πρὸ τινων μόλις στιγμῶν ἔληξε ζωὴ τόσον ὡραία, τόσον περιπαθής καὶ συνάμα τόσον δυστυχής!
Τί ἔγεινεν ἡ ζωὴ ἐκείνη; Ὑπῆρχεν ἆρά γε ἀκόμη ἀλλοῦ που ἀόρατος ἡ ὕπαρξις, ἡ ψυχὴ ὡς λέγουν, τὸ πνεῦμα, τὸ ἐγὼ, ὅπερ εἶχε ζωοποιήσει ἐπὶ 23 ἔτη τὸ σῶμα ἐκεῖνο τόσον ἁρμονικῶς μετ’ αὐτοῦ συνδυασθὲν, ὅπερ ἔκειτο τότε νεκρὸν ἐνώπιόν μου, ἢ μήπως ἐξηφανίσθη μετὰ τῆς ζωῆς διὰ παντὸς, οὖσα ἁπλοῦν φαινόμενον τῶν ἰδιοτήτων τῆς ὕλης ἐξ ἧς συνέκειτο;
Καὶ ἰδοὺ αἴφνης ἀνέζη ἐν τῷ ἐραστῇ ὁ ὑλιστής.
Ἐκράτουν τὴν ὡραίαν ἐκείνην κεφαλὴν καὶ ἐσκεπτόμην ἐν φρενίτιδι τῆς ὁποίας παραδόξως μοὶ ἀπομένει ἡ μνήμη.
— Εἶναι ἄψυχος ὡς ὁ σίδηρος τῆς κλίνης ἐκείνης, ἄψυχος ὡς ἡ τράπεζα, ὡς ὁ τοῖχος ἐκεῖνος, ὁ ἀναίσθητος καὶ εὐτελής. Δύναται τώρα ν’ἀντηχήσῃ πλησίον τοῦ πτώματος τούτου ὅπερ ἄλλοτε ἦτο ἡ Χάρις μου, δύνανται ν’ ἀντηχήσῃ ἡ θειοτέρα μελῳδία, ἡ ὑψηλοτέρα ποίησις, δὲν θὰ κινηθῇ, δὲν θὰ τὴν ἀκούσῃ, ὡς δὲν τὴν ἀκούει ὁ λίθος, τὸ χῶμα ἐντὸς τοῦ ὁποίου μετ’ ὀλίγας ὥρας θὰ κεῖται.
Καὶ ὕστερον;
Ἡ φύσις ἐν τῇ αἰωνίᾳ καὶ ἀμειλίκτῳ ἐφαρμογῇ τῶν νόμων της θὰ ἐξακολουθήσῃ τὸ αἰώνιον ἔργον της, ἡ κατανόησις τοῦ ὁποίου εἶναι τόσον μακρὰν ἀφ’ ἡμῶν τῶν ἐλαχίστων καὶ ἀμαθῶν μικροβίων της, ὥστε θεωροῦμεν αὐτὸ ἀποτρόπαιον καὶ ἀπεχθὲς, ἐνῷ εἶναι σοφὸν καὶ ὕψιστον.
Ναί, ὕστερον ἡ λευκὴ αὕτη χροιὰ θ’ ἀλλοιωθῇ βαθμηδὸν ὑπὸ τὴν ἐπαφὴν τοῦ χώματος· οἱ ὀφθαλμοὶ θὰ κοιλανθῶσιν, ἡ σὰρξ εἰδεχθὴς θὰ καταπέσῃ εἰς κόνιν λιπαίνουσα τὴν γῆν καὶ γεννῶσα νέας ζωὰς, νέας ὑπάρξεις ζωϊκὰς καὶ φυτικὰς ἐχούσας καὶ αὐτὰς κάλλος, ἔρωτα, ζωὴν, σφρῖγος, καὶ ἐκ τῆς κεφαλῆς ταύτης τῆς Χάριτος μου, ἣν ἄλλοτε ἔσφιγξα θερμὴν, μειδιῶσαν, ἐρατεινὴν εἰς τὸ στῆθός μου, ἤδη δὲ σφίγγω κοιμωμένην ψυχρὰν καὶ ἀκίνητον, θ’ ἀναδοθῇ εἰς τὴν ἐπιφάνειαν τῆς γῆς ὠχρὸν νεκράνθεμον ἢ θὰ εἰσέλθη εἰς τὰς ρίζας τοῦ φυτευθησομένου δένδρου γενναία φυτικὴ ζωὴ καὶ τὸ δένδρον καὶ τὸ νεκράνθεμον θ’ ἀνθίσῃ, τὸ δὲ πτηνὸν καὶ ἡ χρυσαλλὶς τρεφόμενα ἐξ αὐτοῦ θὰ λαμπρύνωσι τὸ χρῶμα τοῦ περικαλλοῦς των πτερώματος καὶ χάρις εἰς τὴν τροφήν των ταύτην θὰ καθηδύνωσι τὸ μὲν διὰ τοῦ κελαδήματος ἡ δὲ διὰ τῶν πτερύγων της τὸν διαβάτην.
Καὶ ἰδοὺ ἡ ζωὴ ἐπὶ τῆς γῆς, ὁλονὲν ἀνανεουμένη αἰωνία, διερχομένη ἄνωθεν τῶν παθῶν ἡμῶν καὶ τῶν θρήνων ὑπὸ νόμον ἀμείλικτον καὶ ἀπαθῆ, ζωὴ δι’ ἣν οὐδὲν ὑπάρχει μέγα ἢ ὡραῖον ἢ κακὸν ἢ εἰδεχθὲς ἢ ἀποτρόπαιον.
