ἔλαβεν αὐτὸς διὰ τοῦ τάγματος αὐτοῦ τὸ δημαρχεῖον τῶν Παρισίων. Ὅτε ὅμως οἱ Παρίσιοι παρεδόθησαν τοῖς Πρώσσοις καὶ ὁ πόλεμος ἔληξεν, αὐτὸς ἔσπευσε νὰ ἀναχωρήσῃ εἰς Μασσαλίαν καὶ ἐκεῖθεν εἰς Ἀθήνας μὴ συγκατανεύσας, ἐπ’ οὐδενὶ λόγῳ, νὰ μετάσχῃ τοῦ ἀδελφοκτόνου τῆς κοινότητος πολέμου!
Ἐν Ἀθήναις τότε ὑπέστη τὰ δεινὰ τῆς ἀπορίας. Διέμενεν ἐν Ἀμπελοκήποις ἀσχολούμενος εἰς τὰς προσφιλεῖς αὐτῷ ἐπιστημονικὰς ἐργασίας, ἕως οὗ ὁ ἀείμνηστος Κυβερνήτης Πετμεζᾶς κατανοήσας τὴν μεγάλην ἐπιστημονικὴν ἀξίαν τοῦ Νικολαΐδου, διώρισεν αὐτὸν καθηγητὴν εἰς τὸ Πανεπιστήμιον, κατινικήσας τὰς μεγάλας ἀντιπράξεις τῆς Αὐλῆς, ἥτις δὲν ἠνείχετο νὰ ἀκούσῃ κἂν περὶ τοῦ δῆθεν δημοκρατικοῦ Νικολαΐδου. Ἔκτοτε ἐπεδόθη ἀκράτητος εἰς τὰς ἐπιστημονικὰς ἐργασίας καὶ ἐδημοσίευσε γαλλιστὶ σειρὰν ὑπομνημάτων ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἀνάλεκτα» διατελῶν εἰς σχέσεις μετὰ πλείστων εὐρωπαίων σοφῶν. Ἠσχολεῖτο εἰς τὰ ἄλυτα καὶ δυσχερῆ προβλήματα τῶν μαθηματικῶν καὶ φυσικῶν ἐπιστημῶν, μὴ καταβαίνων μέχρι τῶν γνωστῶν καὶ συνήθων μαθημάτων τῆς διδασκαλίας ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ. Ἑπομένως ὀλίγον ὑπῆρχεν ὠφέλιμος εἰς τοὺς ἀκροατὰς αὑτοῦ, μὴ δυναμένους νὰ κατανοήσωσι τὰ ὑπ’ αὐτοῦ διδασκόμενα. Ἐπὶ πολὺν χρόνον οἱ ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ ἠγνόησαν τὴν μεγάλην ἀξίαν καὶ τὰς ἐπιστημονικὰς ἐργασίας τοῦ Νικολαΐδου, ἐδιδάχθησαν δὲ αὐτὴν παρ’ Ἄγγλου σοφοῦ, ἑρωτήσαντος τὸν τότε πρύτανιν Κόκκινον καὶ ἐπισκεφθέντος αὐτὸν ἐν τῷ οἴκῳ του μετὰ βαθέος σεβασμοῦ! Ὁ Νικολαΐδης εἶχε σεμνότητα κόρης ἐν τῇ συμπεριφορᾷ, ἁπλότητα δὲ καὶ μετριοφροσύνην, αἵτινες ἀπέκρυπτον τὴν μεγάλην ἀξίαν του. Δυσκόλως δὲ ἠδύνατό τις ν’ ἀποκαλύψῃ τὸν ἐπιστημονικὸν αὐτοῦ θησαυρόν. Πρὸς ἐμὲ δὲ τὸν ἐπιστήθιον φίλον του, εἶπε πολλάκις ὑπερηφάνως «Ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος θὰ πνιγῇ εἰς τὰ ὕδατα τῆς λήθης, καὶ μόνον θὰ ἐπιπλεύσῃ τὸ ὄνομά μου. Αἱ ἐπιστημονικαὶ ἀποκαλύψεις μου ἀκόμη δὲν κατενοήθησαν· θὰ κατανοηθῶσι καὶ θὰ μελετηθῶσιν ἀπλήστως, ὅταν ἐγὼ δὲν θὰ ὑπάρχω πλέον. Εἰς τὰς τέσσαρας ριζικὰς ἀρχὰς τῆς Μηχανικῆς ἐγὼ ἔχω προσθέσει δέκα τοιαύτας καὶ πλέον!»
Εἰργάζετο, ἐν τούτοις, λυσσωδῶς καὶ τὰ σπουδαιότερα δυστυχῶς τῶν ὑπομνημάτων του ἐφύλαττεν, ἵνα δημοσιευθῶσι μετὰ θάνατον. Ὑπάρχουσιν ἆρά γε καὶ θὰ σωθῶσιν; Ἐπὶ δύο μῆνας εἰργάσθη ἀδιαλείπτως ποτὲ πρὸς λύσιν ἀλύτου προβλήματος, ἀναφερομένου εἰς τὰς τρεῖς ἐπιφανείας, καὶ ὅταν ἔλυσεν αὐτὸ ἔμαθε μετ’ ἀφάτου θλίψεως ὅτι πρὸ ἔτους εἶχε λύσει αὐτὸ δι’ ἄλλης μεθόδου ὁ Ἄγγλος μαθηματικὸς Κεϋλέϋ. Προσήλωσιν δὲ εἶχε μεγάλην τελευταῖον εἰς τὰς θεωρίας τῆς ἀκουστικῆς καὶ τοῦ φωτός, ἡ δὲ προσήλωσις αὕτη συνετέλεσε εἰς τὴν
