ἐκκλησίαν. Ὁμολογῶ μάλιστα ὅτι ἡ ἀνάμνησις αὕτη μὲ κινεῖ ἀκόμη εἰς γέλωτα, διότι ἡ γειτόνισσα, καλὴ γυναῖκα κατὰ βάθος, ἦτο ἡ πλέον μεμψίμοιρος γραῖα τὴν ὁποίαν ἐγνώρισα εἰς τὴν ζωήν μου».
Καὶ κατὰ φυσικὴν ἀκολουθίαν ἐδικαιοῦτο νὰ οὐρήσῃ τὸ φαγητόν της!
Ὑπηρέτει ὡς μαθητευόμενος παρά τινι χαλκογράφῳ ἐν Γενεύῃ καὶ ἔκλεπτεν ἀσυστόλως· καταφωρώμενος ἐδέρετο, ὡς ἦτο ἑπόμενον· δὲν λέγει ἂν ἐφρόνει ὅτι ἔπρεπε νὰ βραβευθῇ. ἀλλὰ προσπαθεῖ ν’ ἀποδείξῃ ὅτι ἂν ἔκλεπτε δὲν ἔπταιεν αὐτὸς ἀλλ’ ἡ τιμωρία.
«Μετ ὀλίγον ἐσυνήθισα εἰς τὰς αἰκίας καὶ δέν μοι ἐνεποίουν πλέον ἐντύπωσιν· ἐπὶ τέλους μοὶ ἐφάνησαν ὡς εἶδος ἀντισταθμίσματος τῆς κλοπῆς, παρέχοντός μοι τὸ δικαίωμα νὰ συνεχίσω αὐτήν. Ἀντὶ νὰ στρέψω ὀπίσω τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ παρατηρήσω τὴν τιμωρίαν, ἠτένιζον ἐμπρὸς καὶ παρετήρουν τὴν ἐκδίκησιν. Ἐφρόνουν ὅτι δέροντές με ὡς κλέπτην μοὶ ἔδιδον τὸ δικαίωμα νὰ εἶμαι τοιοῦτος. Ἐθεώρουν ὅτι ἡ κλοπὴ καὶ τὸ ξύλον συνείχοντο καὶ ἀπετέλουν ἕν τι ὅλον, καὶ ὅτι ἐκτελῶν ἐγὼ τὸ απ’ ἐμοῦ ἐξαρτώμενον μέρος, ἠδυνάμην ν’ ἀφήσω τὴν φροντίδα τοῦ ἑτέρου εἰς τὸν κύριόν μου. Ἐκ τούτου ἀφορμώμενος ἔκλεπτον μετὰ πλείονος ἢ πρότερον ἡσυχίας. Διελογιζόμην. Τί θὰ συμβῇ ἐπὶ τέλους; Θὰ δαρθῶ. Ἔστω. Εἶμαι καμωμένος διὰ νὰ ξυλίζωμαι».
Τώρα ἐρχόμεθα εἰς τὸ ἐπεισόδιον, ὅπερ εἶνε ὁ κύριος σκοπὸς τοῦ παρόντος ἄρθρου, ἐπεισόδιον περίεργον καὶ ἐνδιαφέρον εἰς ἕλληνας ἀναγνώστας, διότι τὸ πρόσωπον τὸ μετὰ τοῦ Ῥουσσὼ δρῶν, ἐν μέσῃ Ἑλβετίᾳ, περὶ τὰ 1732, εἶνε ὁμοεθνὴς ἡμῶν, εἷς ἕλλην ἀρχιμανδρίτης.
Ὁ Ῥουσσὼ ἦτο τότε περίπου εἰκοσαετής, ἀλλ’ ἤδη εἶχε προφθάσῃ νὰ κάμῃ θαύματα. Μετὰ πολλὰς ἀποπείρας ὅπως διδαχθῇ ἐπάγγελμά τι, ἀποπείρας ἀποτυχούσας πάσας, προσῆλθε δεκαπενταετὴς ὡς μαθητευόμενος εἰς τὸν χαλκογράφον, ὃν ἐμνημονεύσαμεν ἀνωτέρω. Ἐδραπέτευσε, κατέφυγε παρὰ καθολικῷ τινι ἐφημερίῳ, ὅστις συνέστησεν αὐτὸν εἰς τὴν προστασίαν κυρίας τινος Βάρενς· αὕτη δὲ ἀπέστειλεν αὐτὸν εἰς Τουρῖνον ὅπου ἐξώμοσεν ἀσπασθεὶς τὸ καθολικὸν δόγμα. Ἐν Ἰταλίᾳ ἔγινε χαλκογράφος, οἰκοθεράπων, ἔμαθε λατινικὰ καὶ ἰταλικά· ἐπέστρεψεν εἰς Ἑλβετίαν· ἡ προστάτις του εἰσήγαγεν αὐτὸν εἰς ἱερατικὴν σχολήν, ἀλλ’ ἀπεβλήθη ὡς ἀνεπίδεκτος μαθήσεως· μετῆλθε τὸν μουσικοδιδάσκαλον σχεδὸν ἀδαὴς τῆς μουσικῆς, ἐμελοποίησε µελόδραμα καὶ ἔσχε τὸ θάρρος νὰ δώση αὐτὸ εἰς παράστασιν.
