τοῦ Γρηγορίου, τοῦ Χρυσοστόμου, κλπ. διὰ τὴν ἐξαίρεσιν ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου ἠθικὴν ἐπίδρασιν, ἥτις παρώρμησε καὶ αὐτὸν τὸν Λούθηρον νὰ εἴπῃ τὸ ἀξιομνημόνευτον ἐκεῖνο· «συναναστρέψου ἐλευθέρως καὶ ἄνευ φόβου μετὰ τῶν καλλιεργούντων τὴν μουσικήν, διότι μόνοι οἱ φαῦλοι δὲν γνωρίζουσιν αὐτήν.»
Ἐκεῖνοι οἱ λαοί, οἵτινες ἐκαλλιέργησαν μετ’ ἔρωτος τὴν μουσικήν, προήχθησαν καὶ ἀνεπτύχθησαν ταχύτερον καὶ πλειότερον τῶν ἄλλων λαῶν κατά τε τὴν ἠθικὴν καὶ διανοητικὴν μόρφωσιν. Ἀπόδειξις περιφανὴς εἶνε ἡ θαυμασία πρόοδος τῶν εὐκλεῶν προγόνων μας, οἵτινες ἐκτιμῶντες, σεβόμενοι καὶ λατρεύοντες μεγάλως αὐτὴν παρέστησαν ὡς διασήμους μουσικοὺς τοὺς πρώτους μεγαλοφυεῖς αὐτῶν ἄνδρας ἐξημερώσαντας τοὺς ἀνθρώπους διὰ τῆς ἐπιρροῆς τῆς μουσικῆς· καὶ τὴν μουσικὴν ἐθεώρουν ὡς ἀπαραίτητον προσὸν πάσης εὐγενοῦς καὶ καλῶς ἐπιμεμελημένης ἀνατροφῆς.
Ἡ μουσικὴ, ὡς ἐξάγεται ἐκ τῶν μαρτυριῶν τῶν ἀρχαίων συγγραφέων, ἐξήσκει ὄντως θαυμαστὴν δύναμιν ἐπὶ τῶν προγόνων μας καὶ πλεῖστα ἱστορικὰ ἀνέκδοτα ἀναφέρονται περὶ τῆς ἐπιρροῆς τῆς μουσικῆς.
Ὁ θυμοειδὴς ἥρως Ἀχιλλεὺς — κατὰ τὸν Ὅμηρον — ἐπράϋνε τὴν κατὰ τοῦ Ἀγαμέμνονος μῆνιν αὐτοῦ διὰ φόρμιγγος λιγείης καταστέλλειν τὸ πυρῶδες αὐτοῦ δυναμένης:
«Τὸν δ’ εὗρον φρένα τερπόμενον φόρμιγγι λιγείῃ,
»καλῇ, δαιδαλέῃ....»
Ὁ Κλεινίας — κατὰ τὸν Ἀθήναιον — ὅτε συνέβαινε νὰ ὀργίζηται, ἀναλαμβάνων τὴν λύραν ἐκιθάριζε· πρὸς δὲ τοὺς πυνθανομένους τὴν αἰτίαν ἀπήντα: «πραΰνομαι».
Ὁ διάσημος μουσικὸς Τέρπανδρος — κατὰ τὸν Πλούταρχον — κατέλυσε ποτὲ τὴν γενομένην ἐν Λακεδαίμονι στάσιν διὰ τῆς ἐπηρείας τῆς μουσικῆς κατευνάσας καὶ καταπραΰνας τὸν ἀναβρασμὸν καὶ ἐρεθισμὸν τῶν πνευάτων.
Ὁ μουσικὸς δὲ Τιμόθεος, τοσοῦτον ἐφημίσθη διὰ τὴν μουσικὴν αὐτοῦ δεξιότητα, ὥστε ἐλέγετο, ὅτι ἠδύνατο κατὰ βούλησιν νὰ διεγείρῃ εἰς τοὺς ἀκροατὰς θυμὸν ἢ πραότητα, ἀναλόγως τῆς συντόνου καὶ ζωηρᾶς ἢ ἀνειμένης καὶ χαλαρᾶς ἁρμονίας. Μάλιστα δὲ ἀναφέρεται, ὅτι κατά τι δεῖπνον τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ὁ Τιμόθεος ἐπηύλησε μετὰ τοσαύτης τέχνης καὶ δυνάμεως τὸν Φρύγιον διατονικὸν τρόπον, ὥστε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος ἐκ
