Σελίδα:Ημερολόγιο Σκόκου 1891 - 131.jpg

Η σελίδα αυτή έχει ελεγχθεί για πιθανά λάθη.
131

γάλου ἀγῶνος τοῦ 1821 τρὶς ἐπεσκέφθη τὴν ἱερὰν ἡμῶν χώραν καὶ τὴν Κρήτην μετὰ τῆς ἐξόχου συζύγου του, τῆς ἐξοχωτέρας πασῶν τῶν γυναικῶν τῆς Ἀμερικῆς, καὶ τῶν ἐπίσης ἐξόχων τέκνων του, πάντων διακρινομένων ἐπὶ εὐρυτάτῃ παιδείᾳ καὶ κάλλει σώματος καὶ ψυχῆς. Κατὰ τὸ 1840 ἐπεσκέφθη τὴν Κρήτην, κατὰ δὲ τῷ 1867, ὅτε ἡ Κρήτη ἀνέζη ἵνα συντρίψῃ τοὺς ἐχθροὺς αὐτῆς, ἔσπευσε μετὰ τῆς συζύγου καὶ δύο ἐκ τῶν θυγατέρων του, φέρων βοηθήματα ὑπὲρ τῶν ἐκπατριζομένων χηρῶν καὶ ὀρφανῶν τῆς Κρήτης. Ἐπίστευσεν ὅτι ἡ Κρήτη ἤθελεν ἐλευθερωθῆ, ᾐσθάνθη δὲ ἄλγος βαθύ, ὅτε εἶδεν ὅτι καὶ πάλιν ἐπροδόθη καὶ ἐγκατελείφθη ἡ ἱερὰ γῆ ὑπὸ τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς. Ἦτο ἤδη γέρων ὁ Χάου, ἀλλ’ εὐτυχὴς θὰ ἦτο πᾶς τις ἐν τῇ ἀκμῇ τῶν νεαρῶν αὐτοῦ ἐτῶν ἐὰν εἶχε τὸ αὐτὸ σθένος καὶ σφρῖγος, ὅπερ εἶχεν ὁ γηραιὸς ἐκεῖνος κορμός. Ἐσείετο ὡς πελωρία δρῦς ἐκ βάθρων ὑπὸ θυμοῦ καὶ ἀγρίας ἀγανακτήσεως οὐχὶ ὅταν ἤκουεν ὅτι ἔπιπτον ἐν πολέμῳ οἱ Κρῆτες, ἀλλ’ ὅταν πρὸς τελείαν αὐτῶν ἐξόντωσιν ἐν τῷ μέλλοντι ἐπυρπολοῦντο ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν οἱ ἀμπελῶνες καὶ οἱ ἐλαιῶνες αὐτῶν. Ὁποῖον φοβερὸν ἀνάθεμα ἐξετόξευον τότε τὰ ἅγια χείλη του κατὰ τῆς ἐψιμμυθιωμένης διπλωματίας τῆς Εὐρώπης!

Τόσον συνεπόνει ὁ οἶκος σύμπας τοῦ Σαμουὴλ Χάου πρὸς τὰς συμφορὰς τῶν Κρητῶν, ὥστε αὐτῶν αἱ θυγατέρες καὶ ἡ κλεινὴ σύζυγός του διένειμον τὰ ἐνδύματα καὶ βοηθήματα εἰς τὰς δυστυχεῖς Κρήσσας καὶ τὰ τέκνα των. Ἀλλ’ ἡμέραν τινά, ἐνῷ διενέμοντο βοηθήματα ἐν τῷ ναῷ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς παριστάμενος ὁ Χάου ἠρώτα τὰς μητέρας πόσα τέκνα ἔχουν· ἡ μὲν ἔλεγε δέκα, ἑτέρα δώδεκα, ἄλλη ἐννέα. Τότε σκιρτῶν ὁ Χάου ἐφώνει ἐν ἀγαλλιάσει· «Ἆ! Δὲν φοβοῦμαι ὅτι θὰ ἐξοντωθῶσι ποτὲ οἱ Κρῆτες ὅσους καὶ ἂν καταστρέψωσιν οἱ ἄγριοι Ὀσμανλῆδες.» Ἡμέραν τινα ἐξήλθομεν μετὰ τῆς Κας Χάου καὶ τῶν δύο θυγατέρων της ἵνα μεταβῶμεν εἰς τὸ πεδίον τοῦ Ἄρεως, ἔνθα τότε ἐπαιάνιζεν ἡ μουσική· ἠρωτήσαμεν ἁμαξηλάτην τινα τὸ ἀγῶγι του· αὐτὸς μᾶς ἀπήντησε 5 δραχμάς. Ἡ κ. Χὰου ἀμέσως εἶπεν «Ἀλλ’ εἶναι ἔγκλημα νὰ δώσωμεν τόσα δι’ ἅμαξαν, ὅταν τὰ τέκνα τῆς Κρήτης ἔχουν ἀνάγκην καὶ τοῦ ὀβολοῦ!» Οὕτως ἐπορεύθημεν καὶ ἐπανήλθομεν ἀπὸ μακροῦ περιπάτου πεζῇ. Αὐτὸ καὶ μόνον δεικνύει τί ᾐσθάνετο οὐχὶ μόνον αὐτὸς ὁ ἔξοχος φιλάνθρωπος Χάου ἀλλὰ πᾶς ὁ οἶκος αὐτοῦ.

Μετὰ τὸ οἰκτρὸν ναυάγιον τοῦ Κρητικοῦ ἀγῶνος ὁ Χάου ἐπανελθὼν εἰς Βοστώνην, ἵδρυσεν ἐφημερίδα καλουμένην Κρήτην,