μεγάλη, πολυάριθμος κατηγορία ἀνθρώπων, εἰς τοὺς ὁποίους ἡ φύσις παρεχώρησε μὲ περισσὴν φειδὼ τὸ δῶρον τῆς μνήμης. Θὰ ἔτυχε πολλάκις βέβαια ν’ ἀκούσετε ἀνθρώπους γνωρίμους σας ἢ μὴ λέγοντας: «Ἀυτέ, πές τοῦ αὐτοῦ νὰ πάγῃ σ’ τὸ αὐτό!» Ἡ τοιαύτη, ἂς τὴν εἴπωμεν, αὐτοπάθεια εἶναι ἐπίσης εἶδός τι ἀσθενείας, ἐλαφροτέρας ὅμως τῆς ἀνωτέρω· εἶναι σημεῖον μνήμης ἀδυνάτου, νωθρᾶς, διαλειπούσης. Ἡ εὕρεσις τῆς λέξεως δὲν ἀνταποκρίνεται ἀμέσως εἰς τὴν σκέψιν· ὁ νοῦς κοπιάζει νὰ τὴν ἀνεύρῃ καὶ μεσολαβεῖ χάσμα ἀμηχανίας, δυσφορίας, τὸ ὁποῖον προσπαθοῦμεν ν’ ἀναπληρώσωμεν ἐνίοτε μὲ κωμικὰ τεχνάσματα. Συνηθέστερον οἱ τοιοῦτοι ἐπιλήσμονες δὲν ἐνθυμοῦνται τὰ κύρια ὀνόματα ἢ τὰ ἐπίθετα ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους ἐγνώρισαν τυχαίως εἰς μίαν στιγμὴν παροδικῆς συναντήσεως ἢ τυπικῆς γνωριμίας. Τίς ἐξ ἡμῶν δὲ θέλων νὰ προσαγορεύσῃ κανένα ἐξ αὐτῶν τῶν γνωστῶν—ἀγνώστων δὲν κατέφυγεν εἰς τὴν ἀστείαν ἐκείνην παράτασιν τῆς τελευταίας συλλαβῆς τῆς προσαγορεύσεως καὶ δὲν εἶπε μὲ διαφόρους ἀναπάλσεις τῆς φωνῆς τὸ περίφημον ἐκεῖνο Κύριεεεεε!.. τὸ παραμένον ἀσυμπλήρωτον, διότι τὸ ὄνομα δὲν ἔρχεται εἰς τὰ χείλη;
Εἰς τὴν μεγάλην ταύτην κατηγορίαν ὑπάγονται καὶ οἱ ἀφῃρημένοι, τῶν ὁποίων οἱ ἆθλοι εἶνε ἀμέτρητοι. Παρ’ αὐτοῖς ἡ μνήμη δὲν εἶνε ἴσως πάντοτε ἀσθενὴς ἢ ὀκνηρά· ἀλλ’ ἡ διανοητική των λειτουργία ἔχει τι τὸ ἄτακτον καὶ τὸ ἀνώμαλον, ἡ δὲ σκέψις ἀπορροφᾷ τόσον πολὺ τὸν νοῦν, ὥστε πᾶσα ἄλλη διανοητικὴ λειτουργία ἀργεῖ ὑποχωροῦσα. Ἐν τοιαύτῃ καταστάσει λαλοῦν, πράττουν, φέρονται ἀσυνειδήτως ὡς αὐτόματα καὶ περιπίπτουν εἰς παντοῖα παθήματα κωμικώτατα. Τὸ φαινόμενον εἶνε τόσον κοινὸν καὶ σύνηθες, ὥστε δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος εἰς τὸν κόσμον, ὅστις νὰ μὴ εἶδε καὶ νὰ μὴ ἤκουσεν ἀστείας περι-
