Ἀλλὰ τὸ ἀστίλι, τὸ ἀνορθόγραφον ἐκεῖνο ἀστίλι, ὅπερ μόνον ὁ πρὸς τὴν κοινὴν καὶ τὸν ἰωτακισμόν της ἄριστα ἐξῳκειωμένος ἠδύνατο νὰ ἐννοήσῃ ὡς σημαῖνον τὸ ἂς στείλῃ ὑπῆρξε δι’ αὐτὸν ἀληθὴς πέτρα σκανδάλου. Φανταζόμεθα τὸν ἱδρῶτα τοῦ ἀλλογενοῦς φιλολόγου, ἀνατρέχοντος πρὸς ἑρμηνείαν τοῦ παραδόξου γλωσσήματος μέχρις αὐτοῦ τοῦ ἀρχαίου Ἡσυχίου. Ἐν τῷ γλωσσαρίῳ ἐκείνου ἐνόμισεν ὁ Δουκάγγιος ὅτι ἀνεῦρε τὴν σημασίαν τοῦ δι’ αὐτὸν δυσερμηνεύτου λεξιδίου καὶ ἀνέγραψε πρὸς ἐξήγησιν αὐτοῦ ἐν τῷ λεξικῷ του τὰ ἑξῆς. «ΑΣΤΗΛΑΙ· astella, sive astilla. Hesychius φέρμιοι, ἃς ἔνιοι ἀστήλας τὰς ἐκ σχοίνων πλεκομένας.» Οὕτω τὸ παρερμηνευθὲν ἂς στείλῃ ἐξηγήθη ὡς ἰσοδύναμον πλεκτοῦ καλάθου.
Οὐχ ἧττον ἀστεία εἶνε ἡ λέξις γέρνητο, ἥτις ἡρμηνεύθη ὡς σημαίνουσα τὸ σπέρμα τῆς λύγου. «Γέρνητο semen agni casti. Δαμναμέτη βότανον τοῦ γέρνητο σπέρμα ἄνου κάτου… Διονυσιὰς γέρνητο σπέρμα ἄνου κάτου κτλ» Ἀλλ’ ἡ λέξις εἶνε ἀνύπαρκτος. Τὰ δ’ ἐκ τοῦ νεοελληνικοῦ βοτανικοῦ λεξικοῦ παρατεθέντα χωρία παρεξήγησεν ὁ λεξικογράφος. Τὸ τοῦ γέρνητο οὐδὲν ἄλλο εἶνε ἢ ποῦ γέρνει το.
Τοιαῦται καθ’ ἑκάστην ἐσφαλμέναι λέξεις εὑρίσκονται πολλαὶ ἐν τῷ Γλωσσαρίῳ τοῦ Δουκαγγίου. Ἀλλ’ αἱ δύο παρατεθεῖσαι εἶνε χωρὶς ἀμφιβολίαν αἱ ἀστειόταται. Ἀλλ’ ὁ λεξικογράφος ὑπέπεσε καὶ εἰς σειρὰς ὅλας παρομοίων πρὸς ἄλληλα ἁμαρτημάτων, παρασυρθεὶς ἐξ ἀνεπαρκοῦς γνώσεως τῆς νεοελληνικῆς, ἐνίοτε δὲ καὶ ἐκ συστηματικῆς κακογραφίας τῶν ἐπὶ τῆς τουρκοκρατίας χειρογράφων. Τὸ νὰ ἐκεῖνο τὸ τόσον ἁπλοῦν καὶ ὅμως τόσους ἀλλογενεῖς σκανδαλίζον ἐνίοτε ἄνευ λόγου ἐκ συνηθείας τῶν βιβλιογράφων τῶν παρελθόντων αἰώνων, ἔχει ἀποβάλει συνήθως ἐν τοῖς χειρογράφοις τὸν τόνον του καὶ ἑνοῦται μετὰ τῆς λέξεως εἰς ἣν ἀναφέρεται. Οὕτως ἔγραφον οἱ προπάτορες ἡμῶν νακάμη, ναδείρη καὶ τὰ τοιαῦτα. Ἀλλὰ τοῦτο παρεξηγήσας ὁ Δουκάγγιος ἐσχημάτισεν ἐκ τῶν τοιούτων μετὰ τοῦ ἀτόνου νὰ συνθέτων λέξεων ῥήματα παράδοξα, ἅτινα ἀνέγραψε κατὰ σειρὰν ἐν τῷ λεξικῷ του ὑπὸ τὸ στοιχεῖον Ν. Ἐπελθούσης δ’ ἔπειτα τῆς ἀνάγκης τῆς ἑρμηνείας τῶν τοιούτων νεοπλάστων λέξεων, ἐγεννήθησαν αἱ ἀστειόταται τῶν παρανοήσεων.
Ἐν τῷ Γλωσσαρίῳ εὑρίσκομεν ῥῆμα νάρτειν, ναυγάζειν, ναντίζειν. Ἀλλὰ τί εἶνε νομίζεις ταῦτα, ἀναγνῶστα; Τὸ εὐκολώτερον πρὸς κατανόησιν εἶνε τὸ νάρτειν σημαῖνον κατὰ τὸ λεξικὸν ὅ,τι καὶ τὸ συμβαίνειν (evenire anidere). Τὸ χωρίον ὅπερ προσεπάγει ὁ Δουκάγγιος πρὸς πίστωσιν τῆς λέξεως «τὸ
