ὁρμὰς τῶν φρονημάτων της, κατετάχθη εἰς τὸν φιλανθρωπικὸν σύλλογον τὸν λεγόμενον τοῦ Τσαϊκόβτζη[1], μετά τινα δὲ χρόνον κατῆλθεν εἰς τὸν λαὸν[2]· καὶ ἐγένετο λοιπὸν ἀρίστη διδασκάλισσα. Ἔτει 1872 εὑρίσκομεν αὐτὴν ἐν Κάμᾳ ὡς ἐμβολιάστριαν, ἀπὸ χωρίου εἰς χωρίον πλανωμένην καὶ ὡς αἱ μάρτυρες τοῦ χριστιανισμοῦ ὑφισταμένην πᾶσαν στέρησιν. Ἐν συρμῷ ὑπῆρχε τότε τὸ μυθιστόρημα τοῦ Τσερνιζέβσκη «τί ποιητέον·» κατὰ τὰς ἐν αὐτῷ θεωρίας ἔζησε καὶ ἡ Σοφία διὰ μέλιτος καὶ σικάλεως, ἐκοιμήθη ἐπὶ ἀχυρίνου προσκεφαλαίου, καὶ ἐν ταῖς κακουχίαις κατ’ οὐδὲν ἠλαττώθη ἡ ὑγεία τῆς νεάνιδος. Ἐκεῖθεν ἐλθοῦσα εἰς Jedimnowo τῆς ἐπαρχίας Twer ἐγένετο βοηθὸς τοῦ διδασκάλου τοῦ λαϊκοῦ σχολείου καὶ μετὰ τῆς νεολαίας ἐκαλλιέργει ἐπαναστατικὰ κινήματα. Κατὰ τὸν 7βριον τοῦ 1873 συνελήφθη, ἀλλ’ ἐπὶ ἐγγυοδοσίᾳ 5000 ῥουβλίων ἀφέθη πάλιν ἐλευθέρα. Ἀπεφάσισε κατόπιν νὰ ἐκμάθῃ τὴν χειρουργικὴν (ἐν ἐκστρατείᾳ), καὶ ἔλαβεν ὄντως μαθήματα ὑπὸ ἰατροῦ τινος ἐν τῷ διοικητηρίῳ Twer, εἶτα ὅμως ἐτελειοποιήθη ἐν τῇ σχολῇ Συμφερουπόλεως λαβοῦσα καὶ δίπλωμα.
Ἡ φιλανθρωπία, ἧς ἕνεκεν ἐγένετο θῦμα, καθίστη αὐτὴν νοσοκόμον ἀμίμητον. Ἄν τις τῶν φίλων της ἠσθένει, πρώτη ἡ Σοφία ἔσπευδε παρὰ τῇ κλίνῃ του καὶ παρεῖχεν εὐεργετικὰς περιποιήσεις, μετὰ τοιούτου δὲ ζήλου καὶ ὑπομονῆς ἐπεδεψίλευεν αὐτὰς ὥστε τῶν ἀσθενῶν της πάντων κατέκτα τὴν καρδίαν[3].
Κατὰ τὴν γνωστὴν καὶ διαβόητον δίκην τῶν 193,[4] ἣν εἰς τῶν κατηγορουμένων, ὁ Myschkin, διαμαρτυρόμενος κατὰ τοῦ ἀποκλεισμοῦ πάσης δημοσιότητος ἀπεκάλεσε μωρὰν κωμῳδίαν, ὑπῆρξε κατηγορουμένη καὶ ἡ Σοφία· καὶ ἠθωώθη μὲν δικαστικῶς, ἀλλὰ διοικητικῷ μέτρῳ (!) ἐξωρίσθη εἰς τὴν ἐπαρχίαν Ὀλενὲζ (ἔτει 1879). Ἐν τῷ σιδηροδρομικῷ σταθμῷ Ζούντοβον ὑπεσκέλισε τὸν χωροφύλακα, ὅστις ἐκοιμᾶτο εἰς τὸ κατώφλιον τῆς θύρας τοῦ κοιτῶνος, ἔνθα ἐφυλάσσετο ἡ ἐξόρι-
