μα ὅπως εὕρῃ τὴν ἀλήθειαν ἢ τὴν σκιὰν αὐτῆς; Τὸ ψεῦδος τὴν κατετρόπωσε, τὴν ἐξηφάνισεν. Ἐν αὐτῇ τῇ θρησκείᾳ ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς λατρείας πρὸς τὸν Θεὸν ἐθυσιάσθησαν ἑκατομμύρια ἀνθρώπων ὑπὸ τῶν θρησκομανῶν ἀναμορφωτῶν. Ἐν τῇ θρησκείᾳ τοῦ Χριστοῦ, τῇ κατ’ ἐξοχὴν πολεμίᾳ ψευδῶν τύπων, εἰσήχθησαν παρὰ τὰ παραγγέλματα ἐκείνου καί τὸ ἀληθὲς τοῦ χριστιανισμοῦ πνεῦμα, ψευδεπιδείξεις πρὸς πλουτισμὸν καλογήρων ἀργῶν. Ὁ Ἰησοῦς μᾶς εἶπε σὺν τοῖς ἄλλοις νὰ μὴ βαττολογῶμεν· ἀλλ’ οἱ ῥινόφωνοι ψάλται μας χάριν ἐπιδείξεως παρατείνουσι μέχρις ἀπογνώσεως τὰ ἀτελεύτητα τερερίσματά των. Οἱ ναοὶ ἐθεωρήθησαν, καὶ μάλιστα κατὰ τὴν ἑβδομάδα τῶν παθῶν, ὡς τὰ καταλληλότερα ἐντευκτήρια τῶν ἐρωτευμένων, ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ὁποίων ἐξακοντίζονται μὲ ταχύτητα ἀστραπῆς καὶ μὲ θερμότητα ἀθηναϊκοῦ καύσωνος τὰ βέλη τοῦ ἔρωτος. Οἱ λῃσταὶ κατὰ τὴν διανομὴν τῶν λαφύρων δὲν λησμονοῦσι τὴν μερίδα τῆς Παναγίας, παρακαλοῦντες αὐτὴν νὰ τοὺς βοηθῇ εἰς τὸ θεάρεστον ἔργον των. Ὁ κακοῦργος, ἐξασφαλίζων τὸ μέλλον του ἐν τῷ παραδείσῳ διὰ τῶν φασολίων κατὰ τὰς νηστείας, νομίζει ὅτι δικαιοῦται νὰ φονεύσῃ τὸν πατέρα του…
Ἔν τε τῇ πολιτείᾳ, καὶ ἐν τῇ κοινωνίᾳ τὸ αὐτὸ εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ παρατηρητοῦ παρίσταται θέαμα. Ὁ τόσον ἐξυμνούμενος πολιτισμὸς ἐχαλάρωσε τοὺς πολιτικοὺς καὶ τοὺς κοινωνικοὺς δεσμούς, ὁ δὲ ἄλλοτε μᾶλλον ὑγιὴς καὶ μακρόβιος ἄνθρωπος ἐγένετο ἐμπαθὴς καὶ βραχύβιος. Κατὰ τὸν Rousseau, «L’homme est né libre et partout il est dans les fers. Ἐπλάσθη ἐλεύθερος ν’ ἀναπνέῃ τὸν ζείδωρον τῶν δασῶν ἀέρα, εὐρὺν ἔχων ἐνώπιόν του ὁρίζοντα· ἀλλ’ ἐξαπατηθεὶς κατῆλθεν ἐκ τῶν ὀρέων ἐπ’ ἐλπίδι νὰ εὕρῃ τὴν εὐδαιμονίαν ἐν ταῖς πόλεσι… Οἵα πλάνη! ἡλίκον ψεῦδος! Ὁ κονιορτὸς καὶ ἡ μεμολυσμένη ἀτμοσφαῖρα δηλητηριάζουσι τὸ αἷμα, αὐτοῦ ἀνὰ πᾶσαν ἀναπνοήν. Τὸν εὐρὺν τοῦ οὐρανοῦ ὁρίζοντα παρακωλύουσι στενόχωροι οἰκίσκοι καὶ ὁ ἥλιος δὲν ζωογονεῖ πλέον τὴν ἀνθρωπότητα, νύκτα καὶ ἡμέραν κύπτουσαν ὑπὸ τὸ βάρος τῆς ἐργασίας, ἵνα κερδίσῃ τὰ πρὸς τὸ ζῇν. Τὸ φιλύρισμα τῶν δασῶν καὶ τὸ κελάδημα τῶν πτηνῶν ἀντικατέστησεν ἡ θορυβώδης τύρβη πόλεων ἀκαθάρτων καὶ ὁ κρότος τῶν παιδοκτόνων ἁμαξῶν. Τὰ θηρία τῶν ὀρέων, ἅτινα τῷ εἶχον κηρύξει φανερὸν πόλεμον καὶ καθ’ ὧν ἠδύνατο νὰ προφυλάσσηται, ἐνεδύθησαν ἐντὸς τῶν πόλεων τὰς ἀπατηλὰς στολὰς τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας, οἵτινες ὑπὸ τὸ πρόσχημα τοῦ δημοσίου συμφέροντος καὶ τῶν φόρων λῃστεύουσι τὸν πολίτην καὶ ὑποβάλλουσιν αὐτὸν εἰς παντοίους περιορισμοὺς ἄνευ ἀνταλλάγματος. Ὁ ἀπηνὴς τοκογλύφος, ὁ ὑποκριτὴς καλόγηρος, ὁ ἀμαθὴς
