τῆς τῶν ἐχθρῶν, οὐχὶ διότι ἐφαρμόζεται παρ’ ἡμῖν τελειότερον σύστημα ἐκπαιδεύσεως ἀλλ’ ἕνεκα τῆς φυσικῆς νοημοσύνης τῆς φυλῆς. Ἄξιον ὅμως σημειώσεως εἶναι ὅτι διὰ τῆς ἐπιτυχίας των ταύτης οἱ Τοῦρκοι ὑπέστησαν δυσαναλόγους φθορὰς (φονευθέντες καὶ τραυματίαι ἀξιωματικοί 41, ἐξ ὧν εἷς ὑποστράτηγος, καὶ 3455 περίπου ὑπαξιωματικοὶ καὶ στρατιῶται) ὅπερ δύναται ν’ ἀποδοθῇ εἰς τὴν εὐστοχίαν καὶ τὴν καλὴν ποιότητα τῶν πυρομαχικῶν τοῦ ἡμετέρου πυροβολικοῦ, καὶ τοῦτο διότι κατὰ τὴν ὁμολογίαν πάντων, καὶ αἰ φθοραὶ ἡμῶν ἤθελον εἶσθαι ἀσυγκρίτως μείζονες ἂν τὰ πυρομαχικὰ τοῦ ἐχθροῦ ἦσαν καλῆς ποιότητος. Τέλος οἱ ἐχθροὶ ὑπερεῖχον καὶ ὡς πρὸς τὰ ὀχυρωματικὰ ἔργα, δι’ ὧν εἶχον ἐνισχύσει πάσας τὰς ἐπικαίρους θέσεις.
Ἐκτὸς τῶν μειονεκτημάτων, ὅσα ἀνεφέραμεν, ἐπὶ πλέον τὸ σπουδαιότερον ἦτο ὅτι τὰ στρατιωτικὰ ζητήματα δὲν εἶχον μελετηθῆ οὔτε ἐμβριθῶς οὔτε ἐπαρκῶς· ἡ ἐπιπολαιότης δὲ καὶ ἡ πρόληψις ἀπέκλειε πᾶσαν σοβαρὰν σκέψιν· συστηματικὴ καταφρόνησις καὶ ὑποτίμησις ὑπὸ πᾶσαν ἔποψιν τοῦ ἐχθροῦ, κοῦφος καὶ ματαία ἐπίδειξις ἡρωισμοῦ, ἀκατανόητος μεγέθυνσις τῶν πλεονεκτημάτων ἡμῶν καὶ τῶν μειονεκτημάτων τῶν ἀντιπάλων, ἄλογος πεποίθησις ἐπὶ τὴν ἀτομικὴν ἀνδρείαν καὶ τὴν ἀριθμητικὴν μειονότητα ἡμῶν, ἤθελον ἐπιφέρει καταστροφὰς ὀλεθρίας. Ἐλησμόνησαν, οἱ οὕτω φρονοῦντες, ὅτι ὁ στρατὸς πρέπει νὰ ἐνεργῇ ὡς σύνολον συντεταγμένον, ὅτι ἐπιτυχίαι κατατετμημέναι καὶ ἀσύνδετοι εἰσὶν ἀνωφελεῖς καί ὅτι ἡ νίκη ἐπιτυγχάνεται οὐχὶ διὰ τοῦ ἡρωισμοῦ ἀλλὰ διὰ τῆς στρατιωτικῆς ἐπιστήμης.
Ἐν τῇ συντόμῳ ταύτῃ περιγραφῇ ἡμῶν, ἐπραγματεύθημεν μᾶλλον τὰς ἀποτυχίας καὶ τὰ σφάλματα ἢ τοὺς ἡρωισμοὺς κατὰ τὴν συμπλοκήν, διότι φρονοῦμεν ὅτι εἶναι ὠφελιμώτερον, μελετῶντες τὰ σφάλματα μᾶλλον ν’ ἀντλῶμεν μαθήματα διὰ τὸ μέλλον ἢ νὰ ἐναβρυνώμεθα ἐπὶ κατορθώμασιν ἡρωικοῖς, παραμελοῦντες, ἐν τῷ πυρετῷ τῆς καυχησιολογίας, πάσης ἐμβριθοῦς καὶ σπουδαίας ἐργασίας πρὸς διόρθωσιν τῶν κακῶς κειμένων· ἄλλως τε τοσοῦτος ἐγένετο
