σύμπλεγμα τῶν εὐεργητικῶν ἐκείνων νήσων τοῦ Αἰγαίου, αἵτινες καὶ εἰς ἡμᾶς καὶ εἰς ἄλλα ἀποδομητικὰ πτηνὰ χρησιμεύουσιν ὡς σταθμοὶ κατὰ τὴν ἐκ τῆς Ἀσίας εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ τἀνάπαλιν πτῆσιν; Αὗται εἶναι, κύριοι Πελαργοί, αἰ χῶραι τοῦ ἔθνους τῶν Ἑλλήνων τῶν ἀπογόνων τῶν Πελασγῶν, τῶν συγγενῶν μας. Τῶν χωρῶν τούτων ἐπεσκόπησα πᾶσαν λίμνην, πάντα ποταμόν, πᾶν τέλμα, πᾶν ῥυάκιον, πᾶν ἕλος. Γνωρίζω αὐτὰς ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον καὶ ἐμελέτησα λεπτομερῶς τὰ κατὰ τοὺς Ἕλληνας.
Ἑκατέρωθεν τοῦ Δουνάβεως οἰκοῦσι τὰ παμμιγῆ φῦλα τῶν Βλάχων καὶ Βουλγάρων. Ὅπου ὅμως πόλις, ἐμπόριον, ζωή, παιδεία, θὰ εὕρητε πανταχοῦ Ἕλληνας. Χαίρει πᾶς Πελαργὸς βλέπων τὴν δραστηριότητα καὶ φιλοπονίαν αὐτῶν, ἐξ ἧς καὶ αὐτοὶ ὠφελοῦνται, ἀλλὰ πολὺ περισσότερον οἱ ἰθαγενεῖς. Καὶ ὅμως, φίλοι, οἱ Ἕλληνες ἐκεῖ ἐν μὲν τῇ ἀριστερᾷ ὄχθῃ εἶναι ὑπόδουλοι τῶν Βλάχων, ἐν δὲ τῇ δεξιᾷ τῶν Βουλγάρων. Καὶ μόνον ὑπόδουλοι; ὑφίστανται διωγμοὺς, οὓς δὲν ὑπέστησαν οἱ Ἑβραῖοι εἰς τὴν χώραν τοῦ Νείλου.
Οἱ Βούλγαροι γενόμενοι ἐλεύθεροι, χωρὶς νὰ αἱματώσῃ ῥουθοῦνι, χωρὶς νὰ καῇ καλύβη, καὶ ἀπόδειξις, διότι αἱ φωλεαί μας ἦσαν εἰς τὴν θέσιν των, χωρὶς νὰ ῥίψωσιν ἓν βόλι, ἠξιώθησαν νὰ γείνωσι κύριοι, δεσπόται, ἄρχοντες πολλῶν χιλιάδων Ἑλλήνων, οὓς ἀναγκάζουσι νὰ προσθέτωσιν εἰς τὰ ὀνόματά των τὸ ὤφ, ὡς νὰ μὴ ἐξέρχηται τοῦτο κατὰ πᾶσαν στιγμὴν ἐκ τοῦ βάθους τοῦ στήθους των. Ἠκούσατέ ποτε, ἄνδρες Πελαργοί, εἷς λαὸς, καὶ μάλιστα βουλγαρικός, νὰ ἐλευθερωθῇ ἐκ τῆς δουλείας χωρὶς νὰ τὸ ἐννοήσῃ, σχεδὸν χωρὶς νὰ τὸ θέλῃ, καὶ συγχρόνως νὰ γείνῃ δεσπότης ἄλλου λαοῦ;
Οὔτε ἠκούσατε, οὔτε εἴδετε. Πετάξατε εἰς τὴν Βουλγαρίαν, καὶ ἐκεῖ θὰ ἴδητε αὐτὸ τὸ ἀπίστευτον πρᾶγμα. (Ἀγανάκτησις εἰς τὰ πλήθη τῶν Πελαργῶν!)
— Μὴ ἀγανακτεῖτε ἀκόμη. Πτάντες ὑπὲρ τὸν Αἶμον, κατάβητε εἰς τὰς χλοερὰς πεδιάδας τῆς Θρᾴκης. Ἐκεῖ ἐπὶ μέλανος πίνακος μεγάλοι τινὲς καὶ ἰσχυροὶ ἔγραψαν Ἀνατολικὴ Ῥουμελία, καὶ ἐν τῷ μεγαλείῳ καὶ τῇ ἰσχύϊ αὐτῶν εἶπον. «Ἐνταῦθα ἕκαστος λαὸς εἶναι ἐλεύθερος, καὶ διατηρεῖ τὰ ἐθνικά του δικαιώματα. Ἕλληνες, Βούλγαροι καὶ Τοῦρκοι εἶναι ἐλεύθεροι καὶ ἴσοι· ἐδὼ δημιουργοῦμεν μίαν Ἑλβετίαν ἡμεῖς οἱ ἰσχυροί.» Καὶ ὑπὸ τὴν δήλωσιν ταύτην ἔβαλον τὰς μεγάλας σφραγῖδάς των οἱ ἰσχυροί. Ἡ νέα Ἑλβετία ἔκαμνε τὰ πρῶτα βήματά της. Ὁ Βούλγαρος, ὁ Ἕλλην, ὁ Τοῦρκος εἶχε τὴν
