ὑποχρεοῖ νὰ τὴν πωλήσω. Ἂν δὲν θέλω δὲν τὴν πωλῶ. Ὁ ἀγοραστὴς δὲν χάνει τὸ πρᾶγμα, διότι τὸ εὑρίσκει καὶ ἀλλαχοῦ! Εἶναι τόσοι οἵτινες πωλοῦν τὸ αὐτὸ πρᾶγμα ἀντὶ ἕξ. Ἀλλὰ τὰ τέκνα μου θέλουν τροφήν, ἐνδυμασίαν, καὶ ἑπομένως ἀναγκάζομαι, ἐξαναγκάζομαι νὰ πωλήσω πρὸς ἕξ. Τὸ εἶδος ὅμως, δηλαδὴ ἡ ἐργασία μου ἀξίζει δέκα. Δίδω δέκα καὶ λαμβάνω ἕξ, ἄρα ἐξαναγκάζομαι νὰ χαρίσω τέσσαρα. Ὡραία ἐλευθερία βουλήσεως! Εἴδομεν ὅτι εἶναι τόσοι ἄλλοι οἵτινες πωλοῦν τὸ αὐτὸ πρᾶγμα πρὸς ἕξ. Ὑποθέσατε ὅτι ἑκατὸν ἐξ αὐτῶν τῶν τόσων πωλοῦν εἰς τὸν αὐτὸν ἀγοραστὴν. Ἰδοὺ πῶς ἓν ἄτομον ἐξαναγκάζει ἑκατὸν ἐργάτας νὰ τοῦ χαρίσουν τὰ τέσσαρα δέκατα τῆς περιουσίας των. Τὸ ἄτομον αὐτὸ γίνεται κεφαλαιοῦχος, καὶ ὅσῳ πλουσιώτερος εἶναι τόσῳ περισσότερον ἐξαναγκάζει τοὺς ἐργάτας νὰ τοῦ χαρίζουν. Οὗτος εἶναι ὁ τρόπος καθ’ ὃν ἡ τάξις τῶν κεφαλαιούχων σήμερον ἀπολαύει τὰ ἀγαθὰ τῆς προόδου, ἐνῷ τὰ λοιπὰ ἐννέα δέκατα τῆς ἀνθρωπότητος παλαίουν καὶ ἀγωνίζονται, ἀγωνίζονται καὶ παλαίουν, περὶ τοῦ ἐπιουσίου ἄρτου, κατὰ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἐξαχρειώσεως, ὑπὸ τὸν πανικὸν τῆς στερήσεως, ἐνῷ δὲν θὰ ἦτο ἀνάγκη νὰ συμβαίνῃ τοῦτο, ἐὰν δὲν ἐξηναγκάζοντο νὰ χαρίζουν τήν περιουσίαν των εἰς τοὺς ὀλίγους.
Ληστεία ὑπὸ τὸ ὄνομα ἰσότης!
Ἡ γαλλικὴ ἐπανάστασις ἧς τὴν ἑκατονταετηρίδα ἐφέτος ἑορτάζουν οἱ κεφαλαιοῦχοι τοῦ κόσμου, ἐνεφύσησεν εἰς τὴν ἀνθρωπότητα τὴν σώτειραν ἰδέαν ὅτι ἄνευ ἐλευθερίας, ἄνευ ἰσότητος, ἄνευ ἀδελφότητος δὲν δύναται νὰ ὑπάρξῃ οὔτε ἐθνικὴ οὔτε ἀτομικὴ εὐδαιμονία. Ἀλλ’ οὔτε ἐλευθερία οὔτε ἰσότης, πολὺ δὲ ὀλιγώτερον ἀδελφότης, χαρακτηρίζει σήμερον τὰς κοινωνίας τοῦ κόσμου. Καὶ πῶς ἦτο δυνατὸν τοῦτο, μὲ τὸ σύστημα τῆς ἐξαναγκάσεως ὅπερ ἐξήγησα ἀνωτέρω;
Ἐγγυήσεις περὶ τοῦ ἀτόμου, ὅπερ δὲν ἔχει τὴν ἐπιτηδειότητα ν’ ἀποκτᾷ χρήματα, δὲν ὑπάρχουν· ἐνῷ πᾶσαν ἐγγύησιν δίδει ἡ πολιτεία εἰς τὸν ἔχοντα τοιαύτην ἐπιτηδειότητα. Ἀλλ’ ἡ ἱκανότης αὕτη δὲν εἶναι εὐγενής, καὶ ὅταν ἐλευθερία ὑπάρχει μόνον καὶ μόνον πρὸς ἐπικράτησιν τοῦ ἀγενοῦς, βεβαίως τοῦτο δὲν εἶναι ἐλευθερία· ἄλλως ἔπρεπε νὰ τεθῶσιν ἐγγυήσεις καὶ πρὸς ἐλευθερίαν τῶν λωποδυτῶν.
Δὲν εἶναι δὲ καλητέρα ἡ τύχη εἰς ἣν ἐξέπεσεν ἡ λέξις τῆς ἰσότητος. Ἔχουν πάντες οἱ ἐργαζόμενοι (ἐννοῶ οἱ συμβάλλοντες πρὸς τὴν ὕπαρξιν τῆς κοινωνίας) ἴσας εὐκολίας πρὸς ἀνάπτυξιν; Βεβαίως ὄχι. Πρέπει νὰ εἶναι καὶ ἐπιτήδειοι, ἄλλως κηρύσσονται
