Χαράσσοντες τὰς συντόμους ᾧδε γραμμὰς δὲν ἀξιοῦμεν ὅτι διατρίβομεν, ὡς ἔδει, περὶ τὸν χαρακτηρισμὸν τοῦ ἀνδρὸς εἰς ὃν ἀφορῶσιν αὗται, οὐδ’ ὅτι ἐν ἁπλῷ σημειώματι δυνάμεθα νὰ περιλάβωμεν εἴκοσι καὶ πλέον ἐτῶν διπλωματικὴν ἐργασίαν, ἡμίσεος περίπου αἰῶνος ποικίλην καὶ πολύσημον φιλολογικὴν παραγωγήν. Εὐτυχεῖς θὰ λογισθῶμεν μόνον ἂν αἱ παροῦσαι γραμμαὶ χρησιμεύσωσιν εἰς τοῦ μέλλοντος τὸν κριτικὸν ὡς ἀφετηρία εὐρείας καὶ φιλολογικωτέρας μελέτης περὶ αὐτοῦ.
κ. Ῥαγκαβὴς ἐσπούδασεν εἰς στρατιωτικὴν σχολήν, ἐζώσθη τὸ ξίφος τοῦ ἀξιωματικοῦ, ὑπῆρξεν ὑπάλληλος, ὑπουργὸς, πρέσβυς, καθηγητής, βουλευτὴς, ἀρχαιολόγος, ποιητής, λεξικογράφος, τεχνοκρίτης, μεταφραστής, ἐξέδωκε χρηστομαθείας καὶ μαθηματικὰ προβλήματα, συνέγραψε διηγήματα καὶ διδακτικὰ βιβλία, συνέταξε διπλωματικὰς διακοινώσεις καὶ ἐκπαιδευτικὰ νομοσχέδια, ἀνεμίχθη εἰς τὰ ζητήματα τοῦ πνευματισμοῦ καὶ εἰς θεατρικὰ ζητήματα, ὑπῆρξεν ὁ μᾶλλον πολυγράφος, ὁ μᾶλλον χαλκέντερος, ὁ ἐγκυκλοπαιδικώτατος καὶ ἐφευρετικώτατος καὶ εὐφυέστατος λόγιος τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος· ἀλλὰ παρὰ πᾶσαν τὴν πολλὴν περὶ πλεῖστα ἐνασχόλησιν καὶ ὑπὲρ πᾶσαν ἑτέραν ἰδιότητα αὐτοῦ ὁ Ἀλέξανδρος Ῥαγκαβῆς εἶναι ὁ κατ’ ἐξοχὴν φιλόλογος, ἢ ἀκριβέστερον εἰπεῖν, ὁ λογοτέχνης, ὁ μεριμνῶν οὐχὶ μόνον περὶ τῆς ὕλης, ἀλλὰ καὶ τοῦ εἴδους τῶν λόγων αὑτοῦ, ὁ τῆς φαντασίας τὰ ἰνδάλματα καὶ τῆς καρδίας τὰ αἰσθήματα εὐφραδῶς ἐκφράζων καὶ καλλιτεχνικῶς ἐξωτερικεύων, ὁ τὸ Πάριον μάρμαρον διαπλάττων εἰς ἀγαλμάτια, οὐχὶ μὲν πάντοτε ἄρτια καὶ ἄψογα τὸ κάλλος, ἀλλὰ πάντα φέροντα τὴν σφραγῖδα τῆς χάριτος καὶ ἰδιοφυΐας αὐτοῦ. Ὡς καλλιτέχνης τοῦ λόγου οὐδέποτε λησμονεῖ ἑαυτὸν ἐν οἱᾳδήποτε συγγραφῇ, ἔστω καὶ περὶ ἄμουσα καὶ πεζὰ διατριβούσῃ, κατορθῶν ἀείποτε νὰ περιβάλλῃ πᾶσαν ἰδέαν διὰ τῆς ἐσθῆτος τοῦ καλοῦ. Καὶ ἐν τοῖς οὐσιαστικοῖς καὶ ἐπιστημονικοῖς πονήμασιν αὐτοῦ ὑποφαίνεται ἔτι ὁ πρὸς τὴν μορφὴν ἔρως τοῦ συγγραφέως. Ἀνάγνωτε τὴν δίτομον «Ἱστορίαν τῆς Καλλι-
