κνα σὲ περιστοιχίζουσι, καὶ ὅλων αὐτῶν ἀναγκαῖον ὑπόδειγμα ἠθικῆς δυνάμεως ὑπάρχεις. Ἐλυπήθη πάντοτε ἐνδομύχως ἡ ψυχή μου ὅτι δὲν ἠδυνήθην νὰ φθάσω εἰς τὸ ἠθικὸν ἐκεῖνο ὕψος ἐν ᾧ σὺ ἵστασαι· ἐν τούτοις ἐν ταῖς στιγμαῖς τῆς ἀμφιβολίας διετήρησα πάντοτε τὴν εἰκόνα σου. Δὲν θέλω νὰ βεβαιώσω τὰ πρὸς σὲ αἰσθήματά μου, διότι σὺ γνωρίζεις ὅτι ἀδιαλείπτως ἦσο ἡ σταθεροτάτη καὶ μεγίστη ἀγάπη μου. Ἡ ἀνησυχία μου διὰ σὲ ἦτο διαρκῶς δι’ ἐμὲ ἡ μεγαλειτέρα λύπη. Ἐλπίζω ὅμως, ἀκριβή μου, ὅτι θὰ ἡσυχάσῃς καὶ ὅτι ἐν μέρει τοὐλάχιστον θὰ μοὶ συγχωρήσῃς δι’ ὅλην τὴν λύπην, ἣν σοὶ προξενῶ. Ἐλπίζω ὅτι δὲν θὰ μὲ μαλώσῃς πολύ. Ἡ ἐπίπληξίς σου εἷνε τὸ μόνον ὅπερ μὲ στενοχωρεῖ.
Πολύ, πολὺ φιλῶ τὰ χεράκια σου καὶ γονατιστὴ σὲ ἱκετεύω νὰ μή μου θυμώσῃς. Τὰ θερμά μου χαιρετίσματα πρὸς ἅπαντας τοὺς συγγενεῖς. Ἔχω ὅμως ἀκόμη μίαν παράκλησιν πρὸς σέ, ἀκριβή μου μητερίτσα· ἀγόρασόν μοι ἓν περιλαίμιον καὶ χειρόκτια φέροντα κομβία, διότι μὲ περόνας ἀπαγορεύεται ἐνταῦθα, τὸ δὲ περιλαίμιον νὰ εἷνε στενόν, πρέπει νὰ εὐτρεπίσῃ τις τὴν ἐνδυμασίαν του διὰ τὸ δικαστήριον, διότι ἐνταῦθα παντελῶς ἐφθάρη.
Καλὴν ἐντάμωσιν λοιπόν, ἀκριβή μου· ἐπαναλαμβάνω καὶ πάλιν τὴν παράκλησίν μου, μὴ λυπῆσαι, μὴ φροντίζῃς δι’ ἐμέ. Ἡ τύχη μου δὲν εἷνε τόσον θλιβερά, καὶ ἐπὶ τέλους δὲν εἷνε δίκαιον νὰ μὲ πικραίνῃς.
- 13/1 Μαρτίου 1881.
Ἡ Σοφία σου.
Τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ἔγραψεν ἐκ τῆς φυλακῆς. Ἅμα τῇ λήψει αὐτῆς ἡ μήτηρ ἔσπευσεν εἰς Πετρούπολιν· δὲν τῇ ἀπηγόρευσαν τὴν ἐν τῇ φυλακῇ εἴσοδον, ἀλλ’ ἀνέβαλον τὴν ἐπίσκεψιν ἀπὸ ἡμέρας εἰς ἡμέραν, μόλις δὲ κατὰ τὴν 3/15 Ἀπριλίου ἐπέτρεψαν αὐτῇ νὰ ἴδῃ τὴν Σοφίαν της, ἀκριβῶς καθ’ ἣν ὥραν ἐπρόκειτο νὰ ἀπαχθῇ εἰς τὸν τόπον τῆς ἐκτελέσεως τιθεμένη ἐντὸς μαύρου κάρρου, δεδεμένη ἐπὶ δοκοῦ, τὸ πρόσωπον ἔχουσα ἐστραμμένον πρὸς τὰ ὄπισθεν καὶ φέρουσα ἐπὶ τοῦ στήθους κρεμαμένην πινακίδα μετὰ τῆς ἐπιγραφῆς «προδότις τῆς πατρίδος.»
Οἵα φρικτὴ συνάντησις μητρὸς καὶ θυγατρός! φρικτοτέρα
