σις αὕτη ἦτον ἀληθῶς τραγική. Πλήρης εὐσπλαγχνίας ἐπλησίασα τοὺς δυστυχεῖς. «Πηγαίνετε εἰς τὸ νησί…;» ἠρώτησα. «Εἶνε ὁ τόπος μας, ἀπήντησεν ἡ μήτηρ. Ἀλλὰ, μὲ συχώρησι, παιδί μου, τίνος εἶσαι;» — «Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀπὸ τὸ νησί σας· πηγαίνω μόνον ἐκεῖ χάριν τῆς ὑγιείας μου.» — «Ὁ Θεὸς νὰ σὲ κάμῃ καλά, παιδί μου, ὁ Θεὸς νὰ λυπηθῇ τὴ μάνα σου.» Ἔρριψε πρὸς τὸν υἱὸν τοὺς ὑποδακρύοντας ὀφθαλμούς της, καὶ προσέθηκε· «Ἔχομε καλὸ ἀγέρι στὸ νησί μας, καὶ σ’ αὐτὸ ἐλπίζω κ’ ἐγὼ νὰ γίνῃ καλὰ ὁ Στρατῆς μου. Ἐκρυολόγησε τὸ θεοβλογημένο καὶ δὲν ἐφυλάχθηκε, ὅσῳ ποῦ κατάπεσε καὶ κατάντησε ὅπως τὸ βλέπεις. Ἄχ, σἄν λείπῃ μακρυὰ ἡ μάνα!» Τὴν ἐνεθάρρυνα μὲ ὅλην τὴν εὐγλωττίαν, ἣν μοῦ ἐνέπνεεν ἡ φιλανθρωπία, ὁ οἶκτος καὶ ἡ πεποίθησις ὅτι παρέχω τὴν τελευταίαν παραμυθίαν εἰς τὴν ἀπελπισίαν, καὶ ῥαίνω τὰ τελευταῖα ἄνθη τοῦ βίου εἰς τὸν μέλλοντα ν’ ἀποχαιρετίση αὐτὸν μετ’ ὀλίγον· διότι τὰ ἴχνη τοῦ θανάτου ἦσαν ἐμφανῆ ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ ἀτυχοῦς νέου. Τίς οἶδε μὲ ποῖα ὄνειρα, μὲ ποίας ἐλπίδας ἀπεχωρίσθη τῆς μητρὸς καὶ πατρίδος αὐτοῦ! — Τὸ ἀτμόπλοιον πλησιάζει πρὸς τὴν νῆσον· διακρίνεται τὸ χωρίον καὶ ἴσως ἡ στέγη, ἐν ᾗ ἐγεννήθη, καὶ ἡ ἀκτὴ εἰς τὴν ὁποίαν ἔπαιζε παιδίον, ἀλλὰ δὲν ἔχει τὴν δύναμιν νὰ ἐγείρῃ τὴν κεφαλήν καὶ νὰ χαιρετίσῃ αὐτά. Οἱ νεαροί του συμπατριῶται εἶνε ὑπὸ τῆς χαρᾶς ἔξαλλοι, ἑτοιμάζουν πυρετωδῶς τὰς σκευάς των, καὶ ἀνυπομονοῦν νὰ πατήσουν μὲ στιβαρὸν πόδα τὸ πάτριον ἔδαφος, καὶ νὰ ῥιφθοῦν εἰς τὰς ἀγκάλας τῶν φιλτάτων… Τὸν πτωχὸν Στρατῆν δὲν περιμένει τις· θὰ κομισθῇ σηκωτὸς εἰς τὴν πτωχικὴν οἰκίαν του.....
Ἀπέθανεν! ἀλλὰ πόσον ἡμερωτέρα εἶνε ἡ ὄψις τοῦ θανάτου ἐδώ! Λείπει τὸ σμῆνος τῶν ἱερέων, οἵτινες εἰς τὰς πόλεις σπεύδουσι πρὸς τὴν οἰκίαν τοῦ νεκροῦ, ὡς κόρακες εἰς τὸ ψοφίμιον· λείπει πᾶσα ἡ πομπὴ ἐκείνη, ἥτις ἀγρίαν καθιστᾷ τὴν γαλήνην τοῦ θανάτου· λείπει ἡ ἀπαισία μουσική, ἥτις εἰς τὰς πόλεις ἀναπληροῖ τὴν ἀπουσίαν τῆς εἰλικρινοῦς λύπης.
Ἐπὶ τοῦ χωρίου ἵπταται γλυκὺ γαλήνιον πένθος· διὰ χλοερῶν ἀγρῶν βαίνει ἡ νεκρικὴ πομπή· τὸ μειδίαμα τῆς φύσεως ἐξημερόνει τὴν εἰκόνα τοῦ θανάτου· εἰς τὸν στεναγμὸν τῆς μητρὸς ἀντηχεῖ τὸ φαιδρὸν τοῦ κορυδαλοῦ ᾆσμα. — Φίλε μου, πρέπει νὰ ἴδῃ τις ὁμοίαν σκηνὴν θανάτου, διὰ νὰ μὴ φοβῆται αὐτόν. Εἶνε ἀληθὴς ἀνάπαυσις εἰς τοὺς κόλπους κοινῆς μητρὸς γῆς.
