Ὡς δὲ ἐνίοτε ἐκ τῆς φυσιογνωμίας ὀρθῶς κρίνομεν περὶ τῶν ἀνθρώπων, οὕτω, κατὰ τὸν Ἅϊνε τὸ ἄρωμα εἶνε τὸ αἴσθημα τῶν ἀνθέων, ἅτινα ἐκπνέουσι τὰ ἀκατάληπτα τοῦ φυτικοῦ βίου μυστήρια. Τὸ ἄρωμα τοῦ ἴου εἶνε ἡ ἐλπὶς καὶ ὁ πόθος, ἡ πλήρης ταπεινοφροσύνης πεποίθησις καὶ ὑπομονή.
Τὸ ἴον εἶνε τὸ πασίγνωστον ἄνθος, φυόμενον ἐν ἀπάσῃ τῇ Εὐρώπῃ, καὶ εἰς μέγα μέρος τῆς Ἀσίας. Κατὰ δὲ τὸν Αὔγουστον St Hilaire εὑρίσκεται καὶ ἐν τῇ μεσημβρινῇ Ἀμερικῇ.
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες διέκρινον τὸ μέλαν, τὸ λευκόν, καὶ τὸ λευκόϊον ἢ κρόκειον, ἀπένεμον δὲ εἰς τὸ κυανοῦν τὸ κοσμητικὸν ἐπίθετον κυαναυγὲς διὰ τὴν διαύγειαν τοῦ χρώματός του.
«καὶ τὸ ἴον μέλαν ἀντὶ καὶ ἃ γραπτὰ
Ὑάκινθος» (Θεόκρ).
Ἐν δὲ τῇ ἀνθολογίᾳ ἐκ τοῦ συμβολικοῦ στεφάνου τοῦ Μελεάγρου ἀναγινώσκομεν
ἔστι κρίνοι ῥοδέη τε κάλυξ νοτερὴ τ’ ἀνεμώνη
καὶ νάρκισσος ὑγρὸς καὶ κυαναυγὲς ἴον.
καὶ κατωτέρω τὸ
Πλέξω λευκόϊον, πλέξω δ’ ἁπαλὴν ἅμα μύρτοις
νάρκισσον, πλέξω καὶ τὰ γελῶντα κρίνα.
Ἀλλὰ καὶ παρ’ Ὁμήρῳ τὸ ἴον ἐτιμᾶτο, διότι παρὰ τὸ ἄντρον τῆς Καλυψοῦς:
κρῆναι ἐξείης πίσυρες ῥέον ὕδατι λευκῷ
πλησίον ἀλλήλων τετραμμέναι ἄλλυδις ἄλλη
Ἀμφὶ δὲ λειμῶνες μαλακοὶ ἴου ἠδὲ σελίνου.
Ἐθεωρεῖτο δὲ παρὰ τοῖς ἀρχαίοις Ἕλλησι τὸ ἴον ὡς σύμβολον τῆς κατ’ ἔτος ἀνεγειρομένης φύσεως καὶ ὡς τοιοῦτον ἦτο ἀφιερωμένον τῇ Περσεφόνῃ, ἧς τὰ μυστήρια παρίστων τὴν ἐκ τῆς φθορᾶς αἰωνίαν γένεσιν. Παρ’ αὐτοῖς δ’ ἐπίσης τὸ ἴον ἦτο σύμβολον τῆς παρθενίας· ἡ θυγάτηρ
