ἔλαβεν ὁ Καραϊσκάκης τὴν εἴδησιν ταύτην καὶ ἀμέσως διώρισε τὸν Γαρδικιώτην Γρίβαν καὶ Γεώργιον Βάϊον μὲ πεντακοσίους στρατιώτας νὰ ὑπάγωσιν εἰς Ἀράχωβαν, νὰ προκαταλάβωσι τὰ ὀχυρώτερα μέρη αὐτῆς καὶ νὰ κτυπήσωσι τοὺς ἐχθρούς, ἂν ἐπιχειρήσωσι νὰ διαβῶσι. Συγχρόνως ἔστειλε καὶ σκοπιὰς (καραούλια) διὰ νὰ τὸν εἰδοποιήσωσι πότε καὶ πόθεν ἔμελλον νὰ διαβῶσιν οἱ ἐχθροί, διὰ νὰ κινηθῇ ἐναντίον των.
Τὴν ἑπομένην ἡμέραν τὸ πρωῒ οἱ ἐχθροὶ διῃρέθησαν εἰς δύω καὶ τὸ μὲν πεζικὸν διέβη διά τινος στενῆς ὁδοῦ, ἡ ὁποῖα φέρει ἀπὸ τὸ μοναστήριον εἰς Ἀράχωβαν, τὸ δὲ ἱππικὸν καὶ τὰ φορτηγὰ διὰ τοῦ Ζεμενοῦ. Ἅμα ἀνήγγειλαν αἱ σκοπιαὶ τὸ κίνημα τῶν ἐχθρῶν, ὁ Καραϊσκάκης ἀπέστειλε τὸν Χριστόδουλον Χατζῆ Πέτρου νὰ ὑπάγῃ εἰς βοήθειαν τῶν προαποσταλέντων εἰς Ἀράχωβαν ἀπό τινα δρόμον διὰ τοῦ βουνοῦ τοῦ Διστόμου· αὐτὸς δὲ μετ’ ὀλίγον παραλαβὼν περίπου ὀκτακοσίους στρατιώτας χωρὶς ἀποσκευὰς ἐκίνησε πρὸς τὸν Ζεμενόν, ὅθεν εἶχον ἤδη διαβῆ οἱ ἐχθροὶ διευθυνόμενοι πρὸς Ἀράχωβαν.
Τὸ πεζικὸν τῶν ἐχθρῶν, ἐνῷ ἐπλησίαζεν εἰς Ἀράχωβαν, εἰδοποιήθη ἀπό τινας τῶν κατοίκων ὅτι φυλάττεται τὸ χωρίον ἀπὸ στρατιώτας Ἕλληνας· μαθὸν ὅμως συγχρόνως τὴν ὀλιγότητα αὐτῶν, ἔλαβε θάρρος καὶ ὥρμησε πρὸς τὸ χωρίον. Οἱ Ἕλληνες κλεισμένοι εἰς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ εἰς τὰς ὀχυρωτέρας οἰκίας, ἀντέκρουσαν τὴν ὁρμήν των καὶ ἐπολέμησαν τρεῖς περίπου ὥρας. Ἔμβαινον ἤδη εἰς τὴν Ἀράχωβαν καὶ οἱ διὰ Ζεμενοῦ διαβάντες Τοῦρκοι, ὅταν οἱ μὲν ὑπὸ τὸν Χριστόδουλον ἐπλησίαζον εἰς τὸ χωρίον ἀπὸ τὸ ἀντικρινὸν μέρος, ὁ δὲ Καραϊσκάκης εἶχεν ἤδη διαβῆ τὸν Ζεμενόν. Οἱ Τοῦρκοι εἴτε διότι δὲν ἤλπιζον νὰ ὑπάρχῃ εἰς τοῦτο τὸ μέρος τοιαύτη Ἑλληνικὴ δύναμις, εἴτε διότι δὲν ἦσαν εἰς καλὴν τάξιν, ἐδειλίασαν. Μόλις ἀντεστάθησαν ὀλίγον εἰς τὴν πρώτην προσβολὴν τῶν Ἑλλήνων καὶ ἀμέσως ἐτράπησαν εἰς φυγὴν πρὸς τὸ μέρος τῶν Σαλώνων. Ἀπαντῶσιν ὅμως καὶ ἐκεῖθεν ἐρχομένους τὸν Γ. Δυωβουνιώτην, Νάκον Πανουργιᾶν καὶ Γιαννούσην [1]. Μὴ δυνηθέντες λοιπὸν νὰ προχωρήσωσι καὶ καταδιωκόμενοι ὄπισθεν ἀπὸ τοὺς περὶ τὸν Καραϊσκάκην, ἐστράφησαν πρὸς τὸ μέρος τοῦ Παρνασσοῦ καὶ συνῆλθον ὅλοι ὁμοῦ μὲ τὰς ἀποσκευὰς των καὶ τὰ ζῶά των εἰς ἕνα λόφον ἐπάνωθεν τῆς Ἀράχωβας, ὠχυρωμένον προχείρως πρό τινος καιροῦ παρὰ τῶν ἐντοπίων· οἱ δὲ Ἕλληνες καταλαβόντες τὰς περὶ αὐτὸ τὸ μέρος θέσεις ἔστησαν πολιορκίαν. Εἰς τὴν μάχην ταύτην ἀπὸ μὲν τοὺς Ἕλληνας δὲν ἐφονεύθη κᾀνείς, ἐπληγώθησαν ὅμως ἕξ, ἀπὸ δὲ τοὺς ἐχθροὺς ἐφονεύ-
- ↑ Τὸν Γιαννούσην Πανομάραν Σουλιώτην (σημ. ἐκδότου).
