κάς, καὶ τὸν βίον τῶν ἐπ’ ἀμφότερα τὰ σκέλη οἰκούντων λαῶν χαρακτηρίζει ἱστορία δραματικῶν ἀνταγωνισμῶν καὶ πολιτικῶν ἀντιθέσεων.
Τοιαῦται πρόκεινται τῷ θεατῇ αἱ χῶραι τῆς Μεσσηνίας καὶ τῆς Λακωνίας. Τῆς τελευταίας ταύτης τὴν ἱστορίαν, ἰδίως δὲ τὰ ἤθη καὶ ἔθιμα τοῦ ἐν αὐτῇ λαοῦ, προτίθεμαι ἐνταῦθα νὰ σκιαγραφήσω ἀμυδρῶς καὶ δι’ ὀλίγων γραμμῶν. Ἐπιθυμῶ δὲ οὕτω νὰ ἐπισύρω τὴν κοινὴν προσοχήν, εἰ δυνατόν, ἐπὶ ἀνεξερευνήτου πακτωλοῦ ἱστορικῶν μελετῶν καὶ δραματικῶν ὑποθέσεων. Ἀφοῦ τὰ ἤθη καὶ ἔθιμα τῶν Σικελῶν καὶ τῶν Κορσικανῶν χορηγοῦσιν ἑκάστοτε τοῖς ποιηταῖς τῆς Δύσεως ἐνδιαφέρουσαν ὕλην δραματικῶν ὑποθέσεων, τὰ δὲ τῶν Σκώτων ἐδημιούργησαν φιλολογίαν ὁλόκληρον ἐπῶν καὶ μυθιστορικῶν περιγραφῶν, πολλῷ δὴ μᾶλλον τὰ τῶν Μανιατῶν, τὰ μείζονα κεκτημένα ζωὴν καὶ ἁγνότητα, ἰσχὺν καὶ λαμπρότητα, ἔχουσι προορισμὸν παρόμοιον ἐν ἀορίστῳ μέλλοντι.
Βραχεῖα ἀνάμνησις ἱστορικῶν γεγονότων, ἀγνώστων ἐν μέρει, ἀρκεῖ νὰ καταδείξῃ ἐκ τίνων οἱ Μανιᾶται ἀποτελοῦνται στοιχείων καὶ πόθεν ἐπήγασαν ὁ βίος αὐτῶν καὶ τὰ ἔθιμα. Ἀκμαζούσης τῆς ἀρχαίας Σπάρτης, ᾤκουν ἑκατέρωθεν τοῦ Ταϋγέτου Λάκωνες· μέρος δὲ αὐτῶν ὑπέστη τὰ δεινὰ τῆς σκληρᾶς εἱλωτείας, καὶ τὸ δυτικὸν τῆς χώρας των, τὸ μέχρι Πέφνου, ἠμφισβητήθη ὑπὸ τῶν Μεσσηνίων, κατὰ τὸν περιηγητὴν Παυσανίαν. Ἀφανεῖς διαμείναντες κατὰ τοὺς εὐκλεεῖς χρόνους τοῦ ἑλληνικοῦ μεγαλείου, ἐπεφάνησαν ἐν τῷ ἱστορικῷ ὁρίζοντι κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ῥωμαϊκῆς κατακτήσεως. Εὐγνωμονοῦντες αὐτοκράτορες, δι’ ἃς παρέσχον αὐτοῖς ἐπικουρίας κατὰ φοβερῶν ἀντιζήλων, ἀπένειμαν εἰς τὰς πόλεις τῶν Ἐλευθερολακώνων πολλὰ εὐεργετήματα καὶ τὴν αὐτονομίαν. Κατὰ τὸ πλεῖστον αἱ πόλεις αὗται ἔκειντο ἐπὶ τῆς ἑκατέρωθεν τοῦ Ταϋγέτου καὶ τοῦ Ταινάρου παραλίας, ἐνίων δὲ ἡ θέσις καὶ τὸ ὄνομα περιεσώθησαν μέχρις ἡμῶν. Ἡ Καρδαμύλη, τὸ Λεῦκτρον, ἡ Οἴτυλος κατέχουσιν ἔτι καὶ νῦν τὸ ἴδιον ἔδαφος· τὰ δὲ ἐρείπια τῆς Ἀβίας καὶ τῶν Θαλαμῶν, ἢ Βοιωτῶν κατὰ Στράβωνα, σημαίνουσι πόλεις ἄλλοτε μεγάλας καὶ εὐδαίμονας. Αἱ ἀνακαλυφθεῖσαι δὲ ἐν Θαλάμαις, μεταξὺ κιονοκράνων καὶ κιόνων, παρὰ τὸ ἱερὸν τῆς Ἰνοῦς, ἀναθηματικαὶ ἐπιγραφαί, αἱ
