λει ἡ Πετρούπολις εἶναι, ὅτι ὁ πτωχὸς νεανίας τῆς Ροστόβης ἐγένετο περιζήτητος, καὶ ἐτιμήθη διὰ παρασήμων, καὶ ἐγένετο πλούσιος, καὶ ἐθεωρεῖτο τιμὴ διὰ τὰ μέγαρα τῶν πριγκήπων ὅτε ἐπαρουσιάζετο εἰς τὰς ἑσπερίδας των. Ἡ κοινωνία ἐνεκολπώθη ἀμέσως τὴν ἀνατέλλουσαν μεγάλην ὕπαρξιν ἐν τῷ φιλολογικῷ ὁρίζοντι· τῷ παρέσχεν ἐλεύθερον τὸ στάδιον, πλήρη τὴν ἐνθάρρυνσιν, ἵνα βαδίσῃ εἰς τὴν δόξαν, ἥτις τὸν ἔστεψε μόλις ὑπερβάντα τὴν ἐφηβικὴν ἡλικίαν. Ὅτε δὲ πάσχων ἐκ φθίσεως ἀπήρχετο εἰς Γιάλταν ἵνα ἐν τῇ χλιαρότητι τοῦ κλίματος συγκρατήσῃ τὴν ἐκφεύγουσαν αὐτοῦ ζωήν, τὸ ἔθνος του ἀπὸ τῆς Αὐτοκρατείρας, ἥτις ἔδιδε διαταγὰς νὰ ἐπιτρέπηται ἡ εἴσοδος εἰς τὸν παράδεισον της διὰ τὸν Νάτσωνα καὶ τοὺς φίλους του, μέχρι τῶν ἀστῶν τοῦ Χαρκόβου, οἵτινες κατὰ τὴν διάβασίν του ἐκεῖθεν ἐτέλεσαν πανηγύρεις, καὶ τῆς δημαρχίας τῆς Μόσχας, ἥτις ὀνομάζει μίαν τῶν σημαντικωτέρων ὁδῶν της μὲ τὸ ὄνομα τοῦ ποιητοῦ, παρηκολούθησε τὴν ἀσθένειάν του μετὰ θερμοτάτου ἐνδιαφέροντος, καὶ ἐπὶ τῷ θανάτῳ του ἐπένθησε βαθέως τὴν ἀπώλειάν του. Ἐν τοιαύταις κοινωνίαις, βεβαίως δύνανται νὰ μεγαλουργήσωσιν οἱ αἰσθανόμενοι τὴν δύναμιν ταύτην, ὡς ἐπίσης ἐν κοινωνίᾳ οἵα ἡ ἡμετέρα, ἀποσβέννυνται ἄγνωστοι, ἀπαρατήρητοι, ἄνδρες οἵτινες ἠδύναντο νὰ κατασταθῶσι δόξαι ἐθνικαί.
Μεταφράζων τὰ δύο μικρὰ ποιημάτια τοῦ Νάτσωνος, γνωρίζω ὅτι δὲν μεταδίδω ὑπὸ τὸ νέον των ἔνδυμα τὴν χάριν καὶ τὴν κομψότητά των, ἀλλ’ ὅ,τι πράττω εἶναι καθῆκον τῇ φιλίᾳ ὀφειλόμενον.
Ἰδοὺ αὐτά.
Μὴ φεύγῃς ἀπὸ τὸ χωριὸ
Μικρό μου περιστέρι,
Μεῖνε νὰ ζήσωμε τὰ δυὸ
Στ’ ἀγαπημένα μέρη,
Ἐδῶ ποῦ μεγαλώσαμε
Ἀγάπη μου κ’ οἱ δυό,
Ἐδῶ καὶ ἅς γεράσουμε,
Στὸ ἴδιο τὸ χωριό,
Στὸ ἴδιο τὸ χωριό.
