τότε ὑπερπλεονασμὸν τῶν ραπτριῶν, ὅσον καὶ ἂν εἶνε τώρα ἀνεπαρκεῖς; Καὶ δὲν εἶνε φωτοσβεστικαὶ τοιαῦται λέξεις; Πολλοῦ γε καὶ δεῖ. Οὐδεὶς εὖ φρονῶν δὲν θὰ συνομολογήσῃ, ὅτι πολλῷ μᾶλλον ἀξία ἐκτιμήσεως εἶνε εὐπαίδευτος ῥάπτρια κακῆς διδασκαλίσσης. Θὰ εἶνε δὲ πάντως καὶ εὐτυχεστέρα. Ἔπειτα δὰ δὲν πρόκειται νὰ λάβωσιν ὅλαι εἰς χεῖρας τὴν ψαλίδα. Ὑπάρχουσι πολλαὶ ἔντιμοι βιομηχανίαι, ἐν αἷς κοράσια ἀποπερατώσαντα μάλιστα τὸ ἀστικὸν σχολεῖον δύνανται οὐ μόνον νὰ εὐδοκιμήσωσιν, ἀλλὰ καὶ νὰ διακριθῶσι. Τὰ ἐμπορικὰ καταστήματα τῆς πρωτευούσης, ποριζόμενα ἐκ τῆς Ἑσπερίας ἄπειρα εἴδη, ἅτινα ἠδύναντο ἀξιόλογα νὰ κατασκευάζωνται ἐνταῦθα ὑπὸ γυναικῶν, δύνανται βεβαίως νὰ ὑποδείξωσι πολὺ καταλληλότερον ἐμοῦ πολλὰς ἐργασίας εἰς τὰς τοιαύτας περισσὰς ἢ μᾶλλον περιττὰς διδασκαλίσσας τοῦ μέλλοντος. Χάριν παραδείγματος ἡ ἀθυρματοποιία, ἡ τριχαπτοποιία, ἡ χαρακτικὴ, ἡ βιβλιοδετικὴ καὶ πλαισιοποιὶα, ἡ κεντητικὴ καὶ ποικιλτικὴ, ἡ κατασκευὴ τεχνητῶν ἀνθέων καὶ πυξίδων ἐκ χαρτονίου, ἡ ἀνθοδεσία δύνανται βεβαίως νὰ παχύνωσι πολλὰς κόρας ἃς σήμερον ἰσχναίνει τὸ πτυχίον διδασκαλίσσης. Ἔπειτα δὲ διὰ τί ἐν ταῖς πολυανθρωποτέραις πόλεσι τῆς Ἑλλάδος νὰ μὴ ἐργάζωνται αἱ γυναῖκες ἐν τοῖς ἐμπορικοῖς καταστήμασι κρατοῦσαι τὰ βιβλία τῶν γονέων, ἀδελφῶν ἢ συζύγων των ἢ ἄλλως χρήσιμοι γινόμεναι, ὡς γίνεται τοῦτο ἁπανταχοῦ τῆς Εὐρώπης; Τέλος δὲ καὶ αὐτὸ τὸ κράτος ἠδύνατο νὰ χρησιμοποιήσῃ τὰς γυναῖκας ἐν τοῖς ταχυδρομείοις τοὐλάχιστον καὶ τοῖς τηλεγραφείοις, ὡς φαίνεται νὰ ἔγεινε σκέψις. Ἂν δὲ λάβωμεν πάντα ταῦτα ὑπ’ ὄψιν, δυνάμεθα νὰ πεισθῶμεν, ὅτι διὰ τῆς ἐλαττώσεως τῶν διδασκαλισσῶν οὐ μόνον ἡ παιδεία θέλει ὠφεληθῆ, ἀλλὰ καὶ πολλαὶ ἐνδεεῖς κόραι θὰ γείνωσιν εὐτυχέστεραι.
Ἀλλὰ καὶ ἄλλαι σκέψεις ἐπέρχονται περὶ τῶν παρ’ ἡμῖν διδασκαλισσῶν, ὅπως αὐξάνῃ κατ’ ὀλίγον ὁ ὡρισμένος ἀριθμὸς τῶν κατὰ τὰς ἀνωτέρω προτάσεις εἰςακτὲων εἰς τὰ διδασκαλεῖα. Ἀναντιρρήτως, ὡς εἶπον ἀνωτέρω, αἱ σήμερον ἀξιούμεναι τοῦ πτυχίου εἶνε ἀσυγκρίτως ἀνώτεραι τῶν παλαιοτέρων διδασκαλισσῷν. Ἀλλ’ ὅμως πολλὰ δύνανται καὶ πρέπει ἀκόμη νὰ γείνωσιν. Αἱ διδασκάλισσαι ἐξέρχονται μὲν κατηρτισμέναι περὶ τὰ μαθήματα τἀναγεγραμμένα ἐν τοῖς προγράμμασιν, ἀλλ’ ὅμως αἱ πλεῖσται στεροῦνται γενικωτέρας τινὸς μορφώσεως, οἵα στολίζει τὰς πλείστας τῶν ἐκ τῆς Ἑλβετίας, τῆς Γαλλίας, τῆς Γερμανίας μετακαλουμένων παιδαγωγῶν. Ὀλίγισται ἔχουσιν ἐξ οἰκογενειακῆς ἀνατροφῆς ἢ ἀπὸ μελέτης καὶ νοήμονος ἀναγνώσεως ἰδιάζουσαν τινὰ ἀνάπτυξιν, διακρίνουσαν αὐτὰς ἀπὸ τῶν συναδέλφων. Εἰς
