ται μᾶλλον καλλιτέχνης ἐν τῇ διατυπώσει ἢ ποιητὴς ἐν τῇ οὐσίᾳ. Διατίθησι πλοῦτον καὶ ἀφθονίαν ῥυθμῶν καὶ ἁρμονιῶν ἢ ἰδεῶν καὶ αἰσθημάτων πρωτοτυπίαν. Εἷς τῶν ἐπιζηλοτέρων αὐτοῦ τίτλων παρὰ τῇ ἡμετέρᾳ φιλολογίᾳ εἶνε ἡ ἐν αὐτῇ εἰσαγωγὴ καινῶν ῥυθμῶν καὶ μέτρων καὶ ἡ ἐν τῇ νεωτέρα ἡμῶν ποιήσει μεταφορὰ τῆς ἀρχαίας προσῳδίας. Χάριν τοῦ τελευταίου τούτου ἐπεχείρησε τὰς μεταφράσεις τῶν ἀρχαίων δραμάτων, καὶ χάριν αὐτοῦ συνέθηκε τὸν ἀριστοφάνειον «Γάμον τοῦ Κουτρούλη». Ἂν ἡ ἐν λόγῳ κωμῳδία εἷνε πλήρης σατυρικοῦ ἅλατος καὶ δηκτικῶν ὑπαινιγμῶν μὴ ὑπολογίσητε τοῦτο εἰς βάρος τοῦ ποιήσαντος! Ὁ κ. Ῥἀγκαβῆς γράφων τὸν «Γάμον τοῦ Κουτρούλη» δὲν ὠνειροπόλει δάφνας κωμῳδοποιοῦ, ἀλλ’ ἐπελαμβάνετο, ἁπλούστατα, νὰ ἀποδείξῃ, ὅτι ἡ ἀρχαία μετρικὴ κατ’ οὐδὲν σχεδὸν διαφέρει τῆς ἡμετέρας. «Ἡ μετρικὴ ἀλήθεια, ἐξομολογεῖται αὐτός ὁ ποιητὴς, εἶνε ἡ μόνη ἣν ἡ παροῦσα κωμῳδία ἐπιζητεῖ, ἂν δ’ ἐπέτυχε καί τινα πολιτικὴν ἢ κοινωνικὴν, κατὰ σύμπτωσιν, εἷνε ὡς ἐκ περισσοῦ!» Ἀστειότατον δ’ εἷνε ὅτι ὁ «Γοργὸς Ἱέραξ», ποίημα ἀδελφὸν τοῦ «Διονύσου πλοῦ», κατὰ τὸ κάλλος τοῦ ῥυθμοῦ καὶ τοῦ εἴδους τὸ τέλειον, ὑποβληθὲν εἰς τὸν Βουτσιναῖον ποιητικὸν ἀγῶνα δὲν ἠξιώθη τοῦ γέρατος «διὰ τὴν ἀτυχῆ — κατὰ τὸν κ. εἰσηγητὴν — ἐκλογὴν τῶν ῥυθμῶν», καὶ δι’ ἄλλους τινὰς λόγους, τῶν ὁποίων ἡ ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ κ. Ῥαγκαβῆ ἐν τῷ δευτέρῳ τόμῳ τῶν Ἁπάντων του γενομένη ἀνασκευὴ εἷνε ἓν ἔτι τεκμήριον τοῦ ἀμέτρου πνεύματος αὐτοῦ. Ἀτυχὴς ἐκλογεὺς τῶν ῥυθμῶν ὁ εὐρυθμότατος τῶν Ἑλλήνων μουσοπόλων, ἀφ’ ἧς ἡ Ἑλλὰς ἀνέδυ ἀπὸ τοῦ βυθοῦ τῆς ἀνυπαρξίας!
Ἐν τοῖς ἔργοις τοῦ Ἀλεξάνδρου Ῥαγκαβῆ ἐξεικονίζονται πᾶσαι αἱ φάσεις, ἃς ὑπέστη ἡ νεωτέρα ἑλληνικὴ φιλολογία, ἰδίᾳ δὲ ἡ ποίησις, ἀφ’ ἧς συνεστήθη τὸ ἑλληνικὸν βασίλειον μέχρι τῶν ἡμερῶν ἡμῶν. «Πολλὰ τῶν ποιημάτων μου — ὁμολογεῖ καὶ αὐτὸς ὁ ποιητὴς ἐν εἰλικρινείᾳ — εἷνε ἡ ἀντανάκλασις τῶν σκέψεων, ἢ ἐνίοτε ἴσως καὶ τῆς ἀσκεψίας τῶν χρόνων καθ’ οὖς ἐγράφησαν.» Ὁ Ἀλέξανδρος Ῥαγκαβὴς, μόνος ἐπιζῶν ἐκ τῆς πρώτης μετὰ τὴν ἐπανάστασιν γενεᾶς τῶν ἀειμνήστων λογίων καὶ ποιητῶν ἡμῶν, ἐπέσχε παρ’ ἡμῖν θέσιν πατριάρχου τῶν νέων ἑλληνικῶν γραμμάτων. Πρεσβύτης ἤδη, ἀλλ’ ἀκμαῖος ἔτι τὸ σῶμα καὶ τὴν διάνοιαν, ἐπανέρχεται εἰς ἔδαφος προσφορώτερον εἰς τὸν προορισμὸν αὐτοῦ. Νέας ὑπηρεσίας ἀναμένουσιν ἀκόμη παρ’ αὐτοῦ τὰ γράμματα καὶ νέας ἀφορμὰς ἐκτιμήσεως οἱ παρ’ ἡμῖν λογοτέχναι καὶ ποιηταί.
Κωστησ Παλαμασ.
