Ἀφ’ ἑτέρου ἐξηκολούθουν αἱ θρησκευτικαὶ ἔριδες τῶν δύο ἀντιμαχομένων κληρικῶν μερίδων τῆς τοῦ Οἰκονόμου καὶ τῆς τοῦ Φαρμακίδου· καὶ οἱ μὲν πρῶτοι ἐθεώρουν ὅτι πᾶσα μετάφρασις τῶν ἱερῶν βιβλίων εἶναι βλαβερά, ἡ τοιαύτη ἢ τοιαύτη ἑρμηνεία τῶν ἁγίων γραφῶν ἢ ἄλλου τινὸς ἐκκλησιαστικοῦ βιβλίου ἐγένετο αὐτοῖς ἀφορμὴ πρὸς ἐπίθεσιν τῶν νεωτεριζόντων, ἐν οἷς ἐξεῖχεν ὁ θεολόγος Θεόκλητος Φαρμακίδης.
Ἡ περὶ ἀνεξαρτησίας τῆς ἑλληνικῆς ἐκκλησίας διακήρυξις τῆς ἀντιβασιλείας, ἔδωκε τοῖς περὶ τὸν Κωνστ. Οἰκονόμον τὸ σύνθημα τῆς κηρύξεως τοῦ πολέμου κατά τε παντὸς κληρικοῦ καὶ πολιτικοῦ ὑπὸ τῶν ὑπερασπιστῶν τῆς ὀρθοδοξίας ἐχθροῦ τοῦ χριστιανισμοῦ καὶ προδότου τῆς πατρίδος θεωρουμένου.
Ἡ ἵδρυσις ἀγγλικῶν καὶ ἀμερικανικῶν σχολείων ἐν Σύρῳ, Ἀθήναις καὶ Αἰγίνῃ ἢ καὶ ὅπου ἀλλαχοῦ ἐθεωρεῖτο ὑπὸ τῶν αὐτοκλήτων ὑπερασπιστῶν ὡς κίνδυνος τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανισμοῦ. Αὐταὶ αἱ ἐκδόσεις τοῦ Λονδίνου τῆς Κανταβριγίας ἢ τῆς Νέας Ὑόρκης τῆς τε Παλαιᾶς καὶ Νέας Διαθήκης κατεδικάζοντο ὡς αἱρετικαί.
Αἱ θρησκευτικαὶ αὗται ἀδολεσχίαι ἐτάρασσον τὴν κοινὴν συννείδησιν, τὴν δ’ Ἑλλάδα παρίστων ἐνώπιον τῶν ξένων ὡς τόπον παχυλῆς ἀμαθείας καὶ δεισιδαιμονίας.
Ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἀνεφάνη καὶ ὁ Θεόφιλος Καΐρης ὁ Ἄνδριος. Ὁ ἀνὴρ οὗτος ἦτο λόγιος, ρήτωρ διαπρεπής, οὗ οἱ λόγοι ἐμβριθέστατοι, ἠθικώτατος, φιλόπατρις. Οὗτος διευθύνων καὶ διδάσκων ἐν τῷ ὑπ’ αὐτοῦ ἐν Ἄνδρῳ διὰ συνδρομῶν ἔκ τε Τουρκίας καὶ Ἑλλάδος
Φωκίδος χρέους. Κατόπιν δὲ τὸ συμβούλιον προὔβαλεν ὅτι: «ἵνα κατορθωθῇ ἡ πρὸ τοῦ Σουλτάνου ἐμφάνισις τοῦ Ἕλληνος πρεσβευτοῦ (Ἐλτσῆ)», ἔπρεπε πρῶτον νὰ συνομολογηθῆ Ἑλληνοτουρκικὴ Συνθήκη, ἥτις ὅμως δὲν ἐγένετο διὰ τοὺς ἀσυμφόρους ὅρους αὐτῆς, τοῦ Ζωγράφου εἰπόντος, ὅτι ἵνα συναφθῇ συνθήκη πρέπει πρῶτον ὁ πρεσβευτὴς νὰ ἐπιδώσῃ τῷ Σουλτάνῳ τὰ διαπιστευτήρια αὐτοῦ· καὶ δικαίως· μόλις δὲ μετὰ πολλὰς προσπαθείας κατωρθώθη τὸ τοιοῦτον ὡς εἴδομεν τῇ 7ῃ Δβρὶου 1839. Τότε διωρίσθησαν καὶ Πρόξενοι ἐν ταῖς πόλεσι: Σμύρνῃ, Θεσσαλονίκῃ, Δαρδανελλίοις, ἐν τῇ νήσῳ Κρήτῃ καὶ ἄλλαις τισί.
